Trouwlocatiebeleid gemeente Korendijk 2011

Transcriptie

1 KNDK/2010/3496 Trouwlocatiebeleid gemeente Korendijk 2011 In de raadsvergadering van 28 september 2010 heeft de raad kennis genomen van de evaluatie van de trouwlocaties. De raad heeft het college verzocht om het beleid m.b.t. trouwlocaties nader uit te werken en dit te zijner tijd door de gemeenteraad te laten vaststellen. Ter uitvoering van dit verzoek wordt de raad deze beleidsnota ter vaststelling aangeboden. In de beleidsnota wordt getracht om alle aspecten rondom het aanwijzen van bijzondere trouwlocaties in Korendijk op een rij te zetten. In deze nota wordt met trouwen of huwelijksvoltrekking eveneens de registratie van partnerschap en met bruidspaar eveneens de geregistreerde partners bedoeld. Het vaststellen van beleidsregels is noodzakelijk om een aantal zaken rondom het aanwijzen van bijzondere trouwlocaties vast te leggen. In de beleidsregels worden de criteria benoemd waaraan de trouwlocaties moeten voldoen. Daarnaast is opgenomen wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe de aansprakelijkheid is geregeld. Inleiding In een eerder stadium (juni 2008) heeft de raad besloten om in Korendijk alleen permanente trouwlocaties aan te wijzen. Daarbij heeft de raad op het natuureiland Tiengemeten drie officiële trouwlocaties aangewezen. Omdat reeds eerder meerdere malen besloten is dat het aanwijzen van eenmalige trouwlocaties niet gewenst is evenmin als het voltrekken van een huwelijk in een privé pand of woning, wordt in deze beleidsnota niet nader ingaan op het aanwijzen van eenmalige locaties. Doel en visie Steeds vaker willen bruidsparen aan de formele huwelijksvoltrekking of de registratie van het partnerschap een persoonlijke tint geven. De bruidsparen willen meer keuzevrijheid in het bepalen van de locatie voor de huwelijksplechtigheid. Daarnaast bestaat steeds vaker de wens om de huwelijksplechtigheid te combineren met een receptie of een feest op eenzelfde locatie. Het aanwijzen van trouwlocaties buiten het gemeentehuis heeft tot doel dat het aanbod van locaties binnen de gemeente Korendijk wordt vergroot waarmee tegemoet wordt gekomen aan de speciale wensen van de bruidsparen. Hiermee wordt de dienstverlening van de gemeente Korendijk naar de burgers uitgebreid. Wellicht dat ook meer bruidsparen ertoe besluiten om in de eigen gemeente te trouwen. Trouwen op verschillende locaties kan tot extra inkomsten voor de gemeente leiden en positieve effecten hebben voor de locale economie. Bij de aanwijzing van trouwlocaties gaat de gemeente Korendijk uit van de visie dat trouwlocaties voor het bruidspaar een bijzondere (emotionele, maatschappelijke of historische) meerwaarde bezitten ten opzichte van het gemeentehuis zelf. Zoals bijvoorbeeld de locatie op het natuureiland Tiengemeten. 1

2 Wettelijk kader De van toepassing zijnde wetsartikelen over dit onderwerp zijn: * Artikel 63 Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek: Een huwelijk wordt in tegenwoordigheid van tenminste twee en ten hoogste vier meerderjarige getuigen in het openbaar in het gemeentehuis voltrokken ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand of de buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand. * Artikel 1 van het Besluit Burgerlijke Stand luidt: De ambtenaar van de burgerlijke stand en de buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand verrichten hun ambtsbezigheden in het gemeentehuis (lid 1). De ambtenaar van de burgerlijke stand en de buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand kunnen ook elders binnen de gemeente ambtsbezigheden verrichten voor zover daartoe gewichtige redenen bestaan (lid 2). * Artikel 5 van de Wet rechten burgerlijke stand vermeldt: Het lokaal, in het huis der gemeente voor de huwelijksvoltrekking bestemd, wordt door de gemeente beschikbaar gesteld. De Gemeentewet spreekt echter niet over het gemeentehuis, noch over de plek waar het gemeentebestuur is gevestigd. * Uit artikel 108, juncto 147 van de Gemeentewet volgt: Het aanwijzen van locaties als huis der gemeente is een autonome bevoegdheid van de gemeenteraad. De gemeenteraad heeft op 28 september 2010 ermee ingestemd om de