Denktank Vergroenen van belasting. Energieconferentie GroenLinks, 11 juni

Transcriptie

1 Denktank Vergroenen van belasting Energieconferentie GroenLinks, 11 juni

2 Inhoud presentatie 1.Waar staan we in Nederland met groene belastingen? 2.Vergroeningsagenda 3.Pakket aan opties 4.Conclusies EC-definitie groene belasting = een belasting waarvan de fysieke basis een meetbare impact heeft op milieu Energie, transport en vervuiling en grondstofuitputting 2

3 Waar staan we? Lessen 20 jaar vergroening

4 Ontwikkeling van groene belastingen in Nederland 4

5 Extra inkomsten van 19 mld maakt verlaging op belasten arbeid mogelijk Inkomstenbelasting van 72% naar 52% vennootschapsbelasting van 45% naar 25 % Die de Nederlandse economie concurrerender gemaakt 5

6 Vergroening is effectief geweest 6

7 Kunnen we belastingen in NL verder vergroenen? Of zijn grenzen bereikt? 7

8 Kunnen we verder vergroenen in Nederland? Korte antwoord Ja Lange antwoord Aanpassen: Huidige begrotingskader: scheiding tussen inkomsten en uitgaven Eisen aan stabiele groene belastingen Koppelen van groene inkomsten-> positieve prikkels belonen van koplopers en innovatie (wortel en stok) 8

9 Act Now Eiwittransitie Dierlijk Eiwit tax Carbon taxation Belasting afval en grondstoffen Transitie Low Carbon Economy Transitie circulaire economie 9

10 Waar staan we? Lessen 20 jaar vergroening

11 Hoofdlijn van vergroeningsagenda 1. Verbreed de EB, schaf fiscale subsidies af 2. Introduceer een nieuwe CO 2 -heffing als onderdeel van de belasting op energieproducten 3. Breid uit met nieuwe grondslagen 1. Vlees/ dierlijke eiwit 2. CO 2 3. Afval 4. Stel Europese vergroeningsagenda op 1. Bestaande Europese importheffingen is interessante set voor vergroening 2. Ook Europees verschuiving van belasting op arbeid/lidstaten naar import van grondstoffen aanjagen. 11

12 Overzicht concrete vergroeningsmaatregelen 12

13 Energiebelasting [ /ton CO2] Gas Elek Typische gebruiker Schijf Huishoudens Schijf MKB, zakelijke dienstverleners Schijf MKB, overheid Schijf Industrie (vermoedelijk deel ETS) Schijf 5 (nietzakelijk) Schijf 6 (zakelijk) Niet-zakelijk Energiebedrijven, staal, aluminium (ETS) 13

14 Pakket aan vergroeningsopties

15 Energie 3,5 mld jaar Aandachtspunten vergroenen Naar rato milieueffect >> Minder degressief Minder ingewikkeld, lagere uitvoeringskosten Richten op gas Bij voorkeur belasting op input fossiele energie, naar rato CO 2 -> Stimuleren verduurzaming Mogelijkheden: Aanpassen tarieven per schijf energiebelasting CO 2 -heffing op input brandstoffen CO 2 -heffing Minimumprijs ETS Belasting op toegevoegde koolstof 15

16 Transport personenvervoer 3,5 miljard/jaar Analyse (Prijs van een reis, CE Delft 2013) Prikkels nog niet efficiënt: structuur sluit niet goed op externe kosten Tijdstip Plaats Milieukenmerken Omvangrijke subsidies voor verkeer (LPG, diesel, leaseauto s en bestelauto s ) Voorstel Bijtelling afhankelijk maken van gereden prive-kilometers Beperken vrijstelling reiskostenvergoeding auto >> 1,4 miljard/jaar Autoverbruik belasten per kilometer 7 ct per km >> 2 miljard/jaar Terugsluizing door afschaffing BPM en MRB is niet perse nodig 16

17 Transport goederenvervoer - 2,25 miljard/jaar Aanzienlijke externe kosten Externe kosten voor 30% gedekt Eurovignet Milieudifferentiatie beperkt Geen afstand Uitbreiding van kilometerbeprijzing vrachtwagens -> Duitse MAUT (GPS-gebaseerd) NL enige zonder tol of km-heffing voor vrachtauto s (o.a. D, A, PL, I, F, E, CH, B, CZ, SK, H hebben het al) 15 ct per km >> 1 miljard per jaar Afschaffen belastingvoordeel bestelauto s >> 1,25 miljard/jaar 17

18 Afval 0,5 mld. Analyse heffen op stort en verbranden Huidige tarieven (13 euro/ton) zijn eerste stap Innovatie neemt af, ondanks LAP Hogere tarieven nodig voor prikkel innovatie en recycling Prikkels aan de bron (Diftar) effectief Logisch om storttarief hoger te maken dan verbranden (idee factor 2) 18

19 Afval en circulaire economie 0,5 mld. Gemiddeld Tarief optrekken naar niveau Denemarken (45 per ton) Differentiatie stort (70 euro) en verbranden (30 euro) Gelijk speelveld is gegarandeerd door vrijstelling import Van meeropbrengst innovatiefonds maken voor innovatie in circulaire economie (EVT Subsisie Duurzame Grondstoffen SDG inclusief SDG heffing) 19

