DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE

Transcriptie

1 DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT TRENDS, OORZAKEN EN GEVOLGEN Stefan P.T. Groot Vrije Universiteit

2 INHOUD PRESENTATIE De Nederlandse arbeidsmarkt Trends in globalisering Trends in loonongelijkheid Relatie tussen globalisering en werkloosheid

3 DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT Vraag en aanbod Technologische vooruitgang (Baumol s disease) Patronen in aanbod van arbeid (opleiding, leeftijd) Instituties (minimumloon, vakbonden) Belang van flexibilisering; bijscholing (life-long learning), etc. Polarisatie (Autor e.a., 2006) Effecten van globalisering?

4 ZORGEN OVER OPKOMENDE ECONOMIEËN

5 VEEL DYNAMIEK IN GLOBALISERING Aandeel opkomende economieën in invoer %-groei China Rusland Brazilië India

6 HANDEL EU-15 MET BRIC LANDEN Nederland heeft een van de grootste import aandelen; exportaandeel is gemiddeld, Bijna alle EU-15 landen hebben een handelstekort met BRICs, behalve Luxemburg en Ierland, Finland* Greece* Netherlands Germany* France United Kingdom Italy Spain Denmark Sweden Belgium Austria Portugal Ireland Luxembourg *2008 import export

7 GEVOLGEN VOOR DE NEDERLANDSE ECONOMIE Comparatieve kostenvoordelen Ricardo technologie Heckscher Ohlin productiefactoren Internationale handel vergroot de welvaart van landen Positieve invloed van internationale handel op de welvaart sluit herverdelingseffecten niet uit

8 RCA VAN NEDERLAND EN CHINA China construction travel 1 53transport 59business ICT communication 12 insurance recreation government royalties China finance 0.01 Netherlands Nederland

9 RCA 1990 EN 2009, NEDERLAND EN CHINA Nederland ,01 0, , ,01 Nederland 1990 China ,01 0, , Omvang cirkel is aandeel product in Ned, export 28 0,01 China 1990

10 VERSCHUIVING COMPARATIEVE VOORDELEN unskilledlabour intensive 36% human-capital intensive 19% naturalresource intensive 4% not classified 2% unskilledlabour intensive 26% human-capital intensive 16% naturalresource intensive 3% not classified 0% primary products 5% technology intensive 13% primary products 26% technology intensive 50% Chinese exportgoederen zijn veel meer gebaseerd op technologie in 2009 dan in 1990 Het aandeel van ongeschoolde arbeid en primaire producten is flink afgenomen Deze trend lijkt versneld ten opzichte van vijf jaar geleden

11 TRENDS IN LOONONGELIJKHEID Loonongelijkheid in 6 landen (90/10 ratio) 5 Verenigde Staten Nederland Frankrijk Groot-Brittannië West-Duitsland Zweden

12 OPLEIDING BEPAALD GROOT DEEL VAN LOONVERSCHILLEN Ongelijkheid tussen en binnen groepen werknemers % van totale loonongelijkheid Ongelijkheid tussen groepen die van elkaar verschillen qua:

13 GERINGE POLARISATIE LONEN, Procentuele Change verandering of log real wage reëel uurloon Percentiel inkomensverdeling Percentile Onduidelijk welke rol globalisering precies heeft gespeeld Loonongelijkheid in Nederland is relatief stabiel

14 RELATIE TUSSEN GLOBALISERING EN WERKLOOSHEID Micro data CBS Koppeling werkloosheidsuitkeringen en banen Drie dimensies van globalisering Buitenlandse bedrijven Export Gemak waarmee beroepen te offshoren zijn Onderzoek heeft betrekking op werknemers met stabiele arbeidsrelatie

