health research and consultancy van borstvoeding

Transcriptie

1 health research and consultancy NIEUWSBRIEF voorjaar 2015 van borstvoeding Pallas voerde in opdracht van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een systematische literatuurreview uit naar de gezondheidseffecten van borstvoeding. Uit de review bleek dat borstvoeding gunstiger is voor de gezondheid van kinderen en moeders dan flesvoeding. Het rapport van deze review werd vrijdag 17 april jl. gepresenteerd bij de bijeenkomst Nieuws rond borstvoeding van het Platform borstvoeding in Den Haag. Advies De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert om zes maanden exclusief borstvoeding te geven. Uit een peiling uit 2015 blijkt dat slechts 39% van de Nederlandse moeders zich aan dit advies houdt 1. Het ministerie van VWS is verantwoordelijk voor het borstvoedingsbeleid in Nederland dat zich richt op het geven van up-to-date en objectieve informatie over de gezondheidseffecten van borstvoeding. In 2005 en 2007 publiceerde het RIVM twee rapporten over de gezondheidseffecten van borstvoeding op basis van literatuuronderzoek. Omdat sindsdien veel nieuwe literatuur is verschenen over dit onderwerp, heeft het ministerie van VWS het Verder in deze nieuwsbrief: infectieziekten bij kinderen Pallas als partner

2 RIVM de opdracht gegeven om de huidige wetenschappelijke stand van zaken over de gezondheidseffecten van borstvoeding samen te vatten. Relevante uitkomstmaten betroffen alle mogelijke gezondheidseffecten die zijn beschreven in de literatuur. Samenvatten van bewijs In samenwerking met het RIVM zocht Pallas systematisch naar relevante wetenschappelijke publicaties uit de periode 2006 tot De focus lag hierbij op gepubliceerde systematische reviews en meta-analyses, aangevuld met studies die gepubliceerd zijn na betreffende overzichtsartikelen. Ook voor uitkomstmaten waarvoor geen informatie uit systematische reviews of meta-analyses beschikbaar was, zocht Pallas naar andere gepubliceerde wetenschappelijke studies. Van alle relevante artikelen is de kwaliteit beoordeeld. Na het samenvatten van de literatuur is per uitkomstmaat de mate van bewijs beoordeeld. De mate van bewijs geeft weer hoe waarschijnlijk het is dat het verband tussen borstvoeding en gezondheidseffect dat is gevonden daadwerkelijk bestaat. De beoordeling werd gebaseerd op de resultaten van het literatuuronderzoek in de eerdere RIVM-rapporten en de nieuw verkregen informatie. Vanwege de afstemming op de eerdere RIVM rapporten gebruikte Pallas voor de beoordeling van de mate van bewijs de volgende door WHO gedefinieerde criteria: convincing (overtuigend), probable (waarschijnlijk), possible (mogelijk), insufficient (onvoldoende), conflicting (tegenstrijdig), of no evidence (geen bewijs), gecombineerd met de richting van het effect (verlaagd risico, verhoogd risico, of geen associatie). Gunstig effect van borstvoeding In totaal werden 44 artikelen geselecteerd: 22 voor de gezondheidseffecten op het kind (12 reviews en 10 overige artikelen) en 22 voor de gezondheidseffecten op de moeder (4 reviews en 18 overige artikelen). Uit de review blijkt dat borstvoeding een gunstig effect heeft op de gezondheid van de moeder en het kind ten opzichte van flesvoeding. Er is overtuigend aangetoond dat in borstgevoede zuigelingen en jonge kinderen diverse infectieziekten, zoals maagdarminfecties, middenoorontsteking en luchtweginfecties, minder vaak voorkomen. Daarnaast hebben borstgevoede kinderen waarschijnlijk een kleinere kans op overgewicht, astma en piepende ademhaling, en hun moeders op diabetes type 2, reumatoïde artritis en hoge bloeddruk. Mogelijk heeft borstvoeding ook een beschermend effect op 12 andere ziekten van moeder of kind, waaronder leukemie, inflammatoire darmziekte en diabetes type 1 en 2 bij kinderen en eierstokkanker en heupbreuken bij moeders. Waarschijnlijk is er geen effect van het krijgen van borstvoeding op de groei in het eerste levensjaar en op het optreden van hart- en vaatziekten op latere leeftijd, en mogelijk geldt dit ook voor Hodgkin lymfoom en Helicobacter pylori infectie. Voor de resterende 32 beschreven aandoeningen in moeder of kind was het bewijs onvoldoende of tegenstrijdig. Meer informatie vindt u via de volgende link: 1. Peeters D, Lanting CI, van Wouwe JP. Peiling melkvoeding van zuigelingen TNO/CH 2015 R Leiden: TNO, 2015.

