VEILIGHEIDSHUIS GRONINGEN

Transcriptie

1 jaarverslag 2015 jaarplan 2016 VOORWOORD Voor u ligt het jaarverslag van het Veiligheidshuis Groningen Een bijzonder jaar waarin de regie definitief is overgeheveld naar de gemeenten en waarbij ik -met veel plezier- als voorzitter mocht fungeren. In dit jaarverslag leest u op welke manier het Veiligheidshuis zich het afgelopen jaar heeft ingezet voor een veilige samenleving. VOELING MET DE PRAKTIJK Als burgemeester heb ik ervaring opgedaan met de ondersteuning van het veiligheidshuis. Om die rol goed te kunnen vervullen is het belangrijk om een goed beeld te hebben van de dagelijkse praktijk in het VHG. Daarom onderhoud ik al jaren een goed contact met de medewerkers. Hun verhalen en ervaringen maken me telkens opnieuw bewust van het nut en de noodzaak van ons Veiligheidshuis. ERVARINGEN DELEN De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan een Veiligheidshuis waar we trots op mogen zijn en dat ook landelijk goed staat aangeschreven. Maar dat betekent niet dat we er zijn. In tegendeel, ik ben van mening dat we onze afnemers -en met name gemeenteraden- moeten blijven attenderen op de ondersteuning die het VHG kan bieden. Uit eigen ervaring kan ik zeggen hoe belangrijk het is om praktijkverhalen te horen over, zoals ik wel eens zeg, de goedkoopste gemeenschappelijke regeling die er is: het Veiligheidshuis. In dit kader organiseerde het VHG in 2015 drie interactieve bijeenkomsten voor raadsleden, burgemeesters en wethouders. Vanwege de positieve reacties hebben we besloten om in 2016 en 2017 meer van dit soort bijeenkomsten te organiseren. DE TOEKOMST Het Veiligheidshuis doet goed werk, dat staat buiten kijf. Toch wordt er binnen de stuurgroep met Friesland en Drenthe gesproken over de toekomst van het VHG en ook landelijk staat het hoog op de agenda. Want ook hier geldt dat de toekomst nooit vanzelfsprekend is. De afgelopen jaren is er veel veranderd, zowel bij de justitiële organisaties als binnen het sociale domein bij de gemeenten. UITDAGINGEN Het Veiligheidshuis moet met die veranderingen meebewegen, vooruit kijken en haar koers bepalen richting Ook gemeenteraden moeten in dit proces worden meegenomen. Dit is de uitdaging die er ligt voor het Veiligheidshuis de komende jaren. Het is geen makkelijke uitdaging, maar als het VHG dit met evenveel toewijding oppakt als haar overige taken, dan zie ik het met alle vertrouwen tegemoet. L.K. (Bert) Swart Burgemeester Zuidhorn Voorzitter Stuurgroep Veiligheidshuis Groningen

2 Bij een van de meldingen huiselijk geweld, die het VHG dagelijks screent, blijkt het slachtoffer bekend te zijn bij de ketenregisseur mensenhandel als mogelijk slachtoffer van mensenhandel (prostitutie). Destijds leverde het onderzoek naar dat signaal echter niets op. Naast psychiatrische en verslavingsproblemen heeft de vrouw een beperkte intelligentie. Zij heeft contact met diverse hulpverleners maar doet daar verder niets mee. Ze komt regelmatig in aanraking met politie en justitie en moet zelfs nog een korte gevangenisstraf uitzitten. Uit overleg met de politie en andere betrokken instellingen blijkt het lastig om deze vrouw te helpen. De zorg en hulpverlening die ze nodig heeft om meer geweld en uitbuiting te voorkomen, vermijdt ze. Het beste is dat deze vrouw naar de gevangenis gaat om haar straf uit te zitten. Daar proberen we de hulpverlening op gang te brengen en bespreken de zaak met de zorgcoördinator mensenhandel. Deze overlegt met betrokken hulpverleningsinstanties bezoekt mevrouw in de gevangenis. De vrouw krijgt een aanbod voor onderdak en begeleiding na haar gevangenisstraf. Ze belooft hierover na te denken, evenals over het doen van aangifte inzake mensenhandel. Omdat de vrouw vaak weinig doet met de aangeboden hulp spreken we tevens af dat ze bij een volgend incident meteen wordt gemeld bij een contactpersoon van de zorg. Ook start de reclassering dan meteen een onderzoek. We zoeken uit of het juridisch mogelijk is om toezicht door de reclassering te krijgen, zodat mevrouw de hulp verplicht moet accepteren. 1. Inleiding De casuïstiek in het Veiligheidshuis gaat altijd over mensen. En bijna altijd gaat het over mensen met complexe persoonlijkheden en problemen. Mensen die kampen met een opeenstapeling van chronische problemen zoals verslaving, psychiatrische problemen, relationele en financiële problemen. Dit gaat vaak gepaard met een laag IQ, persoonlijkheidsproblematiek met een beperkt inzicht in de eigen motieven en het eigen gedrag en het plegen van strafbare feiten of overlast. Het VHG brengt de juiste partijen met elkaar in contact, verzamelt en analyseert informatie, geeft advies of voert tijdelijk de regie op een gezamenlijk plan van aanpak met alle betrokkenen en bewaakt de gemaakte afspraken. Externe factoren Kranten, televisie en radio, maar ook nieuwe media zoals Facebook en Twitter, besteden veel aandacht aan soms heftige en aangrijpende incidenten. Het zorgt voor onrust en een gevoel van onveiligheid in de samenleving. Het ondersteunen van gemeenten en partners, maar ook de onderlinge samenwerking tussen deze partijen, is belangrijk voor het voorkomen en verminderen van onveilige situaties en onrust. Thema s & complexe casussen Het Veiligheidshuis