Het Glazen Circus in de Tuin van Heden

Transcriptie

1 Het Glazen Circus in de Tuin van Heden (werktitel) Deel II, uitwerking programma met bezoekersaantallen, exploitatiecijfers en investeringsraming De Vrijstaat Mobile Arts Sharing Arts Society Februari,

2 2

3 SAMEN VATTING Voorwoord De opening van het Glazen Circus is in 2019 haalbaar op voorwaarde dat zowel het besluitvormings- als het bouwproces voorspoedig verloopt. Vanaf de nazomer 2016 tot opening biedt het Glazen Circus een aanloopprogramma. Hoofdstuk 1 Het Glazen Circus in de Tuin van heden is een voorziening die door zijn mix van functies (cultuur niet cultuur), door zijn transparante karakter en door de aanpak van de drie initiatiefnemers (gericht op mee maken en delen, actieve rol voor bezoekers) complementair is aan het bestaande aanbod in Utrecht. Hoofdstuk 2 Het programma dat het Glazen Circus biedt, is gevarieerd, toegankelijk en daarmee geschikt voor een breed publiek. Speciale aandacht is er voor de doelgroep 6 16, gezinnen en ouderen. Participatie is een kernwaarde, bezoekers zijn dus ook vaak deelnemers. Naast een wijk- en stadsgericht programma heeft een deel van het programma, met name de grotere evenementen, een bovenregionale aantrekkingskracht. De initiatiefnemers verwachten dat het programma van de initiatiefnemers, een jaar of 2 na opening, ongeveer individuele bezoeken zal tellen. Daarnaast is het programma van derden en de horeca/ stadslandbouw naar verwachting goed voor nog eens bezoeken. Het Glazen Circus kent 27 dagen met programmering op het Berlijnplein en nog eens 30 waarbij het binnenplein van het Glazen Circus wordt gebruikt. Inclusief op- en afbouw zal dat veel beweging geven rondom het Glazen Circus. Zichtbare levendigheid voor passanten en bezoekers, die hoorbaar zal zijn voor omwonenden. Het welslagen van het Glazen Circus vraagt om een bij dat programma passend planologisch-juridisch kader. Hoofdstuk 3 De initiatiefnemers bieden zich aan als exploitant. Zij zijn niet in staat de ontwikkeling van het Glazen Circus te financieren of het te ontwikkelen vastgoed in eigendom te nemen. Direct na positieve besluitvorming door het college en de raad, richten de initiatiefnemers een onafhankelijke stichting op. De stichting is eindverantwoordelijk voor het realiseren van het programma en zal de initiatiefnemers vertegenwoordigen in de volgende fasen van het bouwproces. De initiatiefnemers nemen deel in de programmaraad die de ontwikkelingen inhoudelijk stuurt. De drie initiatiefnemers verbinden zich minimaal tot 2024 aan het Glazen Circus in de Tuin van Heden. Hoofdstuk 4 De investering is geraamd op 18.5 M inclusief 1 M kosten voor grondsuppletie om het hoogteverschil van 8 meter te kunnen overbruggen tussen boerderij Hofstede ter Weide en het Berlijnplein. De investeringskosten zijn opgebouwd uit kosten voor vier onderscheiden deelgebieden. De boerderij Hofstede ter Weide met erf en opstallen ( 2 M), een ten behoeve van stadslandbouw te gebruiken productietuin ( 0,8 M), de Tuin van Heden ( 2.5 M) en het Glazen Circus ( 13.1 M). Hoofdstuk 5 Voor de convenantperiode is een jaarlijkse exploitatiebijdrage van 1,3 miljoen en een programmabijdrage van 1 miljoen geraamd. Vanaf 2019 is dat nodig voor exploitatie en programma van het Glazen Circus. In de aanloopjaren 2017 en 2018 is de geraamde exploitatie- en programmabijdrage lager en wij stellen voor het verschil tussen de gevraagde bijdrage en de werkelijke exploitatiekosten te bestemmen voor het opbouwen van een robuust weerstandsvermogen van de op te richten stichting. In de nazomer van 2016 willen we reeds een eerste kick off organiseren waarvoor we een beperkte bijdrage hebben opgenomen die ook uit dit verschil bekostigd zou kunnen worden. Hoofdstuk 6 Het plan voor het Glazen Circus zal gewogen worden op: culturele inhoud en publieksbereik, belang voor Leidsche Rijn Centrum en de nieuwe stad in zijn geheel, inpasbaarheid in stedenbouwkundig kader en financiële haalbaarheid. Het snel omzetten van die weging in een voorstel voor besluitvorming in college en raad is noodzakelijk om vast te kunnen houden aan 2019 als openingsjaar en al in de nazomer van 2016 te kunnen starten met het aanloopprogramma. 3

4 INHOUD I 2 Samenvatting p. 3 Voorwoord p. 5 Inleiding p. 7 Programma p Het Glazen Circus: energie voor een stadscentrum in wording p Een jaar in het Glazen Circus p Jaarkalender & Publiek p Kwartiermaken p Opbouw & Organisatie p Wat willen we organiseren? p Culturele instelling als ondernemer p De organisatorische uitwerking p Investeringsraming p Hoe te ontwikkelen p Van programma naar programma van eisen p De investeringsraming p Exploitatie p Inleiding p Programma- en beheerkosten 2019 p Programma- en beheerkosten p Besluitvorming p. 33 Bronnen p Bijlage A Inhoudelijke uitwerking voorbeeldprogramma Bijlage B Programma van eisen Bijlage C Vlekkenplan en investeringsraming in detail door BBN Bijlage D Exploitatiebegroting 2019 Bijlage E Begroting aanloopkosten Bijlage F Verklaring horeca/stadslandbouwbedrijf Uit je eigen stad

5 VOORWOORD In juni 2015 hebben De Vrijstaat, Sharing Arts Society en Mobile Arts gezamenlijk de business case voor het Glazen Huis in de Tuin van Heden (werktitel) gepresenteerd aan het College van Burgemeester en Wethouders van de stad Utrecht. De business case was het eerste, door culturele ondernemers gedragen concept in de zoektocht van de gemeente Utrecht naar een cultuurtrekker in het Leidsche Rijn Centrum. Op pagina 3 van de in juni gepresenteerde business case vatten we het zoekproces als volgt samen: Een trekker was opeens niet meer een monumentaal gebouw, maar werd een programma met een aantrekkelijke openbare verblijfsruimte met meerdere, al dan niet tijdelijke paviljoens, flexibel/regelvrij te bespelen door verschillende partijen met wisselende evenementen, onderscheidende horeca en met levendigheid en toegankelijkheid als trefwoorden.bij het vormgeven van het voorliggende plan (de business case van juni) hebben wij ons mede laten inspireren door het in ere herstellen van de gedachte van een cultuur-as als verbindend element in het Leidsche Rijn Centrum. Die laatste gedachte wordt ook uitgedragen door de gemeente getuige de plek van de cultuur-as op de interactieve plankaart van het Leidsche Rijn Centrum d.d. 29 oktober Wij zien daarin bevestigd dat de ontwikkeling van een cultuurtrekker energie kan geven aan de ontwikkeling voor de laatste braakliggende kavels in het Leidsche Rijn Centrum en de ontwikkeling van het aangrenzende Leeuwenstein Noord. Wij hopen dat onze, in dit rapport uitgewerkte ideeën, hier een verdere impuls aan geven. Het college heeft die inhoudelijke potentie van de gepresenteerde plannen onderschreven en heeft tegelijkertijd voldoende vertrouwen in de drie initiatiefnemers om de plannen door hen verder uit te laten werken. Als alles voorspoedig verloopt, is de volgende planning haalbaar: Februari 2016 Presentatie rapportage Voorjaar 2016 Ambtelijke toetsing Juni/juli 2016 Besluitvorming Augustus 2016 Start planontwikkeling Januari 2017 Definitief ontwerp en bouwkosten Mei 2017 Bestuursbesluit over haalbaarheid plan (bouw- en exploitatiekosten, exploitant) Najaar 2017 Krediet voor realiseren Glazen Circus in samenhang met exploitatie- en/of programmasubsidie voor exploitant 2018 Bouw en inrichting Glazen Circus en Tuin van Heden Deze planning nemen wij in deze rapportage als uitgangspunt. Dat betekent dat wij in 2019 ons eerste volledige jaarprogramma brengen en dat ons aanloopprogramma loopt van nazomer 2016 tot en met december

