Weeral een jaar voorbij. Een jaar van volgehouden werken en inspanningen. Het aanbod aan hulp- en dienstverlening is intussen stevig verankerd.

Transcriptie

1 JAARVERSLAG Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden PSC HOOGSTRATEN 2012

2 Voorwoord Weeral een jaar voorbij. Een jaar van volgehouden werken en inspanningen. Het aanbod aan hulp- en dienstverlening is intussen stevig verankerd. Dit grote aanbod komt tot stand door de inzet van iedereen. Elke medewerker, zowel van Justitie als van Vlaamse Gemeenschap, speelt zijn rol en is noodzakelijk. Meer en meer wordt er verder gewerkt aan kwaliteitsverbetering en verdieping. Sommige zaken lukken, anderen mislukken,nog anderen worden moeilijker. Ook enkele projecten zagen het licht en kunnen hopelijk in 2013 effectief uitgevoerd worden. Door het schrijven en het reflecteren worden verschillende inspanningen, resultaten, processen op een rij gezet en putten we nieuwe energie voor de volgende periode. Bedankt aan iedereen voor het geleverde werk en de volgehouden inzet. Chris Wouters Beleidsmedewerker Vlaamse Overheid PSC Hoogstraten

3 3 Inhoudstafel Voorwoord... 2 Inhoudstafel... 3 Lijst met afkortingen... 4 Inleiding... 5 Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenis... 6 Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voor de uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 3) PMD-werking Actoren betrokken bij de hulp- en dienstverlening...18 Hoofdstuk 3: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) Welzijn Gezondheid Onderwijs... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Tewerkstelling Sport Cultuur Algemene tendensen...38 Hoofdstuk 4: profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod (strategie 2)...40 Hoofdstuk 5: verkrijgen vergroten van het draagvlak (strategie 4)...42 Hoofdstuk 6: een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid (strategie 5)...46 Hoofdstuk 7: algemene conclusie

4 4 Lijst met afkortingen AA BD BM CAW CBE CGG CVO CDRGA DDB ET GOS GPA HDV Inverde JWT MO OC OO OP PA PBA PC PMD PSC PSD PV SAW SF SO SURB TB TV-TB TG VDAB VI VOCVO VOKANS VTE WG Anonieme Alcoholisten Beperkte detentie Beleidsmedewerker Centrum Algemeen Welzijnswerk Centrum voor Basiseducatie Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Centrum Volwassenenonderwijs Centrale Dienst Regie der Gevangenisarbeid Dienst Detentie Beheer Elektronisch toezicht Gedetineerdenopvolgsysteem Gezamenlijk Plan van Aanpak Hulp- en Dienstverlening gespecialiseerde vormingsinstelling bos- tuin-natuurbeheer Justitieel Welzijnswerk Turnhout maatschappij oriëntatie Onderwijscoördinator Organisatieondersteuner Operationeel Plan Penitentiair Assistent Penitentiair Bewakingsassistent Ploegchef Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening Penitentiair Schoolcentrum Psychosociale Dienst Penitentiair Verlof Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Sportfunctionaris Strafonderbreking Strafuitvoeringsrechtbank Trajectbegeleider Teamverantwoordelijke TB Therapeutische Gemeenschap Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Voorwaardelijke invrijheidsstelling Vlaams Ondersteuningscentrum Volwassenenonderwijs Vormings- en opleidingskansen Voltijdse Tewerkstelling Werkgroep

5 5 Inleiding In 2002 ging in vijf gevangenissen in Vlaanderen de implementatie van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van start. Sinds 2008 is dit plan in werking in alle gevangenissen in Vlaanderen en Brussel. In 2009 heeft de Vlaamse Regering beslist om de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in een decreet te verankeren. De voorbereidingen rond dit decreet starten in 2010 en werden gefinaliseerd in De missie en de strategische doelstellingen van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden zijn integraal behouden en worden hierbij decretaal verankerd. De missie van de Vlaamse gemeenschap staat centraal bij de uitvoering van dit plan: De Vlaamse gemeenschap waarborgt het recht van alle gedetineerden en hun directe sociale omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening zodat ook zij zich harmonisch en volwaardig kunnen ontplooien in de samenleving. Deze missie vertaalt zich in 5 strategische doelstellingen: - Uitbouwen van een kwalitatief aanbod - Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod - Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen - Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse gemeenschap, bij de stakeholder Justitie en bij de samenleving - Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid De uitbouw van een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening voor gedetineerden stoelt op een optimale samenwerking. Zowel op bovenlokaal niveau als in de lokale gevangenis zijn structuren uitgebouwd ter bevordering van de samenwerking tussen de verschillende Vlaamse partners en van de samenwerking met Justitie. Dit jaarverslag richt zich op de lokale ontwikkelingen op vlak van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het rapport kwam tot stand i.s.m. de Vlaamse partners aanwezig in de gevangenis en werd gecoördineerd door de beleidsmedewerker. Ieder hoofdstuk stemt overeen met één van de 5 strategieën van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Naast een omschrijving van de gerealiseerde initiatieven, wordt ook de samenwerking, wisselwerking en inspanningen van alle Vlaamse actoren om tot een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening aan gedetineerden te komen uitgebreid toegelicht. Op basis van deze actuele situatie en de gemaakte reflecties worden tevens aandachtspunten geformuleerd naar de toekomst toe.