Groningen houdt zich bezig met verschillende thema's, zoals: Jeugd, Huiselijk Geweld en Re-integratie van exgedetineerden. Doordat de samenleving voortdurend in beweging is, veranderen ook de vragen die via de ketenpartners bij het VHG binnenkomen. De thema's waaraan wij werken staan dan ook niet vast, maar bewegen mee met de ontwikkelingen in de samenleving. Actuele aandachtsgebieden zijn onder andere Verwarde Personen en Radicalisering. Wat niet verandert, is dat professionals altijd vragen over complexe casuïstiek voor kunnen leggen aan het VHG. Bijvoorbeeld als er maatschappelijke onrust dreigt, als er veiligheidsrisico s zijn die alleen kunnen worden opgelost als meerdere organisaties samenwerken, als de huidige samenwerking vastloopt of niet tot oplossingen leidt. Het Veiligheidshuis Groningen is een regionaal samenwerkingsverband tussen justitiële partners, zorginstellingen en gemeenten. De verschillende partners versterken elkaar, elk vanuit hun eigen expertise en perspectief. Dit maakt het oplossen van complexe problemen makkelijker. 1

3 Leeswijzer In dit jaarverslag blikt het Veiligheidshuis Groningen terug op de resultaten en ontwikkelingen uit 2015 en in het jaarplan 2016 kijken we naar de uitdagingen van het komende jaar. Hoofdstuk 2 geeft een beeld van de personele capaciteit en de financiën. Maar ook hoe we de kwaliteit behouden die onze afnemers van ons gewend zijn. In hoofdstuk 3 laten we zien hoe we vorm hebben gegeven aan de samenwerkingsverbanden met ketenpartners en andere partijen. Tot slot kijkt hoofdstuk 4 - per thema- terug op het jaar 2015 en geeft tevens een doorkijk naar het jaar Tussendoor vindt u een aantal willekeurig geselecteerde casussen uit ons bestand. Deze casuïstiek loopt als een rode draad door het jaarplan en geeft een goed beeld van de dagelijkse kost in het VHG. 2. Organisatie 2.1 Medewerkers & kwaliteitsmanagement Bezetting & ontwikkeling In de huidige bezetting zijn procesregisseurs en informatiemakelaars op alle casuïstiek inzetbaar. Daarnaast hebben alle medewerkers één of meerdere specialisatiegebieden, waarvoor zij op operationeel en op tactisch niveau het eerste aanspreekpunt zijn. De medewerkers komen wekelijks bij elkaar voor een werk- en instroomoverleg en twee wekelijks voor een functiegroep overleg. Ook is er elk kwartaal een inhoudelijke uitwisseling over de ontwikkelingen op de verschillende aandachtsgebieden. Eén van onze ervaren medewerkers viel in 2015 langdurig uit door ziekte. Een andere medewerker kreeg een nieuwe uitdaging binnen zijn uitlenende organisatie. En van een collega namen we afscheid, omdat zijn maximale contractduur bereikt was. Twee HBO-stagiaires kregen een werkervaringsplek en één stagiaire studeerde af op het onderwerp Invloed wetswijzigingen op de werkwijze Veiligheidshuis Groningen in het kader van dwang en drang (Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg - Wet Zorg en Dwang). Ook in 2016 stellen we twee stageplekken beschikbaar en een werkervaringsplek in het primaire proces van het Veiligheidshuis. Verder zijn er twee afstudeerplaatsen ingevuld op de onderwerpen Veilige Publieke Taak en Publiek- Private samenwerking veilige binnenstad. Deze projecten voor de drie Noordelijke provincies voeren we uit in nauwe samenwerking met de VGG en CMO Stamm. Tabel 1: Formatie Formatie intern Informatiemakelaars/ management onderst. 3,1 4,4 4,3 Procesregisseurs 3,4 4 4 Management/ bestuurlijk functionaris Formatie extern Politie primair proces * 1,2 1 1 Politie meldingen huiselijk geweld* 1 1 Politie regisseur samenwerkingsallianties* DJI inzet primair proces nazorg** 0,2 0,4 0,6 OM inzet primair proces 0,22 0,11 0,05 reclassering 0,1 Projectleider RPC/ VPT*** 0,4 Totaal 10,92 13,91 14,45 *In 2016 zal deze inzet van de politie in het primair proces in deze vorm verdwijnen en vervangen worden door afspraken met de BT s. De strategische inzet van de politieregisseur is niet meer uitsluitend op het veiligheidshuis gericht. **In 2015 is een medewerker DJI beschikbaar in de Veiligheidshuizen Groningen en Drenthe voor de verbinding met de P.I s en het toeleiden naar arbeid van gedetineerden. ***de kosten worden geheel betaald uit door subsidie van derden, waarbij het veiligheidshuis samen met de VGG budgethouder is. Formatie perspectief 2016 De formatie blijft in grote lijnen gelijk. Er is een licht effect te zien door de periodieke stijging van salarissen. De afgelopen jaren waren de salariskosten echter lager door voordelige inhuur. Een deel van de extra inhuur in 2015 is gerealiseerd uit reservering van een overschot in Vanwege het grote aantal casussen, die bovendien niet allemaal leiden tot procesregie, wordt de functie van informatiemakelaar het komende jaar uitgebreid. Zo verbeteren we de borging van de werkprocessen, continuïteit en bereikbaarheid. 2

