Eindnotitie. Uitwisselingsstandaard UWLR

Transcriptie

1 Eindnotitie Uitwisselingsstandaard UWLR Doorbraak ICT en Onderwijs Tafel informatie en inzicht

2 INHOUDSOPGAVE 1. UWLR STANDAARD ALGEMEEN ONTWIKKELING UWLR (UITWISSELING LEERRESULTATEN) WAT HOUDT UWLR IN WAT WORDT UITGEWISSELD HOE ZIET DE STANDAARD ERUIT HUIDIGE STAND VAN ZAKEN VERVOLGSTAPPEN DOORONTWIKKELING IMPLEMENTATIE UWLR CONCLUSIE... 5 BIJLAGE 1: CONCEPTUELE MODEL... 7

3 1. UWLR Standaard 1.1 Algemeen Docenten willen graag de leerresultaten van hun leerlingen geautomatiseerd en foutloos beschikbaar hebben op een centrale plek, zodat ze van daaruit er verder mee aan de slag kunnen. Waar dit vroeger ging om een papieren rapport of cijferlijst ging die de resultaten van papier toetsen registreerde wordt er nu steeds meer gebruik gemaakt van digitale leermaterialen en toetsen. Uit de Vier in Balans Monitor (Kennisnet, 2011) blijkt dat managers en docenten verwachten dat het gebruik van digitale leermiddelen de komende jaren nog verder toe zal nemen. Docenten staan positief ten opzichte van digitale leermiddelen: men ziet het als nuttige aanvullingen op de leer- en oefenstof, maar meestal (nog) niet als vervanging van papieren leermateriaal. Scholen verwachten dat digitale leermiddelen zullen bijdragen aan activerende didactiek, individualisering, betere aansluiting bij de leer- en leefwereld van leerlingen en een grotere variatie in onderwijs. In aanvulling op het gebruik van digitale leermiddelen, worden door onderwijsinstellingen in toenemende mate digitale toetsen ingezet voor het meten van de leerresultaten van leerlingen. De digitale leermaterialen en toetsen kunnen ontwikkeld zijn door verschillende aanbieders en de uitkomsten kunnen in verschillende formaten ontsloten worden richting de gebruikers, deze verschillen kunnen zowel inhoudelijk als technisch zijn. Dit bemoeilijkt voor docenten de geuite wens om leerresultaten geautomatiseerd en foutloos beschikbaar te hebben op een centrale plek. Het is van belang om aan deze wens van docenten tegemoet te komen omdat een correct beeld van de voortgang van een leerling essentieel is voor het aanbieden van passend onderwijs en om als school opbrengstgericht te werken. Opbrengstgericht werken houdt in dat leraren, managers en leerlingen zich in hun werk- en leerproces laten leiden door de uitkomsten van metingen van het (eigen) kennis- en vaardigheidsniveau. 1.2 Ontwikkeling UWLR (Uitwisseling Leerresultaten) Om leerresultaten uit te kunnen wisselen is binnen het Educatieve Content Keten 2- programma hiervoor een afspraak ontwikkeld en inmiddels in beheer gebracht bij EduStandaard. Het biedt het onderwijs een aantal voordelen om conform een standaard leerresultaten uit te wisselen: Onderwijsbreed Het biedt onderwijsinstellingen, educatieve uitgeverijen, leveranciers van leer- en toetssystemen en leveranciers van leerlingadministratiesystemen de mogelijkheid leerlinggegevens en leerresultaten uit te wisselen. Voor onderwijsinstellingen Door het verbeteren van de uitwisselbaarheid van leerresultaten wordt het onderwijskundig gebruik van deze informatie vergemakkelijkt. Goed geregistreerde en toegankelijke leerresultaten faciliteren daarnaast de verantwoording en communicatie richting ouders en Onderwijsinspectie. Voor marktpartijen

