3. Verblijf in het ziekenhuis De verpleegafdeling Fysiotherapie Operatie Na de operatie 16 3.

Transcriptie

1 Een nieuwe heup

2 Inhoudsopgave Pagina Voorwoord 3 Gegevens St. Anna Ziekenhuis 3 1. De heupoperatie Anatomie van de heup Het plaatsen van een heupprothese Risico s en mogelijke complicaties 7 2. Voor de operatie Stap 1 Voorlichting, revalidatie en anesthesie Stap 2 Algemene aanwijzingen Stap 3 Maak uw spieren sterker Stap 4 Zaken na uw ontslag Verblijf in het ziekenhuis De verpleegafdeling Fysiotherapie Operatie Na de operatie Ontslag Na ontslag uit het ziekenhuis Fysiotherapie na ontslag Dagelijkse activiteiten en verder herstel Tips en richtlijnen Verzorging van uw nieuwe heup op lange termijn. 21 2

3 Voorwoord U heeft in overleg met uw arts besloten tot een operatie aan uw heup: het plaatsen van een heupprothese. De komende tijd kunt u zich voorbereiden op de operatie. Om te zorgen dat het effect van de operatie zo groot mogelijk is, is uw eigen inzet daarbij van groot belang. Daarom is deze voorlichtingsfolder gemaakt. Deze folder vertelt u over de operatie en het revalidatieproces. Ook leest u hoe u het beste met uw nieuwe heupgewricht om kunt gaan. Hoe meer u over uw operatie weet voordat u in het ziekenhuis aankomt, hoe gemakkelijker en sneller u kunt revalideren. In de folder is stap voor stap beschreven hoe het traject voor en na de operatie voor de meeste mensen verloopt. De zorg die hierin beschreven staat, kan variëren afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Gegevens st. Anna ziekenhuis Belangrijke adressen en telefoonnummers St. Anna Ziekenhuis Bogardeind EH Geldrop Algemene telefoonnummer: Polikliniek orthopedie: Verpleegafdeling heelkunde: Bureau opname: Orhtopedieconsulenten Bezoekuren Dagelijks van en uur. 3

4 1. De heupoperatie 1.1 Anatomie van de heup Gewrichten in ons lichaam vormen de beweeglijke verbindingen tussen twee botstukken. Een gewricht bestaat uit twee botdelen die zo zijn gevormd, dat ze precies tegen elkaar aan kunnen liggen of in elkaar passen. De boteinden van beide botdelen (de gewrichtsvlakken) zijn bekleed met een laagje kraakbeen, zodat ze gemakkelijker over elkaar glijden. Het kraakbeen is glad en veerkrachtig en wordt gevoed door het gewrichtsvocht. De botdelen van een gewricht worden op hun plaats gehouden door een stevig kapsel. Om dit kapsel bevinden zich pezen en spieren. De spieren zorgen ervoor dat u kunt bewegen. De benige gedeelten van een gewricht zorgen voor stevigheid. Het heupgewricht Het heupgewricht is een kogelgewricht. Bij een kogelgewricht past de gewrichtskop en de gewrichtskom precies in elkaar en kan naar alle kanten bewegen. Het heupgewricht verbindt het bekken met het dijbeen (femur). De kop van het heupgewricht bevindt zich aan het bovenste gedeelte van het dijbeen. De gewrichtskom bevindt zich in het bekken. Door het heupgewricht kan het been met behulp van spieren in alle richtingen worden bewogen. Waarom een heupprothese? Gewrichtsslijtage is een aandoening van de gewrichten die bij veel mensen voorkomt. In medische termen heet dit artrose. Artrose kan voorkomen in alle gewrichten, dus ook in het heupgewricht. Slijtage begint bij het kraakbeen, dit wordt minder elastisch en er komen scheurtjes in. Het kraakbeen wordt onregelmatig, verliest zijn gladheid en wordt dunner. Hierdoor kan de kraakbeenlaag uiteindelijk helemaal verdwijnen. De gewrichtsvlakken kunnen daardoor niet meer zo soepel langs elkaar glijden, met als gevolg dat het bewegen steeds moeilijker en 4