bevoegdheid om te beslissen op de toekenning van eenmalige trouwlocaties, te delegeren (van de gemeenteraad) aan het college van burgemeester en wethouders. De VNG, de Minister van Justitie en de NVVB (adviesbureau op het terrein van burgerzaken) hebben in een 'beleidsadvies huwelijkslocaties', aangegeven dat de regels, die op dit moment gelden voor locaties van huwelijksvoltrekkingen, voldoende ruim zijn te interpreteren. Daarbij geeft met name de minister aan, de indruk te hebben dat gemeenten voldoende zorgvuldig omgaan met de gestelde wettelijke eisen. De minister is wel van mening dat er geen wildgroei in het aanwijzen van trouwlocaties moet ontstaan en dat bij toetsing de wettelijke grenzen in acht genomen moeten worden. De VNG en de minister hebben een aantal wettelijke grenzen genoemd die in acht genomen moeten worden: - de huwelijksvoltrekking dient 'openbaar' te zijn; - voor iedereen toegankelijk; - de huwelijksvoltrekking dient plaats te vinden in een gebouw ('het huis der gemeente'). Bij aanwijzing van een ander gebouw tot huis der gemeente, moet het openbaarheidbeginsel in acht worden genomen. Dat wil zeggen dat het pand voor iedereen toegankelijk moet zijn en het pand bij het publiek bekend is als locatie waar regelmatig huwelijken worden voltrokken. De aanwezigheid van de door de overheid aangewezen ambtenaar en getuigen bieden voldoende waarborgen voor de openbaarheid en vaststelling van het tot stand komen van een rechtsgeldig huwelijk. Voorgaande betekent niet dat anderen dan de daar genoemde personen, geen toegang hebben tot de huwelijksplechtigheid. De huwelijksvoltrekking is en blijft derhalve voor een ieder openbaar en toegankelijk. Het aanwijzen van locaties als huis der gemeente is een autonome bevoegdheid van de gemeenteraad. De minister laat het aan de gemeenten over om de eventuele alternatieve locaties waar de huwelijksvoltrekkingen plaatsvinden, te toetsen aan de 'openbare orde en goede smaak'. 2

3 Huidige stand van zaken Om aan de maatschappelijke ontwikkeling tegemoet te komen, heeft de gemeente Korendijk medio 2008 een drietal locaties op het eiland Tiengemeten aangewezen als huis der gemeente zodat hier officieel een huwelijk voltrokken kon worden. De locaties zijn het Rien Poortvlietmuseum Korendijk, Landbouwmuseum in de Hélènehoeve en de informatieruimte in het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten in de Margaritahoeve. In 2010 heeft een evaluatie over het gebruik van deze locaties plaatsgevonden. Deze evaluatie is zoals reeds genoemd aan de raad ter kennisname aangeboden. Het Rien Poortvlietmuseum Korendijk en Landbouwmuseum in de Hélènehoeve zijn tot nu toe nog niet gebruikt als officiële trouwlocatie. De vraag bij deze locaties is of het praktisch haalbaar is om op deze locaties een huwelijk te voltrekken omdat de musea ook tijdens een trouwplechtigheid voor gewone eilandbezoekers toegankelijk moeten zijn. Met de museabesturen zijn nog geen verdere afspraken gemaakt over de praktische invulling van de aanwijzing als trouwlocaties. De informatieruimte van het bezoekerscentrum Natuurmonumenten in de Margaritahoeve wordt wel gebruikt als officiële trouwlocatie. Eind 2010 zullen in het bezoekerscentrum 7 huwelijksvoltrekkingen plaatsgevonden hebben. Omdat er steeds meer bezoekers naar Tiengemeten komen, is het volgens de heer Maijer van Natuurmonumenten (Natuurmonumenten is eigenaar van de locatie) om praktische redenen niet meer haalbaar om officiële trouwlocatie te blijven. Het probleem is dat het bezoekerscentrum tijdens een huwelijksvoltrekking circa 1,5 uur niet meer vrij toegankelijk is voor de gewone eilandbezoekers. Dit is voor Natuurmonumenten geen wenselijke situatie. Natuurmonumenten heeft dan ook besloten om m.i.v. 1 januari 2011 het bezoekerscentrum niet langer als trouwlocatie beschikbaar te stellen. Tot nu toe zijn wij nog niet door de kerken benaderd om aangewezen te worden als bijzondere trouwlocatie. Maar het is goed om hiervoor op voorhand een beleidslijn te formuleren. In Nederland bestaat een scheiding tussen kerk en staat. Dit komt ook tot uitdrukking in het scheiden van het burgerlijk en kerkelijk huwelijk. Het is niet toegestaan om op één en dezelfde locatie een burgerlijk huwelijk te voltrekken in één ceremonie waarbij het huwelijk tevens wordt ingezegend door een kerk of geloofsgemeenschap. Daarom is het niet wenselijk om kerken aan te wijzen als huis der gemeente en wordt de aanwijzing van kerken als trouwlocatie uitgesloten. 3