3 Literatuuronderzoek ten behoeve van Europese leidraad over het voorkomen van de verspreiding van infectieziekten bij kinderen Het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) beoogt een gezamenlijke Europese aanpak om verspreiding van infectieziekten op scholen en kinderdagverblijven tegen te gaan en wil deze baseren op de beschikbare wetenschappelijke informatie. Maatregelen om na het uitbreken van een infectieziekte de verspreiding ervan te beheersen zijn onder andere het inspuiten van antistoffen (passieve immunisatie), het preventief geven van antibiotica, verbeterde hygiëne en het weren van geïnfecteerde kinderen van bijvoorbeeld scholen en kinderdagverblijven tot de besmettelijke periode voorbij is. Het ECDC richt zich nu vooral op de laatstgenoemde maatregel. Pallas heeft in opdracht van het ECDC een systematische literatuur review uitgevoerd voor 30 infectieziekten bij kinderen in de leeftijd tot 18 jaar, gericht op de volgende parameters: 1) incubatietijd; 2) periode van besmettelijkheid of uitscheiding van de ziekteverwekker en 3) minimale effectieve periode van wering van scholen en kinderdagverblijven. Hiervoor heeft Pallas wetenschappelijke artikelen en websites en handboeken van gerenommeerde instituten op het gebied van infectieziekten bestrijding doorzocht. Het onderzoek toonde aan dat het aantal wetenschappelijke publicaties met bruikbare gegevens beperkt was. Ook werden voor de onderzochte parameters in alle databronnen, maar vooral op de websites en in de handboeken, vaak waarden aangehaald zonder bronvermelding. De resultaten van de review zijn besproken in een groep van internationale experts. Op basis daarvan werden de belangrijkste gaten in het beschikbare bewijs geïdentificeerd. Op dit moment werkt Pallas aan een vervolgonderzoek gericht op aanvullende informatie. De verzamelde gegevens zullen als basis dienen voor de ontwikkeling van de leidraad door ECDC en de betrokken experts.

4 In opdracht van de gemeente Rotterdam en de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) van het Erasmus MC voerde Pallas in samenwerking met MGZ een scenario-onderzoek uit naar de toekomst van de academische werkplaats CEPHIR. In 2006 startte CEPHIR (Centre for Effective Public Health in the larger Rotterdam area) vanuit het programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid (AWPG), een subsidieprogramma van ZonMw gericht op het verbinden van beleid, onderzoek en praktijk met als doel het gemeentelijk volksgezondheidbeleid op een hoger niveau te brengen. CEPHIR beoogt gezondheidsachterstanden in de regio Rotterdam terug te dringen, in het bijzonder achterstanden door grotestadsproblematiek en sociaaleconomische verschillen. In 2014 werd het programma AWPG afgerond. Binnen CEPHIR zijn diverse activiteiten uitgevoerd: ruim 30 promotietrajecten, verscheidene onderzoeksprojecten, Klein maar fijn-projecten (kortlopende onderzoeken naar beleid- en praktijkvragen), community-projecten, onderwijsactiviteiten en diverse seminars. Samen met de afdeling MGZ onderzocht Pallas op welke manier CEPHIR voortgezet zou kunnen worden na afloop van het ZonMwprogramma. Dit is gedaan via een scenarioonderzoek, een methode om mogelijke scenario s samen met betrokken partijen te verkennen. Er waren drie scenario s opgesteld voor de inhoudelijke en organisatorische voortzetting van CEPHIR. Tijdens het onderzoek zijn 15 interviews gehouden, met in totaal 22 vertegenwoordigers van huidige en potentiële stakeholders van CEPHIR. Daarnaast is een overzicht samengesteld met projecten en activiteiten die tussen 2010 en 2014 binnen CEPHIR hebben plaatsgevonden. Ook hield CEPHIR een bijeenkomst met de stakeholders. Op basis van deze stappen schreef Pallas samen met MGZ de notitie Cephir 3.0. Terugblik en toekomstvisie en een besluitvormingsdocument. De verbinding tussen onderzoek, beleid en praktijk wordt als positief beschouwd. De activiteiten van CEPHIR droegen in hoge mate bij aan de innovatie van de GGD-praktijk. Voor gefundeerde keuzen in beleid en praktijk is wetenschappelijke kennis die daaraan bijdraagt relevant. Aan de samenwerking tussen onderzoek, beleid en praktijk zoals deze binnen CEPHIR is vormgegeven is dan ook behoefte. De ambitie is om in voort te bouwen op wat in de afgelopen tien jaar binnen CEPHIR is bereikt. Uitgangspunten hierbij zijn: (1) verbreding van de huidige academische werkplaatsfunctie zonder verlies van focus en kwaliteit en (2) zichtbare academische werkplaatsen op nieuwe thema s van de kennisagenda. Voor meer informatie over de academische werkplaats CEPHIR: Nieuwsbrief voorjaar