4 Door gebruik te maken van UWLR 1.0 hoeven er minder koppelingen te worden ontwikkeld en onderhouden voor de uitwisseling van leerlinggegevens en leerresultaten. 1.3 Wat houdt UWLR in De door Kennisnet ontwikkelde open standaard "Uitwisseling Leerresultaten" (UWLR) beschrijft de uitwisseling van leer- en toetsresultaten tussen een Leerling Administratie Systeem (LAS) en een Educatie Applicatie (EA). Bij de uitwisseling van leerresultaten gaat het om deze twee systemen in een bepaalde rol: Rol: Leerling Administratie Systeem (LAS) Een LAS administreert de gegevens van leerlingen binnen een school. Het gaat hier om de gegevens van de leerling en (NAW) hun leerresultaten. Een LAS neemt zelf geen toetsen af. De school is eigendom van de gegevens en gebruikt het LAS als bronsysteem. Voor wat betreft namen, groepsindelingen en identifiers is het LAS dus leidend. Ook een leerlingvolgsysteem (LVS) of een administratieve module binnen een elektronische leeromgeving (ELO) kunnen als LAS worden beschouwd, mits ze de rol hebben van eigenaar van leerling en groepsgegevens. Rol: Educatieve Applicatie (EA) Een EA is een systeem dat, mogelijk naast andere educatieve activiteiten, bij leerlingen toetsen kan afnemen en hiervan een resultaat bepaalt. Een EA kan binnen de school staan of door een derde partij (veelal een uitgever) worden geëxploiteerd. 1.4 Wat wordt uitgewisseld Enerzijds de uitwisseling van leerresultaten tussen educatieve applicaties en het leerling Volgsysteem. Het betreft hier de door leerlingen behaalde resultaten op allerlei summatieve toetsen. Deze bestaan doorgaans uit zogeheten genormeerde toetsen en uit methodegebonden en door leraren zelf ontwikkelde toetsen, zoals (digitale) proefwerken. Anderzijds de uitwisseling van leerlinggegevens tussen het administratieve systeem en educatieve applicaties. Het betreft hier persoonsgegevens van een leerling. Persoonsgegevens kunnen minimaal zijn, en alleen een identifier of een identifier en een password omvatten, of uitgebreid zijn, en bijvoorbeeld naam, adres, contactinformatie en eerder behaalde toetsresultaten omvatten. De uitwisseling van leerlinggegevens is van belang voor het bieden van toegang tot digitaal leer- en toetsmateriaal en voor het koppelen van leerresultaten aan de juiste leerlingen. 1.5 Hoe ziet de standaard eruit De standaard bestaat uit een aantal beschrijvende documenten en ondersteunende bestanden (XML voorbeelden en schema's). Het technisch formaat wordt afgedwongen door gebruik te maken van de al bestaande standaard EDEXML (Educatie Export XML) terwijl de inhoud moet corresponderen met een vooral afgestemde vocabulaire. Voor velden met codes (termen, begrippen) zijn vaak vocabulaires beschikbaar (denk aan bijvoorbeeld een lijst met vakgebieden). Via een constructie in de XML kan zo n veld aan een beschikbare vocabulaire gebonden worden, zodat de betekenis van de inhoud van het veld beter kan worden geduid. 1.6 Huidige stand van zaken Vanuit de PO Raad is aangegeven dat het onderwijsveld tot op heden nauwelijks betrokken is geweest bij het tot stand komen van de UWLR standaard. Het centraal verzamelen van

