Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ Den Haag

Transcriptie

1 Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ Den Haag Uw kenmerk : Bijlagen : Geachte minister, In de uitwerking van het coalitieakkoord is voor de Gezondheidsraad een taakstelling van 20% aangekondigd. Deze zou komen bovenop de korting van meer dan 20% die recent, per 1 januari 2007, is gerealiseerd met de integratie van de secretariaten van de Gezondheidsraad en de Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO), conform de wensen van uw ambtsvoorganger (Gezondheidsraad: Organisatie & Formatierapport, 2007). Met de in de jaren daarvoor al opgelegde kortingen zou de nieuwe taakstelling resulteren in een totale korting van bijna 40%. Dit betekent dat er steeds meer lacunes gaan vallen in de onafhankelijke wetenschappelijke advisering waarmee de Gezondheidsraad bijdraagt aan het realiseren van belangrijke maatschappelijke doelen: een gezonde bevolking en een goede en doelmatige preventie en gezondheidszorg. De taak die de raad heeft om in wetenschappelijke zin het kaf van het koren te scheiden en over nieuwe ontwikkelingen te rapporteren komt in gevaar. In deze brief wil ik mijn bezorgdheid over deze ontwikkeling met u delen, en u verzoeken om een aanpassing van het voornemen. Omdat de Gezondheidsraad ook het parlement adviseert, stuur ik een afschrift van deze brief aan de Eerste en Tweede Kamer. Efficiency is verankerd in het Gezondheidsraadmodel De Gezondheidsraad is verantwoordelijk voor de wetenschappelijke advisering ten behoeve van de volksgezondheid en de daarmee samenhangende besluitvorming van regering en parlement. Deze taak omvat ook direct op uitvoering gerichte advieswerkzaamheden, zoals in het kader van de Wet E - m a i l : a n d r e. k n o t t n e r u g r. n l w w w. g r. n l

2 Pagina : 2 Orgaandonatie, de Wet Bevolkingsonderzoek, het Rijksvaccinatieprogramma, en veiligheid op de werkplek. De raad hecht bij zijn taakuitoefening veel waarde aan een efficiënte werkwijze. Het Gezondheidsraadmodel staat daar op zich al garant voor, met zijn kostbaarste bezit: een groot bestand van topdeskundigen die naargelang het onderwerp ingezet kunnen worden in multidisciplinaire commissies. Dit model levert een hoogwaardig product tegen lage kosten. 1 Een enorme hoeveelheid wetenschappelijke kennis wordt ontsloten en gewogen, om zo bij te dragen aan effectief beleid en de uitvoering in de praktijk te helpen versterken. Van verkokering is daarbij geen sprake: vragen van bewindspersonen van verschillende ministeries worden, vaak in onderlinge samenhang, beantwoord. Geregeld zijn de adviezen ook van belang voor een integrale aanpak van belangrijke maatschappelijke problemen. Vanzelfsprekend wordt met andere raden samengewerkt waar dat inhoudelijk aan de orde is. De organisatie wordt bovendien regelmatig doorgelicht en de processen worden steeds verder gestroomlijnd. Verder heeft de raad het voortouw bij het intensiveren van de samenwerking met zusterorganisaties binnen Europa, door de oprichting van het European Science Advice Network for Health (EuSANH). Ook dat draagt bij aan de efficiency, door onderlinge afstemming en de aanpak van gemeenschappelijke en grensoverschrijdende problemen. Lacunes ontstaan in wetenschappelijke advisering Hoe efficiënt de raad ook werkt, met de nieuwe taakstelling dreigt het gevaar dat belangrijke vraagstukken niet meer behandeld kunnen worden. Om deskundigen samen te brengen en hun bevindingen over te dragen is een krachtig, flexibel maar gespecialiseerd (wetenschappelijk) secretariaat nodig. Inmiddels is de bezetting echter zo 1 Commissieleden ontvangen alleen vacatie- en reisgeld.

