Diagnostisch vademecum infectieziekten per verwekker inclusief doorlooptijden

Transcriptie

1 Diagnostisch vademecum infectieziekten per verwekker inclusief doorlooptijden Onderzoek gericht Aard materiaal Opmerkingen (Methode) Gemiddelde Adenovirus Oogwat (VTM), keelwat (VTM), feces of liquor / Gepaarde sera (stolbloed) CBR (antistoffen) Adenovirus type 40/41 Feces Antigeen detectie 2 dagen Amoeben Feces zie Entamoeba histolytica/dispar of Parasieten Anaërobe bacteriën Materiaal in speciale spuit, steriele buis/potje of, zo snel mogelijk naar lab brengen Stuart medium Aspergillus zie schimmels Bacteriële vaginose Vaginale-, cervixuitstrijk (Gardnerella, Atopobium, 5 dagen Megasphera, Lactobacillus species) Banale kweek: Bloed 6 dagen aard, herkomst materiaal, Biopt, pus gebruik antibiotica en bijzondere Urine 2 dagen ziektebeelden vermelden CAPD-vloeistof 6 dagen Punctaat in bloedkweekflesjes 6 dagen Diepe 10 dagen kweek (orthopedie) 10 dagen Overige materialen Actinomyces 2 weken Nocardia 2 weken Bartonella henselae Serum IgM (kattenkrabziekte) Punctaat Blastocystis hominis Feces Bofvirus Enkelvoudig serummonster IgG/IgM Keelwat (VTM), urine /kweek Bordetella pertussis (kinkhoest) Nasopharynx uitstrijk (flexibele wattenstok in direct naar lab het brengen (na tel. 2 weken / Bordetella parapertussis kleurloos verzendmedium (TRANSWAB ) Nasopharynx uitstrijk (flexibele wattenstok in overleg) droge buis) Serologie (evt gepaard) IgG Borrelia burgdorferi (Lyme borreliose) BRMO (bijzonder resistente micro organismen) Serum, liquor (bij liquor OOK serum insturen); IgG/IgM 5 dagen antistofbepaling Immunoblot in overleg Neuroborreliose Liquor, gewrichtsvocht, huidbiopt Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 1

2 Brucella (brucellosis) Gepaard serum Ig (totaal) Bloed, beenmerg of ander materiaal, voor afname contact opnemen 7 dagen Campylobacter Feces Serum IgG/M (Guillain-Barré, reactieve artritis) Candida zie gisten Chlamydia pneumoniae Gepaarde sera IgG/A Chlamydia psittaci Gepaarde sera IgG/M, CBR (antistoffen) Sputum, bal Chlamydia trachomatis Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of anusuitstrijk (collectie kit) Eerst geloosde urine (man) Serum (niet voor acute infectie) IgG 6 dagen Cholera Feces Zinvol indien waterdunne feces ("rijstwater"), direct naar laboratorium brengen Clostridium difficile Feces (moet binnen 3 uur op lab zijn voor toxine (sneltest) 1 dag (pseudomembraneuze colitis) detectie) 6 dagen Clostridium perfringens Pus in speciale spuit, steriele buis/potje of Stuart Gram 1 dag (gasgangreen, gasvormende medium ontsteking) Cito-aanvraag (met Gram preparaat), verzenden met aanvraag: gasgangreen?' (anaëroob transportmedium) Corynebacterium difteriae (difterie) Coxiella burnetiï (Q-koorts) Coxsackievirus (enterovirus) Cryptokokken Keel/nasopharynx uitstrijk (in Stuart medium) In overleg, direct naar laboratorium brengen evt. bewaren bij kamertemperatuur Serum IgG/M eerste en tweede fase Sputum/EDTA bloed (vroeg in infectie) Feces, keelwat (VTM) of liquor (enterovirus) Serum (Gepaard) serum (CBR/Elisa) Liquor en bloed 4 weken In overleg antigeendetectie (latexagglutinatie) Extern (cito 1-2 dagen) Liquor In overleg Oost-Indische inkt-preparaat 2 dagen Cryptosporidium Feces Cyclospora TFT feces Microscopie Cysten Feces microscopie Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 2