4 Privacy In 2015 ontwikkelden we met onze ketenpartners en de Veiligheidshuizen in Drenthe en Friesland een nieuw privacyreglement. Dit proces ronden we in de eerste helft van 2016 af. De invoering van dit nieuwe reglement vereist een update van de werkwijze bij registratie en gegevensdeling. Uiteraard blijven we dit op een verantwoorde wijze uitvoeren. Een aantal medewerkers is in 2014 al getraind in het omgaan met privacyaspecten. In 2015 volgden twee hulpverleningsteams in de provincie een workshop op dit gebied. Training Verschillende medewerkers volgden in 2015 een opleiding, zoals een mediation training, een opleiding tot coördinator re-integratie gedetineerden of een leergang ketenregie. Ook kregen alle medewerkers een eendaagse communicatietraining. De communicatie voor het Veiligheidshuis vindt immers elke dag plaats; tijdens elk overleg en via elke medewerker. Bovendien levert iedere medewerker vanuit zijn eigen expertise, een bijdrage aan het actueel houden van de website, die in 2015 opnieuw is vormgegeven. Processen Een ander aspect van kwaliteitsmanagement dat in 2016 aan de orde komt is de doorontwikkeling van de werkprocessen en werkverdeling, maar ook het expliciet invullen van rollen en diensten zoals: informeren, adviseren, ondersteunen en regievoering. In onze werkwijze lopen we zoveel mogelijk vooruit op de (digitale) aansluiting ZSM. Gemeenteraden & colleges Het VHG organiseerde vier interactieve voorlichtingsbijeenkomsten voor alle gemeenteraden, wethouders en beleidsambtenaren, over actuele thema s in het Veiligheidshuis. Ook worden we regelmatig uitgenodigd door een gemeenteraad of commissie om over ons werk te vertellen. Deze activiteiten zetten we het komende jaar voort. Onderzoek Vanuit het Ministerie van Veiligheid & Justitie voert het WODC in 2016 een evaluatieonderzoek uit naar alle Veiligheidshuizen in Nederland. In dit onderzoek wordt specifiek ingezoomd op een tiental Veiligheidshuizen, waaronder Groningen. De uitkomsten van dit onderzoek gebruiken we voor de verbetering van onze dienstverlening waar nodig. Een man en vrouw hebben een lange geschiedenis van huiselijk geweld, waarbij tevens drie kinderen (twee van hen gezamenlijk) betrokken zijn. De problemen spelen voornamelijk als hij onder invloed is. Hulpverlening komt niet op gang. Mevrouw is bang voor haar ex, maar zegt tegelijkertijd dat hij een goede vader is. Terwijl de casus loopt komt er weer een melding binnen dat mevrouw door haar ex wordt lastig gevallen. De man is haar woning binnengedrongen, heeft haar mishandeld en ging er vervolgens vandoor. Mevrouw kreeg beveiliging en de man werd aangehouden. Hierbij pleegde hij verzet. Na onderzoek van de reclassering krijgt de man een GPS enkelband en een contact verbod. Om de communicatie helder te houden wordt er één contactpersoon aangesteld voor overleg tussen de reclassering en de zorg- en hupverleners rond het gezin. De man werkt overal aan mee en wil in de toekomst graag contact met de kinderen. Hij is aangemeld voor behandeling bij de AFPN. Er wordt alarm geslagen als meneer binnen een straal van 5 km rondom het verblijfsadres van zijn ex-vriendin betreedt. Ook wordt hij gecontroleerd op het gebruik van verdovende middelen en verblijft in een instelling voor begeleid wonen of maatschappelijke (24-uurs) opvang. Als meneer na enige tijd weer vastzit voor het telefonisch bedreigen van zijn ex-vriendin, blijkt dat zij en de man -tegen de afspraak inregelmatig contact onderhouden. Dit vertellen zowel de maatschappelijk werker van de vrouw als de toezichthouder reclassering van meneer. Zo is er recent een gezamenlijk uitje geweest met de kinderen, waarna mevrouw de nacht bij meneer doorbracht. Beide houden zich niet aan het contactverbod. Als het echter uit de hand loopt, krijgt meneer op zijn dak. De politie en het OM zetten daarom de beveiliging van mevrouw stop. Op dit moment houden beiden zich aan het contactverbod en komt er begeleiding op de omgang met de kinderen. Het Veiligheidshuis volgt de zaak. 3

5 2.2 Financiën Baten De rijksbijdrage bleef gelijk aan het niveau van 1 januari 2013, de gemeentelijke bijdragen staan vast conform de afspraken op 1 januari Het Veiligheidshuis coördineerde in 2015 de re-integratie van ex-gedetineerden (nazorg) voor de stad Groningen en twintig Ommelander gemeenten. Per 1 januari 2016 sluit ook de gemeente Hoogezand-Sappemeer aan. Alle deelnemende gemeenten betalen per ex-gedetineerde een bedrag van 200 euro aan het VHG voor de coördinatie en uitvoering. Jaarlijks investeert de gemeente Groningen euro in de re-integratie van ex-gedetineerde stadjers. Hiermee betaalt de stad tevens een deel van de benodigde S overhead voor de re-integratie van ex-gedetineerden in de aangesloten Ommelander gemeenten. Het begrote bedrag voor het thema mensenhandel wordt bekostigd volgens een vaste verdeling, zoals afgesproken vanaf Tabel 2: Begrote en gerealiseerde lasten en baten van het VHG Bedragen x 1000,- Personeel en huisvesting Overige lasten Totaal lasten Bijdrage gemeenten en rijk alg. Overige gemeentelijke bijdragen Bijz. bijdragen gem. Groningen Jeugd en Antillianen Reservering Totaal baten Begroting Rekening Begroting 2016 Er zijn geen afspraken over indexering van de bijdragen. De rijksbijdrage is vooralsnog vastgesteld op het niveau van 1 januari 2013, de gemeentelijke bijdragen zijn conform de afspraken op 1 januari Ten aanzien van de doelbijdrage nazorg ex-gedetineerden is geen indexering afgesproken. De bijzondere bijdragen van de gemeente Groningen zijn bedoeld voor de stadsaanpak jeugd en Antillianen De gemeente ontvangt een brief van een echtpaar dat al tien jaar lang overlast