Er groeit iets in Meise!
|
|
- Sylvia van der Wolf
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw interesse voor het atelier overleven onder alle omstandigheden in de Nationale Plantentuin. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips voor een vlotte gang van zaken. U krijgt ook de werkbladen die de leerlingen zullen verwerken tijdens hun bezoek. De verschillende doelstellingen van het atelier kan u verder in dit pakket vinden. Het atelier zelf duurt 2 uur, voorzie voor de ganse uitstap ongeveer 2u30. Aankomen, spullen vergeten, toilet, verzamelen enzoverder nemen ook tijd in beslag. De leerlingen hebben schrijfgerief, liefst een potlood, nodig en een map of een plankje om de werkbladen makkelijk te kunnen invullen. Indien u de Plantentuin niet voldoende kent dan kan u altijd vooraf een bezoek brengen. Met uw Klasse-lerarenkaart kan u de Plantentuin immers gratis bezoeken. Meer informatie over de Plantentuin kan u vinden op onze website : Wij hopen dat het een aangenaam en leerrijk atelier wordt. Vriendelijke groeten, Koen Es Educatieve Dienst Bijlagen : Overzicht van het atelier, tips en opmerkingen Lijst van planten, aangehaalde begrippen en doelstellingen Ingevulde (in vet) werkbladen info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.1
2 Overzicht van het atelier Overleven onder alle omstandigheden Inleiding Locatie : Van Heurck-auditorium Duur : ongeveer 10 minuten - Praktische afspraken - De leerlingen en de gids gaan in interactie met elkaar over welke omstandigheden er zoal zijn op onze aarde waaraan levende organismen blootgesteld zijn: koude, droogte, hitte, nattigheid, belaagd worden, brand, voedselschaarste, zout,... Deel I: Wat zijn de omstandigheden waaraan planten blootgesteld zijn? Locatie : Van Heurck-auditorium of elke andere plaats waar gezeten kan worden Duur : 30 minuten De helft van de leerlingen krijgt een kaartje met een bepaalde milieufactor op (vb voedselarme bodem, koude); de andere helft krijgt er eentje met een begrip uit het leven van de plant (vb. groeien, zaden verspreiden). Elke milieufactorleerling zoekt zich een plantenpartner. Samen overleggen ze wat er extreem is aan de milieufactor. Waar deze factor voorkomt. Welke moeilijkheden dit voor de plant zou kunnen te weeg brengen in het algemeen en meer specifiek naar het begrip uit het leven van de plant. Ze kunnen een (theoretische) oplossing bedenken of indien ze een rëeel voorbeeld kennen uit de plantenwereld mag dit ook aangehaald worden. Deel II: Planten met speciale adaptaties om voedingsstoffen te vergaren Locatie : Plantenpaleis, Victoriakas Duur : 30 minuten De leerlingen vullen de werkbladen in die horen bij dit deel. Hier gaan we dieper in op epifyten uit het tropisch regenwoud en de wijze waarop zij voedingsstoffen vergaren. Specifiek hebben we het hier over mierenplanten, vleesetende planten en containervormende planten. Achteraf worden de resultaten besproken door de gids. Deel III : Adaptaties overal op de aarde Locatie : Jachtpaviljoen (buiten) en zuidelijke vleugel Plantenpaleis Duur : 50 minuten De gids gaat met een rondleiding dieper in op specifieke aanpassingen van planten uit de boreale zone, het gematigd loofbos, het immergroene loofbos, vleesetende planten, de woestijn, het tropisch regenwoud en het mediterraan bioom. De leerlingen krijgen invulbladen die ze doorheen de rondleiding aanvullen. Tips en opmerkingen Wat kan u als voorbereiding doen? Ter voorbereiding van het atelier kan u een aantal dingen doen : U kan de website van de Plantentuin bezoeken, of door de leerlingen laten bezoeken. U kan de infobladen over adaptaties door de leerlingen laten lezen (deze bestaan ook in het Frans, zie onze website Op de site van de botanische tuin in Kew onder education, kan u gelijkaardige informatie vinden in het Engels), u kan eventueel de leerkracht Frans/Engels overhalen om mee te werken. In één deel van het atelier ervaren de leerlingen de klimaatsverschillen tussen verschillende kassen. Droog, subtropisch, mediterraan, warm tropisch, gematigd en boreaal komen aan bod, misschien heeft de leerkracht aardrijkskunde interesse info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.2