4 Criteria Bij het aanwijzen van de trouwlocaties is het hanteren van objectieve criteria belangrijk. Randvoorwaarden en eisen met betrekking tot de openbaarheid, continuïteit, rechtsgelijkheid en rechtszekerheid, de kwaliteit en representativiteit van het gebouw moeten worden opgesteld. Indien een locatie beschikbaar is als trouwlocatie, dient deze locatie te voldoen aan de volgende eisen: - De locatie bevindt zich binnen de gemeentegrenzen van de gemeente Korendijk; - De locatie moet een meerwaarde (aantoonbaar onderscheidende eigenschappen) hebben t.o.v. het gemeentehuis zelf en de bestaande trouwlocaties; - Het gebruik van het gebouw als trouwlocatie mag niet in strijd zijn met de bestemming; - De locatie mag niet in strijd zijn met de openbare orde en de goede zeden. Het pand moet wel geschikt zijn voor een waardige huwelijksvoltrekking; - De veiligheid dient gewaarborgd te zijn. Er dient voldaan te worden aan de geldende brandveiligheidseisen; - De locatie is een gebouw, huwelijksvoltrekking in de openlucht is niet toegestaan; - Er moeten regelmatig huwelijken voltrokken kunnen worden, dit ter voorkoming dat locaties slechts voor eenmalig gebruik aangewezen worden; - Het pand moet als trouwlocatie voor iedereen toegankelijk zijn, dus de eigenaar/beheerder kan geen bruidsparen weigeren van zijn locatie gebruik te maken, de eigenaar/beheerder discrimineert niet naar geslacht en godsdienst; - Huwelijken worden uitsluitend voltrokken in openbaarheid. De huwelijksvoltrekking is voor iedereen vrij toegankelijk; - Het pand moet goed bereikbaar zijn, daarbij valt te denken aan de toegankelijkheid voor bijvoorbeeld rolstoelgebruikers alsook de aanwezigheid van voldoende parkeergelegenheid; - De locatie moet algemeen bekend zijn als trouwlocatie; - De locatie moet door de gemeente zijn aangewezen als huis der gemeente ; - De eigenaar/beheerder van het pand stelt de ruimte der beschikking en dient vooraf schriftelijk toestemming te geven; - De eigenaar/beheerder van de aangewezen locatie moet de overeenkomst trouwlocatie tekenen; - De locatie moet op het moment van de plechtigheid naar behoren zijn ingericht. Hieronder wordt in ieder geval verstaan de aanwezigheid van tafel en stoelen, voldoende verlichting van de ruimte, een geluidsinstallatie, voldoende sanitaire voorzieningen en een omkleedruimte voor de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand. Naast de aan de locatie gestelde eisen zijn ook de volgende randvoorwaarden van toepassing op de ceremonie: - Er kan alleen een huwelijk plaatsvinden als er een (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Korendijk beschikbaar is en eigenaar/beheerder de betreffende locatie beschikbaar heeft; - De (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand is uitsluitend verantwoordelijk voor het rechtsgeldig tot stand komen van het huwelijk; - De gemeentebode ondersteunt de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand bij zijn/haar werkzaamheden; - De gemeente Korendijk is geen (private) partij bij afspraken tussen eigenaar/beheerder van de locatie en bruidsparen, dit betekent ook dat de gemeente geen partij is bij eventuele schade; - Op een gekozen locatie is het niet mogelijk de ceremonie kosteloos te laten plaatsvinden. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid Indien een bruidspaar er voor kiest om op een externe trouwlocatie de huwelijksvoltrekking te laten plaatsvinden dan neemt het bruidspaar zelf contact op met de eigenaar/beheerder van de 4