ondervindt van de buren. De politie weet ervan, maar er is nooit aangifte gedaan of een getuige geweest van de vernielingen en overlast. Het echtpaar wil dat er snel iets gebeurt. De gemeente, politie, buurtbemiddeling en het VHG overleggen. De buurtagent die met beide partijen een goed contact heeft, stelt voor om onder zijn leiding om tafel te gaan. Beide partijen wijzen dit voorstel af. Ook buurtbemiddeling helpt niet. Vanwege het gebrek aan bewijs voor de overlast en omdat beide adressen geen stappen zetten om de situatie te verbeteren, besluiten de betrokken instellingen niets meer te doen. De gemeente, bij wie de klacht binnenkwam, wijst deze de mensen op hun eigen verantwoordelijkheid om mee te werken aan een oplossing. Lasten De uitgaven betreffen vrijwel geheel de personele lasten en huisvesting. Onder overige lasten vallen de kosten voor ICT, vergader-, congres- en voorlichtingsfaciliteiten, communicatiemiddelen en de inhuur van externe deskundigheid. 3. Samenwerkingsverbanden en relaties Afnemers & partners De afnemers van het Veiligheidshuis zijn alle ambtenaren en bestuurders van gemeenten, de zorg- en justitiepartners, die een casus aanbieden bij het Veiligheidshuis. Elke professional kan een zaak aandragen. Samen met hen en andere partners maakt het VHG een plan van aanpak op maat. Deze kan repressief van aard zijn en tegelijkertijd gericht op zorg en hulp. Door het versterken en structureren van de aansluiting met de ketenpartners blijft de focus van het Veiligheidshuis onveranderd op de mensen die een gevaar voor zichzelf of de samenleving zijn en zich in het grijze gebied bevinden tussen zorg en strafrecht: mensen met meervoudige problematiek die niet de plek of begeleiding krijgen die nodig is om bijvoorbeeld overlastgevend of gewelddadig gedrag te stoppen. Deze mensen vallen nu regelmatig tussen wal en schip. 4

6 Zorg & veiligheid De ambitie om te komen tot een Zorg- en Veiligheidshuis vergt voor de komende periode een sterkere aansluiting met ketenpartners. Zowel de aansluiting met ZSM als de aansluiting bij het sociaal domein zijn essentieel voor een steviger en duidelijker rol van het Veiligheidshuis. Het voornemen van onder andere de politie en het OM om een Top X aanpak te implementeren, heeft voor deze sterkere verbinding een structurerende rol. ZSM & top X Laagdrempelig aansluiten bij onze justitiële partners in hun samenwerkingsverband ZSM blijft ook in 2016 op de agenda staan. Centraal hierbij staat de wens om de strafrechtelijke afdoening zo betekenisvol mogelijk te laten zijn. Ook bij de justitiële partijen heeft het voorkomen en verminderen van herhaald dader- en slachtofferschap prioriteit. Een goede afstemming met de zorg is daarbij essentieel. Onze natuurlijke partners in de samenwerking vanuit de zorg, justitie en de gemeenten zijn grotendeels gelijk gebleven. Maar er is ook veel veranderd met de komst van de sociale wijk- en gebiedsteams en de drie decentralisaties en reorganisaties bij ketenpartners 3D & lokale professionals De zorg komt dichter bij de inwoners, waarbij één huishouden, één plan, één coördinerend hulpverlener het uitgangspunt is. Het Veiligheidshuis zoekt actief aansluiting bij de ontwikkelingen in het kader van de 3D s en wil investeren in laagdrempelige afspraken voor de 1 e lijn professionals in de wijk- en gebiedsteams. Denk aan het tijdig meekijken en meedenken bij casuïstiek om te voorkomen dat problemen escaleren. De adviserende en informerende rol van het Veiligheidshuis wordt de komende jaren naar verwachting steeds belangrijker. Eén huishouden, één plan, één coördinerend hulpverlener. Politiewerkwijze In 2016 verdwijnt de directe operationele inbreng in het Veiligheidshuis, waarbij de politie een of meerdere formatieplaatsen fysiek in het VHG te werk stelt. De informatiepositie van de politie blijft direct gekoppeld aan de veiligheidshuizen, maar de inbreng wordt georganiseerd vanuit de politiebasisteams. Deze aangepaste werkwijze is conform de landelijke en noordelijke besluitvorming. De portefeuillehouder van de politie-eenheid Noord Nederland gaf hierover in november 2015 een presentatie in de stuurgroep van het VHG. De bestaande werkwijze tussen VHG en de wijkagenten blijft ongewijzigd. ZSM Zo Spoedig Slim Selectief Mogelijk De instroom, afhandeling en routering van strafzaken, jeugd en huiselijk geweld lopen grotendeels via ZSM. In ZSM werken het OM, de politie, de reclassering, de Raad voor de Kinderbescherming en Slachtofferhulp Nederland samen. Indien de stuurgroep daartoe opdracht verleent, blijft het VHG betrokken bij het doorontwikkelen van een Top X aanpak voor plegers van delicten en overlast die een grote impact hebben op het slachtoffer: zo lokaal en vroegtijdig als kan en zo repressief en centraal als nodig is. Samenstelling stuurgroep In breidde de stuurgroep van het Veiligheidshuis Groningen uit met de bestuurders van Jeugdbescherming Noord (voorheen Bureau Jeugdzorg), de Justitiële Inrichtingen (gevangeniswezen) en het Kopland (maatschappelijke opvang en toevluchtsoord, voorheen Steunpunt Huiselijk geweld). De re-integratie van gedetineerden blijft evenals voorgaande jaren een belangrijke pijler van het VHG. Daarnaast komen in 2016 ook weer jeugd, huiselijk geweld en kindermishandeling prominent aan de orde. De wethouder jeugd van de gemeente Groningen sluit aan bij de stuurgroep. Een punt van aandacht is betrokkenheid van de GGZ en de forensische psychiatrie in stuurgroepverband. 5

