Praktijk voorbeeld 2: midi opnemen

Transcriptie

1 ' Bij dit praktijkvoorbeeld leer je hoe je midi informatie kunt opnemen in Sonar. Aan bod komt ondermeer: - de metronoom - Midi sporen opnemen - Loop recording - punch in en punch out Nieuw Project: Voordat we met dit projectvoorbeeld van start gaan, maak je een nieuw project aan. 1. Start Sonar op. 2. Ga naar <file-new>. 3. In de 'new project' dialoog box typ je 'Tutorial2' in. 4. Kies de 'midi tracks' template uit de lijst van sjablonen (templates). 5. Klik OK. Sonar opent nu een nieuw project, met alleen maar midi sporen daarin. Nu kunnen we een midi spoor gaan opnemen. Om dat handig (en goed in de maat) te kunnen doen, gaan we de metronoom gebruiken. Die moeten we dan eerst even instellen. Metronoom. Veel muzikanten gebruiken tijdens het opnemen een metronoom om goed in de maat te blijven, of om te voelen hoe snel de muziek eigenlijk gaat. De metronoom in Sonar gaat een beetje verder dan de gewone huis tuin en keuken metronoom die je misschien al kent. Je kunt bijvoorbeeld instellen dat de metronoom alleen aan staat bij het opnemen, en niet tijdens het afspelen van een song. Je kunt instellen dat hij een aantal tellen vooraf telt voordat de opname of het afspelen start. En je kunt vrij instellen welke geluiden de metronoom gebruikt. Dat kunnen midi noten zijn, of audio files. En natuurlijk volgt de metronoom alle tempo veranderingen in een project. Je kunt de metronoom instellen via de metronoom werkbalk, die zie je hieronder. Wanneer die niet in beeld is kun je die tevoorschijn halen door naar <views-toolbars> te gaan en daar metronome aan te vinken. A B C D E F G H A. Opname count in B. Maten C. Tellen D. metronoom bij afspelen E. Metronoom bij opnemen F. Metronoom met audio G. Metronoom met midi H. Metronoom instellingen

2 We gaan nu de metronoom zo instellen dat hij met gebruik van audio files tweematen vooraf telt voordat er opgenomen gaat worden. Dit moet je doen: 1. In de metronoom werkbalk klik je op de 'count in' knop. 2. Met de '+' en '-' knoppen stel je de waarde in op '2'. 3. Zorg dat de 'metronoom bij opname' uit staat. 4. Kies de 'audio metronoom' optie. Doordat je de metronoom bij de opname uit zet, telt de metronoom alleen maar die twee maten vóóraf, en stopt de metronoom zodra de opname begint. Wanneer je liever tijdens de opname de metronoom wél hoort, moet je deze functie aan laten staan. In dit voorbeeld telt de metronoom twee maten vooraf bij een opname, maar niet bij het afspelen. Midi in- en uitgangen: We kijken even of alle midi poorten goed zijn ingesteld. 1. kies <options-midi devices> om de midi apparaten dialoogbox te openen. 2. kies hier de midi apparaten die je wilt gebruiken. Bijvoorbeeld de midi interface van je geluidskaart, of die van je midi controller of een speciale midi interface. 3. klik OK. Handige tips Tijdens het opnemen zal SONAR de rest van het project net zoals anders gewoon afspelen. Soms is het dan handig om bepaalde partijen/instrumenten die meespelen tijdelijk uit te zetten, omdat ze als je ze aan laat staan het moeilijker te horen is wat je aan het spelen bent. Wanneer je bijvoorbeeld de pianopartij wilt overdoen en de oude nog niet wilt weggooien, kun je de oude opname op 'Mute' zetten. Dat 'muten' doe je door op de knop <mute> te drukken. Maar aangezien we nu met een helemaal fris en nieuw project te maken hebben, zonder eerdere opnamen, hoeven we helemaal niets te 'muten'. Je kunt ook wat andere afspeel opties instellen zoals het tempo. Je kunt om het jezelf makkelijker te maken op een veel langzamer tempo opnemen dan dat je het uiteindelijk zal willen hebben.

