Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid

Transcriptie

1 De wetgeving

2 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid Verantwoordelijkheid juridische term Juiste juridische term = aansprakelijkheid Wie kan aangesproken worden om de kosten te dragen 2 soorten aansprakelijkheid: o Strafrechtelijke aansprakelijkheid o Burgerlijke aansprakelijkheid Contractuele aansprakelijkheid = bijzondere vorm van BA

3 Strafrechterlijke aansprakelijkheid Voor het plegen van een misdrijf (overtreding, misdaad, ) Geregeld door het strafwetboek Fout op zich volstaat, er moet geen schade zijn Aansprakelijkheid in principe steeds bij de natuurlijke persoon, niet overdraagbaar Nooit verzekerbaar!

4 Strafrechtelijke aansprakelijkheid Gelukkig weinig van toepassing, alhoewel Voorbeelden waar je misschien niet aan dacht: Verkeersovertredingen! Onopzettelijke slagen en verwondingen Schuldig verzuim Schending van beroepsgeheim Uitgeven en verspreiden van geschriften zonder naam

5 Burgerlijke aansprakelijkheid Geregeld door burgerlijk wetboek, art Er kan enkel sprake zijn van burgerlijke aansprakelijkheid als het antwoord op volgende 3 vragen telkens JA is: Heeft iemand een fout Is er gemaakt? schade? Is de schade veroorzaakt door de fout?

6 Burgerlijke aansprakelijkheid Wat is een fout? Overtreding van wet of reglement Onvoorzichtigheid Nalatigheid Niet naleven van een contract Elke handeling die verkeerd is handelen als een goede huisvader

7 Wet op de rechten van de vrijwilliger Organisatie is burgerlijk aansprakelijk dus Immuniteit vrijwilliger (betekent dat deze niet persoonlijk aansprakelijk is) behalve lichte repetitieve fout grove fout Bedrog Let op! behalve vrijwilligers in bepaalde feitelijke vereniging

8 Welke organisatie valt onder de wet? Gestructureerde organisatie Rechtspersoon naar privaatrecht zonder winstoogmerk (vzw,.) Rechtspersoon naar publiekrecht zonder winstoogmerk (OCMW, gemeente, ) Gestructureerde feitelijke vereniging (type 1) Nietgestructureerde organisaties Feitelijke verenigingen (type 2)

9 Wet op de rechten van de vrijwilliger Geldt enkel voor buitencontractuele aansprakelijkheid buiten contract : noch mondeling, noch schriftelijk Geen verplichting voor contractuele aansprakelijkheid (huur, afgesloten overeenkomst, ) Geen volledig sluitende oplossing BA gebruik privévoertuig Niet voor schade aan zichzelf

10 Speciale aandacht voor: onderwijzer (pedagogische relatie) aansprakelijk t.o.v. derden voor fout van minderjarigen onder zijn hoede Ook werkgever aansprakelijk voor handelingen werknemer (uiteraard mits geen bedrog, zware fout, ) Men is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door zaken of gebouwen die men in bewaring heeft (dus ruimer dan eigendom!), bv. veiligheid speelterreinen

11 Verzekeringsplicht voor BA organisatie (én vrijwilligers?) tijdens activiteiten én van en naar activiteiten voor organisaties die vallen onder voor vrijwilligers gunstig aansprakelijkheidsregime dus: verzekeringsplicht niet voor alle organisaties

12 Wat is niet door de wet verplicht? Wet legt (nog) geen plicht op voor verzekering RB en LO, ziekte owv financiële draagkracht van de organisatie! Verzekering LO zeker aan te bevelen voor vakantiewerking. Verzekert remgeld boven tussenkomst ziekenfonds 2 formules: o Forfaitair bedrag bij AO door invaliditeit, overlijden o Vervangingsinkomen bij AO door invaliditeit

13 Overzicht Aansprakelijkheid van de organisatie Aansprakelijkheid van de vrijwilliger Gevolgen voor slachtoffer bij herstel G O: De organisatie is aansprakelijk voor de lichte, toevallige fouten van vrijwilligers tegenover derden G O: de vrijwilliger blijft aansprakelijk voor: zware fout, opzettelijke fout, lichte herhaaldelijke fout tegenover derden G O: in geval van lichte toevallige fout alleen organisatie wenden, andere gevallen tot vrijwilliger wenden N G O: organisatie is niet aansprakelijk voor fouten van vijwilligers N G O: vrijwilliger blijft persoonlijk aansprakelijk voor al zijn fouten tegenover derden N G O: het slachtoffer wendt zich altijd tot de vrijwilliger