3 Hoe verloopt het atelier? Het atelier bestaat uit een gemeenschappelijke inleiding en drie activiteiten. De leerlingen werken in maximaal drie groepen van ongeveer 20 deelnemers. De leerlingen hebben schrijfgerief, liefst een potlood, nodig en een map of een plankje om de werkbladen makkelijk te kunnen invullen. De inleiding en één van de activiteiten gaan in het Van Heurck auditorium door. De andere twee activiteiten spelen zich af in het Plantenpaleis en buiten. Alle leerlingen doorlopen alle activiteiten. De wandeling van auditorium naar Plantenpaleis duurt ongeveer 3 minuten. Wat is de taak van de begeleiders? Elke activiteit staat en valt met de betrokkenheid van de begeleiders. Onze gidsen zijn mensen die zich inzetten voor de Plantentuin maar zij zijn geen leerkrachten of onderwijzers. U, en de begeleiders kennen de groep het best. Wij verwachten een actieve inbreng om de groep leerlingen mee te sturen en te begeleiden, timing is zeer belangrijk. Hartelijk dank hiervoor. Met leerlingen in de Plantentuin Voorkom ongevallen en kleine ongemakken door het volgende in uw achterhoofd te houden : Veel planten hebben stekels of doornen. Veel planten bezitten giftige of irriterende onderdelen. Eet dus geen plantendelen op, maar raak ze ook niet aan. Wijs de leerlingen erop dat ze niet met hun vingers aan ogen of in de mond komen nadat ze planten hebben aangeraakt. Indien u leerlingen hebt met astma of allergieën, zorg er dan steeds voor dat u aangepaste medicatie bij heeft. Houd u aan het opgegeven aantal leerlingen per volwassene. Laat de leerlingen niet rennen of roepen, respecteer de rust, ook voor andere bezoekers. Respecteer de verboden toegang -signalen Op de binnenkoer van het Pachthof staan tafels en banken, hier kunnen boterhammen opgegeten worden. In het Plantenpaleis moet u op de paden blijven, in openlucht mag u op het gras lopen maar volg toch liefst zoveel mogelijk de wegen. Voeder de ganzen niet, zij kunnen lelijk uithalen en er zijn ruim voldoende ganzen op het domein. Tijdens het bezoek blijft u de volledige verantwoordelijkheid voor uw leerlingen dragen. Mocht er iets gebeuren waarschuw dan de wachters aan de hoofdingang op het telefoonnummer of 993 op een binnenlijn, zij waarschuwen de nooddiensten. Waarschuw steeds de wachters ook als u zelf via GSM contact met de nooddiensten zou opnemen info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.3
4 Lijst van de planten, begrippen en doelstellingen die in dit atelier aan bod komen : Larix lork koude, naaldverlies Abies zilverspar koude, verzonken huidmondjes, leerachtig, was Pinus den koude, verzonken huidmondjes, leerachtig, was Picea spar koude, verzonken huidmondjes, leerachtig, was Erica dopheide droogte, diepe wortel, leerachtig Quercus robur zomereik seizoenen, bladval Fagus sylvatica beuk seizoenen, bladval, zonnebrand, bladstand Corylus avellana hazelaar seizoenen, bladval, windbestuiving Rhododendron rododendron koude, leerachtig Galanthus nivalis sneeuwklokje seizoenen, bol, voorjaarsbloei Primula elatior slanke sleutelbloem seizoenen, wortelstok, voorjaarsbloei Anemone nemorosa bosanemoon seizoenen, knol, voorjaarsbloei, mierenbroodje Sarracenia trompetbekerplant voedselschaarste, insectivoor Drosera zonnedauw voedselschaarste, insectivoor Pinguicula vetblad voedselschaarste, insectivoor Dionaea muscipula venusvliegenval voedselschaarste, insectivoor eenjarigen droogte, woestijnbloei succulenten droogte, water opslaan Andescactussen UV-straling, beharing Lithops levende steentjes belagers, camouflage Fenestraria vensterplantjes belagers, camouflage Ariocarpus steencactussen belagers, camouflage Platycerium hertshoornvaren voedselschaarste, epifyt, containervormig Myrmecodia echinata mierenplant voedselschaarste, epifyt, mierencompost Dischidia pectenoides urnenplant voedselschaarste, epifyt Nepenthes tropische bekerplant voedselschaarste, insectivoor Rhizophora racemosa mangrove getijdewerking,steltwortels, zeezout, klieren Clusia fluminensis mangrove getijdewerking,steltwortels, zeezout, klieren Ficus religiosa pagodenvijg nattigheid, druppelspitsen, wurger Ficus benjamina wurgvijg nattigheid, druppelspitsen, wurger Nelumbo nucifera Indische lotus nattigheid, waslaag, oppervlaktestructuur Theobroma cacao cacaoboom vleermuisbestuiving, stambloei Cocos nucifera kokospalm zaadverspreiding over zee Eichornia crassipes waterhyacint drijven, luchtkamers Pistia stratoides watersla drijven, luchtkamers Neptunia plena neptunia belagers, bewegen Mimosa pudica kruidje-roer-me-niet belagers, bewegen Biophytum