6 6 LAgroup: Het Glazen Circus in De Tuin van Heden is, in de woorden van de initiatiefnemers, een plek van de vrijheid. Dit impliceert in onze ogen een interne tegenstrijdigheid omdat het concept streeft naar het in fysieke kaders gieten van vrijheid, het permanent maken van het tijdelijke. Denk hierbij aan een permanent circus, of een permanente Parade; beide concepten die het voor een belangrijk deel moeten hebben van tijdelijkheid. Deze tegenstrijdigheid maakt het concept uitdagend en in potentie uniek.

7 1 INLEIDING Het vertrekpunt in het denken in 2008 was een cultuurtrekker van formaat. Met andere woorden, de culturele functie met de bijbehorende culturele activiteiten, zou zorgen voor aanloop van publiek. De opdracht die de gemeente Utrecht zichzelf en ons heeft gesteld is verruimd. Het gaat nu om het creëren van levendigheid in het gebied. Culturele activiteiten vergelijk voorstellingen in een schouwburg hebben voor velen een passieve, aanbod gestuurde connotatie. Het begrip levendigheid biedt ruimte voor een in meerdere opzichten verfrissende benadering. Levendigheid stimuleert het denken vanuit een programma. Een programma dat energie geeft en bijdraagt aan de ontwikkeling van het nieuwe stadshart. Een programma met verschillende schaalgrootten en typen van activiteiten. Activiteiten waarin een breed cultuurbegrip wordt gehanteerd en kunst vermengd wordt met buurtbetrokkenheid, openbaar groen, leisure, duurzaamheid, voedsel en toerisme. Activiteiten vinden niet langer - alleen voor de aanwezigen, binnen de gesloten muren van de cultuurtrekker - plaats maar juist in wisselwerking met de omgeving. Waarbij het onderscheid tussen binnen en buiten vervaagt door het transparante karakter van het Glazen Circus. gepresenteerde business case Het Glazen Circus in de Tuin van Heden (werktitel) verder uit te werken. Van belang hierbij is dat er gewerkt wordt vanuit een visie die past bij de omgeving en die niet concurrerend met maar juist aanvullend is op het reeds bestaande cultuuraanbod in wijk en stad. In de definitieve opdrachtbrief van 8 december 2015 is de opdracht in vier te onderscheiden vragen gespecificeerd. Ten eerste is gevraagd om een nadere uitwerking van het gepresenteerde programma in een voorbeeldprogramma voor een eerste jaar met bijbehorende doelgroepen en exploitatieopzet. Ten tweede om een uitwerking van de voor het programma benodigde ruimten en voorzieningen in een (ruimtelijk) programma van eisen met bijbehorende investeringsraming. Ten derde om een nadere uitwerking van de organisatievorm en de invulling van de rollen van ontwikkelaar, eigenaar en exploitant van de voorziening. En tenslotte is gevraagd om een voorstel voor een gefaseerde opbouw van de programmering. Ons programmavoorstel leidt tot een bijzondere plek met oud- en nieuwbouw, een stadstuin en een productietuin, waarin omwonenden schoffelen in de tuin, bewoners een rol spelen in kunstproducties, scholen uit de stad educatieve programma s volgen en bezoekers uit alle windstreken het leven vieren tijdens evenementen. Een plek die nieuw is voor Utrecht, en volgens LAgroup, zelfs nieuw is voor Nederland in opzet en programma. Het programma wordt gedragen door drie initiatiefnemers met ieder meer dan 25 jaar ervaring met het produceren van eigenzinnige, publieksgerichte culturele evenementen. Met elk hun eigen inbreng en achterban. De Vrijstaat, Sharing Arts Society en Mobile Arts verenigen de wijk, de stad en het land en bedienen met hun programma publiek van 6 tot 80 jaar. Een plek met een iconisch bouwwerk passend bij de identiteit van Leidsche Rijn en met zijn bovenregionale aantrekkingskracht de kroon is op beloofde culturele infrastructuur voor de nieuwe stad. Medio september 2015 is mondeling een opdracht verleend aan de drie initiatiefnemers om de in juni

8 2 HET PROGRAMMA De initiatiefnemers Via Vinex/ De Vrijstaat is een kunstlocatie voor kinderen en jongeren met moderne, interactieve kunsttentoonstellingen en -producties. Actieve kunstbeleving is de basis van alle activiteiten die de Vrijstaat organiseert. Artistiek leider Daphne de Bruin werkt sinds 2008 in Leidsche Rijn en de organisatie is dan ook diep geworteld in de wijk. Door de oprukkende bebouwing zag De Vrijstaat in afgelopen jaren een fors deel van haar publieke terrein verdwijnen. Met de stap naar het Glazen Circus zal de Vrijstaat weer in staat zijn grotere kunstmanifestaties te maken met een groter publieksbereik. De Vrijstaat zorgt voor de doorlopende programmering in het Glazen Circus, met thematische exposities en een kunstwerkplaats het jaar rond, educatieve trajecten met scholen en samenwerkingsprojecten met organisaties en bewoners uit de wijk. Mobile Arts is al meer dan 25 jaar uitvinder van grote, mobiele evenementen als de Boulevard of Broken Dreams, de Parade en de Winterparade, waarin het publiek de voornaamste aandeelhouder is. Met Het Glazen Circus in Leidsche Rijn Centrum kan artistiek leider Terts Brinkhoff zijn droom van een permanente artistieke uitvalsbasis realiseren. Vanuit deze basis kunnen zowel beproefde concepten worden getoond aan een nieuw en onbevangen publiek, als nieuwe programmaconcepten worden uitgeprobeerd en verfijnd. De kracht van Mobile Arts ligt in concepten die op een breed en groot publieksbereik zijn afgestemd. Mobile Arts staat voor het grote festivalgevoel; de activiteiten zijn aantrekkelijk voor de buurt, maar met name ook voor publiek uit de regio en de rest van het land. Sharing Arts Society is een nieuw internationaal en intercultureel georiënteerd initiatief dat zich richt op sharing kunstprojecten: kunst waarbij het publiek zowel komt halen als brengen en de kunstenaar gebruik maakt van de collectieve creativiteit van de groep. SAS is in 2014 opgericht vanuit de behoefte om het werk, de kennis en het internationale netwerk van Stichting Vrede van Utrecht ( ) voort te zetten. Vaste partners hierin zijn de Universiteit Utrecht en International Community Arts Festival. De kunst van het delen, het verzamelen van verhalen en het vernieuwen van tradities wordt gemaakt, gepresenteerd en bevraagd in manifestaties, onderzoek & debat, workshops, parades en voorstellingen. Sharing Arts Society wordt geleid door Paul Feld. 8