14 Wat zijn die derden? - Externe of echte derden - De begunstigden van het vrijwilligerswerk - Collega- vrijwilligers

15 Wat kan de vrijwilliger zelf doen? BA familiale - eigen verzekering komt tussen tenzij opzettelijke fouten (weet goed dat dit niet verplicht is sommige personen hebben dit niet) BA Auto - schade aan derde met eigen auto (niet als organisatie wagen is, dan BA Auto organisatie) Omnium -schade aan voertuig bestuurd door vrijwilliger (eigen omnium + schade ten laste vrijwilliger bij eigen wagen ) (omnium organisatie + schade ten laste organisatie bij wagen organisatie) (omnium organisatie + schade ten laste vrijwilliger bij wagen niet gestructureerde organisatie)

16 Samenvatten GO Opzettelijke Fout Zware Fout Herhaaldelijk lichte fout Toevallige lichte fout Niet gedektnooit Al dan niet dekking door BA familiale op basis van de voorwaarden BA familiale Verzekering BA van de organisatie

17 Samenvatten NGO Opzettelijke Fout Zware Fout Herhaaldelijk lichte fout Toevallige lichte fout Niet gedektnooit Al dan niet dekking door BA familiale op basis van de voorwaarden BA familiale BA familiale

18 Je kan veel verzekeren, maar OOK zelf verantwoordelijk: aanspreekpunt goede afspraken, wie wat en waar? plan voor noodgevallen + communicatie onderhouden materiaal en voertuigen veiligheid speeltoestellen- controle gevaarlijke stoffen, schoonmaakproducten (kat niet bij de melk zetten) altijd met minstens 2 vrijwilligers gemakkelijker hulp indien nodig + getuige instructies + veiligheid : kinderen op de fiets of verplaatsen in groep in verkeer.

19

20 Busvervoer met eigen voertuig van Dit leuke land bepaalt dat: de gemeente Geregeld vervoer = vervoer via een vooraf bepaalde vaste frequentie en reisroute Vlaamse materie Ongeregeld vervoer = vervoer op niet vooraf bepaalde vaste data en reisweg Federale materie!minibusjes (max ) zijn taxi s of verhuur van voertuigen met bestuurder = Vlaamse materie (vergunning door gemeente geen probleem)

21 Schematisch: Busvervoer Regelmaat, vast traject voor specifieke groep Geen regelmaat, geen vast traject Je vraagt geen geld, tenzij reële kosten Je vraagt geld Je vraagt geen geld zeer strenge interpretatie! Attest Vlaamse overheid Machtiging federale Overheid (autocarbedrijven) Overeenkomst of vergunning Vlaamse overheid Federale bevoegdheid, geen attest CO²-vorming De wet is de wet!? 21

22 Wat kan met het gemeentebusje (max 8+1)? Gemeentelijke bevoegdheid, officeel taxi, in principe geen probleem!? Geen ander rijbewijs meer voor nodig- vroeger oogtest Wat kan met de gemeentebus (> 8+1)? Ongeregeld vervoer voor eigen rekening: er wordt op geen enkele wijze voor het vervoer betaald door de gebruikers Tip: neem indien van toepassing - een clausule in die zin op in je activiteitenbrochure of aankondigingen

23 Busvervoer Wat kan met de gemeentebus (> 8+1)? - Geregeld vervoer (vaste dagen, frequenties en reisroutes) voor eigen rekening mits: attest Vlaamse overheid er wordt geen winst gemaakt - Bijzondere vorm van bezoldigd geregeld vervoer (vaste dagen, frequenties en reisroutes), bv. ophalen en terugbrengen van kinderen naar en van het speelplein Schriftelijke overeenkomst tussen organisator en vervoerder Bij gebrek: vergunning van de Vlaamse overheid vereist.

24 Busvervoer- wat mag via de lijn? - Extra diensten op bestaande lijnen: geen probleem - Evenementen: ja, indien Er geen passend aanbod is van private autocarondernemingen voorafgaande publicatie op website Kostendekkend voor De Lijn Contract tussen organisator en De Lijn dat de reisweg, afstand en kostprijs beschrijft

25 Meer info? Departement mobiliteit en openbare werken Afdeling Beleid, Mobiliteit en Verkeersveiligheid Koning Albert II-laan 20 bus Brussel Cel personenvervoer

26 Veiligheid is mensenwerk Zwemmen is een risicovolle activiteit. De inrichter van de speelpleinwerking zijn verantwoordelijk voor het ontbreken van specifieke instructies (veiligheidsprocedure) Corr.Brussel, Lichaam scholier op de bodem niet tijdig opgemerkt. Redders moeten het zwembad controleren na een zwembeurt van een school. Hof van Beroep Antwerpen, 22/12/1993. (

27 Ook hier voorkomen en afspreken De regelgeving legt aan de zwembaduitbater of de redders en toezichthouders geen resultaatsverbintenis op om elk mogelijk ongeval te voorkomen. De regelgeving legt aan de zwembaduitbater en de redders en toezichthouders een inspanningsverbintenis op om de nodige maatregelen te nemen om het risico op verdrinking, dat steeds inherent aanwezig is, tegen te gaan.