5 pijnlijker wordt. Ook kunnen aan de randen van het gewricht botwoekeringen ontstaan en het gewrichtskapsel wordt stijver. Kom Kop Het heupgewricht Heupgewricht met artrose Klachten Door slijtage kunt u allerlei klachten krijgen: Een voortdurende pijn in de lies. De pijn kan uitstralen naar de dijstreek, bovenbeen, de knie en soms ook naar het onderbeen; Stijfheid bij het opstaan als u heeft gezeten. Men spreekt ook wel van startpijn ; Moeite met lopen en de neiging voorover te lopen; Niet kunnen bukken of traplopen; Pijn tijdens de nacht; Meer klachten bij vochtig en koud weer; Moeite met het aantrekken van schoenen, vastmaken van uw schoenveters. Er zijn verschillende mogelijkheden om de klachten te verminderen: Pijnstillers, de huisarts schrijft deze vaak voor. Lopen m.b.v. een stok aan de kant van uw goede heup. Fysiotherapie: de fysiotherapeut probeert door oefeningen de pijn te verlichten en uw heupgewricht zo beweeglijk mogelijk te houden. Gewichtsvermindering. 5

6 Injectie (punctie) met ontstekingsremmer en pijnstiller in het heupgewricht, dit ter diagnosticering van de pijnklachten en tijdelijke pijnvermindering. Operatie: als pijnstillers en fysiotherapie onvoldoende helpen is een operatie vaak de enige oplossing. 1.2 Het plaatsen van een heupprothese Het doel van het plaatsen van een heupprothese is: verminderen van de pijn verbeteren van de kwaliteit van leven herstellen van functieverlies van uw heup De prothese Een totale heupprothese is een kunstgewricht dat uw eigen heup helemaal vervangt. Iedere prothese bestaat uit meerdere delen: Acetabulum deel: dit gedeelte vormt de nieuwe heupkom. Het is gemaakt van een combinatie van een metaallegering (kobaltchroom) met een polyethyleen binnenlaag.; Femurdeel: dit gedeelte vormt de nieuwe heupkop. In het bovenbeen wordt een pin geplaatst waarop de nieuwe kop geplaatst wordt. Deze kop is van keramiek gemaakt; De prothese wordt in uw eigen bot geklemd of bevestigd met cement. Dit is afhankelijk van uw leeftijd en wordt door de behandelend arts met u besproken. Het plaatsen van de heupprothese Tijdens de operatie van het heupgewricht vervangt de arts het aangetaste gewricht door de prothese. Om bij het heupgewricht te kunnen komen wordt een snee aan de zijkant van uw bovenbeen/bil gemaakt. Vervolgens wordt het gewrichtskapsel geopend om de kop uit de kom te kunnen halen. Hierna wordt de kop afgezaagd en verwijderd. De kom wordt schoongemaakt. In het bekken wordt een nieuwe kom geplaatst. In het 6

7 dijbeen wordt een metalen pin ingebracht en daarop wordt de kop bevestigd. Kop en kom passen precies in elkaar. De prothese wordt, net als het oorspronkelijke gewricht, op de plaats gehouden door het gewrichtskapsel. Als de kop in de kom is teruggeplaatst, worden het gewrichtskapsel en de spieren weer gehecht. De huid wordt onderhuids gehecht en vervolgens dicht gelijmd, daarna gaat er een folie over heen. 1.3 Risico s en mogelijke complicaties Het implanteren van een heupprothese is een vaak toegepaste procedure die veilig en heel effectief is gebleken. Patiënten hebben minder pijn en ervaren functieverbetering. Net als bij andere operaties gelden ook hier risico s en bestaat er kans op complicaties. Deze komen zelden voor en uw arts en de medewerkers van de afdeling orthopedie doen er alles aan om deze te voorkomen. Een aantal mogelijke risico s en complicaties staat hieronder beschreven. Luxatie Een heupluxatie is het uit de kom schieten van de heupkop. Dit kan al direct na de operatie gebeuren, maar ook nog vele jaren erna. U vermindert de kans op een heupluxatie als u de adviezen van uw arts en fysiotherapeut opvolgt. Beschadiging aan bloedvaten en zenuwen Meerdere bloedvaten en zenuwen lopen in de omgeving van uw heupgewricht. Deze kunnen beschadigd raken tijdens de operatie. Dit kan gevoelloosheid in delen van het geopereerde been tot gevolg hebben. Infectie Na het plaatsen van een heupprothese loopt een zeer klein percentage van de patiënten een infectie op. Dit kan een oppervlakkige wondinfectie zijn, maar ook een diepe infectie rond de delen van de prothese. Diepe infecties kunnen tot ernstige complicaties leiden, waardoor 7

