NEDERLANDS. Lezen voor 1F. Deel 3 van 5

Transcriptie

1 NEDERLANDS Lezen voor 1F Deel 3 van 5

2 Colofon Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: PPMP Prepress, Wolvega Illustraties: Edu Actief b.v. Nederlands Lezen voor 1F Deel 3 van 5 ISBN: NUR: 100 Trefwoord: Nederlands, lezen Aantal studiebelastingsuren: 24 Copyright 2014 Edu Actief b.v. Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl internet: Eerste druk/eerste oplage 2014 Edu Actief b.v. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. 2

3 Inhoud Voorwoord 5 Hoofdstuk 1 Lezen om te leren 7 Hoofdstuk 2 Lezen als voorbereiding op werken 27 Hoofdstuk 3 Lezen in het dagelijks leven 44 Hoofdstuk 4 Lezen in je vrije tijd 62 Hoofdstuk 5 Herhaling 72 Hoofdstuk 6 Eindopdracht en reflectie 78 3

4 4

5 Voorwoord Dit leer-werkboek gaat over lezen. Lezen is belangrijk. Je doet het elke dag. Overal kom je teksten tegen. Bijvoorbeeld in schoolboeken. Daarin lees je om te leren. Je leest instructieteksten op stage of op je werk. Ook in het dagelijks leven kom je teksten tegen. Bijvoorbeeld op je telefoon en je computer. Maar ook op eten en op medicijnen. En soms lees je gewoon voor je plezier. Dit leer-werkboek gaat over: lezen om te leren lezen als voorbereiding op werken lezen in het dagelijks leven lezen in je vrije tijd. Picto In dit boek zie je bij sommige opdrachten een picto. Een pictogram geeft je informatie over de opdracht. Hierna lees je wat de picto s betekenen. Bij dit picto ga je nadenken over een opdracht. Je denkt na over wat je straks gaat doen. Je gaat de opdracht voorbereiden. Bij dit picto ga je de opdracht uitvoeren. Je gaat bijvoorbeeld iets maken. Of je gaat iets doen. 5

6 Bij dit picto ga je evalueren. Je controleert of je de opdracht goed hebt gedaan. Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Wat vond je van de opdracht? Wat kon je eerst niet, wat je nu wel kunt? Wat ga je de volgende keer anders doen? Bij dit picto ga je reflecteren. Je denkt ook na over wat je hebt geleerd. En wat dat betekent voor je toekomst. Wat ga je nu doen? Hoe gaat het verder? Bij dit picto ga je in gesprek. Om een opdracht na te bespreken gebruik je de Strux-kaarten. Bij dit picto ga je iets bekijken op de website van StruX. Dit kan bijvoorbeeld een foto, formulier of film zijn. Volg deze stappen. 1. Ga naar 2. Klik op de knop deelnemer. 3. Klik op Nederlands. 4. Klik op de foto van dit leer-werkboek. 5. Klik op de link bij de opdracht. Misschien werk je met een portfolio. In je portfolio stop je bewijsstukken. Als je dit picto ziet, kun je een bewijsstuk toevoegen. Bespreek dit met je begeleider. 6

7 Hoofdstuk 1 Lezen om te leren Inleiding Dit hoofdstuk gaat over lezen om te leren. Dat kan in een schoolboek zijn. Maar ook op internet, in een tijdschrift of krantje. Waarop moet je dan letten? Je leert hoe je: globaal kunt lezen om erachter te komen waarover de tekst gaat precies kunt lezen om informatie uit de tekst te halen feiten en meningen kunt herkennen een standpunt kunt herkennen kunt omgaan met moeilijke woorden in een tekst het woordenboek kunt gebruiken de betekenis van een woord kunt zien aan de opbouw van het woord om hulp kunt vragen. Opdracht 1 Waar zoek jij naar informatie voor school? Hoe zoek jij naar deze informatie? De opbouw van een leerboek Je hebt geleerd dat een leerboek of schoolboek uit hoofdstukken bestaat. Een hoofdstuk gaat over 1 onderwerp. Soms is een hoofdstuk erg lang. Dan verdeelt de schrijver het onderwerp in verschillende kleinere onderwerpen. Een paragraaf gaat over zo n klein onderwerp. Een hoofdstuk kan dus uit meerdere paragrafen bestaan. Paragrafen zijn vaak genummerd. 7

8 Opdracht 2 Stel, je hebt een boek over lastechniek met de titel MIG/MAG-lassen. Hoofdstuk 2 gaat over manieren van lassen. Hoofdstuk 2 is opgedeeld in 2 paragrafen: druklassen en smeltlassen. Vul het stukje van de inhoudsopgave in. Opdracht 3 Je gaat nu zelf een hoofdstuk bedenken en in paragrafen verdelen. Werk in 3 stappen: 1. Bedenk in welk boek je hoofdstuk staat. Schrijf de titel van het boek op. 2. Welk nummer en welke titel heeft jouw hoofdstuk? Schrijf dat op. 3. In welke onderwerpen kun je het hoofdstuk verdelen? Schrijf de nummers en de titels van de paragrafen op. 8

9 Laat je hoofdstukindeling met de paragrafen aan een ander lezen. Snapt de ander jouw hoofdstukindeling? Ja Nee, want Globaal lezen Lees een tekst altijd eerst globaal. Dan weet je al waarover de tekst gaat. Bij globaal lezen kijk je naar: de titel de alinea s met tussenkopjes vetgedrukte of onderstreepte woorden de plaatjes. Wil je nog meer weten over de inhoud van de tekst? Lees dan ook de eerste en de laatste zin. Opdracht 4 Lees de tekst globaal. Zagen Zagen is het in stukken delen van materiaal. Bijvoorbeeld hout. Maar je kunt ook metaal of kunststof zagen. Zagen doe je met een zaag. Een zaag is een stuk metaal met een handvat. Het stuk metaal noem je het zaagblad. Het zaagblad heeft allemaal tanden. De tanden beweeg je heen en weer over het materiaal. De tanden zorgen er dan voor dat het materiaal doorgezaagd wordt. Wat is de titel van de hele tekst? Wat zie je op het plaatje? Verdeel deze tekst in 2 alinea s. Bedenk een tussenkopje voor alinea 2. 9