sensitivum plooiblad belagers, bewegen Quercus suber kurkeik brand, isolerende schors Eucalyptus eucalyptus brand, lignotuber, ontvlambare schors en blad Banksia banksia brand, harde vruchten, kiemen met rookmolec. Callistemon lampenpoetser brand, harde vruchten, kiemen met rookmolec. Protea suikerbossie brand, harde vruchten, kiemen met rookmolec. Restio restiogras brand, kiemen met rookmolecules Het doel van dit atelier is dat leerlingen inzien dat elke plant op aarde aangepast is aan het milieu waarin hij voorkomt, niet enkel de spectaculaire adaptaties die hier getoond worden maar evenzeer bijvoorbeeld de bladval van onze inheemse bomen. Er wordt de leerlingen ook gevraagd te spreken in groep en zelfstandig werkbladen in te vullen info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.4
5 Voedingsstoffen vergaren In het regenwoud groeien er heel wat planten boven in de kruinen van de grote bomen. We noemen planten die bovenop andere planten groeien: epifyten. Het is niet vanzelfsprekend om boven in de kroonlaag aan voedingsstoffen te raken. Toch zijn er heel wat planten aangepast aan leven boven in de kruinen. Een aantal soorten varens vormt met zijn bladeren een soort trechter, een opvangcontainer om vallende bladeren en dergelijke in op te vangen. Sommige soorten varens hebben zelfs 2 soorten bladeren. Zoek de hertshoornvaren (Platycerium). Deze heeft bruine bladeren om organisch materiaal op te vangen. Via kleine worteltjes worden de voedingsstoffen uit de zelfgemaakte bloempot gehaald. Daarnaast heeft deze plant ook groene bladeren om aan fotosynthese te doen. Vleesetende planten vullen hun voedingsstoffen aan door insecten te vangen. Er zijn zo n 500 verschillende vleesetende planten. Sommige soorten hebben kleefvallen waar insecten aan blijven kleven. Andere soorten hebben actieve vallen, die dichtklappen wanneer een insect zich in de val begeeft. Nog andere soorten hebben bekervallen waar insecten in gelokt worden en vast komen te zitten of verdrinken. Zoek in deze serre de tropische bekerplant (Nepenthes). De vallen van deze plant zijn eigenlijk aangepaste stengels wortels bloemen bladeren. (schrappen wat niet past) Per soort en zelfs binnen de soort verschillen vorm en afmeting sterk. De grootste vangbekers kunnen wel 50 cm groot worden. De typische vorm is min of meer cilindervormig. De onderste helft heeft vaak een buikje, met een afgeronde bodem. Bij jonge bekers is het deksel op de val nog gesloten en zijn de verteringssappen steriel. Na het openen blijft het deksel onbewegelijk. Het is dus geen deur die open en dicht kan gaan. Het deksel dient als paraplu om vollopen en overstromen van de beker tegen te gaan en als landingsplaats vol met nectar voor de prooidieren. In het onderste gedeelte van de beker zit een verteringszone, die dicht met klieren is bezet. Die klieren scheiden verteringssappen af en nemen de opgeloste voedingsstoffen van de prooi op info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.5
6 Mierenplanten vormen huizen voor hun mierenkolonies. Een bepaald orgaan van de plant is zo gevormd dat het kan dienen als mierennest. Meestal bevatten de vervormde organen allerlei kleine holtes. Daarnaast is er vaak een klein gaatje aanwezig zodat de mieren makkelijk naar binnen kunnen. Er bestaan een 500-tal mierenplanten. In deze serre moet je op zoek gaan naar de mierenplanten Myrmecodia echinata, Hydnophytum formicarum en Dischidia pectenoides of urnenplant. Omcirkel hier onder welk orgaan als mierennest dienst doet: Mierenplant (Myrmecodia echinata): Urnenplant (Dischidia pectenoides): stengel wortel blad bloem stengel wortel blad bloem Voor de mieren zijn de voordelen vrij duidelijk, zij krijgen van de plant kost en inwoon want sommige planten voorzien de mieren niet enkel van een nestplaats maar ook van suiker die uit nectarklieren stroomt. Maar wat zijn de voordelen voor de plant? Op vlak van bescherming: Mieren verdelgen alle andere dieren maar ook planten (klimmers) die de plant ook maar zouden durven aanraken. Op vlak van voedselvoorziening: Mieren slepen heel wat organisch materiaal mee in hun nest, dat er composteert, waardoor de plant er voedingsstoffen kan uithalen. Niet alleen zijn er planten die mieren als huisdier houden, sommige mieren leggen echte tuinen aan. Bepaalde aronskelken komen in het wild alleen voor in mierennesten. De plant krijgt een