7 4. Inhoudelijke terugblik en doorkijk naar Persoonsgebonden aanpakken & maatwerk Tabel 3: Maatwerk De Maatwerkzaken komen deels uit de brede instroom van Jeugd, re-integratie ex-gedetineerden en huiselijk geweld. Daarnaast worden er complexe zaken aangemeld door ketenpartners. Elke complexe casus vraagt om een specifieke benadering. Zo verschilt bijvoorbeeld de samenstelling van het overleg per casus. Het gaat hierbij om mensen met een meervoudige problematiek. Dit is een relatief kleine groep, die veel problemen veroorzaakt en veel aandacht en capaciteit vraagt van politie en hulpverleners. Gemeente Groningen 68 (178 pers) 61 Ommelanden 109 (201 pers) 73 Geheim adres Totaal In 2016 willen we nog tijdiger betrokken worden bij casussen die bijvoorbeeld in de sociale teams en wijkteams spelen. Ook werken we aan versterking van de verbinding met de GGZ en de forensische zorg. Eerder betrokken zijn betekent meer maatwerkadvies en minder maatwerk waarin het VHG de procesregie neemt. 4.2 Jeugd & Veiligheid Voor de afname van maatwerkzaken, vooral in de Ommelanden, is geen eenduidige inhoudelijke verklaring. Mogelijk is er een verband met de inrichting van de sociale wijkteams in 2015 en de onbekendheid met het VHG in de wijkteams. Een reden is dat er uit de re-integratie exgedetineerden minder maatwerkzaken voortkomen nu deze casussen via het instroomoverleg ex-gedetineerden lopen. Er is in die zaken in een eerdere fase een ketenbreed casusoverleg. Jeugdgroepen en risicojeugd Het Veiligheidshuis Groningen ondersteunt bij de tijdige signalering en aanpak van jeugdgroepen en risicojeugd. Op verzoek van de gemeente Groningen startte in 2015 een procesregisseur jeugd die zich in de gemeente richt op de verbindingen rondom risicojeugd, de gemeentelijke aanpak van jeugdgroepen en de monitoring van risicojongeren. Het Veiligheidshuis werkt nauw samen met de sociale teams en WIJ teams, met de politie, de stadsdeelcoördinatoren en het jeugdbeleid van de stad. In 2015 is onder meer ingezet op Hoogkerk, Paddepoel en op niet-wijkgebonden groepen en individuele jeugd casussen. We zetten de implementatie van de aanpak risicojeugd stad voort en we ondersteunen vergelijkbare initiatieven in de Ommelanden gemeenten. We streven naar een zo lokaal mogelijke, integrale aanpak van risicojeugd, die aansluit bij de aanpak in de WIJ teams/ sociale wijkteams. In 2016 willen we de aanpak risicojeugd doorontwikkelen en waar nodig uitbreiden. Samen met jeugdbeleid in Groningen onderzoekt het VHG de behoefte aan een informatief aanbod over tijdige signalering en interventie methodieken. Tabel 4: Jeugdgroepen Gemeente Groningen 9 (152 pers) 4 (103 pers) Ommelanden 10 (153 pers) 6 (98 pers) Totaal 19 (305 pers) 10 (201 pers) Voor de afname van jeugdgroepen is geen duidelijke verklaring. In personen zijn de verschillen kleiner dan in groepen. 6

8 Leerplicht In 2015 is het casusoverleg leerplicht geëvalueerd. Dit gebeurde in samenwerking met leerplichtambtenaren, het OM, de politie en de Raad voor de Kinderbescherming. In 2016 willen we de opzet voor het overleg over leerplichtzaken aanpassen aan de huidige ontwikkelingen in het lokale sociale domein. 4.3 Huiselijk geweld en kindermishandeling Tabel 5: Leerplicht Gemeente Groningen Ommelanden Totaal Sinds januari 2015 screent het VHG dagelijks alle meldingen huiselijk geweld. Het dagelijkse overleg met Veilig Thuis over de politiemeldingen gebeurt telefonisch. Zo vindt de triage plaats, op basis van alle beschikbare informatie en delen we wederzijds veel kennis en expertise. In 2016 gaan we verder met het ontwikkelen van deze samenwerking met Veilig Thuis en de WIJ teams/ sociale teams. De focus komt dan meer te liggen op de code rood en huisverbod zaken, de samenwerking in de complexe casuïstiek en het afstemmen in zaken waarin ook een strafrechtelijk proces loopt. Het VHG is in 2015 via Veilig Thuis bij een klein aantal meldingen kindermishandeling betrokken, maar er is geen reguliere stroom meldingen kindermishandeling in het VHG. Meldingen komen ook uit de sociale wijkteams en van andere (zorg)partners. Afname van de leerplicht zaken kan te maken hebben met het streven van het OM naar minder processen verbaal. Daarnaast speelt de veranderde lokale context van de leerplichtambtenaren in het sociaal domein wellicht ook een rol. Tabel 6: Huiselijk geweld Gemeente Groningen Ommelanden Geheim adres In wijk X is een groep jongeren actief die zich hinderlijk gedraagt tegenover buurtgenoten, leeftijdsgenoten, politie. Ook plegen ze vernielingen in de wijk. We brachten de groep op persoonsniveau in kaart. Er bleken al hulpverleners betrokken te zijn bij deze jongeren. In overleg met hen is er een gezamenlijk plan van aanpak opgesteld. De jeugdigen en hun ouders kregen een brief en/ of huisbezoek van jongerenwerkers of medewerkers van het wijkteam. In persoonlijke gesprekken is besproken wat hun gedrag voor anderen betekent en wat de gevolgen zijn voor henzelf. Na een nieuw een incident zijn er opnieuw gesprekken gevoerd