RUP ASSESTEENWEG TERNAT ONDERZOEKSVRAAG. Jasper De Valck. Actuele topics in de Aardrijkskunde. Een RUP als antwoord op bouwwanorde en zonevreemdheid?

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVRAAG Een RUP als antwoord op bouwwanorde en zonevreemdheid? RUP ASSESTEENWEG Jasper De Valck TERNAT Actuele topics in de Aardrijkskunde

2 CONTENTS Introductie... 2 Ligging van Ternat... 2 Historiek... 2 RUP in een groter geheel... 5 Kritische bedenkingen... 6 Gemeentelijke visie... 7 Resultaten... 8 Een bedrijf in de woonkern?... 9 Bronnen Bijlage A

3 INTRODUCTIE LIGGING VAN TERNAT Ternat ligt ten westen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en ten zuidoosten t.o.v. Aalst. De gemeente ligt binnen het Pajottenland, en dus in de provincie Vlaams-Brabant. In de kaartuitsnede hieronder zijn de gemeentegrenzen aangeduid via een rode lijn. De vier kopspelden symboliseren de woonkernen in de gemeente, verdeeld over de drie deelgemeentes Ternat, Sint-Katarina- Lombeek en Wambeek. In het noorden vind men respectievelijk van west naar oost de Essenehoek (deel van Sint-Katarina-Lombeek), Sint-Katarina-Lombeek en Ternat. In het zuiden vinden we Wambeek terug. Figure 1 Kaartuitstnede Google Maps HISTORIEK De Assesteenweg kent een lange geschiedenis. De weg is immers aangelegd als heirbaan door de Romeinen. De typisch rechtlijnige structuur en de Romeinse vondsten in Asse 1 en Bavay bevestigen dit vC tot 500. Internet, via 2

4 Figuur 2 Romeinse wegen in België Nadien kende de steenweg een grote rol in de ontwikkeling van Ternat. Als belangrijke verbindingsweg zorgde de steenweg samen met spoorlijn 50 voor een oostelijke verschuiving van de ontwikkeling van de Ternatse kern. Ook de dorpskern van Sint-Katarina-Lombeek (ten westen van de Assesteenweg) kende een verschuiving van de ontwikkeling, maar dan in oostelijke richting. Intussen zijn de twee dorpskernen volledig versmolten. Dit is ook te zien in Figuur 2. De rode lijn is de Assesteenweg. Figuur 3 Versmelting van twee dorpskernen rondom de Assesteenweg en het station 3

5 Figuur 4 Ligging van de twee oorspronkelijke dorpskernen 4

6 RUP IN EEN GROTER GEHEEL Alvorens het RUP wordt gesitueerd binnen het gewestplan en het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, wil ik even stilstaan bij de globale opbouw van de gemeente Ternat 2. Het noordelijke gebied kent een grote vorm van verstedelijking, terwijl het zuidelijke gebied eerder landelijk is. De Assesteenweg gaat dwars door deze structuur door. Hierdoor valt het grote contrast sterk op wanneer men van zuid naar noord over de steenweg rijdt. Ook binnen het structuurplan van de gemeente herkennen we diezelfde duale structuur. De onderstaande figuur is een kaartuitsnede uit het gemeentelijk structuurplan. Merk op dat het noorden eerder verstedelijkt is. Zoals we uit de legende kunnen afleiden, wil de gemeente deze woonkern verder versterken. Merk op dat de steenweg in het zuidelijke deel enkel een beperkte ontwikkeling kent t.h.v. Wambeek. Dit is gegroeid als uitloper van de Wambeekse woonkern 3. Figuur 5 Kaartuitsnede Structuurplan Ternat 2 TERNAT (2009), Structuurplan Ternat, Kaart 2 Landelijk zuiden, verstedelijkt noorden. Gemeente Ternat, 42p. 3 TERNAT, (2014). RUP Assesteenweg. Internet, via 5

7 Een volgende stap is het raadplegen van het structuurplan van Vlaams-Brabant. Onderstaande kaart uit de kaartenbundel uit datzelfde structuurplan, geeft aan dat Ternat een economische pool is. Zoals we kunnen afleiden, ligt de gemeente volledig binnen het gebied onder sterke verstedelijkingsdruk. Wanneer we verder uitzoomen en kijken naar het RSV (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen), zien we onmiddellijk dat Ternat volledig binnen de Vlaamse Ruit valt. Dit verklaart de grote verstedelijkingsdruk die in het structuurplan Vlaams-Brabant naar boven kwam. Het zuidelijke deel van de gemeente valt echter in het buitengebied. Figuur 6 RSV, Ternat ligt tussen Brussel en Aalst KRITISCHE BEDENKINGEN Door de ligging binnen de Vlaamse Ruit en de aanwezigheid van het open afrittencomplex van de E40 aan de Assesteenweg, is er een noordelijke verschuiving opgetreden van handel en diensten binnen de gemeente. Kritische bedenkingen die ik bij de huidige situatie maak zijn: - Wil de gemeente een verdere verstedelijking? Indien nee, hoe zal men de verstedelijkingsdruk opvangen? - Hoe wil men de grote verkeersproblemen ter hoogte van de spoorwegoverweg aanpakken? - Hoe gaat men het gedeelte ter hoogte van de spoorwegoverweg opnieuw leefbaar maken? 6