5 trouwlocaties. Het bruidspaar en de eigenaar/beheerder sluiten een (privaatrechtelijke) overeenkomst waarbij de gemeente Korendijk geen partij is. De eigenaar/beheerder wijst het bruidspaar op de huisregels van het bedrijf en maakt afspraken met hen over de locatie. Op inhoudelijke vragen, afspraken en wensen (inrichting en aankleding) die betrekking hebben op de locatie wordt verwezen naar de eigenaar/beheerder. De gemeente maakt met bruidsparen alleen afspraken over de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand. De eigenaar/beheerder vrijwaart de gemeente Korendijk voor de schade die voortvloeit uit gedrag of handeling of het niet nakomen van de overeenkomst tussen de eigenaar/beheerder en het bruidspaar. Dit is van belang omdat de gemeente op een externe locatie niet aansprakelijk kan worden gesteld voor zaken waarop zij geen invloed heeft. De gemeente Korendijk is slechts aansprakelijk voor het doen en laten van de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand. Financiële en uitvoeringsconsequenties Leges Door de gemeenten kunnen leges geheven worden als het gaat om werkzaamheden of diensten waarbij in grote mate een persoonlijk (of bedrijfs) belang gediend wordt. Leges worden geheven op basis van artikel 229, lid1, b en 229b van de Gemeentewet. Deze betreffende artikelleden luiden als volgt: Artikel Rechten kunnen worden geheven ter zake van: b. het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. Artikel 229b 1. In verordeningen op grond waarvan rechten als bedoeld in artikel 229, eerste lid, onder a en b, worden geheven, worden de tarieven zodanig vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake. De aanwijzing van bijzondere trouwlocaties heeft gevolgen voor de tarieventabel behorende bij de legesverordening omdat er voor de gemeente extra kosten gemoeid zijn met de huwelijksvoltrekking op een andere locatie. Deze extra kosten worden doorberekend aan het bruidspaar en de eigenaar/beheerder. In de tarieventabel wordt hiervoor een apart bedrag opgenomen. Kosten locatie Zoals eerder gesteld, is het gebruik van andere locaties dan het gemeentehuis een kwestie die het bruidspaar zelf met de eigenaar/beheerder van de betreffende locatie moet regelen. De eventuele kosten van het gebruik van de locatie dient het bruidspaar rechtstreeks met een eigenaar/beheerder te verrekenen. De eigenaar / beheerder van de bijzondere trouwlocatie krijgt hiervoor van de gemeente geen vergoeding. 5

6 Leges t.b.v. aanvraag aanwijzing trouwlocatie In het behandelen en beoordelen van een aanvraag om aangewezen te worden als huis der gemeente gaat behoorlijk veel tijd zitten. De locatie dient op verschillende punten getoetst te worden aan de criteria en randvoorwaarden van het door de gemeenteraad vastgestelde trouwlocatie beleid. Ook het daadwerkelijk bezoeken en controleren van de locatie door de gemeente maken onderdeel uit van de toetsing. Gelet op het feit dat de eigenaren/beheerders van locaties die aangewezen worden als officiële trouwlocatie, er financieel belang bij hebben dat hun locatie aangewezen wordt en omdat er behoorlijk veel tijd zit in het behandelen van de aanvraag, zullen voor het in behandeling nemen van een aanvraag om aangewezen te worden als trouwlocatie leges in rekening gebracht worden. Personele inzet Tot nu toe is het in Korendijk gebruikelijk dat de gemeentebode de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand bij een huwelijksvoltrekking op Tiengemeten vergezelt en de nodige ondersteuning tijdens de ceremonie biedt. In enkele regio gemeenten is er vanuit het oogpunt van kostenbesparing voor gekozen dat de bode de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand niet langer vergezelt en assisteert. De (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand is dan de enige gemeentelijke vertegenwoordiger bij een huwelijk. Een medewerker van de locatie assisteert tijdens de ceremonie. Intern is er een afweging gemaakt om ook in Korendijk deze werkwijze over te hanteren. Geconcludeerd is dat het vanuit representatief maar vooral vanuit financieel en praktisch oogpunt veel efficiënter is om de gemeentebode bij de huwelijken aanwezig te laten zijn. Dit voorkomt veel rompslomp met het ophalen en bewaren van de huwelijksakten en toga. Nu neemt de gemeentebode de toga, de huwelijksakten en het trouwboekje mee naar de locatie. Hij draagt er zorg voor dat de akten en het trouwboekje volgens de officiële richtlijnen bewaard en opgeborgen worden. De huwelijksakten moeten voor en na de huwelijksplechtigheid in een brandveilige kluis opgeborgen worden. De