3 Cysticercose zie Taenia solium microscopie Cytomegalovirus (CMV) Serum IgG/IgM 2 dagen EDTA bloed Kwantitatieve in overleg bij ernstig immuun- gecompromitteerde patiënt CMV congenitaal Urine (<1 na geboorte) Denguevirus (Type I-IV) Enkelvoudig serummonster IgG/M Diëntamoeba fragilis Feces Echinococcus granulosus Serum Ig (Hondenlintworm) Cyste inhoud In overleg met arts-microbioloog 2 dagen (microscopie) Echinococcus multilocularis Serum, liquor Antistof bepaling (Vossenlintworm) Cystevloeistof In overleg met arts-microbioloog, typering Biopt In overleg met arts-microbioloog Histopathologie Echovirus (enterovirus) Feces, keelwat (Virus transport medium) of liquor -enterovirus Ectoparasieten In potje Luizen, teken, vlooien, insectenlarven (myiasis), mijten (microscopie / macroscopie) Entamoeba histolytica/dispar, Feces (detectie van E. histolytica d.m.v. intestinaal trophozoïten, cysten, ulcus extra-intestinaal Feces met SAF (TFT set) op feces) Microscopie 5 dagen Serum Antistofbepaling (Entamoeba histolytica) Enterobius vermicularis Perianale huidafstrijk d.m.v. plakband methode Afname 's-ochtends voor het wassen 2 dagen (aarsmaden) (doorzichtig plakband op objectglaasje plakken) (microscopie) Enterohaemorrhagische E. coli (EHEC, E.coli O157, HUS, STEC) (Bloederige) feces; alle leeftijden Enteroinvasive E. coli (EIEC) = Feces (reizigersdiarree) Shigella/EIEC Enteropathogene E. coli (EPEC, Feces (zuigelingen, kinderen t/m 2 jaar) Coli Bray) Enterotoxische E. coli Geen diagnostiek - Enterovirus Feces, keelwat (VTM), liquor Enterovirus type 70 Conjunctiva (VTM), feces Epstein-Barrvirus (EBV) Serum VCA IgG/IgM en EBNA IgG EDTA bloed / liquor in overleg Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 3

4 Filariasis (Loa, Wucheria, 10 ml heparine-bloed en dikke druppel preparaat Microscopie, afname in overleg met lab Brugia) i.v.m. periodiciteit Huidbiopt ("skin snip") In overleg Serum IgG1/IgG4 Giardia lamblia Feces Duodenaal vocht Microscopie/ Gisten (Candida albicans, Sputum, cervix, urine, pussen, bloed en punctaten: Gisten kweek Candida non albicans) en gram; gevoeligheids-bepaling alleen in Gisten kweek langer dan 2 dagen 3 weken overleg Genitaal: banale gisten kweek Cryptokokken zie aldaar Gonorroe zie Neisseria Hantavirus/Puumalavirus Serum IgG/M, in overleg Helicobacter pylori Biopt in buis met PBS op kamertemperatuur en (diagnose/resistentie bepaling) 7 dagen binnen 2 uur op het lab brengen Serum (gepaard) IgG (diagnose, evt controle therapie) 5 dagen Adem Ademtest (diagnose, controle therapie) 2 dagen Feces Antigeen detectie 1 dag HAV (hepatitis A-virus) Serum IgG/M (alleen IgG: immuunstatus) HBV (hepatitis B-virus) Serum HBsAg / anti-hbc anti-hbc IgM (acuut infect); HBeAg/anti- HBe Serum patiënt = bron HBsAg (prikaccident) 1 dag Serum HBsAg (confirmatie/dragerschap) Serum Anti-HBs (immuunstatus) 2 dagen EDTA bloed HBV-DNA, in overleg HCV (hepatitis C-virus) Serum Anti-HCV confirmatie EDTA bloed, in overleg HDV (hepatitis D-virus) Serum Serologie in overleg HEV (hepatitis E-virus) Serum IgM en IgG 7 dagen Herpes simplex virus 1of 2 blaasjesvocht (VTM), liquor, keelwat (VTM), BAL, biopt (VTM) (gepaard) serum IgG/IgM Histoplasma capsulatum Weefsel 12 weken Serum IgG-antistofbepaling HIV1/HIV2 Serum Antistof & antigeen combotest Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 4