28 Water op het speelplein - Spelen mét water: geen probleem - Spelen in water: Valt in principe onder Vlarem: meldingsplicht en zware voorwaarden. Belangrijk nieuws: aanpassing Vlarem 20/11/09! Definitie baden (rubriek ) aangevuld met voor zover ze bestaan uit een vaste constructie.

29 Water volgens de VLAREM Plonsbaden (dus enkel vaste constructies): Definitie: onverwarmde openluchtbaden met een diepte van maximum 35 cm, continu doorstroomd met vers suppletiewater Meldingsplicht Voorwaarden o.a.: o Waterverversingsysteem met chloor o Water moet op een uur helemaal ververst zijn o De kwaliteit van het water beantwoordt aan de normen van zwemwater van niet overdekte circulatiebaden

30 Opblaasbare en Opblaasbare en verplaatsbare zwembaden: -- code van goede praktijk Advies: o Gezond verstand o Hou het kleinschalig o Kleine badjes: dagelijks verversen! o Grotere baden: o s avonds afdekken o water filteren o ontsmettingsinstructies van de verkoper zeer goed te volgen o Hou kindjes met diarree uit het zwembad

31 Water op het speelplein Meer info Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid afdeling Toezicht Volksgezondheid Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 BRUSSEL

32 Wie bepaalt de prijs? Gemeentelijk initiatief: Gemeente mag niet zomaar geld vragen aan burgers, is bevoegdheid van GR via retributiereglement Vroeger interpretaties toezichthoudende overheid Wjziging gemeentedecreet 23/1/2009 inzake bevoegdheden GR: Het vaststellen van de machtiging tot het heffen van de retributies en de voorwaarden ervan. Concrete tariefbepaling kan door CBS

33 Tips voor RR Prijs speelplein of GP/Swap Min/max prijs van dagactiviteiten, (meerdaagse) uitstappen, Een richtlijn zoals bv. De effectief te betalen retributie bedraagt nooit meer dan de reële kost van de activiteit aan de gemeente.

34 En bij de rest? Wie bepaalt de prijs? (Toekomstige) IVA s: Geen eigen rechtspersoonlijkheid, dus zelfde regeling als gemeentelijk initiatief VZW s/eva s: Basisprincipe: de bestuursorganen van de vzw/eva die er statutair toe bevoegd zijn Maar: tarieven moeten passen in de krijtlijnen die zijn vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en EVA goedgekeurd door GR

35 Portretrecht

36 Portretrecht Basis: zonder de toestemming van de persoon (of zijn ouder/voogd!) mag je geen afbeelding van hem/haar: Maken Opslaan Verwerken Reproduceren Doorgeven

37 Portretrecht Geldt niet bij algemene afbeeldingen waar een globaal beeld gegeven wordt (straat, plein, station, ) en niemand specifiek geviseerd. Toch kan ook dan iemand die herkenbaar is en zich daardoor benadeeld voelt stopzetting van gebruik en vernietiging afbeelding vragen

38 Portretrecht: praktisch Officieel moet je toestemming hebben van de ouders/voogd om kinderen te fotograferen of filmen. In de praktijk weinig problemen. Wel opletten met het publiceren van foto s in brochures of websites! Dubbel opletten op Facebook!! (Denk ook aan animatoren) Tip: clausule op het inschrijvingsformulier of huishoudelijk reglement (handtekening nodig!): Bv. : Ouders/voogd gaan akkoord dat tijdens de activiteiten foto s en bewegende beelden van hun kind genomen worden en dat deze afbeeldingen mogen gebruikt worden voor publicaties en/of websites van het jeugdwerkinitiatief, het gemeentebestuur en aanverwante niet-commerciële organisaties

39 Wet op de privacy Wettelijk kader: Wet van 8/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer Persoonsgegevens zijn beschermd en mogen niet zomaar verzameld en verwerkt worden.