9 2.1 Het Glazen Circus: energie voor een stadscentrum in wording Het Glazen Circus biedt s zomers en s winters programma dat levendigheid creëert in het toekomstige tweede stadshart van Utrecht en identiteit geeft aan Leidsche Rijn. Het Glazen Circus is in de eerste plaats een programma en in de tweede plaats, omdat voor presentaties in de winter nu eenmaal een verwarmde ruimte nodig is, een gebouw. Zoals Beyond, het Gemeentelijk programma voor kunst in de openbare ruimte, in Leidsche Rijn vorm gaf aan diverse (semi)permanente kunstwerken en gebouwen, zo creëert het Glazen Circus met een aantrekkelijk, innovatief cultureel programma een piste in het nieuwe centrum waar artiesten en kunstenaars, bewoners en bezoekers elkaar ontmoeten. Het begrip cultuur hanteren wij ruim; zowel beeldende kunst, theater, muziek, als mode, eten, circus en optochten. Drie partijen: Mobile Arts, Via Vinex/De Vrijstaat en Sharing Arts Society nemen de eerste jaren het voortouw. Zij ontwikkelen en presenteren een meerjarig cultuurprogramma in het Leidsche Rijn Centrum en sturen de invulling van nieuwbouw/verbouw die dit programma faciliteert. Drie uitgangspunten kenmerken het programma. Zaaien, kweken, groeien en oogsten De recente geschiedenis van land- en tuinbouw heeft zijn sporen in het landschap van Leidsche Rijn nagelaten. De kas is niet voor niets een inspiratiebron geweest voor het Glazen Circus. Het proces van zaaien, kweken, groeien en oogsten loopt als leidraad door het gevarieerde programma. De initiatiefnemers zaaien kunst in het Leidsche Rijn Centrum. Nu nog slechts een zandvlakte en een grootschalig project van de ontwikkelaars, binnen enkele jaren een wijk waar mensen wonen, werken, ontspannen, boodschappen doen en elkaar ontmoeten. Door vanaf het begin kunst te zaaien in dit nieuw te ontwikkelen gebied, krijgt deze de kans om mee te groeien met de wijk in wording. We zien het Glazen Circus als een contact zone van verbinding en ontmoeting van allerlei groepen, van generaties, van culturen, van hoge en lage kunst, van traditie en vernieuwing. We geven daarmee een nieuwe betekenis aan het oude marktplein waar generaties en culturen geheel vanzelfsprekend door elkaar bewogen. In de nieuwe stad groeit een nieuwe cultuur met nieuwe tradities en heruitgevonden vieringen. We besteden extra aandacht aan het aantrekkelijk maken van onze evenementen voor álle bewoners van wijk, stad en land, ongeacht verschillen in etnische afkomst, religie, leeftijd, levensopvatting of andere identiteitsbepalende factoren. Kunst en cultuur gaan onderdeel uitmaken van het DNA van dit centrum en zullen vorm geven aan en medebepalend zijn voor de identiteit van de nieuwe stad en zijn bewoners. Kunstprojecten kunnen van meet af aan een manier zijn om de nieuwe bewoners met elkaar te verbinden en hen een instrument in handen geven om vorm te geven aan hun nieuwe habitat. Publiek in de hoofdrol Een toekomstgerichte kunstproductie staat midden in de samenleving, is van de samenleving en ontwikkelt (mede) de samenleving. In het programma van het Glazen Circus is kunst direct verbonden met het dagelijkse leven: we zoeken de kunst dicht bij huis, maar verbinden er grote thema s aan. Bij de intrede van het internet en de sociale media heeft zich wereldwijd een vernieuwing maar vooral ook een verandering voorgedaan die van grote invloed is op de huidige kunst- en cultuurbeleving. Werden we vroeger geïnformeerd vanuit afgebakende circuits zoals religie, regionale en nationale organisaties en waren de gevoelens die deze informatie opriepen nog redelijk eenvoudig te delen binnen deze religieuze en nationale identiteiten, tegenwoordig brengt de overvloed aan informatie een gevoelsoverdaad teweeg die nauwelijks meer te delen is. Met als gevolg dat de moderne mens op zoek is naar gevoelsdeling en zelfexpressie. Iedereen is afzender, ontvanger, producent, uitgever, regisseur van zijn eigen verhaal en vervult daarin niet alleen de hoofdrol maar bepaalt ook zelf de keuze en montage van de onderdelen. Dit vraagt om een artistieke programmering die mee-maken en -delen tot uitgangspunt neemt. Een programmering met vernieuwende, verbindende kunstprojecten die maatschappelijk relevante thema s aansnijden en delen met en voor een groot en breed publiek. Waarin kunstenaars en niet-kunstenaars samenwerken op voet van gelijkheid en het proces net zo zeer van belang is als het eindproduct. Kortom: het Glazen Circus daagt je uit om de piste in te stappen en vorm te geven aan je eigen leven, een avontuur waarin je zelf de hoofdrol speelt. Deze manier van werken maakt de beleving van kunst niet tot een statisch en consumptief moment, maar tot een organisch proces van experimenteren, keuzes maken en onderzoeken die betrokkenheid bij deelnemers en bezoekers teweegbrengt. Start jong, verbind generaties en culturen We zitten in een wijk met een jonge bevolking; 30% van de inwoners van de nieuwe stad is onder de 17 jaar. Maar dat is niet de enige reden dat activiteiten voor een jong publiek en samenwerking met scholen een wezenlijk 9

