Thema 3 Ondernemen is risico s nemen en beheersen. Onderzoeksvraag 7 Welke ondernemingsvormen bestaan er? 1 Intro. 2 Probleemstelling

Transcriptie

1 Onderzoeksvraag 7 Welke ondernemingsvormen bestaan er? 1 Intro Voor wie heeft een faillissement gevolgen? Ondernemer zelf Het gezin van de ondernemer Personeel Leveranciers Klanten De overheid De gemeenschap 2 Probleemstelling Kies je het best voor een eenmanszaak of voor een vennootschap? Welke vennootschapsvormen bestaan er? Welke vennootschapsvorm is het meest geschikt in een bepaalde situatie? 3 Leerplandoelstellingen De leerlingen kunnen de belangrijkste financieringsbronnen definiëren en tegenover elkaar afwegen (SET 7); verklaren waarom ondernemingen vaak de vorm aannemen van een vennootschap; voorbeelden geven van frequent voorkomende vennootschapsvormen en die nader omschrijven (SET 5). 4 VOETen LEREN LEREN De leerlingen: (informatieverwerving) 3 kunnen uit gegeven informatiebronnen en kanalen kritisch kiezen en deze raadplegen met het oog op te bereiken doelen; (informatieverwerking) 4 kunnen zinvol inoefenen en herhalen; 5 kunnen gegeven informatie onder begeleiding kritisch analyseren en samenvatten; (problemen oplossen) 6 herkennen strategieën om problemen op te lossen en evalueren ze; Van In 1

2 (regulering van het leerproces) 8 kunnen onder begeleiding hun leerproces sturen, beoordelen op doelgerichtheid en zo nodig aanpassen. STAM De leerlingen: (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk; (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven; (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen; (kritisch denken) 12 zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; (mediawijsheid) 14 gaan alert om met media; (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen; (zelfredzaamheid) 24 maken gebruik van de gepaste kanalen om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken; (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen; (zorgzaamheid) 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de anderen. CONTEXTEN De leerlingen: (sociorelationele ontwikkeling) 2 erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties; 3 accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie; 6 doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik; (omgeving en duurzame ontwikkeling) 2 herkennen in duurzaamheidsvraagstukken de verwevenheid tussen economische, sociale en ecologische aspecten en herkennen de invloed van techniek en beleid; (socio economische samenleving) 7 kunnen het eigen budget en de persoonlijke administratie beheren. Van In 2

3 5 Opdrachten Opdracht 1 Kies je het best voor een eenmanszaak of een vennootschap? A Lesstrategie Voor deze opdracht werken de leerlingen bij voorkeur individueel. Daarna kunnen de gevonden resultaten klassikaal overlopen worden. B Oplossingen Vat de voor en nadelen van een eenmanszaak versus vennootschap nog eens samen in deze tabel. EENMANSZAAK Voordelen Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden. De eigenaar beslist zelf of en hoeveel hij van de winst na belasting investeert in de zaak. Er zijn beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen. Nadelen De eigenaar is onbeperkt aansprakelijk en staat met zijn volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming. Het voortbestaan van de onderneming hangt af van de eigenaar. Alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak. VENNOOTSCHAP Voordelen Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid. Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting. Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak, staan duidelijk op papier. De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren. Nadelen Voor heel wat beslissingen gelden vaste procedures. Dat werkt dus minder flexibel. Er zijn meer juridische en administratieve verplichtingen, wat meer kosten met zich meebrengt. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. Er zijn strengere boekhoudkundige verplichtingen. Van In 3

