MBO Elektrotechniek. Ontwerpen van elektrische utiliteitsinstallaties

Transcriptie

1 MBO Elektrotechniek Ontwerpen van elektrische utiliteitsinstallaties NEN 1010:2015

2

3 Ontwerpen van elektrische utiliteitsinstallaties (5e druk) NEN 1010: e druk

4 COLOFON 2016 Kenteq, Hilversum Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname, of enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Ondanks alle zorg die aan dit lesmateriaal is besteed kunnen auteurs, redacteuren en uitgever geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade, die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in dit leermiddel zou kunnen voorkomen. Overal waar u in dit leermiddel de mannelijke vorm hij aantreft, wordt ook de vrouwelijke vorm zij bedoeld. Kenteq Postbus AB Hilversum serviceteam@kenteq.nl

5 Voorwoord In de reeks uitgaven voor de NEN 3140 en de NEN 1010 is dit de nieuwe druk van 'Ontwerpen van elektrische utiliteitsinstallaties' en is aangepast aan de laatste versie van de NEN 1010, de NEN 1010:2015. Voor personen die werken in de elektrotechniek is de NEN 1010, Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties, een belangrijke norm. Van ontwerp tot en met de realisatiefase van een laagspanningsinstallatie is deze norm de basis en leidraad. Binnen de elektrotechnische beroepsopleiding, richting energietechniek, is de NEN 1010 dan ook een onlosmakelijk deel van de opleiding. Naast de NEN 1010 is de Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) 5310 een belangrijke aanvulling voor het ontwerpen van elektrische installaties, waarnaar ook in dit boek veel wordt verwezen. De tekenopgaven kunnen worden uitgewerkt op de werktekeningen die aan het eind van deze uitgave zijn opgenomen of met AutoCAD. De werktekeningen staan op de meegeleverde usb-stick, samen met uitwerkingstabellen in exel voor de berekening van de hoofdbeveiligingen en het vermogen. Tevens zijn de volgende ontwerpboeken verkrijgbaar: Ontwerpen van elektrische woning- en kleine bedrijfsinstallaties Ontwerpen van elektrische industriële installaties Als verdiepingslesstof en oefenmateriaal voor het werken met de NEN 1010 zijn verkrijgbaar: Werken met de NEN 1010 Werken met de NEN 1010 Pluspakket NEN 1010 Opdrachtenboek 1 NEN 1010 Opdrachtenboek 2 NEN 1010 Opdrachtenboek 3 Voor opmerkingen ter verbetering van de lesstof houden wij ons van harte aanbevolen. De uitgever.

6

7 Inhoudsopgave 1 Inleiding Opmerkingen met betrekking tot de tekenopgaven Tekenwerk 10 2 Opbouw utiliteitsinstallaties Inleiding Opbouw van een installatie Het berekenen van de doorsnede van de voedingsleiding Het berekenen van de doorsnede van een eindgroep Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht instrumentmakers-afdeling 20 3 Aantal aansluitpunten en selectiviteit beveiligingen Inleiding Aantal aansluitpunten Selectiviteit Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht kapsalon 32 4 Foutbescherming Inleiding Foutbescherming door middel van aanvullende bescherming Aardlekschakelaar en TT-stelsel Aardfoutstromen en aanrakingsspanningen in het TN-stelsel Ondersteunende aarde in het TN-stelsel Aardlekschakelaar en TN-stelsel Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht restaurant 43 5 Ontwerpen van utiliteitsinstallaties Inleiding European Installation Bus (EIB) De voeding Sensoren Actuatoren Tekenopgaven ontwerpopdracht boerderij 55 6 De invloed van de 3e harmonische Inleiding Doorsnede van de nulleider Invloed van de 3e harmonische Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht administratiekantoor 67 7 Lichtbegrippen Inleiding Begrippen en formules 73 Kenteq 5

8 7.3 Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht postkantoor 80 8 Puntverlichting met schijnwerpers Inleiding Polair lichtsterktediagram van een schijnwerper Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht discotheek Puntverlichtingssterkte Inleiding Verlichtingssterkte in een punt Verlichten met meerdere lichtbronnen Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht sportschool Puntverlichtingssterkte in een ander vlak Inleiding Verticale verlichtingssterkte Verlichtingssterkte onder een willekeurige hoek Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht tuincentrum Verlichten van hoge, vlakke gevels Inleiding Vuistregels voor het verlichten van hoge, vlakke gevels Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht meubelmakers-bedrijf Vormindex en verlichtingsrendement Inleiding Ruimteverlichting Verlichtingsrendement Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht instructiebad met crèche Aantal verlichtingsarmaturen Inleiding Het aantal armaturen Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht toiletgebouw van een camping Armatuurrendement en gelijkmatigheid Inleiding Armatuurrendement Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht hoofdgebouw van camping Lijnverlichting Inleiding Inhoudsopgave

9 15.2 Verdeling van armaturen Gelijkmatigheid van de verlichting Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht sporthal Herhaling Vraagstukken Tekenopgaven ontwerpopdracht sportvereniging 231 Kenteq 7