10 onderdeel uit maken van het programma. Kinderen die vanaf jonge leeftijd met kunst in aanraking zijn geweest zullen een vanzelfsprekendheid ontwikkelen tegenover een samenleving waarvan kunst en cultuur een onlosmakelijk onderdeel zijn. Daarnaast vinden we het van belang dat verschillende leeftijdsgroepen elkaar ontmoeten. Onze hele samenleving is meer en meer ingedeeld in leeftijdsdomeinen. Iedere groep creëert zijn eigen wereld. Wij geloven dat er behoefte is om meer dwarsverbanden te leggen tussen de diverse leeftijden, om de generaties met elkaar in samenhang te brengen. Terts Brinkhoff, directeur van Mobile Arts, doet een impressionistische voorzet: Ik zou het Berlijnplein graag transformeren in Het GezichtjesPlein. Een plein van internationale allure, waar alle gezichten van alle huidige en toekomstige bewoners een plek krijgen op tegels, stenen en gebouwen. Een plein waar grote gezichtssculpturen aan de woonblokken worden toegevoegd. Waar bijvoorbeeld oude monumentale standbeelden van gevallen helden uit de vorige eeuw, Griekse en Romeinse sculpturen en bronzen koningen en keizers prijken. Waar de collectie voortdurend in beweging is en onderdeel van de actualiteit. Een constant veranderend plein waar iedereen zijn/haar gezicht laat zien. Een Glazen Circus Het programma dat wij voorstellen vraagt om een omgeving die niet één bepaalde programmering in één bepaalde discipline afdwingt, maar die een diversiteit aan kunstvormen en culturele activiteiten kan faciliteren. Dit is waar het circus en de kermis van oudsher voor staan. Een omgeving die uitnodigt om buiten de gebaande paden te treden, om nieuwe en onverwachte kruisbestuivingen aan te gaan en die een directe relatie met het publiek aanmoedigt. Een plek waar ruimte is gemaakt om de magie van het maakproces en het ontstaansproces te zien en te beleven. Een laagdrempelige culturele vrijplaats waar projecten worden gerealiseerd die op reguliere podia niet tot hun recht komen. We hebben deze omgeving Glazen Circus in de Tuin van Heden genoemd: een transparante ruimte, waar je net zo makkelijk naar binnen kunt kijken als naar buiten. Een artventurepark waar beleven en bewegen hand in hand gaan. Een uitvalsbasis voor activiteiten in tenten en de openlucht. Een permanent nomadenkamp, met kunst en circus, intiem en grootschalig, wijkgericht met een regionale, maar ook nationale uitstraling. Een plek die grootsteeds is, maar waar je ook de agrarische historie van Leidsche Rijn tegenkomt in de vorm van stadslandbouw als toegevoegde waarde aan de horeca. In de Boerderij en Het Gebouw vindt productie & ontwikkeling plaats. Het Circuspaviljoen en de buitenruimte hebben als belangrijkste functie presenteren & ontvangen. Het café-restaurant is een onmisbare schakel als plek voor (informeel) ontmoeten & verblijven. Seniorencircus Complementair We leveren hiermee een verfrissende bijdrage aan het denken over kunst en cultuur buiten de conventionele instituties (musea, schouwburgen, concertzalen, galeries) en evenementen (festivals) om. Het programma dat in en om het Glazen Circus wordt ontwikkeld en gefaciliteerd, is aanvullend op het bestaande aanbod in de wijk en de rest van de stad. Het Glazen Circus vormt straks met de Sterrenkijker van Cinemec het hart van de cultuur-as. Het zou ideaal zijn de cultuur-as in combinatie met het Berlijn- 10

11 plein in zijn geheel te beschouwen en tot cultuurtrekker van het nieuwe centrum te maken. Die energie van de bewoners van het Glazen Circus en het programma kunnen toekomstige bewoners inspireren. Het kan bijdragen aan de identiteit en het karakter en zo als een letterlijke trekker van formaat gaan werken. 2.2 Een jaar in het Glazen Circus Vier seizoenen Het Glazen Circus kent een cyclische programmering waarin de vier seizoenen richtinggevend zijn. Ieder seizoen heeft zijn eigen karakter met een daarbij aansluitende programmering. Omdat de zomer nou eenmaal uitdaagt tot grootschalige buitenevenementen, de winter vraagt om intimiteit en beslotenheid, in de lente het dak eraf mag knallen en in de herfst de oogst rijkelijk mag worden binnengehaald. Hieronder geven we een impressie van een mogelijk jaarrond programma in Het Glazen Circus. Uitgangspunt is dat deze programmering gaat werken als een vliegwiel voor allerhande gastprogramma s. Het Glazen Circus wil uitnodigend zijn voor partners uit alle hoeken van de samenleving. winter het seizoen van korte dagen & winterslaap, joel- en lichtfeesten, kerstmis, traditionele nieuwjaarsfeesten, vuurwerk, glühwein & open haard, carnaval & valentijnsdag. De Winterparade is een inmiddels beproefd theatraal concept met eten en feestelijke optredens op en aan een lange tafel: theater, dans en geestrijke rituelen, op de rand van oud naar nieuw. Nu nog niet in Utrecht te beleven, maar straks een vast onderdeel van het Glazen Circus-programma. De traditionele Kerstmarkt en het eindejaarsvuurwerk krijgen een artistieke injectie in een samenwerkings project met de ondernemers in het Leidse Rijn Centrum. Venetiaans Carnaval is de eerste in de rij van de drie interactieve seizoensexposities, bedoeld voor publiek vanaf 6 jaar. Rondom deze exposities wordt een uitgebreid workshopprogramma ontwikkeld dat zowel voor losse bezoekers, als voor scholen, groepen en kinderfeestjes wordt ingezet. Centraal in deze expo staan de Venetiaanse maskers die zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld tot de Commedia dell arte, dat op zijn beurt weer inspiratiebron was voor klassieke poppenkastfiguren als Jan Klaassen en Katrijn. Met workshops rond nieuw te schrijven poppenkastspelen en een Bal Masqué ter afsluiting. In het winterprogramma De Stadssmederij worden in voorbereidende bijeenkomsten door kunstenaars en deelnemers nieuwe verhalen over de stad opgehaald en vormgegeven. In een verhalencaroussel worden ze aan publiek gepresenteerd: acht dagen ambachtelijke storytelling over het moderne leven in the big city. lente het seizoen van eieren, ontluikende bloemen en planten, Pasen & Pinksteren, lenteoffers, debutantenfeesten, zaaien & planten, picknicken en dauwtrappen Op het Feest van Mei openen we het buitenseizoen van het Glazen Circus met een combinatie van streetfood en optredens. Gezeten aan de Tafel van de Idee met inzet van rollende keukens. De Houdini s is fysiek en muzikaal variététheater van, voor en door buurt- en stadsgenoten van alle leeftijden. Gemaakt, gerepeteerd en gemonteerd in een serie workshops gegeven door professionele schrijvers, theatermakers, circus- en variété artiesten. Voorjaarsexpo De Muziekmachine presenteert het werk van Hans van Koolwijk en Martien Groeneveld, twee kunstenaars die kunstwerken bouwen waar geluid in zit. In het bijbehorende educatie- en workshoptraject gaan deelnemers aan de slag met de verbeeldingskracht van geluid via het maken van een hoorspel. De Fabuleuze voorstelling Luis in de Pels wordt gemaakt samen met leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs. Dierenpersonages komen in opstand tegen de vernietiging van hun leefomgeving door de mens. Kunstenaarscollectief Light Up maakt het decor door te tekenen met licht, een mix tussen video mapping en VJ-en. zomer het seizoen van het midzomerfeest, de langste dag, vakantie & reizen, barbecue & rosé, zon, rijpend graan en groente uit de moestuin Tijdens de Sharing Summer School maken studenten en andere deelnemers kennis met de kunst van circus en parademaken onder leiding van internationaal bekende community arts-kunstenaars. In de avond zijn er optredens en presentaties van de bezoekende kunstenaars en aan het eind van de week een knallend slotfeest voor een groot publiek. Kinderen die de smaak van kunst te pakken hebben gekregen, kunnen in de zomervakantie naar de ZomerCampus, jaarlijkse kunstvakantieweken waarin kinderen aan de slag gaan met kunstenaars en na een week het resultaat presenteren aan publiek. Onder het motto everybody is a showman is in de zomer de Showman s Fair een echte publiekstrekker: een feestelijke mix van een totaalproductie en een 11