8 ziekenhuisopname, een nieuwe operatie en antibiotica noodzakelijk kan zijn. Ter preventie van een infectie krijgt u vlak voor de operatie antibiotica toegediend. Een van de verwekkers van postoperatieve wondinfectie is de staphylococcus aureus, een bacterie die voorkomt op de menselijke huid en slijmvliezen. Met behulp van een neuskweek kan bepaald worden of deze bacterie bij u aanwezig is. Zo ja, dan kan een eenvoudige behandeling voorafgaand aan de operatie het risico op wondinfecties verminderen. Meer hierover leest u in onze folder Vermindering van wondinfecties. Bloeduitstorting/zwelling Het is mogelijk dat na de operatie een bloeduitstorting met een zwelling van het gehele been ontstaat. Dit is een normaal verschijnsel. De zwelling verdwijnt in de loop van enkele maanden. Trombose Trombose is een afsluiting van een ader door een bloedstolsel. Dit wordt ook wel trombosebeen genoemd. Bloedstolsels die in een beenader ontstaan, kunnen soms losraken, meegevoerd worden in de bloedbaan en in de longen terechtkomen. Dit heet een longembolie. Een voorzorgsmaatregel is het toedienen van medicatie. Zij verdunnen het bloed en verminderen hierdoor de kans op stolsels. Een andere belangrijke maatregel is vroege mobilisatie. Mank lopen Bij het plaatsen van de heup prothese worden de spieren rond de heup opzij gehouden. Als een spier hierdoor gekneusd wordt, zal die de eerste tijd na de operatie verzwakt zijn. Hierdoor kan het zijn dat u mank loopt. Dit voelt ook soms alsof het geopereerde been langer is. Als de spieren verder herstellen, verdwijnt het mank lopen en verdwijnt ook het gevoel dat het been langer is. 8

9 Verschil in beenlengte Na uw heupoperatie kan het ook voorkomen dat er een werkelijk beenlengteverschil is ontstaan. Dit beenlengteverschil kan extra opvallen door het mank lopen. Een lengteverschil van minder dan 5 mm geeft doorgaans geen klachten. Als tijdens de operatie de heup instabiel lijkt, kan besloten worden om het been iets langer te maken. Indien het beenlengteverschil na enige tijd klachten blijft geven, wordt er soms een hakverhoging geadviseerd. Loslating Uw heupprothese is een mechanisch werkend geheel en daarom onderhevig aan wrijving en slijtage. Bijna alle heupprothesen functioneren 15 jaar na de operatie, bij normaal gebruik, nog naar volle tevredenheid. 2. Voor de operatie Stap voor stap voorbereiden In dit hoofdstuk beschrijven wij stap voor stap welke voorbereidingen u moet treffen voor de operatie. Hoe beter u bent voorbereid, hoe gemakkelijker u het gehele proces zal doorlopen. 2.1 Stap 1 Voorlichting, revalidatie en anesthesie Na het besluit tot een heupoperatie wordt u op de opnamelijst geplaatst. De polikliniekassistente maakt voor u een afspraak voor een intakegesprek, pre operatieve screening en geneesmiddelenpoli. Intakegesprek De intakeverpleegkundige geeft u algemene voorlichting over de opname en nazorg. Tijdens dit gesprek wordt een inschatting gemaakt of de transferverpleegkundige ingeschakeld moet worden om de mogelijkheden van nazorg met u te bespreken. 9