20 Naar een Europese verschuiving van belasting op lidstaten/arbeid naar grondstofheffingen 15 miljard aan importheffingen niet logische manier Geen heffing op kolen wel zonnepanelen Hoog: bio-ethanol en laag fossiel Lidstaten mogen 20-25% houden. Voor Nederland is dit een serieuze inkomstenbron Een meer milieugericht Europees importheffingen systeem kan de circulaire Europese economie sterk stimuleren en zorgt voor een Europees speelveld en ook dat Europa minder afhankelijk is van afdrachten van lidstaten. Een EU importheffingen systeem kan goed aansluiten bij een goed ETS systeem in Europa of een Carbon tax (=border correctie) 20

21 Eiwittransitie : Van dierlijk naar plantaardig Vlees en Zuivel consumptie vergelijkbaar klimaateffect als automobiliteit (20 Mton) en groter aandeel in verzuring, vermesting, landgebruik. Ook voedselagenda kabinet kiest voor eiwittransitie maar instrumenteert deze niet. Eiwittransitie sturen met belastingen (BTW, heffing etc): - Evt differentiatie naar klimaateffect (rund ergst, kip best) - Evt differentiatie naar dierenwelzijn/bio Of sturen met eiwittransitietarget (verplicht duurzaam aandeel (EOSS): - Verplicht aandeel verkoop plantaardige eiwitten retail (zo als energie in veel EU landen) dat oploopt in de tijd. 21

22 Conclusie Ruimte voor verdere vergroening Institutionele transitie nodig: koppel inkomsten aan fiscale subsidies Belasting op gas verhogen, opbrengsten voor transitie naar CO2- neutrale G.O. wel compensatie nodig voor lage inkomens Energiebelasting voor grootverbruikers verhogen Minimale CO2 prijs afdwingen voor ETS-sectoren via extra CO2 tax, opbrengst -> CO2 maatregelen industrie 22

23 Hoge externe kosten Weinig gedragseffect Normstelling meest effectief Milieueffect door invoeren prijsprikkel: meest effectieve maatregelen voor slimme inzet van marktprikkels v.b. vliegtax? Veel gedragseffect Klassieke fiscale vergroening: V.b. waterbelasting? Geen reden voor milieu ingrijpen Lage externe kosten 23

24 Tenslotte: over 10 jaar Martijn Blom, 14 oktober

25 Dank u verdere info

26 Effecten energiebelasting - 3,5 miljard/jaar Elektriciteit [ /kwh] Huidig Variant 1 Variant kwh 0,1185 0,12 0, kwh 0,0431 0,12 0, mln kwh 0,0115 0,02 0,0115 > 10 mln kwh (niet-zakelijk) 0,001 0,02 0,001 > 10 mln kwh (zakelijk) 0,0005 0,02 0,0005 Gas [ /m3] Huidig Variant 1 Variant m 3 0,1894 0,20 0, m 3 0,1894 0,20 0, m 3 0,0446 0,20 0,0446 > m 3 (niet-zakelijk) 0,0163 0,05 0,0163 > m 3 (zakelijk) 0,0117 0,05 0,

27 Ruimteheffing - Het gebruik van ruimte is in Nederland niet belast - Ruimtegebruik is economisch minst verstorende grondslagen Ruimte verhuist niet naar buitenland Meerdere doelstellingen Financierend Sturend Stimulerend om bouwen in open ruimte te verminderen Heffing > bestemmingswinsten in grondketen Eerder in 2001 onderwerp van studie IBO Hoge heffingen komen ten laste van grondexploitatie Groot bijeffect op sociale huur (minder renderend) Alleen gericht moeten zijn op financiering 27

28 Effecten energiebelasting - 3,5 miljard/jaar Elektriciteit [ /kwh] Huidig Variant 1 Variant kwh 0,1185 0,12 0, kwh 0,0431 0,12 0, mln kwh 0,0115 0,02 0,0115 > 10 mln kwh (niet-zakelijk) 0,001 0,02 0,001 > 10 mln kwh (zakelijk) 0,0005 0,02 0,0005 Gas [ /m3] Huidig Variant 1 Variant m 3 0,1894 0,20 0, m 3 0,1894 0,20 0, m 3 0,0446 0,20 0,0446 > m 3 (niet-zakelijk) 0,0163 0,05 0,0163 > m 3 (zakelijk) 0,0117 0,05 0,

29 Vrijstelling decentraal hernieuwbaar Voorstel Van belasting op eindgebruik naar bron Vrijstelling opgewekte decentraal hernieuwbaar die bestemd is voor eigen gebruik In plaats van postcoderoos en saldering Doelgroep: MKB en kleinverbruiker Randvoorwaarden Mede-eigenaar zijn in duurzame installatie (bijv. >50% eigendom) Geen geografische afbakening/beperking Maximale vrijstelling = eigen verbruik 29

30 Kunnen we verder vergroenen Hoge externe in kosten Nederland? Weinig gedragseffect Normstelling meest effectief Milieueffect door invoeren prijsprikkel: meest effectieve maatregelen voor slimme inzet van marktprikkels v.b. vliegtax? Veel gedragseffect Klassieke fiscale vergroening: V.b. waterbelasting? Geen reden voor milieu ingrijpen Lage externe kosten 30