met de jongeren en hun ouders. Voor een aantal jongeren is pedagogische hulp ingezet en een aantal jongeren is strafrechtelijk vervolgd. Daarnaast is met alle betrokkenen gekeken naar de positieve krachten van deze jongeren en hoe zij dit in kunnen zetten om de leefbaarheid van hun wijk te verbeteren. Dit proces loopt door in Totaal De cijfers huiselijk geweld laten zien dat VT en het VHG in 2015 veel zaken hebben gescreend. In 2014 vond deze screening niet plaats. Vanwege de administratieve belasting is de registratie beperkt tot zaken met een mogelijk vervolg. In 2016 wordt de registratie nog verder beperkt tot zaken die een actief vervolg hebben in het Veiligheidshuis. Proeftuin Op verzoek van het ministerie van V&J participeert het Veiligheidshuis samen met Veilig Thuis in de proeftuin Tijdig signaleren en tijdige interventies over de samenwerking Veilig Thuis Veiligheidshuis. In 2016 wordt hierover een e-book met best practices gepubliceerd. In dit kader kwam in 2015 de Directeur- Generaal van het ministerie van V&J op werkbezoek bij het VHG. 7

9 Een dakloze vrouw zonder enig toekomstperspectief zorgt voor overlast. Ze gebruikt, drinkt en maakt veel ruzie met haar vriend. Die ruzies dreigen uit de hand te lopen met fysiek geweld. Ze is vaak opgenomen geweest, is bekend als kruimeldief en heeft vaak voor korte tijd in de gevangenis gezeten. Vaak staat ze echter alweer op straat voordat de detentiemelding binnenkomt en we nazorg kunnen bieden. Ze is aangemeld bij het instroomoverleg ex-gedetineerden, waar blijkt dat ze al langere tijd begeleidt wordt door de Verslavingszorg. Omdat ze verslavingszorg niet geïnformeerd was over haar laatste detentie kwam de vrouw na die tijd weer op straat terecht. Om dat te voorkomen hebben de verslavingszorg en de gevangenis nu duidelijke afspraken gemaakt, met als doel om de vrouw vanuit detentie te motiveren voor verandering en haar een nieuwe start te bieden. Verslavingszorg heeft hierin ook het Leger des Heils betrokken. Samen hebben zij, met de case manager in de gevangenis een intakegesprek gevoerd met mevrouw. Mocht er op de dag van haar ontslag geen plek zijn bij het Leger des Heils, dan kon ze tijdelijk terecht bij St. Terwille. Mevrouw verblijft momenteel nog steeds binnen deze woonvorm van het LdH en doet het goed. Omdat er op dag van haar ontslag nog geen zicht was op financiering van dit traject, stond het VHG garant voor de eerste kosten (uit de landelijke subsidie voor wonen en werken van ex-gedetineerden). Maar we hoefden dit budget niet aan te spreken. Door de nauwe samenwerking tussen alle partijen konden we de detentie benutten om mevrouw een nieuwe start te bieden en haar zwerfgedrag te stoppen 4.4 Nazorg ex-gedetineerden Vanaf 1 maart 2015 worden bijna alle gedetineerden besproken in het ketenbrede instroomoverleg. Dit gebeurt zo snel mogelijk na de eerste detentiemelding. Er wordt bekeken wat er al bekend is over een gedetineerde en wie met deze persoon contact heeft. De frontoffice van DJI levert hierin een belangrijke bijdrage. In het overleg wordt gekeken wat er al kan worden ingezet in de detentiefase en wie naast de interne casemanager van de gevangenis, de externe casemanager is om de gedetineerde te begeleiden bij terugkeer in de maatschappij. Door de samenwerking met de sociale teams in de stad is er een vollediger en directer zicht op eventuele achterblijvers en de zorg die nodig is voor een goede terugkeer in de wijk. Ook zijn er betere afspraken gemaakt met de Ommelander gemeenten. Omdat fysieke deelname aan het overleg voor de Ommelander gemeenten veel tijd kost, zorgen we voor een goede onderlinge informatie-uitwisseling. Tabel 7: Reïntegratie Gemeente Groningen Ommelanden Totaal Hoogezand* Stadskanaal* Het Veiligheidshuis coördineert in 2015 de nazorg voor alle gemeenten met uitzondering van Hoogezand en Stadskanaal. Arbeidstoeleiding Samen met DJI wordt ook de arbeidstoeleiding voor Groningse gedetineerden ondersteund. Dit leidt tot een grotere instroom bij Werken na Detentie en Werkpro. In 2016 beleggen we de arbeidstoeleiding intern bij de casemanagers in de gevangenis en monitoren we samen met DJI de resultaten. In 2016 sluit ook de gemeente Hoogezand-Sappemeer aan bij de coördinatie van de nazorg. We willen het komende jaar nog intensiever samenwerken met de casemanagers in de PI s en met Werk&Inkomen in de stad Groningen. De arbeidstoeleiding wordt gefaseerd in de reguliere werkwijze van DJI gevoegd. Samen met DJI bekijken we de eventuele meerwaarde van de zogenaamde Family Approach voor de bestaande ketenbrede aanpak. 8