10 Voorlichtingsbijeenkomst Tijdens deze bijeenkomst krijgt u voorlichting over de operatie, verblijf in het ziekenhuis en de nazorg. Deze voorlichting wordt gegeven door de orthopedieconsulent (telefonisch bereikbaar, telefoon op donderdag en u).Tijdens deze bijeenkomst is voldoende gelegenheid om uw vragen te stellen. Deze voorlichtingsbijeenkomst staat aangegeven vanaf de hoofdingang. Pre operatieve screening Vooraf hebt u een vragenlijst ontvangen. Deze vragenlijst moet u thuis invullen en meenemen naar de afspraak voor de pre operatieve screening. De afspraak voor pre operatieve screening is met de anesthesie verpleegkundige en/of de anesthesioloog. Tijdens dit gesprek wordt lichamelijk onderzoek verricht en relevante gegevens van u gecontroleerd en besproken. Tevens wordt de manier van verdoven met u besproken. U hebt de mogelijkheid tussen algehele en spinale verdoving. Bij algehele narcose slaapt u tijdens de operatie. Bij spinale verdoving wordt door middel van een injectie in de rug de onderste lichaamshelft, van navel tot en met de voeten, gevoelloos gemaakt. De voorkeur gaat uit naar de spinale verdoving, de ruggenprik. Ook vindt een telefonisch gesprek plaats met de geneesmiddelenpoli over uw medicatie en het eventueel tijdelijk stoppen hiervan. Soms is het nodig om aanvullend onderzoek uit te voeren bij een andere specialist. Mocht dit op advies van de anesthesioloog noodzakelijk zijn, dan worden de afspraken hiervoor direct met u gepland. Als alle gegevens bekend zijn, kan door de anesthesist een definitieve goedkeuring worden gegeven. Daarna ontvangt u de informatie over de definitieve operatiedatum, de medicatie en eventuele andere afspraken. 10

11 Opname Op de dag van opname krijgt u een intakegesprek met de verpleegkundige van de afdeling heelkunde. Zij bespreekt of er nog veranderingen zijn sinds het laatste intakegesprek bij bureau opname. Tijdens dit gesprek geeft u uw medicatie, in originele verpakking, af aan de verpleegkundige. Wanneer u nog vragen heeft kunt u deze stellen. Tijdens opname neemt u mee: Toiletspullen, nachtkleding, ondergoed, makkelijk zittende kleding en stevige schoenen; Pen en papier om eventuele vragen te noteren; Medicijnen die u gebruikt in de originele verpakking; Krukken of rollator, lange schoenlepel. De krukken kunt u zelf huren of kopen bij de thuiszorgwinkel 2.2 Stap 2 Algemene aanwijzingen Besteed extra aandacht aan een goede voeding Voeding is een belangrijk element in tijden van stress, zoals voor een operatie. Hoe beter de conditie van uw lichaam voor de operatie, hoe beter het herstel zal zijn. Zorg dat u zoveel mogelijk voedingsmiddelen eet die rijk zijn aan ijzer. Voorkom overgewicht Overgewicht betekent extra belasting van toch al beschadigde gewrichten. Daarom is afvallen een van de beste manieren om de toestand van uw heup te verbeteren en de resultaten van de operatie te optimaliseren. Stop met roken Als u nog niet was gestopt, is het misschien een goed moment om dat nu te doen. Dit vermindert de kans op complicaties tijdens en na uw operatie. 11

