Eindrapportage Mobiliteitsbattle Zwolle Kampen Periode september 2015 augustus 2016

Transcriptie

1 Eindrapportage Mobiliteitsbattle Zwolle Kampen 2015 Periode september 2015 augustus 2016

2 Uitgevoerd door: Janjoris van Diepen Sander Zondervan Zienergie B.V. Dokter Stolteweg 2 Zwolle september 2016 Versie 1.0 1

3 Samenvatting Deelnemers hebben 2504x spits gemeden tijdens de battle periode (september 2015 maart 2016). 2

4 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 Ontwikkeling scores TEST sep okt nov dec jan feb Score rijgedrag Score totaal Deelnemers hebben 547 keer de auto laten staan (ten opzichte van de periode voor de Mobiliteitsbattle). 3

5 Alternatief vervoer OV Fiets Carpool Thuis 18,2 ton CO 2 besparing tijdens de battle op basis van score rijgedrag 11,9 ton CO 2 besparing tijdens de battle op basis van autoloze dagen 4

6 Inhoud Samenvatting... 2 Inleiding Resultaten algemeen Resultaten spits mijden en alternatief vervoer... 7 Spitsmijdingen in periode maart juli Alternatief vervoer CO 2 besparing alternatief vervoer Resultaten rijgedrag Brandstofbesparing Bijlage I Acquisitie deelnemers Bijlage II Scoresystematiek Bijlage III Instructie bij deelnemende bedrijven Bijlage IV Winnaars Individuele kampioen Bijlage V Prijsuitreiking Bijlage VI Lokale PR

7 Inleiding In de zomer van 2014 is het eerste contact gelegd tussen Beter Benutten Zwolle-Kampen Netwerkstad (BBZKN) en Zienergie. Daar is het idee geboren van een regionale mobiliteitswedstrijd, waarbij gestreefd wordt naar brandstofbesparing en spitsmijden. In het eerste kwartaal van 2015 is vanuit BBZKN akkoord gegeven op het projectplan (zie bijlage 2). Dat is het moment waarop Zienergie enthousiast aan de slag is gegaan met de acquisitie van deelnemers en de verdere ontwikkeling van de Battle. In de zomer van 2015 hebben Breman Zwolle, ICS Adviseurs, Lyempf Kampen, Unica Zwolle, Rabobank IJsseldelta en Thorbecke Adviseurs zich aangemeld voor de Battle en op 1 september 2015 is de Mobiliteitsbattle Zwolle - Kampen 2015 officieel van start gegaan. Wekelijks ontvingen de deelnemers een update van de individuele score op rijgedrag. Iedere maand werd de periodewinnaar bekendgemaakt en de scores van de bedrijven van zowel rijgedrag als spitsmijden en autoloze dagen ten opzichte van elkaar getoond. In maart 2016 heeft de prijsuitreiking plaatsgevonden en zijn de winnaars bekend gemaakt. Vervolgens zijn in de periode maart 2016 tot en met augustus 2016 de registraties doorgegaan, zonder dat er een wedstrijd gaande was of dat deelnemers feedback kregen over hun prestaties. Hiermee is het na-ijl effect van de Battle gemeten. Deze rapportage dient als verantwoording in het kader van de vaststelling van de subsidie verkregen uit het Bereikbaarheidsfonds (fase 2). In de hoofdstukken 1 tot en met 3 zijn de resultaten van de Mobiliteitsbattle nader toegelicht. In de bijlagen (I t/m VI) is ter illustratie de achtergrond van de Mobiliteitsbattle geschetst, alsmede de verschillende stappen die zijn doorlopen en de beleving van de deelnemers zelf. 6

8 1. Resultaten algemeen In het projectplan voor de Mobiliteitsbattle Zwolle-Kampen 2015 zijn een aantal doelstellingen uiteengezet. Deze doelstellingen hadden betrekking op het aantal spitsmijdingen en brandstofkosten. Onderstaand zijn deze doelstellingen afgezet tegen de resultaten. Deze resultaten zijn in de hierna volgende hoofdstukken verder uitgewerkt en toegelicht. Onderwerp Doelstelling Resultaat Spitsmijdingen tijdens Mobiliteitsbattle (bij 62 deelnemers) Spitsmijdingen maart-augustus (bij 62 deelnemers) 2.926* Brandstof reductie door zuiniger rijden tijdens 5% 9,4% (gemiddeld) battle CO 2 reductie door zuinig rijden 13 ton CO 2 (bij 62 deelnemers) 18,2 ton CO 2 * Periode maart juli 2016, geen correctie vakantiedagen in periode na battle 2. Resultaten spits mijden en alternatief vervoer Tabel 1.1 Voorafgaand aan de Battle is in kaart gebracht wat de reguliere werkdagen en reistijden zijn van de deelnemers (benchmark). Op basis van de gemeten ritten tijdens de Battle, zijn het volgend aantal spitsmijdingen behaald: Totaal aantal spitsmijdingen gedurende Battle 2504 Gemiddeld aantal spitsmijdingen per week gedurende Battle 96 Gemiddeld aantal spitsmijdingen per week per persoon gedurende Battle 1,5 Tabel 2.1 Tijdens de Battle periode is bij de deelnemers in kaart gebracht welke dagen als verlof zijn opgenomen. Op deze manier zijn de daadwerkelijke spitsmijdingen berekend. 7