goede groeiplaats maar de voordelen voor de mieren zijn nog niet opgehelderd. Verder gebruiken vele plantensoorten mieren als een soort pakjesdienst. Planten willen hun zaden graag zo ver mogelijk verspreiden maar aangezien ze niet zelf kunnen rondlopen, gebruiken ze andere methodes. Aan de zaden van verschillende planten zit er een vettig uitgroeisel; het mierenbroodje. Mieren zijn hier dol op. Wanneer ze een zaad met een mierenbroodje vinden, sleuren ze het mee naar hun nest. Onderweg komen zaad en mierenbroodje los van elkaar. Zo komen zaadjes ver van hun ouderplant terecht waar ze zonder problemen kunnen groeien en kiemen. In de bossen uit onze omgeving vind je een mierenbroodje aan de zaden van bosanemoon, bosviooltje en stinkende gouwe Atelier Overleven (LK) pag.6
7 Adaptaties overal op de aarde Luister aandachtig naar wat de gids te vertellen heeft over aanpassingen van planten, overal op de aarde en vul ondertussen deze werkbladen aan. Koude De taiga of boreaal woud is het grootste bioom of klimaatsvegetatie ter wereld. Het groeiseizoen duurt er maar 130 dagen, de rest van het jaar vriest het er. Om de fotosynthese vlug op kruissnelheid te krijgen tijdens het groeiseizoen behouden de bomen hier hun bladeren. Maar om de verdamping te beperken tijdens de vorstperiode zijn deze bladeren bijzonder aangepast: ze zijn naaldvormig, ze bezitten een waslaagje en de ademhalingsstructuren (huidmondjes) liggen diep verzonken zoals je op de tekening kan zien. Weet je ook waar de taiga op de aarde voorkomt? (schrappen wat niet past) Alaska, Madagaskar, Scandinavië, Siberië, Chili, Canada, Mexico Seizoenen Omdat in de winter water soms enkel in bevroren toestand voorhanden is, zijn bomen van gematigde gebieden aangepast om het winterseizoen te overbruggen. Welke aanpassing zorgt ervoor dat er geen verdamping is in de winter? bladval Voedselschaarste Vleesetende planten komen bijvoorbeeld voor in de voedselarme veengebieden van de gematigde zones. Om hun mineralen aan te vullen vangen zij insecten. Welke soorten vangsystemen of vallen kan je op deze tekeningen zien? kleefval actieve val bekerval Atelier Overleven (LK) pag.7
8 Hieronder zie je een tekening waarop je kan zien hoe de beker van vleesetende planten in de loop van de evolutie ontstaan kan zijn. Zoek in deze serre een plant die bladeren heeft zoals het eerste blad in de tekening en noteer hier de naam: Pinguicula of vetblad Droogte Om als plant te overleven in de woestijn moet je wel aangepast zijn aan de waterschaarste. Sommige planten ontwijken de droogte en gaan enkel kiemen, heel snel groeien, bloeien en zaden produceren op het ogenblik dat er toch eens een regenbui in de woestijn valt. Dit zeldzaam fenomeen zorgt er voor dat de woestijn plots prachtig in bloei kan staan. Andere planten zorgen er voor dat er zo weinig mogelijk water verdampt wordt door een waslaag, kleine of helemaal geen blaadjes en door huidmondjes die enkel s nachts open gaan. Vele planten houden ook waterreserves bij. Schrijf bij onderstaande tekeningen in welk plantendeel het meeste water opgeslagen wordt: (wortel stengel blad bloem) stengel blad stengel stengel blad Water info@br.fgov.be Atelier Overleven (LK) pag.8
9 Water is erg belangrijk voor elke plant. De eerste plantaardige organismen (algen e.d.) leefden trouwens in het water. Later zijn de landplanten ontstaan. Sommige, de waterplanten, zijn zelfs teruggekeerd naar het water. Andere maken handig gebruik van het water om hun zaden te verspreiden. Vocht kan voor planten ook een gevaar betekenen, want het kan een ideaal milieu zijn om bacteriën en schimmels te laten groeien. Kan je deze sleutelwoorden bij de juiste plant zetten? drijven dobberende vrucht druppelspits getij opgezwollen bladsteel opgezwollen bladsteel drijven druppelspits getij dobberende vrucht Atelier Overleven (LK) pag.9
10 Belagers Planten staan aan de basis van de voedselpiramide. Planten zijn bron van leven voor herbivoren, die op hun beurt voedsel zijn voor carnivoren. Niet opgegeten worden is de boodschap! Schrijf bij volgende tekeningen de naam van de plant (cactus, levende steentjes, kruidjeroer-me-niet) en de aanpassing die het belagers moeilijk maakt om de plant op te peuzelen. kruidje-roer-me-niet levende steentjes cactus bewegen camouflage dorens Brand In het mediterraan bioom is brand een fenomeen dat van nature regelmatig optreedt. De kurkeik uit het Middellandse Zeegebied heeft een dikke schors als isolatielaag. Weet je ook welke typische aanpassingen de Banksia uit Australië en de Protea uit Zuid- Afrika vertonen i.v.m. brand? Banksiavrucht Is erg hard en springt pas open bij brand; de zaden kiemen d.m.v. rookmolecule. Proteabloemgestel Bevat ook de zaden die pas bij brand goed vrijkomen, de zaden kiemen d.m.v. rookmolecule Atelier Overleven (LK) pag.10