12 Zorg dat alle infecties voor de operatie genezen zijn Bestaande infecties kunnen zich tijdens en na de operatie via de bloedbaan door uw lichaam verspreiden en zo uw nieuwe gewricht besmetten. Denkt u hierbij aan tandabcessen, blaasinfecties en griep. Ook is het belangrijk dat uw huid voor de operatie vrij van wondjes is. Uw huid moet infectievrij zijn. Breng uw arts zo snel mogelijk op de hoogte als u vermoedt dat u een infectie heeft. Dit zou kunnen betekenen dat uw operatie naar een later tijdstip verschoven moet worden. Schakel mensen in om u te helpen Het is wenselijk dat u iemand in uw omgeving hebt, partner, familielid, vriend(in), die de weken na de operatie ondersteuning kan bieden bij huishoudelijk werk en persoonlijke verzorging. 2.3 Stap 3 Maak uw spieren sterker Een goede voorbereiding is heel belangrijk. Spieren en een goede lichamelijke conditie kunnen de revalidatie na de operatie gemakkelijker maken. U kunt thuis al oefeningen doen om de spieren rond het heupgewricht te versterken en zo beweeglijk mogelijk te houden, belangrijk is om te blijven lopen en fietsen. Ook het lopen met elleboogkrukken kunt u voor de operatie al oefenen. Wanneer de operatiedatum bekend is, raden wij u aan om een afspraak te maken bij een fysiotherapeut in uw omgeving voor de revalidatie na uw ontslag uit het ziekenhuis. Ook bestaat de mogelijkheid om de fysiotherapeutische revalidatie in het St. Anna Ziekenhuis te volgen, als u in de omgeving van Geldrop woont. Deze mogelijkheid kunt u bespreken gedurende uw opname. De volgende oefeningen maken uw spieren sterker en houden u soepel. Het is belangrijk om uw algehele conditie en spieren op peil te houden door te blijven lopen en fietsen. 12

13 Oefening 1 Heup buigen In stand voor stoel/aanrecht. Knie een stukje optrekken, waardoor de heup buigt. Rug recht houden. 10x herhalen, 3x p/dag Oefening 2 Heup strekken In stand voor stoel/ aanrecht Het been naar achteren strekken Rug recht houden 10x herhalen, 3x p/dag 13

14 Oefening 3 Heup zijwaarts bewegen In stand voor stoel/aanrecht. Het been zijwaarts bewegen en terugplaatsen. Rug recht houden. 10x herhalen, 3x p/dag 2.4 Stap 4 Zaken voor uw ontslag Ontslag voor thuis Als u met ontslag gaat heeft u een operatiewond. Er wordt onderhuids gehecht met oplosbare hechtingen, daarna wordt de huid met huidlijm gesloten. Hierover wordt een folie geplakt die de wond beschermd. Deze folie mag na 1 week door uzelf worden verwijderd. Deze wond hoeft in principe niet verzorgd te worden. Als de wond toch nog lekt, zal de verpleegkundige uitleggen hoe u de wond het beste kunt verzorgen. Thuiszorg Tijdens uw intakegesprek bij bureau opname komt ook uw thuissituatie aan bod. Aan de hand van een vragenlijst kan er een inschatting worden gemaakt van de benodigde nazorg. In de meeste gevallen zal de verpleegkundige tijdens uw opname de nazorg met u bespreken en zo nodig de thuiszorg regelen. In een enkel geval zal de transferverpleegkundige contact met u opnemen. Voor meer informatie, zie folder Weer thuis na opname in het ziekenhuis. 14