5 leer- en toetsresultaten kan wel resulteren in een administratieve lastenverlichting aangezien leraren nu nog veel handmatig resultaten moeten in- cq overtikken. Hoewel enkele duizenden scholen al met UWLR zouden kunnen werken is het de vraag of zij dit al daadwerkelijk doen. Hiervoor zijn een aantal factoren aan te wijzen zoals de ontwikkeling van Basispoort of het gegeven dat niet alle leraren zitten te wachten op automatisering en van mening zijn dat zelf nakijken leidt tot meer inzicht, bovenal ontbreekt het scholen een stappenplan om UWLR te implementeren, waar zij terecht kunnen met vragen en wat een reële (evidence-based) inschatting van de winst is. Kort samengevat ontbreekt het aan regie op implementatie. 2. Vervolgstappen 2.1 Doorontwikkeling UWLR is een bruikbare standaard en een stap vooruit, maar nog geen uitontwikkeld product. Zo zouden niet alleen eindresultaten inzichtelijk moeten zijn, maar ook informatie over de route naar dat eindresultaat. Een andere ontwikkeling is ook het aansluiten van CITO. Het ontbreekt nog aan een duidelijk gefaseerde roadmap. Binnen de werkgroep UWLR wordt nu gewerkt aan de roadmap. Een implementatierol rolt niet alleen standaarden uit bij de scholen maar haalt ook informatie op bij de scholen, die informatie kan bepalend zijn voor de roadmap. D nu bij EduStandaard bekende roadmap. In deze roadmap staat een aantal zaken opgenomen: o Aansluiting op Basispoort en DTDL (Directe Toegang tot Digitale Leermiddelen). o Aansluiting op OSO (Overstapservice Onderwijs). o Opname extra functionaliteit n.a.v. evaluatie huidige implementaties in de PO-sector. o Opname extra functionaliteit n.a.v. wensen stakeholders VO- en MBO-sector. o UWLR 2.0: één standaard met verschillende conformance levels. 2.2 Implementatie UWLR Een standaard is goed maar het succes is afhankelijk van de mate waarin de standaard wordt toegepast. Het ontbreken van een stappenplan is een symptoom van het ontbreken van regie op implementatie. Kennisnet i.s.m. de PO Raad zou een partij kunnen zijn die gebruik stimuleert. Op dit moment beheert EduStandaard de UWLR. EduStandaard is echter niet verantwoordelijk voor de implementatie. Deze regie zou niettemin wel op sectorniveau georganiseerd moeten worden. Er zou een convenant moet komen waarin een oproep en voorstel komt voor ontwikkeling, implementatie, beheer en communicatie van de standaard. Dit convenant zou (in ieder geval) gesloten moeten worden tussen aanbieders van leermaterialen, aanbieders van leerlingvolgsystemen, de raden en Kennisnet / EduStandaard. Doel is om de implementatie van deze standaard (en wellicht andere standaarden in de toekomst) van de nodige implementatiekracht te voorzien, en de interactie tussen behoeftestellers (o.a. PO / PO Raad) en aanbieders en ontwikkelaars van de standaard. Het convenant is geen hard contract, want contracten kunnen worden uiteindelijk gesloten tussen scholen en andere ketenpartners. De contracten zijn wel een conclusie van wat er eerder op sectorniveau is vastgesteld. 3. Conclusie Het ontbreekt aan regie op de implementatie van de standaard, er is geen duidelijke strategie of governance. Een eerste stap is het eerder genoemde convenant waarbij alle

6 partijen zich committeren aan de implementatie van UWLR. Ook moet de implementatierol belegd worden bij een nog op te vormen implementatie- of regiegroep die de implementatiekracht heeft om UWLR uit te rollen maar ook het gebruik ervan actief weet te stimuleren. Concrete acties die voortkomen uit deze bijeenkomst: Opstellen concept convenant Opzet implementatiestrategie Benoemen en beleggen regierol bij implementaties

7 Bijlage 1: conceptuele model Leerling /Ouder Leraar /Mentor Advies t.b.v. onderwijsinterventie Gegevens Regels Onderwijs programma Leerroute (Doelen) Leerprofiel Toetsen Leerproces gegevens Digitaal Leermateriaal Metagedateerd Digitaal Leermateriaal (Resultaten en Proces ) Assessment / dynamisch profiel Leerling of Opleiding