Er groeit iets in Meise!
Voedingsstoffen vergaren In het regenwoud groeien er heel wat planten boven in de kruinen van de grote bomen. We noemen planten die bovenop andere planten groeien:... Het is niet vanzelfsprekend om boven
Nadere informatieNationale Plantentuin Domein van Bouchout 1860 Meise
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw aanvraag voor het atelier overleven onder alle omstandigheden in de. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips voor een vlotte
Nadere informatieNationale Plantentuin van België 1860 Meise
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw aanvraag voor het atelier oerwoud in de Nationale Plantentuin. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips voor een vlotte gang
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw interesse in het atelier De sleutels van het leven van de Nationale Plantentuin. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw interesse voor een atelier Planten in ons leven in de Plantentuin. Hierbij een overzicht van het atelier, enkele tips voor een vlotte gang van
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw interesse voor het atelier Niets is groter dan een boom in de Nationale Plantentuin. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips
Nadere informatiePlanten en hun omgeving vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63326 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieAanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden
Onderzoeksactiviteit in de serres van Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht Aanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden 1 Centrale onderzoeksvraag Op welke manieren zijn
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: *
Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * * * 2 Hoe kun je de naam van een organisme opzoeken?
Nadere informatieOefening biotische relaties in de Plantentuin Meise
Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht J U T T A K L E B E R E D U C A T I E F M E D E W E R K E R T E L + 3 2 ( 0 ) 2 2 6 0 0 9 9 1 J U T T A. K L E B E R
Nadere informatieOefening biotische relaties in de Plantentuin Meise. Te begeleiden door de leerkracht
Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht 1 Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Aanwijzingen voor de leerkracht Eindtermen Deze opdracht sluit
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.
Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 42 tot en met 50. Bij het
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieVleesetende plant. Dehaen Tim. 1GRMc
Vleesetende plant Dehaen Tim 1GRMc In de galerieën op het tabblad Invoegen bevinden zich items die zodanig zijn ontworpen dat deze bij het algemene uiterlijk van uw document passen. U kunt deze galerieën
Nadere informatieDe woestijn. Uitgestrekt, droog en heet!
De woestijn Uitgestrekt, droog en heet! Bij een woestijn denken we vaak vooral aan zand, zand en nog eens zand. Maar er zijn ook heel andere woestijnen op aarde. Er zijn bijvoorbeeld ook kleiwoestijnen,
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatie3.8. Boekverslag door V woorden 9 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave
Boekverslag door V. 2558 woorden 9 april 2002 3.8 323 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Hoofd en Deelvragen 3 Deelvraag 1 4 Deelvraag 2 5 Deelvraag 3 6 Deelvraag 4 10 Deelvraag
Nadere informatiePlaneet vol planten richtlijnen voor de animator
Planeet vol planten richtlijnen voor de animator 1. Algemene beschrijving Dit atelier sluit aan bij de leerstof van de lessen aardrijkskunde (2 de graad SO) rond plantengroei en klimaat. Dankzij onze enorme
Nadere informatieSPEURTOCHT THEMA BUSH. voor groep 8 / brugklas VO
SPEURTOCHT THEMA BUSH voor groep 8 / brugklas VO Deze Bush-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds één antwoord goed. Denk er ook aan, dat je de paden niet mag verlaten.
