Afval of einde-afval of bijproduct? Congres Transport van Afval Utrecht, 5 februari 2013

Transcriptie

1 Afval of einde-afval of bijproduct? Congres Transport van Afval Utrecht, 5 februari 2013

2 Kernvraag is de afvalregelgeving wel of niet van toepassing markt: liever niet, minder rompslomp overheid: alleen als bescherming niet (meer) nodig is als iets kan worden hergebruikt, dan is het zeker geen afval is het meest voorkomende misverstand 2 Title

3 Achtereenvolgens. Voor wie van belang Beoordelingskader is de afvalkaderrichtlijn (richtlijn 2008/98/EG) Beoordelingstraject : wie en hoe? Nieuwe beoordelingstool (e-tool) voor bedrijven op komst 3 Title

4 Voor wie? Bedrijven die stoffen voorwerpen exporteren of importeren (EVOA) Bedrijven die afval na bewerking op de markt brengen Producenten die productieresiduen afzetten Bedrijven die stoffen transporteren of opslaan Bedrijven ter voorbereiding op vergunningsaanvraag Adviesbureaus en advocatenkantoren die bedrijven ondersteunen Provincies bij Wabo-vergunning Gemeenten bij Wabo-vergunning Politie, milieudiensten en ILenT : bij controle en handhaving ILenT bij uitvoering EVOA Rechtbanken : beoordelen wel/niet afvalstof, wel/niet afvalregelgeving 4 Title

5 Beoordelingskader in Richtlijn 2008/98/EG Artikel 2: Materialen die niet onder deze richtlijn vallen Artikel 5: Materialen uit een productieproces die een bijproduct kunnen zijn Artikel 6: Materialen die een nuttige toepassing hebben ondergaan en daarmee einde-afvalstof kunnen zijn 5 Title

6 Toetsingstraject Toetsing aan uitsluitingsmogelijkheden toetsing aan EU EoW criteria toetsing aan NL EoW criteria Beoordeling einde-afval of bijproduct (per individueel geval) review door afval-panel / besluit bevoegd gezag 6 Title

7 Uitsluitingen Uitsluitingen volgens artikel 2 van de afvalkaderrichtlijn: faecal matter, straw and other natural non-hazardous agricultural or forestry material used in farming, forestry or for the production of energy from such biomass through processes or methods which do not harm the environment or endanger human health. Maar ook kan sprake zijn van producthergebruik: tweedehands goederen inzameling en uitsortering van gebruikte goederen export van gebruikte goederen naar landen met lagere standaards reparatiegoederen 7 Title

8 Artikel 5 : Bijproduct Lid 1. Een stof die of een voorwerp dat het resultaat is van een productieproces dat niet in de eerste plaats bedoeld is voor de productie van die stof of dat voorwerp, kan alleen als een bijproduct en niet als een afvalstof in de zin van artikel 3, punt 1), worden aangemerkt, indien wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: a) het is zeker dat de stof of het voorwerp zal worden gebruikt; b) de stof of het voorwerp kan onmiddellijk worden gebruikt zonder verdere andere behandeling dan die welke bij de normale productie gangbaar is; c) de stof of het voorwerp wordt geproduceerd als een integraal onderdeel van een productieproces; en Lid 2. Uitgaande van de in lid 1 gestelde voorwaarden kunnen maatregelen worden vastgesteld om te bepalen volgens welke criteria een specifieke stof of een specifiek voorwerp kan worden aangemerkt als bijproduct en niet als afvalstof in de zin van artikel 3, punt 1). Deze maatregelen, die nietessentiële onderdelen van deze richtlijn beogen te wijzigen door haar aan te vullen, worden vastgesteld volgens de in artikel 39, lid 2, bedoelde regelgevingsprocedure met toetsing. Er is geen Europese regelgeving met toetscriteria voor specifieke stoffen of voorwerpen in het vooruitzicht gesteld. Nederland kent voor dergelijke stoffen of voorwerpen ook geen nationale regelgeving. Voor alle stoffen en voorwerpen zal zonder toetsingscriteria per geval beoordeeld moeten worden of aan de gestelde randvoorwaarden voor bijproduct kan worden voldaan. d) verder gebruik is rechtmatig, m.a.w. de stof of het voorwerp voldoet aan alle voorschriften inzake producten, milieu en gezondheidsbescherming voor het specifieke gebruik en zal niet leiden tot over het geheel genomen ongunstige effecten op het milieu of de menselijke gezondheid. 8 Title

9 Artikel 6 : Einde afvalfase Lid 1 1. Sommige specifieke afvalstoffen zijn niet langer afvalstoffen in de zin van artikel 3, punt 1), wanneer zij een behandeling voor nuttige toepassing, waaronder een recyclingsbehandeling, hebben ondergaan en voldoen aan specifieke criteria die opgesteld moeten worden onder de volgende voorwaarden: a) de stof of het voorwerp wordt gebruikelijk toegepast voor specifieke doelen; b) er is een markt voor of vraag naar de stof of het voorwerp; c) de stof of het voorwerp voldoet aan de technische voorschriften voor de specifieke doelen en aan de voor producten geldende wetgeving en normen; en tevens d) het gebruik van de stof of het voorwerp heeft over het geheel genomen geen ongunstige effecten voor het milieu of de menselijke gezondheid. De criteria omvatten, indien nodig, grenswaarden voor verontreinigende stoffen, en houden rekening met eventuele nadelige milieugevolgen van de stof of het voorwerp. Lid 2 De maatregelen die beogen niet-essentiële onderdelen van deze richtlijn te wijzigen door haar aan te vullen en die betrekking hebben op het aannemen van de in lid 1 bedoelde criteria en de omschrijving van het soort afvalstoffen waarop die criteria van toepassing zijn, worden vastgesteld volgens de in artikel 39,lid 2, bedoelde regelgevingsprocedure met toetsing. Er zijn Europese einde-afvalfase criteria vastgesteld voor glasafval, ijzer-, staal- en aluminiumschroot en voor puingranulaten (NL), papier-, kunststof- en bioafval (EU) zijn deze in ontwikkeling. Lid 4. Indien er geen volgens de in de leden 1 en 2 bedoelde procedure op communautair niveau bepaalde criteria bestaan, kunnen de lidstaten, rekening houdend met de toepasselijke rechtspraak, per geval beslissen of een bepaalde afvalstof niet langer een afvalstof is. Zij stellen de Commissie overeenkomstig Richtlijn 98/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juni 1998 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften (1) van dergelijke beslissingen in kennis, voor zover die richtlijn zulks voorschrijft. 9 Title