9 In de maanden september, oktober, november en februari is door middel van een korte enquête meer informatie gevraagd of het veranderd rij- en reisgedrag van de deelnemers (zie grafiek 1.1). Bijvoorbeeld is gevraagd of deelnemers bewust de spits hebben gemeden. Hieruit blijkt dat ongeveer 30% dit daadwerkelijk doet. Hoewel de oorspronkelijke doelstelling voor het aantal spitmijdingen tijdens de battleperiode niet behaald is, zijn we erg tevreden met de ruim 1,5 spitsmijding (gemiddeld) per week per deelnemer. Zeker gezien het feit dat er een redelijk aantal medewerkers strikte werktijden heeft. Zij waren erg moeilijk in staat om de spits te mijden. 36% 34% 32% 30% 28% 26% 24% 22% Heeft u de spits gemeden? 20% september oktober november februari Grafiek 2.1 8

10 Figuur 2.1 geeft een concreet voorbeeld van een spits mijding. Deze deelnemer werkt in Zwolle en woont in Heerenveen. Op 16 september 2015 heeft hij een normale spitsrit tussen uur en uur. Op 9 september 2015 is het hem gelukt de spits te mijden door tussen en uur naar huis te rijden. Figuur 2.1 9

11 Spitsmijdingen in periode maart juli 2016 Om het na-ijl effect te meten van de Mobiliteitsbattle, is in de periode maart tot en met juli 2016 ook het aantal spitsritten gemeten. Bij een aantal deelnemers is de meting eerder gestopt door uitdiensttreding of andere reden. Hierdoor waren slechts gegevens beschikbaar van 37 deelnemers. Ook is over de periode na de Battle niet bekend hoeveel dagen verlof zijn opgenomen. Hier is dus bij het tellen van de spitsmijdingen na de Battle geen rekening mee gehouden. Totaal aantal spitsmijdingen maart juli 2016 gemeten bij 37 deelnemers 1746* Totaal aantal spitsmijdingen maart juli 2016 geëxtrapoleerd naar 62 deelnemers 2926* * Niet gecorrigeerd voor verlofdagen Aangezien in bovenstaande cijfers niet is gecorrigeerd voor verlofdagen, geeft dit wellicht een vertekend beeld. Daarom hebben we ook gekeken naar het totaal aantal spitsritten in de gehele meetperiode van september 2015 tot en met juli Omgerekend naar het aantal spitsritten per persoon per werkdag, geeft dit een beeld dat is weergegeven in grafiek ,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 Spitsritten per persoon per dag 0,00 sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 mrt-16 apr-16 mei-16 jun-16 jul-16 Grafiek

12 Hier zijn onder andere de vakantieperiodes duidelijk terug te zien (dip in december, mei en juli). Verder geeft het een stabiel vlak beeld en is er geen duidelijke terugval te zien in spitsmijdingen in de periode na de Battle (maart 2016 juli 2016) ten opzichte van de Battle periode (september 2015 februari 2016). Alternatief vervoer Ook is er gemeten hoeveel dagen de auto niet gebruikt is door de deelnemers. Dit is 547 dagen gedurende de Battle onder alle deelnemers. Hierbij moet worden aangemerkt dat een autoloze dag niet meetelt als de auto alsnog privé is gebruikt. Daarom is in de maandelijkse enquête gevraagd hoeveel dagen de deelnemers de auto niet voor woon-werk of zakelijk verkeer hebben gebruikt. Hieruit is gebleken dat gemiddeld 9% van de dagen de auto niet gebruikt is. Dit komt overeen met ongeveer 600 dagen. De enquête en de meting laten dus ongeveer hetzelfde aantal autoloze dagen zien. In de gevallen waarbij de auto niet is gebruikt, is gevraagd voor welk alternatief de deelnemers hebben gekozen. De resultaten hiervan staan in grafiek Welk vervoersmiddel heeft u als alternatief gekozen? september oktober november februari OV fiets Carpool Thuis Grafiek 1.3 N.B. Indien de auto niet is gebruikt, lijdt dit ook meteen tot twee spitsmijdingen (ochtend en avond). 11