Nadere informatieOefening biotische relaties in de Plantentuin Meise
Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Aanwijzingen voor de leerkracht Eindtermen Deze opdracht sluit aan bij de volgende eindterm: Tweede graad Natuurwetenschappen Vakgebonden eindtermen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 41 tot en met
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat
Nadere informatieKwelder. Planten en zout water. Proefje. VO onderbouw
Kwelder Proefje Doel: Materialen: Leerlingen weten dat alleen speciale planten tegen zout water kunnen. De leerlingen weten dat zout, water aantrekt. Hierdoor gaan de meeste planten door uitdroging dood
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatieDe kolibrie. Lievelingsbloemen
Kolibries zijn piepkleine, kleurrijke vogeltjes. Ze eten nectar. Die halen ze met hun lange bek uit de bloemen. Soms lusten ze ook een spinnetje. Lievelingsbloemen Kolibries houden van buisvormige en borstelige
Nadere informatieWerkwinkel: Geografische denkvaardigheden
Werkwinkel: Geografische denkvaardigheden Dag van de Aardrijkskunde 3 7 I. Mestdagh A. Vermeulen KLIMAATTYPE: WARM ALTIJD NAT KLIMAAT VEGETATIETYPE: TROPISCH REGENWOUD TROPISCH REGENWOUD - Boomgroei mogelijk
Nadere informatiePlanten en hun omgeving vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73584 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen KGT
Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen KGT 2.1 Namen 1 Hoe zoek je de naam van een organisme op? De naam van een plant of een dier kan: * uit een andere taal komen * een eigenschap weergeven
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen
Nadere informatieExperimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:
Experimenten werkboekje KIT Dokter in de wetenschap: Klas: 1 Licht/zon Zonnebaden in het licht Zonlicht is heel belangrijk voor planten. Als een plant enkele dagen geen of onvoldoende licht krijgt, begint
Nadere informatieSamenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar
Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar 5.1 4 organen van de plant: Wortels o Opnemen water met voedingsstoffen (mineralen) o Stevigheid o Opslag van reservestoffen Stengel o o Transport van water
Nadere informatieHet is winter. op Landgoed Schothorst
Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieverwerking : wat is een bos?
verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke
Nadere informatieQUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR????
QUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR???? WAAROM BEVRIEZEN ZADEN NIET? 1. Ze zitten diep onder de grond, waar het niet vriest. 2. Ze bevatten veel vet. 3. Ze bevriezen wel, maar daar kunnen ze wel tegen. WAAR
Nadere informatiePlanten en hun omgeving. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/87628
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/87628 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieOngeslachtelijke voortplanting: een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme
Samenvatting Thema 2: Planten Basisstof 1 Ongeslachtelijke voortplanting: een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme - Gebeurt door mitose (gewone celdeling) - Alle nakomelingen hebben
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatie17/03/2016. Planten 2. Cursus Natuurgids. 1. Overleven 2. Voortplanting 3. Concurrentie
Planten 2 Cursus Natuurgids 3. Concurrentie 2 1 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Een en tweejarige planten Water Landplanten Waterplanten 3
Nadere informatieBOSSEN. Dwaal door onze groene wereld. Christiane Dorion
DE BOSSEN IN Dwaal door onze groene wereld Christiane Dorion LEMNISCAAT ROTTERDAM Inhoud Wereldbossen 4 Groene reuzen 34 Van zaadje tot boom 6 Herken naaldbomen 36 Bladeren, stammen en wortels 8 Tropische
Nadere informatiePlanten 2 Cursus Natuurgids
Planten 2 Cursus Natuurgids 3. Concurrentie 2 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Een en tweejarige planten Water Landplanten Waterplanten Voedsel:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Planten en cellen
Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend
Nadere informatieSamenvatting Planten VMBO 4a Biologie voor Jou
Samenvatting Planten VMBO 4a Biologie voor Jou 2.1 Ongeslachtelijke voortplanting = voortplanting waarbij geen bevruchting plaats vindt; hierbij groeit een stukje van de volwassen plant uit tot een nieuwe
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatie1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?