15 STYLIZED FACTS NAAR OPLEIDINGSNIVEAU Gemiddeld fiscaal loon % Ten minste één keer werkloos Gemiddelde werkloosheidsduur (maanden) % aandeel massa ontslagen Basisonderwijs 34,634 1,56 16,3 16,0 VMBO, MBO 1 38,338 1,71 15,5 10,1 MBO 2, 3 38,329 1,22 11,8 7,1 MBO 4 41,286 1,06 9,6 7,8 HAVO, VWO 44,906 1,39 11,2 7,1 HBO, BSc. 52,070 1,05 11,3 3,1 MSc., PhD 68,414 1,21 11,6 2,8 Totaal 45,158 1,23 10,7 7,3

16 STYLIZED FACTS NAAR OPLEIDINGSNIVEAU Gemiddeld fiscaal loon % Ten minste één keer werkloos Gemiddelde werkloosheidsduur (maanden) % aandeel massa ontslagen Basisonderwijs 34,634 1,56 16,3 16,0 VMBO, MBO 1 38,338 1,71 15,5 10,1 MBO 2, 3 38,329 1,22 11,8 7,1 MBO 4 41,286 1,06 9,6 7,8 HAVO, VWO 44,906 1,39 11,2 7,1 HBO, BSc. 52,070 1,05 11,3 3,1 MSc., PhD 68,414 1,21 11,6 2,8 Totaal 45,158 1,23 10,7 7,3

17 STYLIZED FACTS NAAR OPLEIDINGSNIVEAU Gemiddeld fiscaal loon % Ten minste één keer werkloos Gemiddelde werkloosheidsduur (maanden) % aandeel massa ontslagen Basisonderwijs 34,634 1,56 16,3 16,0 VMBO, MBO 1 38,338 1,71 15,5 10,1 MBO 2, 3 38,329 1,22 11,8 7,1 MBO 4 41,286 1,06 9,6 7,8 HAVO, VWO 44,906 1,39 11,2 7,1 HBO, BSc. 52,070 1,05 11,3 3,1 MSc., PhD 68,414 1,21 11,6 2,8 Totaal 45,158 1,23 10,7 7,3

18 PERCENTAGE WERKNEMERS DAT WERKLOOS RAAKT IN RELATIE TOT OFFSHORING 2,5 % Werknemers dat baan verliest 2,0 1,5 1,0 0,5 Persoonlijke dienstverlening Onderwijs deskundigen Bouwarbeiders Klantbedienend Overige professionals personeel Assembleurs Ongeschoolde arbeiders Management grote Elektrotechnici ondernemingen Managers kleine Wetenschappers en Schoonmakers ondernemingen ingenieurs Administratief Medici medewerkers Metaalarbeiders Technici Verpleegkundigen Bedieners machines Medisch specialisten Verkopers Ambachtslieden Chauffeurs Geschoolde landbouwers 0,0-2,5-2 -1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 Offshorability index

19 ONTSLAGKANS BIJ GEGEVEN BAANDUUR BUITENLANDSE EN NEDERLANDSE BEDRIJVEN Kans op werkloosheid (in % per jaar) 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0, Duur van de huidige baan (in jaren) Nederlands bedrijf Buitenlands bedrijf

20 RESULTATEN REGRESSIE ANALYSE Effect op de relatieve kans op Ontslag Nieuwe baan #Observaties Totaal aantal transities Vrouwen +57% *** 0% Leeftijd (+ 1 jaar) 5 *** 5% *** Buitenlandse werknemer (rijk land) +68% ** 22% Overige buitenlandse werknemers +197% *** 23% *** Verdubbeling omvang bedrijf 12% *** 5% *** Buitenlands bedrijf +12% +1% Verdubbeling aandeel export in omzet +35% * 19% Verdubbeling economische dichtheid in de regio 9% ** +1% VMBO, MBO 1, ten opzichte van basisschool 9% +26% MBO 2, 3 14% +28% MBO 4 22% ** +59% ** HAVO, VWO +5% +51% * HBO, BSc. +1% +51% ** MSc., PhD +51% ** +51% ** *, ** en *** vertegenwoordigen significantieniveau s van 5%, 1% en 0,1%