12 podiumkunstenfestival waar het publiek centraal staat. Als bezoeker kun je er de hele dag doorbrengen maar ook afzonderlijke voorstellingen bezoeken. herfst het seizoen van oogstfeesten & Thanksgiving, Halloween & Allerzielen, Sint Maarten & Sinterklaas, vallende blaadjes, bierfeesten & wijnoogsten Onder de naam Het Nieuwe Circus presenteren we in samenwerking met Circo Circulo en circus-opleidingen in Rotterdam en Tilburg de laatste artistieke ontwikkelingen op circusgebied in binnen- en buitenland. De Grote Trek is een programma voor stadsbewoners van alle leeftijden, waarin reisverhalen aanleiding vormen voor het maken van beelden, muziek, installaties en lichtsculpturen in workshops, in wijk en stad. Tijdens de Sint Maarten parade gaan de deelnemers met hun zelfgemaakte lichtsculpturen rond in wijk & stad op het Berlijnplein vindt een Sint Maartenmarkt plaats met veel licht, vuur en verhalenmakers zoals die al sinds de Middeleeuwen bestaat. De expositie Save Our Souls (later word ik een skelet) zet de tradities van Halloween en Allerzielen centraal. Een aantal kunstenaars wordt gevraagd een kunstwerk over hun eigen sterfelijkheid te ontwikkelen voor een jonge doelgroep. In familieworkshops bouwen we aan een familiemonument; via de kunst kunnen we de dood in de ogen kijken. In samenwerking met onze horeca & stadlandbouw-partner organiseren we een Oogstmarkt waarin de oude traditie van de Dankdag voor het Gewas een hele nieuwe invulling krijgt. Programma het hele jaar door Parade s Best of: het hele jaar door is een selectie uit de Paradevoorstellingen beschikbaar die in en om Het Gazen Circus geprogrammeerd kan worden; met speciale aandacht voor nieuwe makers in samenwerking met kunstvakopleidingen. Op de Boerderij is het hele jaar plaats voor artists in residence die in verschillende projecten met bewoners aan het werk gaan. We grijpen hiermee terug op het beproefde meester-gezel-leerling principe. In de werkplaats ontwikkelt de meester-kunstenaar zijn projecten in samenwerking en/of interactie met de bezoekers en de omgeving; daar kan de bezoeker het ambacht leren in masterclasses en workshops. Het Vrijstaat Atelier is er speciaal voor kinderen die intensief met kunst bezig willen zijn. Hier kunnen zij hun talenten ontwikkelen onder leiding van de kunstenaar die op dat moment exposeert in het Glazen Circus. De kinderen houden aan het eind van ieder blok een openbare presentatie. Kinderen die eerst willen kennismaken met de locatie en het programma, komen voor een verjaardagfeestje, waar ze zelf aan de slag kunnen in creatieve workshop of in het KinderKookCafé. En verder In de Pop-upshop kan van alles te koop zijn dat verband houdt met het programma van het Glazen Circus: kunstwerken van de artist in residence, kunstwerken gemaakt door deelnemers in het atelier, merchandise van de optredende artiesten, overproductie uit de moestuin. Ook is hier het KunstWisselkantoor gevestigd: een online 24 uur service voor broodnodige dagelijkse portie passie Jongerentheater Cirque de la Faim 12

13 & inspiratie. Het aanbod bestrijkt allerlei artistieke disciplines (van een scene in opdracht tot een beeldend kunstwerk, een mop, tekening, een filmpje, cartoon, column). In de Tuin wordt met bewoners het ArtventurePark ontwikkeld en ingericht, een plek waar ontmoeting en beleving voor jong en oud centraal staan. Met daarin bijvoorbeeld een speakers corner: een kleine openlucht arena waar in de lente en zomer debatten en gesprekken kunnen worden georganiseerd. Waar onder de noemer On Open Air ook bewoners en bezoekers hun stem kunnen laten horen en markante wetenschappers openluchtcolleges geven. Deze piste kan daarnaast dienst doen voor buurtinitiatieven zoals tangoavonden, streetdancepresentaties of tai-chi lessen. Ook is het wenselijk om in deze groene zone een aantal strijdtonelen te ontwikkelen, zoals een levend schaakbord, een jeu de boulesbaan en een klimtuin voor kinderen. menukaart van het restaurant. De stadslandbouw past in het duurzame karakter van Glazen Circus, sluit aan bij de geschiedenis van de plek als voormalig tuinbouwgebied dat de stad van voedsel voorzag en biedt mogelijkheden om mensen (jong en oud) in contact te brengen met de herkomst van hun voedsel. De wijk in We wachten niet tot de mensen naar het Glazen Circus komen, maar trekken zelf de wijk in. Met optochten en parades, met educatieve trajecten op scholen en met een aantal verrassende mobiele concepten die op elk denkbaar moment kunnen worden ingezet, op initiatief van Het Glazen Circus, of op verzoek van de buurt of een organisatie: De Vliegende Vleugel bijvoorbeeld, of het Vliegende Festival of de Mobiele Markt. Ze rukken uit als een brandweerauto en wakkeren feesten aan daar waar dat gewenst is. Een uitgekiende horecavoorziening die ook de stadslandbouw (productietuin) onder zijn hoede heeft, vormt een essentieel onderdeel van de locatie en het culturele programma. Deze is medebepalend voor de identiteit van Het Glazen Circus en van groot belang voor het faciliteren van ontmoetingen. De horeca wordt nauw betrokken bij het programma en kan een belangrijke pijler zijn in het aanbod van interculturele activiteiten. Ons voedsel en onze gebruiken en gewoontes rond de maaltijd zeggen veel over wie wij zijn. Voedsel is een belangrijke cultuurdrager: van de wijze waarop je het gezamenlijke eten vormgeeft tot de manier waarop je een maaltijd presenteert. De productietuin wordt onder leiding van de horeca - samen met bewoners onderhouden en levert ingrediënten voor de keuken of het KinderKookCafé. De seizoenen, die de onderlegger vormen van de Glazen Circus-programmering, bepalen ook het zaaischema van de moestuin en de Expositie Kunsttuin 13