40 Wet op de privacy Verwerking enkel toegelaten indien: Specifieke en gerechtvaardigde doelstelling (denk medische fiche) En bovendien: o Of persoon heeft zelf toestemming gegeven o Of nodig in uitvoering van een overeenkomst o Of indien wettelijk bepaald o Of om vitaal belang van betrokkene te vrijwaren o Of voor taak van openbaar belang o Of voor gerechtvaardigd belang Uitzonderingen: Uitsluitend persoonlijke doeleinden Uitsluitend journalistieke, artistieke of literaire doeleinden Openbare veiligheid

41 Wet op de privacy Verplichte aangifte alvorens je gegevens op een geïnformatiseerde wijze gaat verwerken bij Commissie ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer, maar uitzonderingen o.a. voor: Personeelsbeheer Ledenbeheer stichtingen of instanties zonder winstoogmerk Leerlingenbeheer door hun scholen

42 Wet op privacy Verwerking gevoelige gegevens steeds verboden, behalve: Na schriftelijke toestemming betrokkene Voor eigen gebruik betrokken organisaties en instanties, met verbod tot doorgeven zonder toestemming van betrokken personen Gevoelige gegevens: Ras, etnische afstamming, seksueel gedrag, overtuiging of activiteit op politiek, levensbeschouwelijk of godsdienstig gebied

43 FAQ s 1. Mag een gemeente ledenlijsten opvragen bij het jeugdwerk? Indien ledenaantal een criterium is voor subsidiëring, heeft gemeente gerechtvaardigd belang daartoe gemachtigd ambtenaar mag controleren CBPL stelt evenwel: specifiek, ter zake dienend en niet overmatig, dus niet systematisch en a priori! niet bewaren niet voor andere doelen gebruiken Opletten met gevoelige gegevens!! Bv. politieke en syndicale jeugdorganisaties, holebiverenigingen, verenigingen met duidelijke levensbeschouwelijke inspiratie, Mogen in principe hun ledenlijst niet doorgeven, tenzij met ieders toestemming Gemeente kan in theorie laten vaststellen door gerechtsdeurwaarder (maar wie draagt kosten??)

44 FAQ s 2. Mag de gemeente adreslijsten bezorgen aan het jeugdwerk? Algemeen: instellingen van Belgisch recht die taken van algemeen belang vervullen, kunnen een gemotiveerde schriftelijke aanvraag bij het CBS indienen voor het bekomen van een adressenlijst Dus: ja? Maar: VZW is instelling van Belgisch recht, feitelijke vereniging niet!! Jeugdwerk kan globaal als taak van algemeen belang gezien worden, maar ledenwerving of promotie voor een activiteit algemeen belang In praktijk niet zo evidente beslissing van CBS: wel voor bv. een globale voorstellingsgids van verenigingen, moeilijk voor individuele verenigingen.

45 Meer info Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Hoogstraat Brussel

46 Federaal voedselagentschap Wat? KB van 16 JANUARI 2006 tot vaststelling van de nadere regels van de erkenningen, toelatingen en voorafgaande registraties afgeleverd door het FAVV. Er is vrijstelling voor o.a. operatoren die handelen zonder winstoogmerk of in het algemeen belang, in de hoedanigheid van verenigingen en organisaties die een activiteit uitsluitend nietbezoldigd, sporadisch en uitzonderlijk uitoefenen Dit is door het FAVV vastgesteld als maximum 5 x per jaar.

47 FAVV Wat betekent dit dan concreet? Speelpleinwerkingen: Verstrekken van (warme) maaltijden: Toelatingsplicht (kostprijs ± 90, eventueel meer indien personeel in dienst) Geen maaltijden, maar wel keukentje in gebouw en regelmatig kookactiviteiten met de kinderen: toelatingsplicht??? Tegenstrijdige antwoorden Advies: wachten met registratie Indien geen bereiding, enkel verstrekken van dranken en tussendoortjes: geen voorafgaande registratie nodig

48 CO²-vorming 48 De wet is de wet!?

49 FAVV Wat betekent dit dan concreet? Jeugdhuizen/jeugdcentra: Registratie indien alleen dranken en/of voorverpakte levensmiddelen met een houdbaarheid bij omgevingstemperatuur van tenminste 3 maanden worden verkocht (prijs 56,10 euro) Toelating indien ook andere producten (croques, broodjes, ) worden verkocht (prijs ±90 euro, eventueel meer indien personeel in dienst) Fuiven: idem als jeugdhuis indien in regelmatig gebruikte fuifzaal, vrijgesteld als éénmalige activiteit in tenten of andere sporadisch gebruikte locatie.

50 FAVV Wat betekent dit dan concreet? Jeugdbewegingen e.d.m.: Bivakken, jeugdkampen: vrijgesteld (dixit FAVV ) Eénmalige spaghetti-avond, pensenkermis,..: vrijgesteld (max. 5/jaar) Keuken in jeugd(bewegings)lokaal met regelmatig kookactiviteiten met de leden: toelatingsplicht??? Tegenstrijdige antwoorden Advies: wachten met registratie