21 RESULTATEN REGRESSIE ANALYSE Effect op de relatieve kans op Ontslag Nieuwe baan #Observaties Totaal aantal transities Vrouwen +57% *** 0% Leeftijd (+ 1 jaar) 5 *** 5% *** Buitenlandse werknemer (rijk land) +68% ** 22% Overige buitenlandse werknemers +197% *** 23% *** Verdubbeling omvang bedrijf 12% *** 5% *** Buitenlands bedrijf +12% +1% Verdubbeling aandeel export in omzet +35% * 19% Verdubbeling economische dichtheid in de regio 9% ** +1% VMBO, MBO 1, ten opzichte van basisschool 9% +26% MBO 2, 3 14% +28% MBO 4 22% ** +59% ** HAVO, VWO +5% +51% * HBO, BSc. +1% +51% ** MSc., PhD +51% ** +51% ** *, ** en *** vertegenwoordigen significantieniveau s van 5%, 1% en 0,1%

22 RESULTATEN REGRESSIE ANALYSE Effect op de relatieve kans op Ontslag Nieuwe baan #Observaties Totaal aantal transities Vrouwen +57% *** 0% Leeftijd (+ 1 jaar) 5 *** 5% *** Buitenlandse werknemer (rijk land) +68% ** 22% Overige buitenlandse werknemers +197% *** 23% *** Verdubbeling omvang bedrijf 12% *** 5% *** Buitenlands bedrijf +12% +1% Verdubbeling aandeel export in omzet +35% * 19% Verdubbeling economische dichtheid in de regio 9% ** +1% VMBO, MBO 1, ten opzichte van basisschool 9% +26% MBO 2, 3 14% +28% MBO 4 22% ** +59% ** HAVO, VWO +5% +51% * HBO, BSc. +1% +51% ** MSc., PhD +51% ** +51% ** *, ** en *** vertegenwoordigen significantieniveau s van 5%, 1% en 0,1%

23 RESULTATEN REGRESSIE ANALYSE Effect op de relatieve kans op Ontslag Nieuwe baan #Observaties Totaal aantal transities Vrouwen +57% *** 0% Leeftijd (+ 1 jaar) 5 *** 5% *** Buitenlandse werknemer (rijk land) +68% ** 22% Overige buitenlandse werknemers +197% *** 23% *** Verdubbeling omvang bedrijf 12% *** 5% *** Buitenlands bedrijf +12% +1% Verdubbeling aandeel export in omzet +35% * 19% Verdubbeling economische dichtheid in de regio 9% ** +1% VMBO, MBO 1, ten opzichte van basisschool 9% +26% MBO 2, 3 14% +28% MBO 4 22% ** +59% ** HAVO, VWO +5% +51% * HBO, BSc. +1% +51% ** MSc., PhD +51% ** +51% ** *, ** en *** vertegenwoordigen significantieniveau s van 5%, 1% en 0,1%

24 RESULTATEN INDICATOREN VOOR OFFSHORABILITY BEROEPEN Effect op de relatieve kans op ontslag nieuwe baan Blinder index +1% 2% Face to face index +3% 9% ** Task routine index 3% +8% ** Offshorability index 7% ** +12% ** Geen sterk effect van offshorability op werkloosheid Offshorability van beroepen wordt geassocieerd met een lagere kans op ontslag

25 CONCLUSIES Handel met BRIC landen ontwikkelt zich stormachtig (Nog) geen directe concurrentie door verschillen in specialisatie Loonongelijkheid in Nederland is licht gestegen, maar blijft laag Een verband tussen ontslagkans en globalisering is nauwelijks aanwezig

26 MEER INFORMATIE? Belang BRIC-landen voor Nederland, 2012, ESB The rise of the BRIC countries and its impact on the Dutch economy, 2011, CPB Background document India and the Dutch economy: stylised facts and prospects, 2007, CPB document 155 Wage inequality in the Netherlands: evidence, trends and explanations, CPB Discussion Paper