1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat
Nadere informatieKlimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/
Nadere informatieW O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N
W O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N UNIVERSITEIT GENT Vragenlijst 104 Vakgroep Nederlandse Taalkunde DECEMBER 1998 Blandijnberg 2 9000 Gent PLANTEN 1 Dialect van :..................................................(stad,
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Met de dieren mee Groep 5-6-7-8
Voorbereiding post 1 Met de dieren mee Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Met de dieren mee, voor groep 5, 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Bord Spel
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw interesse in het atelier Een planeet vol planten in de Nationale Plantentuin. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips voor
Nadere informatieLager Onderwijs (ook geschikt voor Buitengewoon Lager Onderwijs, type 1 en 8)
ZADEN, PLANTEN VAN DE TOEKOMST Doelgroep Lager Onderwijs (ook geschikt voor Buitengewoon Lager Onderwijs, type 1 en 8) 2 uur Activiteiten 1. Activiteit 1: Zaden, vruchten, groenten en fruit. Kennismaking
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatie1 Kenmerken van de plant De uiterlijke kenmerken van een plant Het inwendige van de plant Afsluiting 21
Inhoud Voorwoord 5 Een aardig produkt 7 Inleiding 8 1 Kenmerken van de plant 11 1.1 De uiterlijke kenmerken van een plant 11 1.2 Het inwendige van de plant 17 1.3 Afsluiting 21 2 Onderdelen van een plant
Nadere informatieFauna en Flora. Op het einde van het spel wordt per ploeg de puntenwaarde van elk kaartje samengeteld. Het team met de meeste punten heeft gewonnen.
Fauna en Flora Inkleding: Fauna, de Romeinse godin van de vruchtbaarheid, en Flora, de godin van bloemen en lente, kunnen door de vervuiling van de mens het werk niet meer alleen aan: planten en dieren
Nadere informatie1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden
Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8
Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieBomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Van:
Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen Van: Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Datum: Vergeet niet de letters in te vullen Het gezegde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
Nadere informatiePlanten 2. Cursus Natuurgids
Planten 2 Cursus Natuurgids Planten 2 1. Overleven 2. Voortplanting 3. Concurrentie 2 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Eén tweejarige planten
Nadere informatieKLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT. Richtlijnen voor de begeleider. Doelgroep. Duur. Activiteiten. Materiaal
KLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT Doelgroep Lager Onderwijs Secundair Onderwijs 1 ste graad B-stroom 2 uur Activiteiten 1. Activiteit 1 Introductie: werken in de Plantentuin. 2. Activiteit 2: Opwarming
Nadere informatieGroene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden
Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden 1 Omschrijf met eigen woorden wat eenjarige planten zijn. Aan het einde van het seizoen vormen ze zaad en sterven af. Met andere woorden de meeste eenjarige kun
Nadere informatieAntwoorden Biologie Planten
Antwoorden Biologie Planten Antwoorden door een scholier 1287 woorden 21 december 2006 6,9 97 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1. Als een deel van een individu uitgroeit
Nadere informatieHoe komen de verschillende klimaten op Aarde tot stand?
Klimaat Wat is klimaat? Klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een langere periode op een bepaalde plaats. Veel meteorologische instituten hanteren een periode van 30 jaar voor de berekening
Nadere informatieBomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Van:
Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen Van: - 2 - Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Datum: Vergeet niet de letters in te vullen Het gezegde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Nadere informatieMIJN AROMATISCHE PLANTEN
De teelt van aromatische planten is een aangename en gemakkelijke manier om de vreugde van het zelf produceren te ontdekken. Beginner of fijnproever, iedereen kan genieten van verse kruiden die op een
Nadere informatieVoeding. Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Voeding Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs DMVVOO-B&E-2012 Voeding is belangrijk voor de mens, dier en plant. In het dierenpark zie je heel veel verschillende dieren. De planteneter eet planten,
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieProject Planten DEF. Week 1DEF: Algemeen
Project Planten DEF Week 1DEF: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien in de grond. Niet alle planten houden van dezelfde grond. De wortels zorgen er voor dat de plant niet omvalt of wegwaait.