10 Bevoegd gezag (wie kan besluit nemen) Volgens de richtlijn kan een lidstaat de status van een stof of voorwerp vaststellen: - in Nederland ligt dit bij het ministerie van IenM - in kader van in-en uitvoer is dit gemandateerd aan de uitvoeringsorganisatie voor EVOA (vanaf 2013 bij ILenT) - in andere gevallen, m.n. in kader van Omgevingswet / Wabovergunning is dit in de regel de provincies / RUD 10 Title

11 Beoordeling per individueel geval Alleen producenten beoordelen, zowel bij verzoeken die betrekking hebben op productieresiduen als op afvalstoffen (geen transporteurs, geen handelaren of makelaars en ook geen gebruikers of klanten) Vragenformulier ondersteunt zelfstandige beoordeling: sinds vorig jaar wordt op proef een vragenformulier aangeboden aan bedrijven om zelf te toetsen of er sprake is van toepassing van de afvalregelgeving op een bepaalde stof of voorwerp Review van eigen beoordeling door afval-panel is optioneel, bij twijfel en als het om risicovolle stoffen of voorwerpen gaat Bij review-aanvraag door derden is handtekening van producent vereist Bij in/uitvoer moet ook opinie van buitenlands bevoegd gezag bekend zijn 11 Title

12 Review door afval-panel Afval-panel opereert via het web op Viadesk platform Leden zijn provincies,min IenM, ILenT en RWS Producenten dienen review verzoek in bij Leden toetsen de beoordeling van de producent Uitkomst review is een opinie, geen besluit Aangeleverde informatie is niet geverifieerd Alle verzoeken worden opgeslagen en zijn voor leden toegankelijk 12 Title

13 Tot zover de huidige praktijk, nu de toekomst. 13 Title

14 LIFE + project Equal: in 2014 beoordeling met e-tool 14 Title

15 Verwachtingen e-tool Harmonisatie / gelijk speelveld bij einde-afval en bijproduct toetsing voor alle materialen Beoordelingen zijn transparant en eenduidig gestructureerd Alle hulpmiddelen (informatie, handleidingen, weblinks etc) kunnen geconcentreerd via één portaal in één tool worden aangeboden. Rapport ondersteund productstatus: marktwaarde voor producent en garanties voor afnemers (ondersteuning markt secundaire grondstoffen) Minder oponthoud bij transport als inspecties direct toegang hebben tot beoordelingsrapporten Minder risico op op overtreding Wm en minder risico op milieu en/of gezondsheidsschade. 15 Title

16 Grondslag voor toetsing aan artikel 5 en 6 Toetsingskader RICHTLIJN 2008/98/EG afvalstoffen EC guidance (toelichting op de richtlijn) Jurisprudentie van het EHvJ Europese Verordeningen met einde-afval toetingscriteria Nationale regelgeving met einde-afval toetingscriteria Nationale toelichtingen op de richtlijn Methodologie volgen die JRC heeft ontwikkeld 16 Title

17 Toetsing impact op milieu en gezondheid Bijproduct: verder gebruik is rechtmatig, m.a.w. de stof of het voorwerp voldoet aan alle voorschriften inzake producten, milieu en gezondheidsbescherming voor het specifieke gebruik en zal niet leiden tot over het geheel genomen ongunstige effecten op het milieu of de menselijke gezondheid Einde-afval: het gebruik van de stof of het voorwerp heeft over het geheel genomen geen ongunstige effecten voor het milieu of de menselijke gezondheid. De criteria omvatten, indien nodig, grenswaarden voor verontreinigende stoffen, en houden rekening met eventuele nadelige milieugevolgen van de stof of het voorwerp. 17 Title

18 Risk screen Step 1 Risk screen Step 2 Risk Screen Step 3 Is the material or object going to be used as a fertiliser? yes Proceed to page A no Is the material or object going to be used for construction? no Is the material or object going to be used as fuel? yes yes Regarding the intrinsic properties, identify all potential impacts on human health and the environment relevant to the selected use Proceed to B Proceed to C no Is the material or object going to be used for manufacturing? yes Proceed to D 18 Title

19 19 Title

20 ? 20 Title

21 Planning 1. Functioneel ontwerp (april 2012) 2. Gebruikerswensen functioneel ontwerp (workshop) 3. Aanbesteding (eind 2012 ) 4. E-tool bouwen door SCISYS (begin 2013) 5. Intern: presentatie eerste demoversie deze maand 6. Extern: praktijktesten met gebruikers (na zomer 2013) 7. Gebruikservaringen (workshop eind 2013) 8. Oplevering tool en gebruikshandleiding (eind 2013) 9. Presentatie EU-breed (2014) 21 Title

22 Vragen? (selecteer: afval of niet ) Meedoen met praktijktesten van e-tool? martin.van.nieuwenhoven@rws.nl 22 Title