3 Pagina : 3 gekrompen dat knelpunten zijn ontstaan. 2 Diverse adviesprocessen zijn vertraagd en soms zelfs onderbroken. In het werkprogramma voor zijn onderwerpen als stamceltherapieën, diverse vormen van topklinische zorg en weesgeneesmiddelen niet meer opgenomen, en advisering op eigen initiatief een kerntaak van de raad is nauwelijks meer mogelijk. Wordt de voorgenomen nieuwe taakstelling uitgevoerd, dan zullen er nog meer gaten vallen in het advieswerk van de Gezondheidsraad, ten nadele van de - bij het snelle voortschrijden van de kennis steeds belangrijker wordende - wetenschappelijke fundering van beleidsontwikkeling en uitvoering. Dit raakt ook de maatschappelijke impact van het werk van de raad. Zo beoordeelt de raad, bijvoorbeeld in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma, welke vaccins in aanmerking kunnen komen en of deze effectief, veilig en doelmatig zijn. Een wettelijke taak is ook om (vergunningsplichtig) bevolkingsonderzoek op deze drie criteria te toetsen, hetgeen nog belangrijker wordt nu er steeds meer nieuwe tests beschikbaar komen. Met overgewicht in de bevolking als groeiend probleem zijn de jongste inzichten over voeding en beweging van groot belang, terwijl voor een gezonde woon- en werkomgeving de kennis over gezondheidseffecten van talloze chemische stoffen en andere milieu-invloeden zoals fijnstof, maar ook positieve, zoals groen in de buurt wordt geëvalueerd. Verder vergt een doelmatige en veilige gezondheidszorg steeds opnieuw een oordeel over oude en nieuwe behandelingen en topklinische technieken, en over prioriteiten in het gezondheidsonderzoek. Ook houdt de raad de kennis op het gebied van orgaandonatie bij. Kunnen deze en andere belangrijke ontwikkelingen nog wel goed gevolgd en beoordeeld worden? Het moment waarop deze vraag met nee beantwoord moet worden, is aangebroken. Kennissynthese moet kennisproductie kunnen bijhouden Een kerntaak van de Gezondheidsraad is het ontsluiten en in samenhang beoordelen van nieuwe wetenschappelijke kennis (kennissynthese). De Gezondheidsraad moet daarom, als onafhankelijke 2 Dit betreft op dit moment met name de kerngebieden infectieziekten, kwaliteit en doelmatigheid van zorg, medische technologie, voeding en gezondheid, en advisering over maatschappelijke prioriteiten van het gezondheidsonderzoek. Overigens gaf de raad al in 2006 aan dat binnen zijn werkterrein zwakke plekken waren ontstaan (Belangrijke taken, beperkte middelen. Gezondheidsraad, 17 oktober 2006).

4 Pagina : 4 technisch-wetenschappelijke raad, de snel groeiende hoeveelheid relevante onderzoeksresultaten kunnen bijhouden. De taakuitvoering van de raad zou daarom moeten worden bezien in de context van werkzaamheden van kennisinstellingen, zoals RIVM, TNO en ZonMw, die overigens voor een bezuiniging van 10% in plaats van 20% worden aangeslagen. Internationale audit in gang gezet Een internationale audit, waarin experts uit binnen- en buitenland het functioneren van de raad grondig evalueren, kan bezien hoe het op dit moment gesteld is met de inhoud en het bereik van de advisering. Ook zal zo n audit feedback kunnen geven op de rol van de Gezondheidsraad in een veranderende samenleving. En er zullen aanbevelingen uit voortvloeien voor adequate taakvervulling in de toekomst, kwaliteitsborging en de randvoorwaarden die daarvoor nodig zijn. Uitvoering van een audit is door uw ambtsvoorganger al geaccordeerd. Omdat de kerntaken van de Gezondheidsraad in het geding zijn, wil ik deze echter versneld laten uitvoeren. De voorbereidingen daarvoor heb ik inmiddels in gang gezet. Zodra de audit is afgerond zal ik u informeren over de uitkomsten. Problemen ontstaan met geoormerkt geld van andere departementen Andere opdrachtgevende departementen dan VWS stellen onverminderd budget ter beschikking, en verwachten terecht dat de geplande advisering doorgang zal vinden. Administratief gezien is het echter het ministerie van VWS dat het complete budget beheert. Deze constructie zou met zich mee kunnen brengen dat de taakstelling onbedoeld ook in mindering komt op het geoormerkte budget dat afkomstig is van andere departementen, die dan ook met lacunes in de advisering door de Gezondheidsraad geconfronteerd zullen worden. Aanpassing is nodig Dreigende hiaten in de kennis die nodig is voor een goed volksgezondheidsbeleid en een effectieve uitvoering, een taakstelling die afwijkt van de toegepaste percentages voor andere wetenschappelijke kennisorganisaties en een bezuiniging die ten onrechte zou worden toegepast

5 Pagina : 5 op geoormerkt geld van andere ministeries: kortom, er zijn drie redenen om u dringend te verzoeken de voorgenomen nieuwe taakstelling voor de Gezondheidsraad te herzien. Ik hoop van harte dat u mijn verzoek zult honoreren, en de middelen toekent die nodig zijn voor een toekomstbestendige wetenschappelijke advisering op het gebied van de volksgezondheid. Uiteraard zal ik hierover graag persoonlijk met u, ook in uw rol als coördinerend minister voor de Gezondheidsraad 3, van gedachten wisselen. Met vriendelijke groet, Prof. dr. J.A. Knottnerus, Voorzitter 3 Afschrift van deze brief zend ik ook aan de bewindspersonen van de andere voor de Gezondheidsraad en RGO relevante ministeries.