Er groeit iets in Meise!

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Er groeit iets in Meise!"

Karolien Bosmans
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Voedingsstoffen vergaren In het regenwoud groeien er heel wat planten boven in de kruinen van de grote bomen. We noemen planten die bovenop andere planten groeien:... Het is niet vanzelfsprekend om boven in de kroonlaag aan voedingsstoffen te raken. Toch zijn er heel wat planten aangepast aan leven boven in de kruinen. Een aantal soorten varens vormt met zijn bladeren een soort trechter, een opvangcontainer om vallende bladeren en dergelijke in op te vangen. Sommige soorten varens hebben zelfs 2 soorten bladeren. Zoek de hertshoornvaren (Platycerium). Deze heeft bruine bladeren om... Via kleine worteltjes worden de voedingsstoffen uit de zelfgemaakte bloempot gehaald. Daarnaast heeft deze plant ook groene bladeren om... Vleesetende planten vullen hun voedingsstoffen aan door insecten te vangen. Er zijn zo n 500 verschillende vleesetende planten. Sommige soorten hebben kleefvallen waar insecten aan blijven kleven. Andere soorten hebben actieve vallen, die dichtklappen wanneer een insect zich in de val begeeft. Nog andere soorten hebben bekervallen waar insecten in gelokt worden en vast komen te zitten of verdrinken. Zoek in deze serre de tropische bekerplant (Nepenthes). De vallen van deze plant zijn eigenlijk aangepaste stengels wortels bloemen bladeren. (schrappen wat niet past) Per soort en zelfs binnen de soort verschillen vorm en afmeting sterk. De grootste vangbekers kunnen wel 50 cm groot worden. De typische vorm is min of meer cilindervormig. De onderste helft heeft vaak een buikje, met een afgeronde bodem. Bij jonge bekers is het deksel op de val nog gesloten en zijn de verteringssappen steriel. Na het openen blijft het deksel onbewegelijk. Het is dus geen deur die open en dicht kan gaan. Het deksel dient als paraplu om vollopen en overstromen van de beker tegen te gaan en als landingsplaats vol met nectar voor de prooidieren. In het onderste gedeelte van de beker zit een verteringszone, die dicht met klieren is bezet. Die klieren scheiden verteringssappen af en nemen de opgeloste voedingsstoffen van de prooi op info@br.fgov.be Atelier Overleven (lln) pag.1

Een aantal soorten varens vormt met zijn bladeren een soort trechter, een opvangcontainer om vallende bladeren en dergelijke in op te vangen. Sommige soorten varens hebben zelfs 2 soorten bladeren.

2 Mierenplanten vormen huizen voor hun mierenkolonies. Een bepaald orgaan van de plant is zo gevormd dat het kan dienen als mierennest. Meestal bevatten de vervormde organen allerlei kleine holtes. Daarnaast is er vaak een klein gaatje aanwezig zodat de mieren makkelijk naar binnen kunnen. Er bestaan een 500-tal mierenplanten. In deze serre moet je op zoek gaan naar de mierenplanten Myrmecodia echinata, Hydnophytum formicarum en Dischidia pectenoides of urnenplant. Omcirkel hier onder welk orgaan als mierennest dienst doet: Mierenplant (Myrmecodia echinata): Urnenplant (Dischidia pectenoides): stengel wortel blad bloem stengel wortel blad bloem Voor de mieren zijn de voordelen vrij duidelijk, zij krijgen van de plant kost en inwoon want sommige planten voorzien de mieren niet enkel van een nestplaats maar ook van suiker die uit nectarklieren stroomt. Maar wat zijn de voordelen voor de plant? Op vlak van bescherming:... Op vlak van voedselvoorziening:... Niet alleen zijn er planten die mieren als huisdier houden, sommige mieren leggen echte tuinen aan. Bepaalde aronskelken komen in het wild alleen voor in mierennesten. De plant krijgt een goede groeiplaats maar de voordelen voor de mieren zijn nog niet opgehelderd. Verder gebruiken vele plantensoorten mieren als een soort pakjesdienst. Planten willen hun zaden graag zo ver mogelijk verspreiden maar aangezien ze niet zelf kunnen rondlopen, gebruiken ze andere methodes. Aan de zaden van verschillende planten zit er een vettig uitgroeisel; het mierenbroodje. Mieren zijn hier dol op. Wanneer ze een zaad met een mierenbroodje vinden, sleuren ze het mee naar hun nest. Onderweg komen zaad en mierenbroodje los van elkaar. Zo komen zaadjes ver van hun ouderplant terecht waar ze zonder problemen kunnen groeien en kiemen. In de bossen uit onze omgeving vind je een mierenbroodje aan de zaden van bosanemoon, bosviooltje en stinkende gouwe Atelier Overleven (lln) pag.2

In deze serre moet je op zoek gaan naar de mierenplanten Myrmecodia echinata, Hydnophytum formicarum en Dischidia pectenoides of urnenplant.