3 MIDI opnemen We gaan nu een spoor opnemen in het project. Dat gaat als volgt: 1. Kijk even goed na of je midi instrument aanstaat en ook daadwerkelijk MIDI informatie verzend. 2. Als er nog geen leeg MIDI spoor in je project is, moet je dat eerst aanmaken. Dat doe je door rechtsklik in een leeg gedeelte van het 'track pane' (daar waar de sporen verschijnen als je ze hebt opgenomen) en door dan 'insert MIDI track' te kiezen. Er wordt dan een leeg midi spoor bijgemaakt. 3. Klik op de knop 'arm' van het midi spoor waarop je wilt gaan opnemen. Hiermee stel je dit spoor in om mee te gaan opnemen. Hiermee stel je automatisch in dat dit spoor op ieder midikanaal gaat opnemen. 4. Dan klik je op 'record' op de transportbalk, of op de 'r' van je computer toetsenbord. 5. Speel op je midi instrument wat je wilt opnemen. 6. Wanneer je klaar bent, druk op de spatiebalk van je computer toetsenbord, of klik op de stopknop van de transportbalk van SONAR. Als je wat gespeeld hebt, verschijnt er een nieuwe clip in het spoor waarop je hebt opgenomen. Wanneer er géén nieuwe clip verschijn, is er iets mis gegaan. Er is dan waarschijnlijk geen midi informatie ontvangen, of de midi poorten staan niet goed. Kijk in de help sectie onder het hoofdstuk 'ik kan niet opnemen met mijn MIDI instrument' voor mogelijke oorzaken en oplossingen. De opname beluisteren. We gaan de zojuist gemaakt opname afspelen. We gaan tijdens het afluisteren meteen een paar andere views openen, om eens te kijken wat die voor ons kunnen betekenen. 1. Klik op de 'herstel strip afmeting' knop zodat je alle informatie en knoppen van het opgenomen spoor kunt overzien. Misschien moet je ook nog even op de 'ALL' tab klikken, die vind je rechts onderaan bij de sporen. 2. Klik op het 'output' pijltje om de beschikbare midi uitgangen te bekijken. 3. Kies de synthesizer van je geluidskaart, als je die hebt. Anders kies je een andere midi uitgang waarvan je weet dat daar een synthesizer achter zit. Wanneer je niet de Midi uitgangen ziet, die je eigenlijk wel had verwacht, ga dan naar <options-midi devices> en zet daar de midi drivers aan die je wilt gebruiken. 4. Bij 'Ch' kun je een MIDI kanaal kiezen. 5. In het Patch veld kun je een geluid kiezen.

4 6. Nu kun je middels views verschillende manieren kiezen om je opname te bekijken. Bijvoorbeeld piano-roll, staff en event list. Je kunt ze allemaal onder of naast elkaar zetten met de functie 'tile'. 7. Om naar het begin van het project te gaan druk je op de 'w' van je computer toetsenbord, of op de 'rewind' knop in SONAR. 8. Klik op play op gebruik de spatiebalk om het afpelen te starten. De verschillende views laten allemaal dezelfde informatie, dezelfde noten zien. Maar op een andere manier. Kijk nog eens in SONAR Basisbegrippen, bij het hoofdstukje views voor een aanvullende beschrijving. Als je klaar bent met het bekijken en beluisteren van je opname, sluit je deze vensters weer af. Nog een opname maken Misschien was je eerste opname meteen de perfecte take, maar misschien ook niet. Als je de eerste opname wilt weggooien en het nog eens overdoen doe je het volgende: 1. Kies <edit-undo recording> of druk op ctrl+z om je opname ongedaan te maken. 2. Klik op rewind of gebruik de W toets om terug te gaan naar het begin. Het spoor is nog steeds klaar voor opname, dus daar hoef je niets aan te doen. 3. Klik op record of druk op de R toets. 4. Wanneer je klaar bent klik je op stop of je gebruikt de spatiebalk. Je kunt ook je volgende opname op een ander spoor opnemen. Zo kun je alle opnames bewaren en later de beste uitkiezen, of van verschillende opnames een versie samenstellen. Vergeet dan niet het nieuwe spoor in opname stand te zetten en het vorige eruit te halen. Kijk ook even bij 'In loop opnemen' voor een handige manier om meerdere takes op te nemen. Je werk bewaren. Wanneer je iets gemaakt hebt dat je wilt bewaren kun je je werk opslaan op de harddisk. 1. Kies <file-save as>. 2. Nu kun je je bestand een naam geven. Geef een naam die echt iets zegt over het project, zodat je het later gemakkelijk kunt terugvinden. Als je helemaal geen titel weet, gebruik dan bijvoorbeeld de datum in combinatie met je naam, of de plaats waar je bent. 3. Klik OK. SONAR bewaard het project onder de naam die je gegeven hebt. Vanaf nu kun je om de veranderingen in dit project te bewaren steeds save kiezen.