4 Opdracht 2 Welke vennootschapsvorm past het best bij welke onderneming? A Lesstrategie Voor deze opdracht werken de leerlingen bij voorkeur individueel. Daarna kunnen de gevonden resultaten klassikaal overlopen worden. B Oplossingen 1 Schrijf deze afkortingen voluit. nv: naamloze vennootschap bvba: besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid vof: vennootschap onder firma 2 Zoek de betekenis van deze begrippen op het internet. Noteer hieronder de kernwoorden. Omschrijf de begrippen daarna met je eigen woorden. Onderhandse akte: Akte die is opgesteld zonder tussenkomst van bijvoorbeeld een notaris Hoofdelijke aansprakelijkheid: Wanneer meerdere personen gezamenlijk een schuld aangaan, kan de schuldeiser het volledige bedrag bij elk van hen opeisen. Bedrijfsrevisor: De bedrijfsrevisor is in België de persoon die de jaarrekening controleert. 3 Welke vennootschapsvorm zou je Sander en Laura aanbevelen? Je weet dat ze het heel belangrijk vinden dat hun privévermogen beschermd is. Bovendien willen ze absoluut het familiale karakter van hun hotel behouden. Motiveer je antwoord. Een bvba: met die vennootschapsvorm zijn ze slechts beperkt aansprakelijk en kunnen ze maximaal hun inbreng verliezen. Bovendien is het in een bvba moeilijker om de aandelen over te dragen. 6 To the point Voor een startende ondernemer ligt de keuze wat de ondernemingsvorm betreft, veelal tussen enerzijds de eenmanszaak en anderzijds de vennootschap. Eenmanszaak Voordelen Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden. De eigenaar beslist zelf of en hoeveel hij van de winst na belasting investeert in de zaak. Er zijn beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen. Maar er zijn ook nadelen. De eigenaar is onbeperkt aansprakelijk en staat met zijn volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming. Het voortbestaan van de onderneming hangt af van de eigenaar. Van In 4

5 Alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak. Vennootschap Voordelen Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid. Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting. Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak, staan duidelijk op papier. De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren. Nadelen Voor heel wat beslissingen gelden vaste procedures. Dat werkt dus minder flexibel. Er zijn meer juridische en administratieve verplichtingen, wat meer kosten met zich meebrengt. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. Er zijn strengere boekhoudkundige verplichtingen. De meest populaire vennootschappen zijn de naamloze vennootschap (nv), de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bvba) en de vennootschap onder firma (vof). Nv Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de nv had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de nv vorm ook aangenomen worden door kleine ondernemingen. Voordeel Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk met hun inbreng. Nadelen Er is een notariële akte nodig voor de oprichting. Er zijn minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter. Er is een hoog startkapitaal vereist. De boekhoudkundige verplichtingen zijn zwaar. Belangrijke verschilpunten met de bvba zijn: de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie; het hogere minimumkapitaal dat wordt vereist ( euro, volledig volgestort). Een belangrijk verschilpunt waren vroeger de aandelen aan toonder bij de nv. Die aandelen zijn echter afgeschaft. Vanaf 2008 zijn alle aandelen op naam. Bvba Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de bvba en de nv. Een hele serie wetswij Van In 5

6 zigingen heeft het onderscheid echter steeds meer vervaagd. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft, ligt in het besloten karakter van de bvba. Dat wil zeggen dat de overdracht van de aandelen aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de bvba dan in de nv. Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een vennootschap oprichten. Deze eenpersoonsvennootschap (evba) moet de vorm aannemen van een bvba. Alle bepalingen die gelden voor een gewone bvba, blijven in principe gelden voor een evba. Voordelen Een (e)(b)vba kan door één vennoot worden opgericht. Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk met hun inbreng. De aandelen zijn slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar. Nadelen Voor de oprichting is de tussenkomst van een notaris nodig. De boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder. Vof De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dat betekent dat in principe: de vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot; de vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot; alle beslissingen met eenparigheid genomen worden. Voordelen Er is geen minimumkapitaal vereist. De oprichting is mogelijk via een onderhandse akte. De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid. De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiale karakter gewaarborgd blijft. Er zijn beperkte verplichtingen wat betreft de administratie en de boekhouding. Nadelen Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de vof. Van In 6

7 7 Mindmap 8 Oefeningen Oefening 1 Test je kennis over de ondernemingsvormen A Lesstrategie Deze opdracht voeren de leerlingen beter in kleine groepjes uit. Op die manier kunnen ze met elkaar overleggen. B Oplossingen Zijn de volgende beweringen juist of fout? Verbeter indien nodig. a b Een eenmanszaak heeft een voordeliger belastingsstelsel. Fout: de eenmanszaak wordt belast onder de personenbelasting en die tarieven liggen hoger dan de vennootschapsbelasting. Beleidsbeslissingen kunnen in een eenmanszaak sneller genomen worden. Juist Van In 7