5 Humaan Herpesvirus type 6 (HHV 6) Humaan papillomavirus (hoog risico types) (HPV) Influenzavirus type A/B Immunoblot (bevestiging) Ig (totaal) anti-hiv (ELFA, bevestiging) in overleg Serum Totaal Ig, in overleg Cervix uitstrijk (VTM) Urethra uitstrijk (man) (VTM) Keel en neuswat (in 1 VTM) 7 dagen Sneltest (in overleg) 1 dag Gepaarde sera CBR (antistoffen) Isospora belli TFT feces Microscopie JC/BK-virus Hersenbiopt, liquor; urine in overleg Kattenkrab ziekte zie Bartonella Kinkhoest zie Bordetella Legionella (L. pneumophila) Urine Directe antigeen test (type 1) 1 dag Via bronchoscoop verkregen materiaal, evt. Direct insturen voor kweek 2 weken sputum (onderscheid L. pneumophila en L. species) Serumpaar Tweede serum niet eerder dan 4-6 weken na de eerste ziektedag Leishmania Beenmerg, punctie uit ulcusrand Microscopie in overleg Serum Serologie, in overleg Leptospira (ziekte van Weil, Serum Antistoffen in overleg melkerskoorts, Hardjo, e.a.) Urine, EDTA of heparine bloed (moet binnen 2 uur indien < 10 dagen ziek en voor op KIT zijn) starten met antibiotica Liquor Alleen gepaard met bloed Listeria (listeriose) Liquor, bloed, pus, vruchtwater, placentaweefsel bij (vermelden: Listeria') IUVD, cervix uitstrijk Serum Listeria monocytogenes antistoffen 6 dagen Lues zie Treponema pallidum Lymphogranuloma venereum Anale uitstrijken Chlamydia positieve mannen Malaria Diagnostiek door klinische chemie Mazelenvirus Keelwat (VTM), urine Serum IgG/IgM 7 dagen Microsporidium Feces Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 5

6 MRSA (Methicilline resistente Staphylococcus aureus) Mycobacterium tuberculosis (tuberculose & Atypische mycobacteriën) Neus- (vestibulum nasi bdz.) keel-, perineum- en evt. huid/wonduitstrijk (droge stok) Sputum, bronchusspoelsel, nuchtere maaginhoud, biopt, etc. Beenmerg (steriele buis met heparine) Bloed/beenmerg in Bactec Myco/F Lytic Huid/klierweefsel Bloed Inventarisatie volgens MRSA-protocol Alleen ZN/auramine (microscopisch onderzoek) Myco/F Lytic flesje Overige kweken MTB-complex 2 dagen 6 weken 8 weken Quantiferon TB (Binnen 16 uur na afname 6 dagen op het laboratorium brengen) Mycoplasma pneumoniae Serum IgM (agglutinatie test) Keelwat (VTM), sputum, bal, liquor Neisseria gonorrhoeae Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of direct insturen, bij (gonorroe) anusuitstrijk (Stuart) kamertemperatuur bewaren Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of anusuitstrijk (collectie kit), geen gevoeligheidsbepaling mogelijk Eerst geloosde urine (man), geen gevoeligheidsbepaling mogelijk Norovirus Feces Antigeen detectie 2 dagen Parainfluenzavirus (type 1-4) Keelwat (VTM) in overleg / Gepaarde sera CBR (antistoffen) Parasitair darm onderzoek Feces, serum zie specifieke verwekker Parvovirus (B19) Serum IgG/IgM 5 dagen Parechovirus (enterovirus) Feces, keelwat (VTM), liquor enterovirus Pneumocystis jiroveci Bronchoscopie materiaal (BAL) Kleuring/microscopisch onderzoek 2 dagen (voorlopige uitslag) In overleg, deel van onderzoek via CBSL door pathologie 9 dagen Pneumococcen antigeentest Urine Antigeen bepaling 1 dag Poliovirus (enterovirus) Feces, keelwat (VTM) (enterovirus) Serum Diagnostiek in overleg - IgM bepaling (groep A ziekte) Rabiesvirus Diagnostiek in overleg, postexpositie vaccinatie via GGD of NVIC Respiratoire virussen Keel- en neusuitstrijk (in 1 VTM), BAL vloeistof, sputum, neusspoelsel RespiFinder in overleg Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 6