15 Revalidatie elders Wanneer u niet naar huis kunt na opname in het ziekenhuis bestaat de mogelijkheid om verder te revalideren in een zorghotel. Er werken verpleegkundigen en fysiotherapeuten die u zorg kunnen bieden die u nodig heeft. U kunt hier dan verblijven tot u voldoende aangesterkt bent om zelfstandig weer naar huis te kunnen. Dit zorghotel heeft zowel een zorg- als hotelfunctie. U kunt dus meer luxe verwachten. Deze zorg wordt niet gesubsidieerd en kan daardoor prijzig zijn, afhankelijk van uw verzekering. Voorwaarde om naar een zorghotel te gaan is dat u dit zelf van te voren geregeld heeft en er dus een plek voor u beschikbaar is bij uw ontslag. 3. Verblijf in het ziekenhuis 3.1 De verpleegafdeling Het team op de afdeling heelkunde bestaat uit verschillende disciplines: De voedingsassistentes zijn verantwoordelijk voor drank en maaltijdverstrekking. Gediplomeerde verpleegkundigen, dit zijn ervaren verpleegkundigen die goed op de hoogte zijn van orthopedie en prothesiologie. Leerling-verpleegkundigen, zij zijn bezig met de opleiding tot verpleegkundige. Zij voeren verpleegkundige handelingen uit onder supervisie van gediplomeerde verpleegkundigen. Verzorgenden, zij ondersteunen de verpleegkundigen op allerlei gebieden bij de zorg. Afdelingssecretaresse, zij zorgt dat voor uw ontslag alles goed geregeld is. 15

16 3.2 De fysiotherapie Op de afdeling Orthopedie zijn enkele fysiotherapeuten werkzaam. Op de dag van operatie komt de fysiotherapeut bij u aan bed. Er wordt dan geprobeerd met behulp van de Walker (loophulpmiddel) te lopen en zo mogelijk te starten met oefeningen. De dagen na de operatie wordt gekeken naar de kwaliteit van lopen met behulp van krukken of rollator, traplopen (indien nodig) en wordt de oefentherapie uitgebreid. Ook worden adviezen gegeven met betrekking tot uw thuissituatie. Na ontslag uit het ziekenhuis is het belangrijk dat u in de thuissituatie ook zo snel mogelijk start met fysiotherapie. De eerste afspraak dient u zelf te maken, het is handig om dit voor opname alvast te regelen. Bij uw ontslag krijgt u een fysiotherapeutische overdracht mee voor de fysiotherapeut die u verder gaat begeleiden. Als u in de regio Geldrop woont, kunt u ook fysiotherapeutische behandeling krijgen op de poliklinische afdeling fysiotherapie binnen het St. Anna Ziekenhuis. Deze behandeling vindt plaats in groepsverband. Tijdens de opname kunt u dit bespreken met uw behandelende fysiotherapeut. Het is verstandig na te vragen bij uw verzekering hoeveel behandelingen fysiotherapie u vergoed krijgt, zodat u niet voor verrassingen komt te staan. 3.3 De operatie De heupoperatie wordt beschreven in hoofdstuk Na de operatie Direct na de operatie brengen ze u naar de uitslaapkamer (recovery). Een verpleegkundige controleert daar uw lichaamsfuncties. Wanneer uw 16

17 bloeddruk en hartslag stabiel zijn gaat u terug naar de verpleegafdeling. U hebt dan een infuus in uw arm om vocht toe te dienen. U mag na korte tijd beginnen met drinken en eten, afhankelijk van uw klachten van misselijkheid. Verwardheid In enkele gevallen kan verwardheid optreden na de operatie. Dit wordt meestal veroorzaakt door een combinatie van narcose en het verblijf in een vreemde omgeving. Deze verwardheid is meestal van vrij korte duur. De verpleegkundige bepaalt tijdens het opnamegesprek hoe groot de kans bij u is. Als de kans groot is overlegt zij met de arts de behandelmogelijkheden meteen na de operatie. Duizeligheid en misselijkheid Duizeligheid en misselijkheid komen voor en kan tot een aantal weken na de operatie duren. Meestal is het een bijwerking van de narcose of de medicatie. Liggen en slapen U mag zowel rug- als zijligging toepassen. Als u op de zij gaat liggen, kunt u een kussentje tussen uw knieën leggen. Pijn Het is normaal dat u na de operatie enige pijn en ongemak ervaart. U krijgt regelmatig pijnstillers om uw pijn zoveel mogelijk te verlichten en u in staat te stellen te mobiliseren. Antistolling Om trombose te voorkomen, wordt er meteen na de operatie gestart met het gebruik van medicijnen hiervoor. Deze tabletten dient u tot 5 weken na de operatie te gebruiken. 17