10 4.5 BIJ (Bijzondere Informatievoorziening Justitiabelen) De BIJ-gemandateerden in het Veiligheidshuis screenen alle BIJ zaken die gemeld worden in de gemeente Groningen. Op verzoek ondersteunen we ook de andere gemeenten hierbij. Met de Van Mesdagkliniek en de reclasseringsinstellingen overleggen we hoe we in 2016 tijdiger betrokken kunnen worden bij de planvorming van de re-integratie van (ex) tbs ers. 4.6 Mensenhandel/ uitbuiting In de provincie Groningen is, in samenwerking met het Thorbecke Instituut van de NHL, de werkwijze geëvalueerd. In Noordelijk verband stellen we een gezamenlijk Plan van Aanpak op voor de gemeentelijke ketenregie bij uitbuiting/ mensenhandel. De uitkomsten van de evaluatie, het Plan van Aanpak Noord en de eigen ervaringen worden uitgewerkt in een werkplan 2016 en verder. Ook de stuurgroep besteedt het komende jaar aandacht aan dit thema. Voor een effectieve aanpak van mensenhandel en uitbuiting moeten professionals signalen beter leren herkennen én doorgeven aan de ketenregisseur. Het komende jaar ondersteunen we gemeenten hierin. 4.7 Overlast binnenstad/ A-Kwartier/ Caribische Nederlanders De focus van de persoons- en gebiedsgerichte aanpak ligt al geruime tijd op het A-Kwartier, maar ook andere overlast in de binnenstad verliezen we niet uit het oog. De specifieke aanpak van Caribische Nederlanders, die in het A-Kwartier als overlastpleger oververtegenwoordigd zijn, is geëvalueerd. Op verzoek van de driehoek in de gemeente Groningen zetten we een intensieve, persoonsgerichte Top X aanpak op voor een aantal overlast gevende Antilliaanse burgers. Deze richt zich op de overlast gevende en zijn of haar sociale systeem. We werken nauw samen met het WIJ team Beijum gericht op jeugd, vroegsignalering, tijdige interventies en preventie in de wijk. Ook willen we effectiever samenwerken met de coördinatoren van de overlastmeldpunten in de stad Groningen in de aanpak van notoire overlastplegers. 4.8 Verwarde personen Naar aanleiding van landelijke aandacht voor het thema Verwarde Personen wordt in de provincie Groningen een aanpak ontworpen voor de verbetering van de zorgketen (directe opvang). Het gaat om mensen die verward gedrag vertonen en chronisch of incidenteel gevaarlijk zijn voor zichzelf en hun omgeving. Huisvesting is vaak problematisch, ook in de bestaande voorzieningen voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen. Het Veiligheidshuis is actief betrokken bij de totstandkoming van een aanpak voor verwarde personen, die mogelijk breder is dan de huidige vraaggerichte maatwerk aanpak. Een meneer heeft het idee dat mensen hem niet moeten; ze pesten hem en als hij sirenes hoort, is hij bang dat ze hem komen halen. Ook is hij bang voor straling door de muur. Door deze gedachten scheldt hij soms mensen uitscheldt of slaat ze op hun hoofd. Ook achtervolgt en stalkt hij mensen die hem proberen te helpen. Bij één van de hulporganisaties heeft hij een pandverbod. Hierdoor zijn sommige mensen bang voor hem. De woningstichting wil hem uit zijn woning zetten. Vanwege de complexe situatie zoekt het wijkteam contact met het VHG. Wij overleggen met de politie, woningstichting, verslavingszorg en GGZ: hoe zorgen we dat deze man de nodige hulp krijgt en hoe voorkomen we meer overlast? Gezamenlijk besluiten we dat hij moet worden opgenomen in een psychiatrische instelling. Omdat hij daar niet vrijwillig mee instemt, willen we hem laten opnemen met een rechterlijke machtiging. We houden alle incidenten en informatie bij, als onderbouwing voor een beoordeling. Als meneer voor een strafbaar feit wordt aangehouden, moet hij meteen worden beoordeeld door een psychiater. We zorgen dat elke betrokken partij hiervan op de hoogte is. Wanneer hij inderdaad wordt aangehouden wegens bedreiging, houdt de politie hem in voorlopige hechtenis. Psychiatrisch onderzoek wijst uit dat meneer voor een langere periode op de psychiatrische afdeling van de gevangenis moet verblijven. Onder bepaalde voorwaarden worden zijn vaste lasten doorbetaald, zodat hij zijn woning kan behouden. Hij weigert echter mee te werken en zijn woning wordt opgezegd. In overleg met de hulpverleners en de casemanager van de gevangenis wordt de woning leeggehaald en de spullen opgeslagen. 9

11 Een jongeman mishandelt al jaren zijn moeder en is eisend en bedreigend tegen zijn omgeving, waaronder zijn exvriendin. Moeder durft niet tegen hem op te treden en betrokkenen houden de hulpverlening een beetje op afstand. Als iemand hem aanspreekt vertoont hij zelfdestructief gedrag. Hij heeft meerdere problemen zoals schulden, drugsgebruik en het handelen hierin. Het toezicht van de reclassering is teruggelegd en volgens hen is het een zeer complex geval; hij werkt niet mee aan onderzoeken, verschijnt niet op zittingen en trekt volledig zijn eigen plan. Er zijn steeds nieuwe incidenten, maar de jongeman is niet aanspreekbaar en moeder werkt niet echt mee. Na bedreiging in een apotheek is hij aangehouden en komt hij in detentie wegens het niet uitvoeren van eerder opgelegde werkstraffen. Het plan is om toe te werken naar langdurige gedwongen opname of detentie en om de jongeman en moeder apart van elkaar te laten wonen. De beoordeling van de psychiater is hierbij van groot belang. Van de rechter krijgt de jongen echter nog een kans om zijn werkstraffen uit te voeren, waardoor hij weer snel rij is. Ook geeft moeder aan dat hij weer thuis kan komen wonen en dat ze zelf niet wil verhuizen. De jongeman gaat na zijn vrijlating inderdaad weer bij zijn moeder wonen. Aan de enige hulpverlener die nog in beeld is, heeft de jongen toegezegd mee te gaan naar de Forensische Ambulante Zorg. Hij heeft een verbod bij apothekers en krijgt voorlopig medicatie via zijn hulpverlener. Het wijkteam zet in op moeder en haar woonsituatie en de jongeman gaat de openstaande werkstraffen uitvoeren. Het Veiligheidshuis blijft de casus actief volgen. 