7 Rotavirus Feces antigeen detectie RS-virus (Respiratoir Syncytieel Nasopharynxspoelsel/keel- en neuswat (in 1 VTM) virus) Antigeen detectie (sneltest) 1 dag Gepaarde sera CBR (antistoffen) Rickettsiae Serum IgG/IgM, in overleg Rubellavirus Serum IgG/IgM, voor immuunstatus alleen IgG Salmonella Feces Salmonella typhi (tyfus) Feces, urine, bloed, gal, beenmerg Shigella/EIEC (entero invasieve Feces E. coli) Shiga toxigene E. coli (STEC) Feces Scabies zie ectoparasieten Schimmels Dermatophyten en andere schimmels uit 8 dagen huidschilfers, haren, nagels en KOH 4 weken Aspergillus fumigatus en andere schimmels en Gram; gevoeligheidsbepaling in 2 weken overleg (sputum, ooruitstrijk) en Gram; gevoeligheidsbepaling in 3-4 weken overleg (bronchusspoeling, weefselbiopten, pus, pleuravocht, KNO uitstrijk) Aspergillus IgG (galactomanan in overleg) Exotische schimmels: Serologie diagnostiek in overleg Histoplasma, Coccidioides, Blastomyces Schistosoma haematobium 24 uurs-urine (of urine monster na inspanning) en Microscopie, bij negatief resultaat urine feces (eieren: 8-12 weken na contact) onderzoek herhalen Rectumbiopt of schraapsel In overleg Serum (serologie: 6-8 weken na contact) Schistosoma Verse feces Microscopie evt. herhalen intercalatum/japonicum/mansoni Rectumbiopt of schraapsel In overleg Serum (alleen S. mansoni) In overleg Strongyloïdes stercoralis Verse feces Microscopie Serum IgG1/IgG Taenia saginata Feces met proglottiden in potje Microscopie (runderlintworm) Evt. perianale huidafstrijk d.m.v. Plakbandmethode Afname 's-ochtends voor het wassen 2 dagen Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 7

8 Taenia solium (varkenslintworm) Feces met proglottiden in potje Microscopie, T. solium proglottiden zijn zeer - cysticercose besmettelijk, cave cysticercose Serum Ig Subcutane noduli Microscopie Toxocara canis/catis Serum Ig Toxoplasma gondii Serum IgG/IgM 2 dagen Treponema pallidum (lues) Serum ELISA, indien positief immunoblot (ter bevestiging) en een RPR (voor vaststellen actieve infectie en monitoring effect therapie) RPR 6 dagen Liquor Verdenking neurolues bij positieve serologie Trichomonas vaginalis Secreties van vagina, urethra en prostaatvocht 5 dagen afnemen met collectie kit TTA IgA (Coeliakie of glutenintolerantie) Serum Serologie TTG IgA, eventueel DGG IgG Tuberculose zie Mycobacterium Ureaplasma Diagnostiek in overleg Varicella-zostervirus Blaasjes vocht (VTM), liquor (bij actieve infectie) Serum Elisa IgG (immuunstatus) Virusonderzoek Keel, blaasjes en biopten in VTM Zie specifieke verwekker Urine, liquor en feces niet in VTM Serologie Wormeieren Feces Microscopie Wormen, proglottiden Feces Microscopie Plakband preparaat Microscopie enterobius/taenia 2 dagen Yersinia enterocolitica Feces Serum Serologie Overige onderzoeken ANA screen (Elisa) Serum Antistoffen 6 dagen Anti-CCP Serum Antistoffen 5 dagen Anti DNAse B/ anti-streptolysine Serum Antistoffen Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 8

9 Anti-nucleaire as Serum Antistoffen 6 dagen Gentamicine dal of top Serum Gehalte bepaling 1 dag Reumafactor Serum IgM 5 dagen Selectieve orofaryngeale decontaminatie (SOD) Selectieve darm decontaminatie (SDD) Steriliteitbepaling Determinatie/telling Omgevinguitstrijk hygiëne Water Vancomycine Serum Gehalte bepaling 1 dag dalspiegel/topspiegel ZN zie Mycobacterium * Gemiddelde doorlooptijd van de onderzoeken die extern gedaan worden, is twee weken Vademecum en doorlooptijden april 2016 versie 6 9