13 Daarnaast zijn er ook deelnemers die niet de mogelijkheid hebben gehad om een alternatief vervoermiddel te kiezen (en dus de auto geen enkele dag hebben laten staan), maar wel de spits hebben gemeden. Dit was ongeveer 10% van de deelnemers, zoals te zien is in grafiek % Alle dagen met auto maar wel reistijden veranderd 10% 8% 6% 4% 2% 0% september oktober november februari Grafiek 2.4 CO2 besparing alternatief vervoer Met een gemiddelde woon-werk afstand van ongeveer 45 km en ongeveer 600 autoloze dagen, is er minimaal km bespaard. Aangezien er op deze dagen vooral is thuisgewerkt, gecarpoold of de fiets is gebruikt, komt dit overeen met een reductie van CO 2 uitstoot van 11,9 ton. 12

14 3. Resultaten rijgedrag Het rijgedrag is verbeterd van gemiddeld een 7,0 in de weken voorafgaand aan de Battle, tot een 8,1 in de laatste maand van de Battle (schaal van 0 10 waarbij 8 het landelijk gemiddelde is). De hoogste maandscores waren in november en januari (beide 8,5). Zie ook grafiek 3.1. In de maandelijkse rapportage vragen wij of deelnemers hun rijgedrag hebben aangepast door de Battle. In september gaf 98% van de geënquêteerden aan dit inderdaad te hebben gedaan. 10 9,5 9 8,5 8 7,5 7 6,5 Verloop scores rijgedrag battle 6 voorafgaand september oktober november december januari februari Thorbecke Breman ICS Unica Lyempf Rabobank Gemiddeld Grafiek

15 In de maanden maart 2016 tot en met 15 augustus 2016 is het rijgedrag gemonitord, zonder dat er een wedstrijd gaande was of deelnemers feedback kregen. In deze periode is een duidelijke terugval te zien in rijgedrag scores. In maart 2016, de maand na afloop van de Battle zakt de score van een 8,1 (februari) naar een 7,4. De maanden daarna schommelt de score tussen de 7,2 en 7,5 (zie grafiek 3.2). Dit is nog altijd hoger dan het gemiddelde van 7,0 tijdens de periode voorafgaand aan de Battle. 9,0 Verloop gemiddelde scores rijgedrag inclusief periode na battle 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 Grafiek

16 Brandstofbesparing De totale brandstofreductie is niet gemeten. Uit statistische gegevens van de ruim 2000 Ecoboxen die door onze partner GreenStar zijn geïnstalleerd, weten we dat een verbetering van één punt in het rijgedrag overeenkomst met ongeveer 7,5% brandstofbesparing. Dit betekent dat de gemiddelde brandstofbesparing tijdens de Battle ongeveer 10% bedraagt. Thorbecke Eén van de deelnemende bedrijven (Thorbecke) heeft haar brandstofverbruik tijdens de Battle uitgebreid geanalyseerd. Het brandstofverbruik voor de Battle was gemiddeld 1 liter op 17,7 kilometer. Tijdens de Battle lag het verbruik op 1 liter op 20,2 kilometer. Een verbetering van meer dan 14%. Daarmee hebben zij meer dan bespaard aan brandstofkosten tijdens de Battle. Het bedrijf heeft ook doorberekend dat als alle leaserijders deze besparing zouden behalen, dit een kostenbesparing oplevert van per jaar. 15

17 Breman Ook Breman heeft na afloop van de Battle het brandstofverbruik in kaart gebracht. Breman heeft de gegevens van de tankpassen aangeleverd over deze periode. Deze zijn gekoppeld aan de rijgedraggegevens. De verhouding tussen rijgedrag en brandstofverbruik is weergegeven in grafiek ,5 8 7,5 7 6,5 6 5,5 Rijgedrag score & brandstofverbruik 5 augustus september oktober november december januari februari score brandstofverbruik (liter/100 km) Grafiek 3.3 Ook hieruit blijkt weer de relatie tussen de score op rijgedrag en het brandstofverbruik. Alleen februari steekt hier een beetje vreemd af: de rijgedrag score is lager en het brandstofverbruik is ook lager. 16