4.9 Radicalisering Het Veiligheidshuis is van oudsher betrokken bij het expertisenetwerk radicalisering dat tot 2014 vanuit het CMO is onderhouden. Na het wegvallen van de ondersteuning door het CMO zijn er in 2015, op ondersteuning in Maatwerk casussen na, geen specifieke activiteiten ondernomen. Een actueel aandachtspunt is het tijdig signaleren van radicaliserende moslimjongeren. Zo organiseerde de gemeente Groningen trainingen in het herkennen van signalen en de behandeling van casussen. Vanwege deze expertise, het samenwerkingsconvenant en privacyreglement, zet de gemeente Groningen in het Veiligheidshuis een casustafel op, om signalen te verzamelen en partijen te verbinden. Ook andere gemeenten vragen het Veiligheidshuis om ondersteuning op dit thema Verbinding lokaal veiligheidsbeleid Groninger gemeenten In 2015 zijn zes bijeenkomsten met IVB ambtenaren, het OM en de politie georganiseerd onder voorzitterschap van de bestuurlijk functionaris. Hieraan voorafgaand komt de agendacommissie bijeen. Dit overleg bereidt onder andere het pfh-bvei voor en heeft aandacht voor een terugkoppeling vanuit het AVO/ RBPONN. De bijeenkomsten dragen tevens bij aan deskundigheidsbevordering op gemeenschappelijke thema s, onderlinge uitwisseling van informatie en ervaringen en het ontwikkelen van gezamenlijke aanpakken. Op verzoek van gemeenten of één van onze ketenpartners organiseerde het VHG themabijeenkomsten rond de regeling Bestuurlijke Informatie Justitiabelen, een bestuurlijke conferentie over de handhaving van de Drank- en Horecawet en in samenwerking met de RuG een bijeenkomst over sociale onrust omtrent de aardbevingsproblematiek. Ons Veiligheidshuis onderscheidt zich door de directe en veelzijdige verbinding met alle gemeenten in Groningen. Ons Veiligheidshuis onderscheidt zich van veel andere Veiligheidshuizen door de directe en veelzijdige verbinding met alle gemeenten in Groningen. Naast onze verbindende kerntaak in de casuïstiek (één gezin, één plan, één regisseur) ondersteunen we partijen bij het ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak. Denk aan thema s als Alcohol & Jeugd, Drank & Horecawet, veilige publieke taak, burgernet of lokaal veiligheidsbeleid. 10

12 Veilige Publieke Taak In 2007 startte het landelijke programma Veilige Publieke Taak (VPT) om agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak -zoals ambulancemedewerkers, brandweermensen, onderwijzers en conducteurs- aan te pakken. Het gaat om een gecombineerde en integrale aanpak, bestaande uit werkgeversmaatregelen en het bevorderen van een effectieve en efficiënte ketensamenwerking tussen de verschillende werkgevers, gemeenten, politie en het OM. Het programma VPT pakt geweld aan tegen mensen met een publieke taak. De coördinatie van de aanpak in de regio Noord Nederland is in 2015 en 2016 ondergebracht bij het Veiligheidshuis Groningen. Burgemeesters Galama (Stadskanaal), Loohuis (Hoogeveen), en Waanders (Dongeradeel), treden op als bestuurlijk portefeuillehouders voor deze regio. In 2016 staat de borging van VPT centraal en is een afstudeeronderzoek gepland naar de weerbaarheid van sociale teams tegen agressie en geweld. Vanuit dit onderzoek bieden we ondersteuning aan het organiseren en uitvoeren van de dilemmasessies met sociale teams. Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing Toen het bestuur van het Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing (RPC) zichzelf in 2014 ophief, vroegen zij het VHG om met de resterende gelden invulling te geven aan de ontwikkeling van de pilot Veilige Binnenstad in de gemeente Oldambt. De samenwerking binnen de pilot Veilige Binnenstad in de gemeente Oldambt is vrij uniek in Noord-Nederland. In deze pilot werken gemeente, ondernemers, politie, brandweer, bewoners en het onderwijs samen aan het vergroten van de veiligheid in de gemeente Oldambt en specifiek de binnenstad. Een dergelijke samenwerking is vrij uniek in Noord-Nederland. De ervaringen in Oldambt worden samen met andere soortgelijke voorbeelden uit Noord Nederlandse gemeenten, gebundeld in een handreiking van good practices voor alle 59 Noord Nederlandse gemeenten. Daarvoor onderzoeken we in 2016 hoe gemeenten het samenwerkingsverband met veiligheidsopleidingen zo kunnen inrichten dat de inzet van de stagiaires van veiligheidsopleidingen een meerwaarde oplevert voor de sociale veiligheid. Bezoekadres Hanzeplein GW Groningen Postadres Postbus AG Groningen 11

13 Afkortingenlijst AFPN AVO BIJ CMO DJI GGZ OM pfh-bvei PI RBPONN RPC RuG tbs VGG VHG VPT V&J WODC ZSM Ambulante Forensische Psychiatrie Noord Ambtenaren Voorbereidingsoverleg Bestuurlijke Informatie Justitiabelen Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Dienst Justitiële Inrichtingen Geestelijke Gezondheidszorg Openbaar Ministerie Portefeuillehoudersoverleg Bestuur Veiligheid Europa Internationaal Penitentiaire Inrichting Regionaal Bestuurlijk Politie Overleg Noord Nederland Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing Rijksuniversiteit Groningen terbeschikkingstelling Vereniging Groninger Gemeenten Veiligheidshuis Groningen Veilige Publieke Taak Veiligheid & Justitie Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum Zo Spoedig/ Slim/ Selectief Mogelijk 12