Nadere informatieDe tien bomen van.. Johan Mullenders Stamtekeningen -----------------------------------------------------------------------------
De tien bomen van.. Johan Mullenders Stamtekeningen In deze serie boomwandelingen worden telkens 10 bomen beschreven. Welke 10, is aan de schrijver. Dit mag een persoonlijke voorkeur zijn of te maken hebben
Nadere informatieIn de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 5
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 5 6,8 Samenvatting door Syb 669 woorden 3 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H3 Samenvatting PARAGRAAF 1 - Wortel Functies van de wortel: Het opnemen van
Nadere informatieDe lente! Werkboekje leeftijd: 10+
De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat
Nadere informatieDASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
Nadere informatieVoeding. klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Voeding klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Voeding is belangrijk voor mens, dier en plant. In het dierenpark zie je veel verschillende dieren. Een planteneter eet planten, een vleeseter eet vlees
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatieWerkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water
Werkblad Waterrapport - Kleur van het water Water in sloten, plassen, meren en rivieren kan allerlei verschillende kleuren hebben door de stoffen die erin opgelost zijn. Meestal betekent helder en lichtgekleurd
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatieVoorbeelden van indeling van levensstadia of levensfasen bij verschillende planten en plantengroepen.
Voorbeelden van indeling van levensstadia of levensfasen bij verschillende planten en plantengroepen. Gatsuk et al. (1980) geven de volgende standaardindeling voor in Rusland onderzochte soorten: Ontogenetische
Nadere informatieEen planeet vol planten
Een planeet vol planten Klimaat en vegetatie in Plantentuin Meise Overzicht klimaat- en vegetatiezones Klimaatzone Koud zonder dooiseizoen Koud met dooiseizoen Koudgematigd Koelgematigd met zachte winter
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatie3 Planten en verplanten
3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 34 3.1 Plantensoorten 35 3.2 Plantafstand 38 3.3 Planten in verband 41 3.4 Bomen planten 43 3.5 Afsluiting 48 34 PLANTEN EN VERPLANTEN Bijna het hele jaar
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.
Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieWaterplanten in het algemeen:
Water in de tuin: In veel culturen wordt water gezien als bron van leven en een belangrijk onderdeel van tuinen. Water fascineert mensen en in een tuin met een vijver kan dit op verschillende manieren:
Nadere informatiePlantenkennis. Bol en knolgewassen. lijst 1 G41-G31-GB1+2
Plantenkennis lijst 1 Bol en knolgewassen G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bol en knolgewassen Bollen en knollen vormen een aparte groep omdat ze een lange periode van het jaar in rust zijn, weggedoken
Nadere informatieWat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken?
De bodem doorgrond Wat? Voor Leeftijd wie? Duur: Prijs: begeleid actief atelier Basisonderwijs 2 uur 90 per groep van max. 20 lln. Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En
Nadere informatieDe Dennen. Wandelen. Paardrijden. Fietsen. Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Staatsbosbeheer Nationaal Park Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog T 0222-317741 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Fietsen Paardrijden De Dennen Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Nadere informatieOrdening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels
Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatiePlanten voor 1 vwo. esmee bogaart. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres esmee bogaart 23 june 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/59211 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 5-6
Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieGroene Detailhandel. Bol- en knolgewassen
kennen we vooral uit het voorjaar. Het zijn verdikte plantendelen die zich onder de grond bevinden. Veel bol- en knolbloemen worden als snijbloem gebruikt. Sommige bollen en knollen worden tot de groenten
Nadere informatiePlanten en de mens vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62376 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatie[Beuk] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: Beuk. Wetenschappelijke Naam: Fagus sylvatica. Levenscyclus. Gebruik: Wist-je-dat
[Beuk] Algemene Naam: Beuk Wetenschappelijke Naam: Fagus sylvatica Een beuk kan wel 300 jaar oud worden en groeien tot hij 45 meter hoog is. Zijn stam is meestal glad en grijs. Zijn blaadjes zijn ei-vormig,
Nadere informatieKaart 10 Sneeuw en ijs
Kaart 10 Sneeuw en ijs Informatiekaart Werkblad Proefjes: o Warme sneeuw? o Gesmolten sneeuw o Een koud kunstje Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen:
Nadere informatieOefeningen niveau 2 Reeks 1
Oefeningen niveau 2 Reeks 1 1 HOE LEER IK TEKSTEN? Oefeningen niveau 2 Reeks 1 Schrijf hieronder kort hoe je teksten meestal leert. Wat doe je eerst, wat erna, wat dan verder? Welke problemen heb je vaak?
Nadere informatieKaartenset gewervelde dieren
Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met
Nadere informatieWerkblad bodem (vooraf)
Werkblad bodem (vooraf) Wat zit er in de bodem? In en op de bodem leven planten en dieren. Om te kunnen leven hebben ze licht, lucht, water en voeding nodig. Licht valt van boven op de bodem, de rest zit
Nadere informatieThemawandeling Herfst
Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier
Nadere informatie