3 Adaptaties overal op de aarde Luister aandachtig naar wat de gids te vertellen heeft over aanpassingen van planten, overal op de aarde en vul ondertussen deze werkbladen aan. Koude De taiga of boreaal woud is het grootste bioom of klimaatsvegetatie ter wereld. Het groeiseizoen duurt er maar 130 dagen, de rest van het jaar vriest het er. Om de fotosynthese vlug op kruissnelheid te krijgen tijdens het groeiseizoen behouden de bomen hier hun bladeren. Maar om de verdamping te beperken tijdens de vorstperiode zijn deze bladeren bijzonder aangepast: ze zijn naaldvormig, ze bezitten een waslaagje en de ademhalingsstructuren (huidmondjes) liggen diep verzonken zoals je op de tekening kan zien. Weet je ook waar de taiga op de aarde voorkomt? (schrappen wat niet past) Alaska, Madagaskar, Scandinavië, Siberië, Chili, Canada, Mexico Seizoenen Omdat in de winter water soms enkel in bevroren toestand voorhanden is, zijn bomen van gematigde gebieden aangepast om het winterseizoen te overbruggen. Welke aanpassing zorgt ervoor dat er geen verdamping is in de winter?... Voedselschaarste Vleesetende planten komen bijvoorbeeld voor in de voedselarme veengebieden van de gematigde zones. Om hun mineralen aan te vullen vangen zij insecten. Welke soorten vangsystemen of vallen kan je op deze tekeningen zien? Atelier Overleven (lln) pag.3

Om de fotosynthese vlug op kruissnelheid te krijgen tijdens het groeiseizoen behouden de bomen hier hun bladeren.

4 Hieronder zie je een tekening waarop je kan zien hoe de bekers van vleesetende planten in de loop van de evolutie ontstaan kunnen zijn. Zoek in deze serre een plant die bladeren heeft zoals het eerste blad in de tekening en noteer hier de naam:... Droogte Om als plant te overleven in de woestijn moet je wel aangepast zijn aan de waterschaarste. Sommige planten ontwijken de droogte en gaan enkel kiemen, heel snel groeien, bloeien en zaden produceren op het ogenblik dat er toch eens een regenbui in de woestijn valt. Dit zeldzaam fenomeen zorgt er voor dat de woestijn plots prachtig in bloei kan staan. Andere planten zorgen er voor dat er zo weinig mogelijk water verdampt wordt door een waslaag, kleine of helemaal geen blaadjes en door huidmondjes die enkel s nachts open gaan. Vele planten houden ook waterreserves bij. Schrijf bij onderstaande tekeningen in welk plantendeel het meeste water opgeslagen wordt: (wortel stengel blad bloem) info@br.fgov.be Atelier Overleven (lln) pag.4

.. Droogte Om als plant te overleven in de woestijn moet je wel aangepast zijn aan de waterschaarste.

5 Water Water is erg belangrijk voor elke plant. De eerste plantaardige organismen (algen e.d.) leefden trouwens in het water. Later zijn de landplanten ontstaan. Sommige, de waterplanten, zijn zelfs teruggekeerd naar het water. Andere maken handig gebruik van het water om hun zaden te verspreiden. Vocht kan voor planten ook een gevaar betekenen, want het kan een ideaal milieu zijn om bacteriën en schimmels te laten groeien. Kan je deze sleutelwoorden bij de juiste plant zetten? drijven dobberende vrucht druppelspits getij opgezwollen bladsteel Atelier Overleven (lln) pag.5

Andere maken handig gebruik van het water om hun zaden te verspreiden.

6 Belagers Planten staan aan de basis van de voedselpiramide. Planten zijn bron van leven voor herbivoren, die op hun beurt voedsel zijn voor carnivoren. Niet opgegeten worden is de boodschap! Schrijf bij volgende tekeningen de naam van de plant (cactus, levende steentjes, kruidjeroer-me-niet) en de aanpassing die het belagers moeilijk maakt om de plant op te peuzelen Brand In het mediterraan bioom is brand een fenomeen dat van nature regelmatig optreedt. De kurkeik uit het Middellandse Zeegebied heeft een dikke schors als isolatielaag. Weet je ook welke typische aanpassingen de Banksia uit Australië en de Protea uit Zuid- Afrika vertonen i.v.m. brand? Banksiavrucht Proteabloemgestel Atelier Overleven (lln) pag.6

Vergelijkbare documenten

Nationale Plantentuin Domein van Bouchout 1860 Meise

Nationale Plantentuin Domein van Bouchout 1860 Meise Beste leerkracht, beste begeleider, Hartelijk dank voor uw aanvraag voor het atelier overleven onder alle omstandigheden in de. Hierbij vindt u een overzicht van het atelier en enkele tips voor een vlotte