6 6 Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenis 1. Historiek Het PSC Hoogstraten is gevestigd binnen een kasteel, dat doorheen de geschiedenis als het Gelmelslot gekend stond. Lange tijd werd dit kasteel bewoond. Eind 18e eeuw vielen de Fransen binnen en namen het kasteel in beslag. Het werd omgebouwd tot een kazerne. In 1808 zorgde Napoleon ervoor dat in het kasteel een bedelaarsgesticht kwam, hierdoor werd het kasteel definitief een instelling van maatschappelijk nut. In 1891 werd het Bedelaarswerkhuis overgebracht naar Merksplas en werd het kasteel ingericht als toevluchtshuis met een milder regime voor zwakke en zieke mannen. De vrouwenafdeling werd overgebracht naar Brugge. In 1929 werd het toevluchtshuis afgeschaft, in 1931 kreeg het kasteel zijn huidige bestemming als Penitentiair Schoolcentrum. 2. Infrastructuur Het PSC Hoogstraten is een sterk verouderd gebouw. Er zijn plannen voor renovatie aanwezig. Deze renovatie richt zich vooral op de uitbreiding van het aantal cellen, maar ook de keuken/bakkerij en enkele werkhuizen zullen verhuizen en een renovatie ondergaan. De cellen zijn zowel gelegen in het kasteel als erbuiten. buiten het kasteel, de paviljoenen B en C in het kasteel. Paviljoen A en D zijn gelegen De voornamelijk individuele cellen (slechts 6 duocellen) zijn verspreid over vier paviljoenen. In paviljoen A zijn 33 plaatsen. Hier zitten gedetineerden die net binnengekomen zijn en diegenen die om medische en/of veiligheidsredenen niet op het kasteel terechtkunnen. In principe blijft een nieuwkomer één à twee maand ter observatie op paviljoen A. Daarna verhuist hij naar het kasteel. Op paviljoen B is plaats voor 51 gedetineerden en op paviljoen C voor 77. Op paviljoen D is er plaats voor 15 gedetineerden waarvan 3 duocellen. Naast de cellen beschikt de inrichting nog over de volgende accommodatie: Voor de arbeid een landbouwbedrijf met 100 stuks vee en vijftig hectaren akkerland en weiden een bakkerij voor eigen voorziening. Bovendien wordt er brood geleverd aan de gevangenissen van Antwerpen, Mechelen, Sint-Gillis, Vorst, Berkendael, Turnhout, Merksplas en Wortel een drukkerij, die hoofdzakelijk overheidsdrukwerken produceert verscheidene ateliers voor privé-aannemers: tuinhout, laadborden, kartonnage, tuinhekkens schrijnwerkerij Voor het bezoek bezoekzaal paviljoen A en D bezoekzaal kasteel kamer voor ongestoord bezoek voor het kinderbezoek : feestzaal en buitenspeeltuin

7 7 Voor de sport en de wandeling binnenplaats kasteel met volleybal en basketbalveld, ping - pongtafels wandeling paviljoen A voetbalveld, voor voetbal en conditietraining en start to run fitnesszaal Voor onderwijs/ vorming en ontspanning een ontspanningszaal kasteel en één ontspanningszaal paviljoen A een bibliotheek een cinema/theater zaal een computerlokaal met 13 computers een vormingslokaal een les/vergaderlokaal een leslokaal en tuin voor de opleiding tuinbouw( groenzorg) een leskeuken voor de opleiding hotel ( hulpkok) Voor de beroepsopleidingen atelier voor de metsers atelier voor de stukadoors atelier voor schilder/behanger atelier voor automechanica atelier voor elektriciteit Voor het onthaal access-controle eenheid kleedkamer Voor de technische dienst ( OMG) een atelier en magazijn Voor de huishoudelijke diensten keuken wasserij en kleedkamer groentelokaal magazijnen voor voeding, kledij en kantine doucheruimte Voor de erediensten bureelruimte polyvalente ruimte voor vieringen( kapel) Voor de medische sector een medisch kabinet een tandartskabinet