18 Wondzorg Uw wond is afgeplakt met een beschermfolie die u 1 week na de operatie zelf mag verwijderen. De verpleegkundige zal u uitleg geven over de verdere verzorging. Belangrijk hierbij is een goede (hand)hygiëne. Als u zich heeft gedoucht neem dan voor het droogdeppen van de wond een schone handdoek, dus niet de handdoek waar u uw lichaam mee heeft afgedroogd. Was altijd uw handen en droog ze met een schone handdoek (dus niet de handdoek waarmee u het lichaam afdroogt), voordat u uw wond gaat verzorgen. Dit geldt ook voor diegene die u helpt bij uw wondverzorging. Wat te doen als de wond lekt: Als de wond gaat lekken kan het zijn dat er alleen maar een kleine blaar onder de pleister komt. Indien dit geen hinder geeft, kan de folie blijven zitten. Als het bloed onder de pleister door lekt, dan moet de folie worden verwijderd. Daarna wordt een nieuw verband op de wond geplakt. Hierbij goed letten op handhygiëne. Als de folie los zit, mag deze verwijderd worden en een nieuw verband worden geplakt. Hierbij goed letten op handhygiëne. Als u vragen heeft over de wond, bel ons gerust. Poli orthopedie, telefoonnummer Afdeling orthopedie, telefoonnummer Ontslag Uw verblijf op de afdeling orthopedie is meestal van korte duur. De verpleegkundige en fysiotherapeut bespreken met u het ontslag. U krijgt een controle afspraak na 8 weken bij uw specialist. Ook krijgt u een ontslagrecept mee met uw recente medicatie. Deze medicatie kunt u afhalen bij de ziekenhuisapotheek. De fysiotherapeutische overdracht wordt ook meegegeven. 18

19 4. Na ontslag uit het ziekenhuis Bij thuiskomst heeft u de eerste paar weken hulp nodig. Schakel daarom iemand in die boodschappen doet en u met de huishoudelijke taken helpt. Wissel rust en activiteit regelmatig af. U kunt verwachten dat u uw heupgewricht weer helemaal kunt gebruiken. Dit vraagt wel tijd, inspanning, inzet en motivatie van u. Het duurt een paar maanden om uw heup goed te laten functioneren. Hieronder vindt u adviezen. 4.1 Fysiotherapie na ontslag Na ontslag adviseren wij u om door te gaan met oefenen, thuis en bij een fysiotherapeut. U kunt het beste een fysiotherapeut kiezen met oefenmogelijkheden zoals een hometrainer en loopband. Ook is het verstandig om meteen naar de praktijk te gaan, zodat optimaal gestart kan worden met de oefentherapie. Wanneer u met ontslag mag krijgt u een fysiotherapeutische overdracht mee. Begeleiding van de fysiotherapeut is heel belangrijk bij het werken aan een goed looppatroon, verbeteren van spierkracht en het afbouwen van het gebruik van krukken. Het krukkengebruik zal maximaal 6 weken zijn, waarbij u 4 weken met 2 krukken loopt en 2 weken met 1 kruk. Als er volgens uw fysiotherapeut een kwalitatief goed looppatroon is, mag het krukken gebruik sneller afgebouwd worden. 4.2 Dagelijkse activiteiten en verder herstel Pijn Tijdens de operatie wordt de oorzaak van uw pijn weggenomen. Houdt u er echter rekening mee dat uw nieuwe gewricht en de wond ook lange tijd pijnlijk kunnen zijn. Startpijn (pijn bij de eerste stappen na opstaan) kan nog een hele poos aanhouden en raakt u soms niet helemaal kwijt. 19