8 c d e f g Het voortbestaan van de onderneming komt bij een vennootschap in het gedrang bij het overlijden van een vennoot. Fout: er zijn meerdere eigenaars. Een eenmanszaak heeft strengere formaliteiten in verband met de boekhouding en administratie dan een vennootschap. Fout: in een eenmanszaak volstaat heel vaak een vereenvoudigde boekhouding. De vennootschap biedt de mogelijkheid op een groter vermogen. Juist Het faillissement van de onderneming betekent bij een eenmanszaak ook vaak het persoonlijk faillissement van de eigenaar. Juist (onbeperkte aansprakelijkheid) Een eenmanszaak heeft kleinere oprichtingskosten en beperkte opstartformaliteiten. Juist Oefening 2 Wat is de meest geschikte vennootschapsvorm? A Lesstrategie Deze opdracht voeren de leerlingen beter in kleine groepjes uit. Op die manier kunnen ze met elkaar overleggen. B Oplossingen Bekijk de vergelijkende tabel van opdracht 2 nog eens grondig. Welke vennootschapsvorm lijkt je in de volgende gevallen het meest geschikt? Waarom? a b Jelle heeft al zeven jaren als chef kok gewerkt in een sterrenrestaurant, maar zou graag op eigen benen staan. Samen met zijn vriend Gijs wil hij die uitdaging wel aangaan. Jelle heeft twee jaar geleden een appartement gekocht en heeft op dit moment weinig kapitaal om in de zaak te steken. Hij zou dus graag zijn kennis en arbeid als aandeel in de onderneming binnenbrengen. Samen met de geldinbreng van Gijs en een lening bij de bank hebben ze voldoende geld om een restaurant te beginnen in het centrum van Lier. Vof: daardoor kan de inbreng van Gijs uit arbeid bestaan. De oprichting kan gebeuren door een onderhandse akte, maar de vennoten zijn wel onbeperkt aansprakelijk. Het zou dus verstandig zijn om te kiezen voor een bvba of een nv omdat daar de aansprakelijkheid beperkt is tot de inbreng. Vooral in de horecasector is het aantal faillissementen erg hoog. Marie heeft een chocolaterie in de buurt van Mol. Zij is getrouwd en heeft twee kinderen. Bij de opstart wilde ze er absoluut voor zorgen dat haar gezin nooit financieel zou lijden onder de verwezenlijking van haar droom. Zij zou het wel geweldig vinden als een van haar kinderen later de zaak zou overnemen. Van In 8

9 Bvba: daardoor is zij beperkt aansprakelijk. Bovendien is het overdragen van aandelen niet zo eenvoudig zodat de kans groot is dat de zaak binnen de familie blijft. 9 Check up Kun je de opdrachten en oefeningen zelfstandig oplossen? Zo ja, vink dan het vakje ernaast aan. Zo neen, maak dan eerst de extra oefeningen via Noteer daarna in de laatste kolom de nummers van de Extra s die je maakte. Doelstelling Opdracht Oefening Extra Kies je best voor een eenmanszaak of voor een vennootschap? 1 1 Welke vennootschapsvormen bestaan er? 2 2 Welke vennootschapsvorm is het meest geschikt in een bepaalde situatie? Direct De cijfers worden regelmatig geactualiseerd zodat het niet mogelijk is om een modeloplossing op te nemen. Op vind je de recentste statistieken in verband met de verschillende ondernemingsvormen. 1 Schrijf alle afkortingen voluit. 2 Stel de evolutie van de vier meest populaire vennootschapsvormen grafisch voor. 11 Persoonlijk woordenboek De leerlingen kunnen hier een lijst maken van begrippen die niet in de woordenlijst achteraan zijn opgenomen. 12 Action! Een vennootschap opstarten Lees de oprichtingsakte op grondig door. Onderstreep de woorden die je niet begrijpt. Zoek de betekenis ervan op in een woordenboek of op het internet. Beantwoord daarna ook deze vragen. a b Welke soort vennootschapsvorm werd opgericht? bvba Wie zijn de oprichters? Joris DeBruyn en Veerle Peters Van In 9

10 c Wanneer werd de vennootschap opgericht? 3 september 2009 d e f g h Waar is de maatschappelijke zetel gevestigd? Roexeinde 8 in Opglabbeek Wat is de activiteit van deze onderneming? Websites en informaticatoepassingen ontwikkelen Hoeveel bedraagt het kapitaal van de onderneming? euro Wie zijn de zaakvoerders? Joris DeBruyn Wanneer vindt de algemene vergadering plaats? Eerste maandag van september om uur Evaluatiecriteria Oprichtingsakte Naam: Max. Score Opmerkingen Vennootschapsvorm Naam oprichters Datum oprichting Locatie maatschappelijke zetel Omschrijving activiteit Kapitaal Naam zaakvoerders Datum algemene vergadering TOTAAL Van In 10