8 8 Voor de administratieve diensten en directie bureelruimte voor griffie, de rekendienst, personeelsdienst aparte bureelruimtes voor directie Voor het penitentiair personeel kleine bureelruimte op elk paviljoen bureelruimte voor klassement (centrumpost) bureel voor PA bureel voor HPA wachtlokaal Voor de PSD apart bureel per PSD medewerker spreekruimte paviljoen A Voor de Vlaamse actoren bureelruimte voor de beleidsmedewerker in het kasteel bureelruimte voor organisatie ondersteuner ( portierswoning) bureelruimte voor trajectbegeleiders (portierswoning) gedeelde spreekruimte paviljoen A drie(gedeelde ) spreekruimtes voor trajectbegeleiders, CGG medewerkers, CAP en onderwijscoördinator een spreekruimte voor VDAB consulent In het najaar van 2012 werden renovatiewerken gestart aan de portierswoning waardoor de bureelruimtes voor organisatie ondersteuner en de trajectbegeleiders momenteel niet in gebruik zijn. De spreekruimtes worden nu tijdelijk als bureelruimte gebruikt. Voor overleg bureelruimte drie directieleden en beleidsmedewerker SURB lokaal en voorlokaal les/vergaderlokaal in de vormingsgang 3. Populatie Het PSC Hoogstraten heeft plaats voor circa 170 gedetineerden, gemiddeld verblijven er 168,4 gedetineerden in 2012 waarvan veertig seksueel delinquenten. Het zijn allemaal mannen die reeds veroordeeld zijn. Niet elke gedetineerde kan zomaar naar Hoogstraten komen. Het PSC heeft een open regime en de personen die er verblijven moeten hierin kunnen functioneren. In 2011 werden de classificatievoorwaarden en de bijhorende procedure gewijzigd. Momenteel gelden de volgende toelatingsvoorwaarden : Definitief veroordeeld zijn Belg zijn of recht op verblijf in België hebben Het totaal van de straffen overschrijdt de 5 jaar niet

9 9 Wettelijke toestand zal niet meer wijzigen in oplopende zin( door bv. De uitvoering van een bijkomende straf, de intrekking van een uitstel of de herroeping van een voorlopige of voorwaardelijke invrijheidstelling) Het totaal van de straffen overschrijdt de 10 jaar niet en betrokkene heeft minstens 1 geslaagd penitentiair verlof genoten gedurende de laatste 3 maanden. Nog tenminste 6 maanden verwijderd zijn van de toelaatbaarheidsdatum voor beperkte detentie of elektronisch toezicht. Definitief veroordeelden die aan deze voorwaarden voldoen komen in aanmerking voor een ambtshalve classificatie naar Hoogstraten. Indien definitief veroordeelden niet voldoen aan deze voorwaarden kan via de directie een individueel gemotiveerd voorstel tot classificatie naar een open inrichting bij de DDB ingediend worden. In vergelijking met de vroegere classificatievoorwaarden zijn de voorwaarden : kennis van het Nederlands en 50 jaar, formeel niet meer van toepassing gevangenis: penitentiair schoolcentrum te Hoogstraten 2012 Aantal gevangenisverblijven deelname aan activiteit: ja deelname aan activiteit: nee leeftijd: 18-25j 43 8 leeftijd: 26-29j 57 9 leeftijd: 30-39j leeftijd: 40-49j leeftijd: 50-59j 33 5 leeftijd: 18-59j leeftijd: 60-64j 8 0 leeftijd: 65j+ 5 2 leeftijd: 60j apr :57:24 We kunnen vaststellen dat 25,9% ( 36,10% in 2011) jonger is dan 30 jaar en 11,9%( 10,1% in 2011) ouder dan 50 jaar is. De grote meerderheid situeert zich in de leeftijdsgroep jaar: namelijk 62,1%( 53,79% in 2011). Een belangrijke nuance is dat het gaat om gedetineerden die in het GOS zijn opgenomen. Dit zijn de gedetineerden die ofwel zich minimaal één keer kandidaat hebben gesteld voor een activiteit ofwel door een trajectbegeleider zijn gezien. Leeftijd April 2011 September 2011 Maart 2012 November Ook uit de dagpopulatiecijfers van DG EPI blijkt dat de meerderheid van de gedetineerden zich in de leeftijdsgroep jaar bevindt, het aantal personen van 50+ is licht gestegen. Uit deze cijfers blijkt dat alle leeftijdsgroepen in het aanbod hulp- en dienstverlening worden bereikt en ten opzichte van 2011 bereiken we de oudere groep meer.