toga moet in een rookvrije ruimte bewaard worden. Tijdens de ceremonie is de gemeentebode beschikbaar voor de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand en assisteert vakkundig. Daarnaast geeft de aanwezigheid van de gemeentebode in officiële kleding een extra cachet aan de huwelijksvoltrekking. Indien de gemeentebode de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand niet meer zou vergezellen dan dient de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand zelf voor het ophalen, bewaren en terugbrengen van de akten en toga te zorgen. Naast extra reiskosten van de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand brengt dit praktische problemen met zich mee als een huwelijksvoltrekking op vrijdagmiddag of zaterdag plaatsvindt. Daarnaast moet de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand met een medewerker van de externe locatie afspraken maken over de ondersteuning tijdens de ceremonie. Er is echter geen zekerheid dat de ondersteuning ook volgens de afspraak wordt uitgevoerd. Een onzorgvuldige ondersteuning kan storend zijn tijdens de ceremonie. De conclusie is dat de financiële voordelen (uurloon van bode) niet opwegen tegen de voordelen die de aanwezigheid en assistentie van de gemeentebode bij een huwelijksvoltrekking, bieden. De werkelijk gemaakte kosten t.b.v. de ureninzet van de bode worden (nu ook al) in de leges doorberekend. Omdat de ureninzet van de bode varieert van locatie tot locatie (op Tiengemeten is sprake van meer ureninzet i.v.m. de veerpont) zullen de tarieven per locatie via gedifferentieerde legesheffing bepaald moeten worden. 6

7 Voorkomen moet worden dat er op twee of drie locaties op hetzelfde tijdstip wordt getrouwd. Dit omdat de gemeentebode niet op verschillende plaatsen tegelijk aanwezig kan zijn ter ondersteuning van de (buitengewoon) ambtenaar van de burgerlijke stand. Mocht in de toekomst blijken dat er zo vaak een beroep op extra uren van de gemeentebode wordt gedaan omdat het aantal huwelijken buiten het gemeentehuis fors stijgt, zal e.e.a. alsnog nader bezien worden. Toetsen van aanvragen Het aanwijzen van een huis der gemeente is een bevoegdheid van de gemeenteraad. De raad kan de bevoegdheid tot het aanwijzen van trouwlocaties delegeren aan het college, aangezien de aard van de bevoegdheid zich niet tegen delegatie verzet. Gelet op het bovenstaande wordt de raad gevraagd om in te stemmen met de bevoegdheid tot het aanwijzen van trouwlocaties te delegeren aan het college, hierbij wordt het college gemandateerd om aanvragen om aangewezen te worden als trouwlocatie te toetsen aan de criteria en voorwaarden zoals genoemd in deze beleidsnota. Tot nu toe heeft de gemeente Korendijk drie aanvragen van horecaondernemers voor aanwijzing tot officiële trouwlocatie, ontvangen. Deze aanvragen zijn van: - Partycentrum Eendrachtshoeve te Zuid-Beijerland; - Hotel Café Restaurant t Wapen van Nieuw-Beijerland te Nieuw-Beijerland; - Herberg Tiengemeten op Tiengemeten. Indien de raad instemt met het delegeren van de bevoegdheid tot het aanwijzen van trouwlocaties, zal het college de ontvangen aanvragen en nieuwe aanvragen toetsen aan de criteria en voorwaarden zoals deze zijn opgenomen in deze beleidsnota. Communicatie Het beleid m.b.t. het aanwijzen van de trouwlocaties in de gemeente Korendijk wordt bekend gemaakt via het gemeenteblad, de gemeenterubriek in Het Kompas en de gemeentelijke website. De informatie in de gemeentegids m.b.t. huwelijk en geregistreerd partnerschap in Korendijk zal worden aangepast bij het verschijnen van de volgende editie. Eindvoorstel In Korendijk is de raad het bevoegd gezag om externe locaties aan te wijzen als huis der gemeente. De raad wordt voorgesteld om: a. in te stemmen met de criteria en voorwaarden zoals vermeld in deze beleidsnota en te besluiten dat er naast het trouwen op het gemeentehuis zelf ook op andere door de gemeente aangewezen locaties getrouwd kan worden; b. de bevoegdheid tot het aanwijzen van trouwlocaties te delegeren aan het college, hierbij wordt het college bevoegd om aanvragen om aangewezen te worden als trouwlocatie te toetsen aan de voorwaarden en criteria zoals genoemd in deze beleidsnota. 7