18 Bijlage I Acquisitie deelnemers In het voorjaar van 2015 is Zienergie begonnen met de acquisitie van bedrijven. Hiervoor is voornamelijk het bestaande netwerk van Zienergie in Zwolle gebruikt. Onze ervaringen hierbij: - We hadden meer verwacht van het Beter Benutten (koploper) netwerk. Uiteindelijk heeft geen enkel bedrijf uit dit netwerk zich aangesloten - Acquisitie kwam langzaam op gang en heeft aanzienlijk meer tijd gekost dan begroot + Nadat de eerste aanmeldingen binnenkwamen, kwamen andere bedrijven sneller over de brug. Uiteindelijk hebben we zelfs een zesde deelnemer mogen begroeten (doelstelling was 5). In juli 2015 stonden er zes enthousiaste teams ingeschreven met ieder tien medewerkers: 1. Breman Zwolle 2. Unica Zwolle 3. Rabobank IJsseldelta 4. ICS Adviseurs 5. Thorbecke 6. Lyempf Kampen Daarnaast wilden drie bestuursleden van Duurzaam Ondernemend Regio Zwolle (DORZ) ook graag meedoen en hebben zich aangesloten als individuele deelnemers. Zij doen niet mee aan de bedrijfscompetitie. Dit maakt het totaal aantal deelnemers

19 Bijlage II Scoresystematiek Rijgedrag Rijgedrag wordt gemeten aan de hand van zes indicatoren. Hierbij gaat het erom om zo min mogelijk events te behalen. Een event is een overschrijding van een bepaalde limiet. Overmatig toerental Er vindt een event plaats bij >3000 rpm. Bij hoge toeren neemt het brandstofverbruik aanzienlijk toe. N.B. Bij hogere snelheden verhoogt de limiet afhankelijk van het type brandstofmotor. Benzinemotoren draaien namelijk gemiddeld meer toeren dan een dieselmotor. Overschrijden 130 km/u Er vindt een event plaats bij >130 km/h. Bij snelheden boven de 130 km/h stijgt het brandstofverbruik significant en neemt de kans op ongelukken en schade toe. Hard optrekken Er vindt een event plaats bij >3,06 m/s2. Hoe harder het gaspedaal wordt ingetrapt, hoe groter het brandstofverbruik. Hard remmen Er vindt een event plaats bij >3,06 m/s2. Door anticiperend te rijden, wordt de veiligheid vergroot en neemt de kans op ongelukken af. Linker en rechterbocht Er vindt een event plaats bij >4,44 m/s2. Door rustig door de bocht te rijden, neemt de kans op ongelukken af. Voor elke rijgedrag indicator wordt een score gegeven. De score is afhankelijk van: Het totaal aantal kilometers dat is gereden (hoe meer km, hoe meer events gehaald mogen worden) De overschrijding van de limiet (150 km/h wordt zwaarder bestraft dan 131 km/h) De tijd dat de limiet overschreden wordt (1 minuut op 4000 toeren telt zwaarder dan 3 seconden) 18

20 Spitsmijden Het rijden in de spits wordt gemeten door naar de tijdstippen te kijken van de autoritten. Ook hierbij gaat het om het behalen van zo min mogelijk events. Een event is een spitsrit op maandag tot en met vrijdag tussen 7:00 9:00 uur en 16:00 18:00 uur. Voor bepaalde dagen en tijden tellen de events dubbel zo zwaar: superspitstijden. Deze geldt tussen 8:00 8:30 uur en 17:00 17:30 uur op de dagen maandag, dinsdag en donderdag. Een spitsrit op dinsdag om 17:15 tot 17:45 telt dus als vier events (dubbel door superspitstijd en dubbel door dinsdag). Alternatief vervoer De keuze voor alternatief vervoer wordt gemeten door het niet gebruiken van de auto gedurende de hele dag. Hierbij worden vakantiedagen niet meegeteld. Voor de scores op spitsmijden en alternatief vervoer wordt als referentie de gehele groep gebruikt. Uiteraard wordt ook gekeken naar het aantal dagen dat je normaal gesproken vanuit je werkzaamheden door de spits rijdt en hoe vaak je per week werkt. 19

21 Bijlage III Instructie bij deelnemende bedrijven Bij elk deelnemend bedrijf is voorafgaand aan de Battle een instructie gegeven aan de deelnemende medewerkers. Dit werd als zeer positief ervaren. De uitleg was helder en de motivatie om aan de slag te gaan groot. Tijdens de instructie is uitleg gegeven over het doel en de spelregels van de Battle. Alle Ecoboxen (waarmee de monitoring plaatsvindt) zijn uitgedeeld en geïnstalleerd in de auto s. Ook kregen alle deelnemers een bandenspanning meter om directe winst te boeken als het gaat om brandstofbesparing. 20