10 10 4. Personeelskader Het personeelskader van het PSC Hoogstraten bedraagt het volgende ( gegevens activiteitenverslag 2012 DG EPI) Totaal directie 1 Totaal attachés 1 Administratief personeel 10,65 Medisch personeel 1,00 PSD 6,75 Bewaking/technisch personeel 124,35 Eredienst 0 Totaal 144,75 4. Regime Het PSC profileert zich door een sterk gemeenschapsregime en een grote betrokkenheid op de buitenwereld. Dit gemeenschapsregime houdt in dat de gedetineerde zijn detentie behalve op zijn cel steeds in gemeenschap met medegedetineerden doorbrengt(vb. opleiding, tewerkstelling, wandeling, ontspanning ). De betrokkenheid op de buitenwereld wordt onder meer gerealiseerd door het bevorderen van contacten met familie en vrienden. Er zijn wekelijks drie bezoekmomenten in de gemeenschappelijke bezoekzaal. Maandelijks is er kinderbezoek, waar de gedetineerden kunnen samenzijn met partner en kinderen. Bovendien kan de gedetineerde, onder bepaalde voorwaarden, maandelijks een ongestoord bezoek ontvangen van zijn partner. Vanaf het moment dat hun penitentiair verlof positief wordt geëvalueerd, kunnen de gedetineerden tweewekelijks, tijdens het weekend, een uitgangsvergunning ter vervanging van bezoek krijgen. Het regime van het PSC Hoogstraten rust op twee pijlers: de ene is reclassering van de gedetineerden, de andere is herstel. Alle werkzaamheden en activiteiten binnen het regime zijn er op gericht de terugkeer van de gedetineerden in de maatschappij zo goed mogelijk voor te bereiden. Daarom wordt er getracht om de dag van de gedetineerden zo goed mogelijk in te vullen door tewerkstelling, opleiding, vorming, activiteiten, sport.ongeveer 80% van de 170 gedetineerden zijn tewerkgesteld of volgen een opleiding. De tweede pijler van het regime is herstel. Bij het plegen van hun misdrijf hebben gedetineerden schade berokkend, op de eerste plaats aan hun slachtoffer, maar ook aan de samenleving, de eigen familie van de gedetineerden en aan zichzelf. Tijdens hun detentie worden gedetineerden aangesproken om hun verantwoordelijkheid ten aanzien van deze partijen op te nemen. Speciaal in dit hoofdstuk willen we de werking en het bestaan van de kerngroep van het PSC Hoogstraten toelichten. Deze kerngroep bestaat sinds 1973 en is opgericht in de geest van het scoutsgebeuren. De werking van de kerngroep is gebaseerd op de doelstellingen van de basiswet: re-integratie, rehabilitatie en herstel. De kerngroep bestaat uit een twintigtal gedetineerden die zowel binnen als buiten de inrichting bepaalde vrijwillige activiteiten/taken uitvoeren. Deze activiteiten zijn onderverdeeld in drie soorten:

11 11 Activiteiten die ze zelf organiseren en begeleiden (jaarlijkse sportdag, zomersportactiviteiten, eindejaarsspelen) Bepaalde sport- en ontspanningsactiviteiten (zoals tennissen, uitstap naar een stad, film bekijken tijdens het filmfestival Open doek ) Verantwoordelijkheden opnemen binnen de inrichting (bv helpen bij het kinderbezoek) of buiten In 2012 is de kerngroep naar het Action Parc te Hasselt geweest voor een aangename en inspannende ontspanningsactiviteit als beloning voor het vele vrijwilligerswerk in en buiten de inrichting. Project duurzaamheid Vanuit de directie van het PSC werd aan DRA de vraag gesteld om een project uit te werken rond het thema duurzaamheid, in samenwerking met de kerngroep. In de zomer werd voor de eerste keer samengezeten met de kerngroep om een concept rond duurzaamheid uit te tekenen. Maar uit het overleg bleek dat de doelstellingen van het project onduidelijk waren. Daarnaast was de kerngroep in die periode volop bezig met het uitwerken van het zomersportprogramma en bleef er niet genoeg tijd en interesse over voor het brainstormen rond het thema duurzaamheid. In 2013 zal dit project opnieuw opgenomen worden. Conclusies en toekomstperspectieven Een aanbod hulp- en dienstverlening is gebaseerd op noden en behoeften van gedetineerden. De gewijzigde classificatievoorwaarden kunnen de populatie doen veranderen. Vraag is natuurlijk in hoeverre de populatie al dan niet belangrijke verschuivingen zal ondergaan. De 50+ groep is intussen vertegenwoordigd, en het Nederlandstalig karakter is momenteel nog gevrijwaard. Evoluties op dit vlak moeten opgevolgd worden. Bijkomend hebben we in 2012 vastgesteld dat een gerichtere omkadering en begeleiding van de kerngroep noodzakelijk is. In het bijzonder waar het om de organisatie van de zomersport- en eindejaars activiteiten betreft.