8 - Krijgt de steenweg op termijn een duidelijke bestemming inzake woon, industrie- of handel- en dienstenfunctie? Hoe voorkomt men verdere uitbreiding van zonevreemde nederzettingen? - In welke mate wil men de handel verder uit het centrum laten wegebben? GEMEENTELIJKE VISIE In het RUP lees ik een antwoord op enkele van bovenstaande vragen. Ik citeer 4 : Het GRS van Ternat stelt volgende basisdoelstellingen voorop. - Het versterken van de kern van Ternat-centrum als hoofddorp door te investeren in de woonfunctie, de gemeenschapsvoorzieningen en het commercieel apparaat. - De verdere invulling van Sint-Katherina-Lombeek met woonfuncties en socioculturele gemeenschapsvoorzieningen, complementair aan deze van Ternat. - Het beheersen van de verstedelijkingsdruk vanuit het grootstedelijk gebied Brussel in gans de gemeente. - Versterken van het wonen in Essenehoek. - Het bewaren van de eigenheid van de landelijke kern van Wambeek. - Het versterken van de (lokale) werkgelegenheid. - Het beveiligen van het landelijke karakter en de natuurlijke structuur. - Het open houden van de open ruimtestructuren. - Het optimaliseren van de vervoersstructuur in functie van de verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid. Het meest relevante ruimtelijk concept uit het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Ternat voor dit RUP is de Assesteenweg als drager van activiteiten: - structureren van de activiteiten langs de Assesteenweg; - bedrijvenzones koppelen aan de Assesteenweg; - ruimtelijke geleding in functie van de onmiddellijke omgeving; - vrijwaren van open ruimtecorridor. De gemeente wil duidelijk voorkomen dat de verstedelijking zich verder zal uitbreiden. Daarnaast heeft men, meer specifiek voor de steenweg, een structurering van de activiteiten in het achterhoofd. Daarnaast heeft het RUP het ook over het verhogen van de kwaliteit van de woonomgevingen in de kernen. Belangrijk om op te merken is dat men de leefbaarheid een grotere prioriteit geeft dan het invullen van de behoefte aan woningen (d.i. de verstedelijkingsdruk). Bij de woonkernen fungeert Ternat als hoofddorp. De landelijke woonkern Wambeek wordt aanschouwd als kern in het buitengebied. - 4 TERNAT, (2014). RUP Assesteenweg. Internet, via 7

9 RESULTATEN Door de grote verschillen in ontwikkeling in het noorden en zuiden, en door de nabijgelegen woonkernen rondom de Assesteenweg, is er een grote verscheidenheid aan functies ontstaan op de steenweg. Dit is te zien in nevenstaande figuur 7. Merk op dat er verschillende zonevreemde bedrijven langsheen deze weg liggen. In het RUP worden al deze bedrijven onderzocht en nagegaan welke maatregelen de gemeente best treft m.b.t. deze zonevreemde bedrijven. De maatregelen zijn echter beperkt, de gemeente wil uiteraard niet dat de bedrijven vertrekken. De oplossing is dan de zonevreemde bedrijven in een geëigende zone onder te brengen. Er mogen zich in die zone geen extra bedrijven komen vestigen en verdere uitbreiding is niet mogelijk. Bedrijven die gelegen zijn in of aansluiten bij een woonweefsel mogen blijven op voorwaarde dat ze geen bijkomende overlast veroorzaken en de omgeving leefbaar houden. De bedrijven die complementair zijn aan de woonfunctie krijgen ontwikkelingsmogelijkheden. Bij geclusterde bedrijven, zal de gemeente per bedrijf nagaan of het verder mag uitbreiden. Een grote voorwaarde bij uitbreiding is het voorkomen van verdere degradatie van de open ruimtestructuur. Uiteraard zijn er ook zonevreemde woningen gelegen Figuur 7 Functies aan de Assesteenweg aan de Assesteenweg. De gemeente is hier wat lakser in. Zo legt het enkel voorwaarden op bij verbouwen, herbouwen en extra aanbouwen. Woningen die in gebieden voor natuur voorgehouden zijn, hebben nog enkele extra voorwaarden. Zo is er o.a. een beperking op de grootte van tuinhuizen en mogen er bijvoorbeeld geen extra garages gebouwd worden in de tuinzone. In het algemeen kunnen we concluderen dat de gemeente geen drastische ingrepen doet aan de huidige situatie. Hierdoor is het mogelijk dat de zonevreemde woningen en bedrijven nog lang aanwezig zullen blijven. Daarnaast geeft men eigenlijk toe aan de zonevreemde bedrijven, aangezien die een geëigende zone krijgen. Ze worden dus gelegaliseerd. 8