5 GRADE (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) is een systeem voor het transparant en systematisch beoordelen van de kwaliteit van wetenschappelijk bewijs en het opstellen van evidence-based aanbevelingen. Deze methode kan worden toegepast tijdens het uitvoeren van systematische reviews en maken van klinische richtlijnen. GRADE wordt beschouwd als de internationale standaard voor het eenduidig beoordelen en graderen van wetenschappelijk onderzoek en steeds meer organisaties implementeren de GRADE methodiek. In 2000 is de GRADE working group opgericht en zij werken samen met nationale netwerkgroepen aan de voortdurende verbetering van de GRADE werkwijze. Pallas heeft de GRADE methodiek de afgelopen jaren in diverse projecten geimplementeerd. Verder blijft Pallas actief op de hoogte van de laatste ontwikkelingen door onder andere het volgen van cursussen, geïnformeerd te blijven over de internationale GRADE working group en door het bijhouden van de literatuur over GRADE. Pallas als partner Wist u dat u Pallas ook binnen een onderzoeksvoorstel kunt betrekken als uitvoerende partij, als subcontractor of in een consortium? Zo heeft Pallas als partner in een consortium met de afdeling Humane Voeding en Stichting DLO van Wageningen UR een framework contract met EFSA. Ook heeft Pallas meerdere malen voorstellen ingediend en projecten uitgevoerd met de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC. Pallas beschikt over expertise op het gebied van onder andere epidemiologie, voeding en gezondheid, en gezondheidszorg, en heeft ervaring met verschillende kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeks- en analysetechnieken. Pallas is ervaren in het schrijven van omvangrijke offertes voor internationale tenders en beschikt over een breed netwerk.

6 Pallas is een veelzijdig en flexibel onderzoeksbureau. U kunt voor veel verschillende vraagstukken bij Pallas terecht: van kwantitatief tot kwalitatief, van advies tot volledig uitvoeren van onderzoek, en van hulp bij subsidieaanvragen tot ondersteuning van netwerken of consortia. Wat biedt Pallas? Pallas biedt hoogwaardige onderzoeksondersteuning op het terrein van volksgezondheid en gezondheidszorg. Pallas heeft kennis van zaken en werkt efficiënt. De opdrachtgever blijft zichtbaar presentatie van resultaten vindt in overleg plaats. Wanneer Pallas inschakelen? - welke reden dan ook kan Pallas u werk uit handen staande vacature of zwangerschapsverlof van een Onderzoeksvormen (o.a.) onderzoeksbeleid. Diensten van Pallas gen en accreditatietrajecten tia en conferenties Opdrachtgevers van Pallas Bezoek voor meer informatie over diensten, projecten en medewerkers onze website. Ook kunt u zich er aanmelden voor een digitale editie van de nieuwsbrief: health research and consultancy Postbus AE Rotterdam T: E: info@pallashrc.com