14 2.3 Jaarkalender & Publiek Wij hebben bovenstaand voorbeeldprogramma in een jaarplanning gezet om een indruk te geven van het tijd- en ruimtebeslag van het beschreven programma. Hierbij is naast het programma dat door de initiatiefnemers is ontwikkeld, ook plaats ingeruimd voor gastprogrammering: programma s van andere makers of organisaties, die (op eigen verzoek en/of uitnodiging van de programmaraad) de programmering vanuit hun eigen kleur en expertise aanvullen. Uiteraard sluit dit programma aan bij de uitgangspunten en kwaliteit van het Glazen Circusprogramma. De ruimtelijke ontwikkeling van het Leidsche Rijn Centrum, de daarmee samenhangende bouwactiviteiten en in gebruik name van voorzieningen rondom het Glazen Circus hebben invloed op de aantrekkingskracht van het programma op het publiek. Zeker de eerste jaren met vermoedelijk een aantal braakliggende terreinen in de directe nabijheid, zal dat van invloed zijn op de te verwachten publiekstoeloop. Publieksbereik en doelgroepen Het programma dat het Glazen Circus biedt, is gevarieerd, toegankelijk en geschikt voor een breed publiek. Speciale aandacht is er voor de doelgroep 6 16, gezinnen en ouderen. Participatie is een kernwaarde, bezoekers zijn dus vaak deelnemers. Naast wijk- en stadsgericht aanbod heeft een deel van het programma, met name de grotere evenementen, een bovenregionale aantrekkingskracht. Het programma van de initiatiefnemers voorziet in circa 600 activiteiten verspreid over 275 dagen. Programma dat plaatsvindt in het Glazen Circus, de boerderij en de openbare ruimte. Wij hebben er vertrouwen in dat dit programma betalende deelnemers trekt en nog eens niet betalende of vrijwillige deelnemers. Dat aantal is exclusief het bezoek aan de horeca en bezoeken aan gastprogrammering en verhuringen. Vooralsnog zijn nog eens 20 dagen gereserveerd voor programma s van gasten en 40 verhuringen. Tellen we dat bezoek mee dan komen we op bezoeken per jaar. Vrijstaat kunstacademie 14

15 Publieksbereik en doelgroepen aantal bezoek/deeln. bezoek/deeln. programma dagen betaald niet betaald doelgroep bereik 3 Exposities & workshops familie 6+ stad e.o. Parade s Best Of familie 6+ wijk & stad De Grote Trek alle leeftijden wijk & stad De Houdini s incl. maakproces stad e.o. Fabuleuze Voorstelling incl. maakproces familie 8+ wijk & stad Het Nieuwe Circus alle leeftijden regionaal- landelijk Kerstmarkt alle leeftijden wijk & stad Kinderfeestjes, kinderkookcafé wijk & stad Kunstwisselkantoor wijk & stad Masterclasses, kookworkshops volwassenen stad e.o. Oogstmarkt alle leeftijden wijk & stad Het Feest van Mei familie 6+ regionaal - landelijk Showman s Fair alle leeftijden regionaal- landelijk Stadssmederij incl. maakproces volwassen wijk & stad Summerschool landelijk Vliegende Vleugel, Vliegend Festival alle leeftijden wijk & stad Vrijstaat Atelier stad e.o. Vuurwerk familie 6+ wijk & stad Winterparade familie 12+ regionaal - landelijk Zomercampus wijk & stad En verder ArtVenturepark wijk & stad Pop-up store alle leeftijden wijk & stad Totaal programma Café-restaurant alle leeftijden wijk & stad Productietuin wijk Gastprogramma stad e.o. Verhuur stad e.o. Totaal levendigheid in LRC Winterparade 15

16 Ruimtegebruik per locatie locatie activiteiten aantal dagen per jaar Berlijnplein & Glazen Circus & binnenplein Showman s Fair 10 (sluiting na 23:00 ) Het Nieuwe Circus 5 Het Feest van Mei 3 Parade s Best Of 5 Kerstmarkt 4 Vuurwerk 1 Glazen Circus & binnenplein Zomercampus 6 Gastprogramma 10 Summerschool 10 De Grote Trek 10 Oogstmarkt 4 Glazen Circus (alleen indoor) Interactieve Exposities 150 Fabuleuze voorstelling 8 Stadssmederij 5 De Houdini s 6 Gastprogramma 10 Kunstwisselkantoor 40 Winterparade 5 Tuin ArtventurePark 365 Zomercampus 5 Summerschool 10 Tuinieren 365 Kinderfeestjes 30 Het Gebouw Vrijstaat Atelier hele jaar Werkplaats Artist in Residence Masterclasses Boerderij Verblijf artists in residence hele jaar Kinderfeestjes Repetities Kookworkshops Het Glazen Circus kent 27 dagen met programmering op het Berlijnplein en nog eens 30 waarbij het binnenplein van het Glazen Circus wordt gebruikt. Inclusief op- en afbouw zal dat veel beweging geven rondom het Glazen Circus. Zichtbare levendigheid voor passanten en bezoekers, die hoorbaar zal zijn voor omwonenden. Het welslagen van het Glazen Circus vraagt om een bij dat programma passend planologisch-juridisch kader en om een goede relatie met de buurt. De meeste activiteiten in de openlucht vinden plaats overdag of in de vroege avond en worden zoveel als mogelijk in de vakantieperiodes gepland. Alleen De Showman s Fair sluit na 23:00 uur. Dance events en popconcerten maken geen onderdeel uit van ons programma. Bewoners worden waar mogelijk bij de programmering en de uitvoering betrokken. Gele Waslijn Tour d Utrecht 16

17 Tafel van de Idee 2.4 Kwartiermaken In de aanloopfase starten we met een proefprogrammering met programmablokken van gemiddeld drie weken, waarbij de initiatiefnemers vanuit de Vrijstaat werken richting het Berlijnplein. In 2016 wordt er gezaaid met een aantal gezamenlijke activiteiten die zich in augustus en september zullen concentreren. In 2017 laten we het programma groeien met twee programmaclusters in de lente en de herfst. In 2018 is er in lente, zomer en herfst een gecomprimeerd programma in afwachting van een behuizing die programma in de winter mogelijk maakt. Intussen gaat het jaarprogramma van Via Vinex / De Vrijstaat zo gewoon mogelijk door. De hieronder door De Vrijstaat genoemde programma-onderdelen vormen een toevoeging aan of uitbreiding van die reguliere activiteiten. Dat betekent er gefaseerd gebouwd/verbouwd moet worden. Idealiter is de boerderij vanaf medio 2016 geschikt om gedurende het hele jaar door programma te ontwikkelen en te presenteren. Het Gebouw blijft dienst doen als presentatieplek en werkplaats. Om grotere programmaonderdelen te kunnen faciliteren, werken we met tijdelijke voorzieningen. Belangrijk aandachtspunt hierbij is dat er aansluitpunten voor (kracht)stroom, water en afvoer voorhanden zijn. Deze faciliteiten kunnen ook door derden worden gebruikt. In de hierna volgende tabel is een bloemlezing van het programma met de verwachte bezoekers-/deelnemersaantallen weergegeven. Het programma bestaat in die aanloopjaren uit 18 hoofdactiviteiten, waarvoor we verspreid over 180 dagen bezoekers verwachten. 17