10 Opdracht 5 Lees de tekst hierna globaal. 2. Onderhoud Een zaag moet je goed onderhouden. Maak de zaag altijd goed schoon. Zorg dat er geen zaagresten op het zaagblad zitten. Gebruik je een zaag langere tijd niet? Wikkel hem dan in een lap met olie. De olie voorkomt het roesten van de zaag. Bewaar hem op een droge plaats. Laat je zaag regelmatig slijpen. 3. xxxxxx Zagen kan gevaarlijk zijn want een zaag is heel scherp. Werk daarom altijd geconcentreerd. Laat je niet afleiden. Zorg dat het materiaal dat je gaat zagen niet kan bewegen. Zet het materiaal bijvoorbeeld vast in een bankschroef. Dan kan het niet losschieten. Wat is het onderwerp van de tekst? Hoeveel alinea s heeft de tekst? Lees de tekst nu precies. Bedenk een tussenkopje voor alinea 3. 10

11 Opdracht 6 Lees de tekst hierna globaal. Oogsten Oogsten is het verzamelen van de eetbare delen van groente-, fruit- en kruidenplanten. Deze delen pluk je van de plant of haal je uit de grond. Na het oogsten, kun je ze eten. Groenten moet je vaak eerst nog koken. Als je groente, fruit en kruiden niet oogst, gaan ze rotten. Dat is zonde. Wanneer moet je oogsten? Je oogst groente en fruit als ze rijp genoeg zijn. Elk soort groente en fruit heeft zijn eigen tijd waarop het rijp is. Spinazie is bijvoorbeeld al in het voorjaar rijp. Appels zijn pas in het najaar rijp. Bij het oogsten, kijk je naar de grootte en de kleur. Als die goed zijn, kun je oogsten. Een tomaat moet rood zijn, een komkommer groen. Welk gereedschap heb je nodig? Als je gaat oogsten, heb je gereedschap nodig. Je gebruikt een mesje of snoeischaar. Daarmee snijd of knip je groente, fruit en kruiden af. Werk altijd heel voorzichtig. Want een mes en snoeischaar zijn scherp. Je gebruikt een mandje of kistje. Daarin leg je de geoogste groente, fruit of kruiden. Wat is het onderwerp van de tekst? 11

12 Opdracht 7 Wat weet jij al over dit onderwerp? Vul het woordweb in. oogsten Opdracht 8 Lees nu de tekst precies. Is het onderwerp van de tekst dat wat je had ingevuld bij opdracht 6? Ja, want Nee, want Wat is oogsten? Wanneer zijn appels rijp? Welke gereedschappen kun je gebruiken bij het oogsten? 12

13 Moeilijke woorden Soms staan er moeilijke woorden in een tekst. Het is niet altijd nodig om te weten wat zo n woord betekent. Je snapt de tekst toch wel. Dan kun je gewoon doorlezen. Soms is het wel nodig om te weten wat het woord betekent. Omdat je anders de tekst niet begrijpt. Lees eerst de woorden rondom het moeilijke woord. Daaruit kun je soms afleiden wat het woord betekent. Soms wordt er een ander woord voor dat woord gebruikt. En soms wordt het woord in de tekst uitgelegd. Of je kunt de betekenis van het woord opzoeken in het woordenboek. Lukt dat niet? Dan kun je om hulp vragen. Vraag iemand anders of hij weet wat het woord betekent. Opdracht 9 Lees de tekst hierna precies. Beantwoord de vragen. Stofwissen Een gladde vloer kun je wissen met een stofwisser. Een stofwisser is een steel met onderstuk. Aan dat onderstuk klem je een droge stofwisdoek. De stofwisdoek is van speciaal materiaal. Door het wrijven over de vloer wordt het materiaal statisch. Daardoor blijft al het stof aan de stofdoek plakken. En dwarrelt het niet door de lucht naar andere plekken. Met een stofwisser kun je alle gladde vloeren schoonmaken. Denk bijvoorbeeld aan: een houten vloer zoals parket een vloer van nephout zoals laminaat tegels. 13

14 Wat kun je met een stofwisser doen? Hoe weet je dat? Lees de woorden rondom het woord statisch. Waarvoor zorgt de statische stofwisdoek? Hoe weet je dat? Opdracht 10 Zet de volgende woorden op de juiste plek. stofwisser statisch laminaat. In de winter is mijn haar soms Mijn vader legt een vloer van Met een, het staat alle kanten op. in mijn kamer. kun je gladde vloeren schoonmaken. 14

15 Opdracht 11 Lees het stukje tekst hierna precies. Hoe moet je stofwissen? Stel, je gaat een ruimte stofwissen. Dan is het belangrijk dat je de hele vloer doet. Maak lange banen met de stofwisser. Draai als je bij de muur komt en loop dan terug. Zorg dat de banen elkaar overlappen. Eindig bij de deur. Onderstreep een moeilijk woord in de tekst. Schrijf het op. Lees de woorden rondom het woord. Weet je nu wat het betekent? Ja, het woord betekent Nee Weet je de betekenis nog niet? Vraag iemand anders om hulp. Weet de ander wat het woord betekent? Ja, het woord betekent Nee Zo nee, zoek het op in het woordenboek. Het woord betekent 15