5 In een loop opnemen. Als je een aantal opnamen van hetzelfde gedeelte achter elkaar wilt maken, kun je SONAR laten loopen. SONAR speelt dan steeds het gehele project of een gedeelte daarvan (de loop lengte) af. Daarbij maakt SONAR bij iedere loop een nieuwe clip. Je kunt SONAR zo instellen dat iedere clip meteen op een nieuw spoor wordt gezet, of dat alle clips worden opgestapeld in één spoor. We gaan het eerste nu eens proberen. De loop voorbereiden We gaan SONAR vertellen dat er gelooped moet worden over de eerste vier maten. 1. Klik op het driehoekje bij de Snap to Grid functie, om de dialoog box te openen. Soms is dit niet zichtbaar in de werkbalk waarin de knoppen van de sporen zitten. Gebruik je muis om deze werkbalk breder te maken (verschuif de verticale balk die tussen de track werkbalk en het clip venster zit naar rechts). 2. In het 'snap to Grid' keuze menu klik je op de knop 'musical time' en je kiest 'measure' (maat) uit de keuze lijst. Bij 'Mode' kies je 'move to'. Hierna sluit je de dialoog box. 3. In de tijdmeter (bovenaan) selecteer het aantal maten dat je wilt loopen door met je muis een elastiek te slepen over de eerste vier maten. 4. Bij de 'loop' werkbalk kies je 'set loop to selection' (stel de loop in op wat ik geselecteerd heb in de tijdmeter). Hiermee stel je dus de start en eind positie van je loop in, gelijk aan de start en eindpositie van wat je met de muis hebt geselecteerd. Door op te klikken wordt de loop geactiveerd. Sporen instellen Nu gaan we het eerste spoor waar waarop gaan opnemen instellen. 1. Zet een MIDI spoor in opname modus, door de opname knop in te drukken zodat hij rood is. 2. Controleer of de MIDI instellingen kloppen (midi uitgang van het spoor moet overeenkomen met het midi instrument of de midi poort die je wilt gebruiken. Ook moeten de MIDI kanalen en zo kloppen. Je kunt ook al een klank (patch) kiezen.

6 MIDI uitgang MIDI kanaal MIDI bank MIDI patch DROPDOWN menu Dit geldt eigenlijk voor iedere MIDI opname die je gaat maken, dus ook als je in een Loop gaat opnemen. Loop recording Als laatste moeten we instellen wat SONAR met de verschillende takes moet doen. 1. Kies <transport-record options> om het 'opname optie' dialoog venster te openen. 2. Kies dan 'Store takes in separate tracks'. Nu wordt iedere keer als de loop weer vooraan begint een nieuw spoor aangemaakt waarin de volgende loop wordt opgenomen. Daarbij worden ook alle instellingen die je op het eerste spoor hebt gemaakt overgenomen. 3. Klik OK. 4. Klik 'Rewind' 5. Klik 'Record' SONAR herhaalt nu steeds de eerste vier maten en maakt bij iedere herhaling een nieuw spoor aan waarop de laatste opname geplaatst wordt. Wanneer je een laatste loop wilt wissen, kies <transport-reject Loop Take'. (laatste loop niet bewaren). 6. Om het opnemen te stoppen klik je op 'stop' of gebruik je de spatiebalk. Nu kun je alle loops onafhankelijk beluisteren door er steeds een 'solo' te schakelen. In plaats van in meerdere sporen kun je je loops ook in één spoor opnemen. Dat is bijvoorbeeld handig als je een drum ritme aan het opnemen bent.

7 'Spring-in' opnemen Veel termen in SONAR zijn eigenlijk onvertaalbaar. Het zijn woorden die we in het Nederlands ook gebruiken, en 'Punch In Recording' is daar weer een voorbeeld van. Stel je voor, je hebt een aan geniaal grenzende opname gemaakt, maar nét als het erop aan komt maak je een niet te verdoezelen fout. Het is dan zonde om de hele opname weg te gooien en met overdoen lukt het maar niet om de magie terug te krijgen van deze ene bijzondere take. Dan kan 'punch in' een uitkomst bieden. Zo werkt het: recording'. Dan zet je het spoor in opname mode en vervolgens ga je opnemen. Je kunt gewoon meespelen terwijl je de oorspronkelijke opname hoort, maar er wordt helemaal niets opgenomen. Totdat je bij het gedeelte komt wat je hebt ingesteld als Punch in. Dan gaat SONAR automatisch opnemen, jij speelt gewoon door. En aan het einde van het Punch in gebied, stopt SONAR het opnemen, maar speelt wel gewoon door. De eerdere opname is ook weer hoorbaar. Dus alleen het gedeelte dat je hebt geselecteerd voor punch in wordt opnieuw opgenomen, de rest blijft zoals het was. Punch in recording instellen 1. Ga naar <views-toolbars-record>om de opname werkbalk in beeld te krijgen. a b c d e f g a. Punch in start, b. Punch in einde, c. Punch in volgt selectie, d. Auto punch aan/uit, e. Opname modus, f. Step time opnemen, g. Opname opties 2. In de opname werkbalk klik je op de 'punch in' tijd (a) om de maat in te stellen waar de punch in opname begint. 3. Hetzelfde doe je voor de 'punch out' (b). 4. klik op de auto punch aan/uit knop (d) om de auto punch te activeren. 5. Kies 'overwrite' (vervang oude opname door de nieuwe) bij het opnamemode menu (e). 6. Zet het spoor waarop je de punch wilt toepassen klaar voor opnemen. 7. Wanneer de loop nog aan staat, zet die uit. 8. Klik terugspoelen. 9. klik opnemen. Speel je partij totdat je voorbij het punch einde bent gekomen. Dan stop je SONAR door op stop te klikken of door de spatiebalk te gebruiken. Als dat handig is kun je punch opnemen combineren met looping. Wanneer auto punch aanstaat, zie je in de tijdlijn speciale 'markers' (markeerpunten) staan die aangeven waar de punch in en punch out punten zijn. Punch in Punch out