18 Kwartiermaken voor het Glazen Circus Zomer 2016 Wijksafari; een nomadisch estafetteprogramma Augustus/september Aantal dagen Bezoekers/deelnemers De Vrijstaat Radio-, tv-, en magazine-presentaties als finale van de Zomercampus LIVE! De kunstvakantie-week waar kinderen in workshops van media kunstenaars werken aan verslaglegging van ontwikkelingen bij hen in de buurt SAS Summer School: drie sharing art-specialisten (uit Zuid-Amerika, België en Zuid-Afrika) bereiden zich met bewoners en studenten voor op het ICAF (International Community Arts Festival) in Rotterdam en eindigen met een parade door de wijk Mobile Arts Startend met een Vliegend Festival op diverse pleinen in de wijk onder het motto verover de buurt. Feestelijk eindigend op het Berlijnplein met de jaarlijkse Showman s Fair Lente 2017 Voorjaarsoffensief; Power of Flowers Mei/juni Activiteiten Bezoekers/deelnemers Expositie Flower Bomb met bloemencorso en bloemenkunstwerk van in de herfst met buurtbewoners geplante bollen Houdini s Generatie-presentatie, met lenteoffers en overgangsrituelen Het Feest van Mei, de opening van buitenseizoen op het Berlijnplein Herfst 2017 In Vuur en Vlam Oktober/november Activiteiten Bezoekers/deelnemers Meubelen in de Stijl. Tijdens de expositie Mijn Stijl buitenmeubels maken geïnspireerd door Rietveld kunstenaars Sint Maarten Parade optocht en workshops lichtsculpturen maken Showman s Fair, everybody is a showman in deze totaalproductie Lente 2018 De Kracht van Taal Mei/juni Woorden met ballen: over rappen, spoken word en poetry slams. Gespierde taal van de Tekstsmederij Het Feest van Mei (Tafel van de Idee en rollende keukens) op het Berlijnplein) Activiteiten Bezoekers/deelnemers Zomer 2018 The Next Generation Augustus/september Activiteiten Bezoekers/deelnemers Who s next? festival over generaties waarin artiesten met zoon of dochter een presentatie maken KinderUniversiteit : een interactief programma over kunst en wetenschap Showman s Fair Herfst 2018 Extreem Avontuur Vliegerfestival voor kiterunners en knuffeldrones ArtVenture park over de Kunst van het Balanceren Het Nieuwe Circus, modern circusfestival Oktober/november Activiteiten Bezoekers/deelnemers

19 3 OPBOUW EN ORGANISATIE 3.1 Wat willen we organiseren? Het antwoord op deze vraag is levendigheid in het Leidsche Rijn Centrum. In hoofdstuk 2 is beschreven tot welke inhoudelijke uitgangspunten en programma s dat leidt. In dit hoofdstuk gaat het om het vertalen van de kernwaarden openheid, dynamiek en flexibiliteit naar een organisatiemodel. De veranderende omstandigheden en de continue verandering van publieksvoorkeuren, vraagt om een voortdurende inhoudelijke ontwikkeling van het programma. Daarom pleiten wij voor een flexibele organisatiestructuur. In de second opinion van LAgroup wordt dit als de grootste uitdaging gezien. Hoe behoud je de permanente beweeglijkheid als er eenmaal een gebouw staat? Hoe zorg je dat een programma zich kan blijven vernieuwen en tegelijkertijd de continuïteit van de organisatie wordt geborgd binnen de randvoorwaarden die de gemeente hanteert? En tot slot: hoe organiseer je dat alle betrokkenen samen werken aan het succes van de plek? In het onderstaande veronderstellen we een positief besluit van de gemeenteraad om het voorliggende plan ook daadwerkelijk te ontwikkelen. Direct na dat besluit wordt een nieuwe rechtspersoon opgericht die tot doel heeft het brengen van levendigheid in het Leidsche Rijn Centrum en waarvoor de ontwikkeling en exploitatie van een nieuw te bouwen voorziening een middel is. Op dit moment heeft een stichting met aan te vragen ANBI status de voorkeur. Deze stichting vormt vanaf het moment van oprichting de formele gesprekspartner van de gemeente Utrecht. 3.2 Culturele instelling als ondernemer De maatschappij vraagt ondernemerschap van culturele instellingen. Culturele instellingen moeten de markt opzoeken met hun culturele product om meer draagvlak, en in het verlengde daarvan, meer inkomsten uit de markt te genereren. Ook de verantwoordelijkheid voor mismanagement, foute aannames of tegenvallende inkomsten worden in die visie bij culturele instellingen gelegd. Zij moeten hun bedrijfsvoering aanpassen of ze gaan failliet. De drie initiatiefnemers zijn voorstander van het stimuleren van ondernemerschap, maar dat heeft wel consequenties voor de organisatie en de manier waarop de relatie met de gemeente Utrecht wordt vormgegeven. Ondernemen vereist ruimte om in te kunnen spelen op ontwikkelingen. Dat betekent dat een instelling zijn programma snel moet kunnen aanpassen en moet beschikken over een eigen vermogen om te kunnen investeren in nieuwe programma s. De instelling moet daarom in de gelegenheid worden gesteld een eigen vermogen op te bouwen dat voldoende is om incidentele tegenvallers op te vangen en het ondernemersrisico van nieuwe programma s af te dekken. Inhoudelijk snel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen vraagt om ruimte om wijzigingen door te voeren ten opzichte van meerjaren beleidsplannen. De subsidierelatie kan worden vormgegeven middels zakelijke resultaatafspraken op basis van kwalitatieve en kwantitatieve prestatie-indicatoren. Niet op het niveau van de inhoud van concrete activiteiten, die wil je kunnen aanpassen, maar op basis van aantal activiteiten, de aard van de activiteiten (educatie presentatie participatie), doelgroep en publieksbereik. En ondernemerschap brengt de mogelijkheid van tegenvallende (financiële) resultaten met als uiterste consequentie een faillissement met zich mee. En tenslotte, ondernemerschap vereist focus. Datgene doen waar je goed in bent. Welke opdracht moet worden vervuld, welke partijen moeten daarbij betrokken worden en hoe verhouden zij zich tot elkaar? Horeca, stadslandbouw en het culturele programma vragen elk een eigen expertise en kennen een verschillende verhouding private en publieke financiering. Voor bezoekers moet het één geheel zijn en dat vraagt om voortdurende inhoudelijke vermenging, maar tegelijkertijd moeten zaken financieel en organisatorisch afgebakend zijn tussen partijen. 3.3 De organisatorische uitwerking Gezien het bovenstaande kiezen wij voor een nieuw op te richten onafhankelijke stichting met een directeur/bestuurder en een Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft geen personele banden met de toezichthouders van de initiatiefnemers. De initiatiefnemers verbinden zich 19