22 Bijlage IV Winnaars Zes maanden lang is er gestreden tussen zes bedrijven uit de regio Zwolle-Kampen kilometer is afgelegd waarbij iedereen zoveel mogelijk op zijn rijgedrag heeft gelet en heeft geprobeerd om zoveel mogelijk de spits te mijden. Dit heeft geleid tot de volgende eindresultaten. Organisatie Aantal gereden kilometers Overmatig versnellen Rang Overmatig toerental Rang Hard remmen Rang >130 km/u Rang Linker bocht Rang Rechter bocht Rang Gemiddelde rijgedrag Rang Spitsmijden Rang Alternatief vervoer Rang Totaal score , , ,2 1 8,7 1 9,0 1 7,3 3 4,4 3 8, ,9 3 9,6 5 8,8 3 8,6 3 9,0 2 7,7 4 8,3 2 7,8 2 3,3 4 7, ,8 5 9,9 2 8,5 4 8,6 4 8,4 5 7,8 3 8,2 4 6,7 6 4,5 2 7, ,9 2 9,9 3 8,8 2 8,7 2 8,6 3 7,5 5 8,2 3 6,8 5 3,1 6 7, ,9 4 9,8 4 8,4 5 7,5 6 8,5 4 7,8 2 8,0 5 6,9 4 3,1 5 7, ,3 6 7,2 6 6,6 6 8,6 4 7,7 6 6,5 6 6,5 6 8,4 1 5,0 1 6,5 21

23 WINNAAR RIJGEDRAG: THORBECKE WINNAAR ALTERNATIEF VERVOER: LYEMPF KAMPEN WINNAAR SPITSMIJDEN: LYEMPF KAMPEN Thorbecke is met kop en schouders boven de rest uitgestegen. De einduitslag kwam niet geheel uit de lucht vallen, omdat het team van Thorbecke in alle eerder gerapporteerde maanden als sterkste uit de bus kwam. De zege is met name behaald door de scores op het rijgedrag. Breman en ICS completeren het podium, waarbij Breman goed heeft gescoord op het toerental en ICS adviseurs op remgedrag. Lyempf Kampen blijkt over de zes maanden het best de spits te mijden en het vaakst de auto hebben laten staan. Individuele kampioen De strijd om de individuele titel was erg spannend en er zijn door een aantal deelnemers van de Mobiliteitsbattle erg hoge scores behaald (>9). 22

24 Peter van de Streek (DORZ) Charlotte Lambooy (Thorbecke) Wietse Smid (Thorbecke) Versnellen Toerental Hard remmen Te hard rijden Linker bocht Rechter bocht Gemiddelde rijgedrag Spits Alternatief vervoer Totaal 9,2 9,8 9,3 10,0 9,9 9,5 9,6 9,2 8,9 9,5 9,0 10,0 9,9 10,0 10,0 9,7 9,8 8,7 7,0 9,3 8,0 10,0 9,6 10,0 8,7 9,6 9,3 8,4 8,5 9,1 Peter van de Streek van DORZ is als individuele winnaar uit de bus gekomen met een mooie score van 9,5. Hij heeft deze titel voornamelijk te danken aan zijn uitstekende prestaties ten aanzien van het mijden van de spits en het laten staan van de auto s. De runner-up, Charlotte Lambooy van Thorbecke, heeft namelijk de hoogste score gehaald als het gaat om rijgedrag (9,8). Een uitzonderlijk hoge score na zes maanden battlen! Ook collega Wietse Smid van Thorbecke heeft bovengemiddeld gescoord met een 9,1 en completeert hiermee het podium. 23

25 Bijlage V Prijsuitreiking 24 maart 2016 heeft de prijsuitreiking plaatsgevonden. Wethouder Filip van As maakte bekend welk bedrijf het beste heeft gepresteerd en ook welke individu de beste score had. Daarnaast werd door Arnold Helfrich van het Beter Benutten Zwolle Kampen Netwerkstad een presentatie gegeven over andere mogelijkheden in de regio om aan de slag te gaan met duurzame mobiliteit en spitsmijden. 24

26 Bijlage VI Lokale PR De Mobiliteitsbattle Zwolle Kampen 2015 heeft naast concrete resultaten op het gebied van spitsmijden en rijgedrag verbetering, ook geleid voor positieve PR in de regio. In de Stentor en andere lokale media is meerdere keren aandacht geweest voor de Mobiliteitsbattle. Op deze manier zijn de deelnemende bedrijven, BBZKN en organiserende partij Zienergie positief onder de aandacht gekomen. 25

27 26