10 EEN BEDRIJF IN DE WOONKERN? Onlangs is er in de gemeente een nieuw RUP goedgekeurd. Rondom dit RUP was en is nog steeds veel commotie. Het RUP legaliseert immers de illegale uitbreiding van een bedrijf dat gelegen is in de woonkern van Ternat. Dit is ook duidelijk te zien in onderstaande luchtopname. Figuur 8 Het bedrijf in de woonkern Ook binnen de gemeenteraad was er veel wrevel omtrent dit gevoelige onderwerp 5. Ik heb het gevoel dat de gemeente in het algemeen de bedrijven niet te veel tegen de borst wil stoten, om te voorkomen dat ze zouden wegtrekken. In essentie doet het RUP over dit bedrijf en het RUP omtrent de Assesteenweg hetzelfde, het legaliseren van zonevreemde realisaties. Toch heb ik sterke bedenkingen bij deze aanpak. Langs de ene kant voorkomt het verdere uitbreiding van de bedrijven in kwestie, maar langs de andere kan pakt het niet het probleem van zonevreemdheid aan. In het bijgevoegde artikel, spreekt men over een historisch gegroeid bedrijf. Dit is een erg vage omschrijving, waaronder elk bedrijf kan gecategoriseerd worden. Op die manier kunnen bedrijven, na bouwovertredingen, toch gelegaliseerd worden. 5 Zie het artikel in Bijlage A 9

11 BRONNEN - (1983), Atlas van de wereldgeschiedenis. Wolters, Leuven. - De Valck, J., (2016). Didactische documenten van de eigen leefomgeving Dilbeek-Ternat. Internet via - (2016), Basiskaart Geopunt. Internet, via - TERNAT, (2014). RUP Assesteenweg. Internet, via - TERNAT (2009), Structuurplan Ternat. Gemeente Ternat, 42p. - Vlaamse overheid (z.d.). Een blik op de ruimtelijke planning in Vlaanderen. Internet, via n.pdf - PROVINCIE VLAAMS-BRABANT, (2004). Ruimtelijk structuurplan Vlaams-Brabant. Internet, via - GOOGLE, (2016). Google Maps. Internet, via maps.google.com - VAN LIEFFERINGE, J., (2016), Welles-nietes in Ternat over RUP De Marie. Internet, via 10

12 BIJLAGE A TERNAT - Het Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) Cleyn Reuken, in het verleden bekend als RUP De Marie, is goedgekeurd door de gemeenteraad van Ternat. Al kon het punt volgens de oppositie helemaal niet gestemd worden omdat de gemeenteraad niet bevoegd is. Over het RUP Cleyn Reuken is al heel lang grote onenigheid in Ternat. Het plan regulariseert onder andere heel wat bouwovertredingen die het bouwmaterialenbedrijf De Marie uit Ternat doorheen de jaren maakte. Zo liggen verschillende opslagplaatsen van de firma in overtreding en werd een loods véél groter gebouwd dan ze eigenlijk was vergund. Om het 'historisch gegroeide bedrijf' toch te regulariseren is een nieuw RUP opgesteld. Verdere mogelijkheid tot uitbreiding is er in het plan niet. Mocht De Marie ooit stoppen, zou de site omgevormd moeten worden tot een woonproject. Verlaten De meerderheid keurde het plan gisteren goed, en dat in afwezigheid van de oppositie. De partijleden van CD&V en Volks en N-VA verlieten de zaal. Volgens hen is niet de gemeente, maar wel de provincie bevoegd omdat het om een 'bedrijf van bovenokale schaal in een specifiek economisch knooppunt' gaat. Een dossier hierover is lopende bij de deputatie, die hierover nog een beslissing moet nemen. Binnen de meerderheid onthield schepen Guido Van Cauwelaert (sp.a-groen) zich bij de stemming. Hij legde een amendement voor met bijkomende voorwaarden maar dat werd niet aanvaard. 11