20 als programmamakers aan de op te richten stichting en krijgen in de beginjaren de status van preferred supplier. Deze vorm biedt een aantal voordelen. Expositie Paleis van Papier Ten eerste biedt een stichting de mogelijkheid om de vastgoedexploitatie los te koppelen van het programma en de programmamakers. Voor de vastgoedexploitatie is continuïteit immers een vereiste. Een afschrijvingstermijn van 40 jaar is gebruikelijk, het te realiseren vastgoed levert de basisfaciliteiten voor de waarde levendigheid, continuïteit is voor eventuele financiers een belangrijke voorwaarde en biedt de mogelijkheid voor allerlei partijen om zich meerjarig aan de plek te verbinden. Waar de programmamakers en stadslandbouwer/horecaondernemer failliet kunnen gaan, moet de mogelijkheid van een faillissement van de stichting/exploitant worden uitgesloten. Voorts biedt deze vorm de mogelijkheid het horeca- en stadslandbouwprogramma organisatorisch en financieel te scheiden van het door de initiatiefnemers voorgestelde programma. Ten tweede biedt de stichting een platform waarin de programmamakers hun samenwerking kunnen vormgeven en gezamenlijk werken aan het profiel van de plek. Selectie van de beoogd stadslandbouwer/horeca uitbater wordt gedaan door de stichting in samenhang met dat profiel. Ten derde biedt de stichting een eenduidig aanspreekpunt dat door de gemeente verantwoordelijk kan worden gehouden voor de besteding van de gemeentelijke bijdrage. Er wordt gestreefd naar aansluiting bij de cultuurconvenant periodes van steeds vier jaar, waarbij de eerste periode als uitzondering daarop is aangepast tot 5 jaar ( ). Na de eerste subsidieperiode loopt Het Glazen Circus in de pas met de landelijke en gemeentelijke kunstenplansystematiek. Per jaar stelt de stichting een jaarverslag alsmede een door een accountant gecertificeerde jaarrekening op. Deze stukken dienen als basis voor een jaarlijks te houden monitorgesprek met de gemeente Utrecht. De toekenning van een (meerjarige) bijdrage van de Gemeente Utrecht aan de stichting gaat op basis van een beleidsplan met daarin o.a. het artistieke beleid, een doelgroepenanalyse en maatschappelijke inbedding, een strategisch marketingplan, de exploitatie én de te behalen kwalitatieve en kwantitatieve doelen. Fabuleus theater Fokken! In de hierna volgende uitwerking worden tot en met 2024 drie fasen onderscheiden: de bouwfase, de pioniersfase en de consolidatiefase. De organisatie volgt deze dynamiek met oog voor de continuïteit van de bespeling van het Glazen Circus. 20

21 a. De bouwfase ( ) In de bouwfase is de stichting voor de gemeente het aanspreekpunt voor de nieuw- en verbouw van de te realiseren cultuurtrekker én voor het realiseren van een interessant aanloopprogramma met de drie initiatiefnemers. De stichting neemt daartoe een projectteam in dienst, bestaande uit een directeur, enige administratieve ondersteuning en een projectmedewerker bouw die zitting neemt in het bouwteam. De initiatiefnemers zijn nadrukkelijk betrokken bij de opdracht of aanbesteding aan architect en aannemer, zodat het gebouw het programma faciliteert. De toekomstig eigenaar fungeert als opdrachtgever voor de bouw. De rol van de stichting is in deze fase beperkt. Er is nog geen locatie of centraal kassasysteem. Wel wordt gestart met communicatie over het programma en de bouw. De stichting is de paraplu waaronder de initiatiefnemers samenwerken om tot een gebouw en programma te komen. De stichting ontvangt een gedurende deze drie jaren oplopende organisatie- en programmabijdrage. De drie initiatiefnemers zijn de aanjagers en uitvoerders van hetgeen in de stichting wordt besloten. Vertegenwoordigers van de initiatiefnemers vormen samen met de directeur van de stichting de programmaraad, waarin voorstellen voor het aanloopprogramma worden gedaan en besluiten over aanwending van de middelen worden genomen. In deze fase krijgen de initiatiefnemers opdrachten van de stichting om het in de programmaraad overeengekomen aanloopprogramma - passend binnen de met de gemeente gemaakte prestatie afspraken - te organiseren. De administratie van de stichting blijft hiermee overzichtelijk en de stichting is niet aansprakelijk voor het financieel risico van de aanloopactiviteiten. De drie initiatiefnemers krijgen de status van preferred supplier en fungeren als risicodragend ondernemer voor het realiseren van het aanloopprogramma. Opdrachtverlening aan derden (buiten de drie initiatiefnemers) vanuit de stichting is met goedkeuring van de programmaraad mogelijk en zelfs gewenst. Op deze manier ontstaat een levendige interactie met nieuwe initiatiefnemers die zal leiden tot een versterking van het programma en daarmee van het draagvlak voor het Glazen Circus. b. De pioniersfase ( ) De stichting betrekt een gebouw en neemt de exploitatie van Boerderij Hofstede ter Weide stapsgewijs van De Vrijstaat over. De stichting voert ondersteunende taken uit zoals beheer, PR, administratie en kaartverkoop, biedt kantoorfaciliteiten aan de initiatiefnemers en faciliteert het gebruik van de locatie. De stichting wordt verantwoordelijk voor de exploitatie van het terrein met opstallen en maakt daarover afspraken met verschillende partijen. De financiële consequenties van deze fase zijn uitgewerkt in de voorbeeldbegroting. De stichting heeft in deze fase een personeelsomvang van 7 fte. Deze fase is uitgewerkt in het organogram. Met de gemeente maakt zij afspraken over de doelstelling, de te leveren kwalitatieve en kwantitatieve prestaties, over de gemeentelijke bijdrage en de verantwoording over de besteding. Deze afspraken worden vastgelegd in een subsidiebeschikking of eventueel in een opdracht. De stichting ontvangt een bijdrage voor de exploitatie van het vastgoed en voor het realiseren van het programma. De drie initiatiefnemers blijven als zelfstandige partijen bestaan en leveren diensten aan de stichting. Die diensten bestaan uit het ontwikkelen en realiseren van een programma, waarvoor de initiatiefnemers een vergoeding ontvangen. Die vergoeding bestaat uit personeelskosten + een opslag en komt ten laste van de programmakosten. Alle overige inkomsten en uitgaven samenhangend met de programma s lopen via de stichting en worden door de stichting verantwoord. Medewerkers direct betrokken bij de totstandkoming van het programma (programmaleiding artistiek en zakelijk, producenten, educatie) blijven in dienst bij de initiatiefnemers. De drie initiatiefnemers leveren vanuit hun eigen expertise programmavoorstellen en ontwikkelen nieuwe programmavoorstellen in de programmaraad. De programmaraad wordt voorgezeten door de directeur van de stichting. Bij de start is een minimale inzet van de creatieve directeuren in de Programmaraad van 1,5 dag per persoon per week vereist. De directeur heeft als eindverantwoordelijke voor de besteding van de verstrekte bijdragen voor vastgoed en programma én bewaker van de continuïteit van de stichting een doorslaggevende stem. Alle voorstellen worden in een jaarplan gezet. Dit resulteert in een door de stichting opgesteld jaarplan met een overall begroting en potentieel publieksbereik. De programmaraad stuurt bij al naar gelang de mee- en tegenvallers. Deze afspraken worden vastgelegd in een samenwerkingscontract tussen stichting en de preferred suppliers. De programmaraad zet de toon en bepaalt het profiel van de locatie (branding). Zij beslist over de omgang met concrete aanvragen voor programma s van derden. Het is mogelijk onderscheid te maken naar partners (structurele gebruikers die de doelstelling ondersteunen), gasten (incidentele gebruikers die de doelstelling ondersteunen) en huurders (incidentele gebruikers die de doelstelling niet ondersteunen). Vanuit de waarde levendigheid, de ondernemingszin en het dynamische is het zinvoller het onderscheid te leggen bij activiteiten die openbaar dan wel besloten zijn. Die eerste zullen we faciliteren, voor de tweede rekenen we huur. 21