20 Uw been kan tot een aantal weken na de operatie dik zijn. De zwelling is over het algemeen s avonds het meest. Het dik worden kan verminderen als u regelmatig het been even iets hoog legt. Fietsen Als u voor de operatie ook al regelmatig fietste, mag u na de operatie ook weer fietsen. U moet wel voldoende controle over uw been hebben. Dit duurt soms enige weken. Gebruik een damesfiets vanwege de lage instap. Oefen van te voren op een hometrainer. Als leidraad kunt u aanhouden dat het veilig is te fietsen als u geen krukken meer nodig heeft. Autorijden Om gas te kunnen geven, te schakelen en remmen heeft u een goede controle over uw been nodig. Meestal kunt u zes weken na de operatie weer autorijden. Als leidraad kunt u aanhouden dat het veilig is auto te rijden als u geen krukken meer nodig heeft. Weer aan het werk Dit is afhankelijk van het soort werk dat u doet. Iedereen herstelt in zijn eigen tempo. 4.3 Tips en richtlijnen Luxatiegevaar voorkomen Luxatie is het uit de kom schieten van de heup. De kans dat dit gebeurd is klein, maar deze wordt kleiner door het in acht nemen van richtlijnen. Bij de operatie is het gewrichtskapsel opengemaakt. Ook de spieren die de gewrichtsdelen bij elkaar houden zijn opzij gelegd. Dit heeft tijd nodig om te herstellen. De basisregels op de volgende bladzijde helpen luxatie te voorkomen: 20

21 Zorg dat het geopereerde been niet de middellijn kruist. Dit betekent dat u niet met de benen over elkaar mag zitten. Draai het been dat geopereerd is niet naar binnen. Zorg ervoor dat de hoek in de heupen niet groter dan 90 graden wordt. Dit betekent dat u niet in een diepe stoel of bank moet gaan zitten. Als u iets wilt oprapen van de grond, strek dan het geopereerde been naar achteren. De eerste 3 maanden na de operatie is de kans op luxatie het grootst, maar ook daarna blijft het luxatiegevaar aanwezig. 4.4 Verzorging van uw nieuwe heup op langere termijn Meestal blijven kunstheupen langer dan 15 jaar goed functioneren. Hoe lang uw heupprothese goed blijft is afhankelijk van factoren zoals: Uw lichamelijke conditie; Uw gewicht; De mate waarin u actief bent. U kunt uw nieuwe heup beschermen door een aantal eenvoudige maatregelen te nemen. Voorkom infectie en let op de symptomen ervan Uw nieuwe heup is gevoelig voor infecties. Voorkom daarom besmetting. Als u ergens in uw lichaam een infectie krijgt, dan kan deze infectie in de bloedbaan terechtkomen en zich verspreiden naar uw heup. Informeer uw huisarts wanneer u vermoedt dat u ergens een infectie heeft. Indien nodig behandelt hij u of verwijst u door. Voorkom overgewicht en beweeg voldoende Het juiste lichaamsgewicht zorgt ervoor dat de druk en de kracht op de 21

22 nieuwe heup niet te hoog is. Blijf in beweging! Dit is een uitstekende manier om uw nieuwe heup te versterken en om voldoende training te krijgen om fit te blijven. Sport en activiteiten Uw nieuwe heupprothese is ontworpen voor activiteiten in het dagelijks leven, maar minder voor sporten met een hoge belasting voor de heupprothese. De lange termijn effecten van een hoge belasting op de prothese zijn onduidelijk. Uit voorzichtigheid raden wij aan sporten met een hoge belasting voor de heupprothese achterwege te laten. Laat uw heupen controleren Bij ontslag krijgt u een afspraakkaartje mee voor controles op de polikliniek. Wij verwachten u: 8 weken na de operatie, er wordt dan vooraf een röntgenfoto gemaakt; 1 jaar na de operatie, er wordt dan vooraf een röntgenfoto gemaakt; 4 jaar na de operatie, er wordt dan vooraf een röntgenfoto gemaakt. Tot slot Wij wensen u veel succes met de aankomende operatie en hopen op een spoedig herstel. Bij vragen kunt u terecht bij de Physician Assistant orthopedie, telefoon

23 Notities Hebt u na het lezen van deze folder vragen? Wij raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. 23

24