12 12 Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voor de uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 3) Om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenissen vanuit de Vlaamse Gemeenschap, is er nood aan het ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen. Hierbij is er aanhoudend aandacht voor de grootst mogelijke efficiëntie en effectiviteit van een integrale hulp- en dienstverlening. Er wordt tevens gestreefd de samenwerkings- en overlegstructuren zo transparant mogelijk te maken. 1. PMD-werking 1.1 Beleidsniveau Volgens de bepalingen van het Strategisch Plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden is het Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening (PMD) het beslissingsorgaan op vlak van hulp- en dienstverlening in de gevangenis. Het algemeen PMD brengt de vertegenwoordigers van de justitiële en hulp- en dienstverlenende partners samen en vertrekt inhoudelijk vanuit de voorgeschreven taken van het PMD. Dit algemeen PMD is niet operationeel in het PSC Hoogstraten. Anderzijds wordt vanuit Justitie, via het operationeel plan, de beleidsplanning op lange termijn uitgevoerd. De uitbouw van de hulp- en dienstverlening wordt in dit OP opgenomen. In 2012 werden de prioritaire sterktes/zwaktes, kansen/bedreigingen van de HDV, via mail aan het nieuw inrichtingshoofd bezorgd voor opname in het OP.

13 13 Het gezamenlijk beleidsplanningsproces HDV werd verder gezet in De beleidsmedewerker is procesbegeleider en wordt ondersteund door prof. Nathalie Vallet als deskundige via het leerplatform beleidsplanning gevangenissen op afdelingsniveau. Binnen deze groep worden voor elke inrichting (Dendermonde, Hasselt en Hoogstraten) de volgende te nemen stappen besproken en wordt tevens gewerkt aan de opstelling van een generiek draaiboek voor de collega beleidsmedewerkers. In 2012 werd in dit kader binnen het beleidsteam HDV in Hoogstraten, bestaande uit BM OO OC en SF verder gewerkt op basis van de in 2011 verzamelde gegevens. Deze gegevens werden gerubriceerd in volgende rubrieken: - HDV - Personeel - Accommodatie - Aanbod - Regionale context Verder werd er gezocht op welke punten we zelf al dan niet een invloed hebben en waaraan we zelf kunnen werken en dit op basis van volgende rubricering: - Controle - Influence - Interest Een top drie van kernwoorden werd gezocht. Vier ontwerp doelstellingen werden geformuleerd, bij de formuleringen van dit ontwerp werd een link gelegd met de in de Vlaamse Stuurgroep geformuleerde doelstellingen. In 2013 zullen de actiepunten van de werkgroepen een plaats krijgen onder deze ontwerpdoelstellingen en zal het geheel besproken en gevalideerd worden op het eerste uitgebreide beleidsteam, welke eind 2012 werd gevormd. Via individuele gesprekken met VDAB en CGG werden deze partners aangesproken om voortaan deel uit te maken van het beleidsteam, ook de directie zal vertegenwoordigd worden in dit team. Dit volgens de bepalingen van het ontwerp decreet hulp en dienstverlening aan gedetineerden. Ondertussen wordt het beleid hulp- en dienstverlening gemaakt in het overleg directie-bm en het beleidsteam HDV in combinatie met de bestaande PMD werkgroepen. Deze werkgroepen werden in het voorjaar 2012 inhoudelijk geherstructureerd ( zie verder). In elke werkgroep is iemand van de directie en het beleidsteam aanwezig waardoor beslissingen kunnen genomen worden. Begin 2012 werd een nieuw inrichtingshoofd aangesteld in de inrichting, na verloop van tijd werd het gestructureerd overleg BM directie terug geïnstalleerd. Momenteel zit BM ongeveer maandelijks samen met de voltallige directie. De samenstelling en de inhoud van het dagelijks voorrapport werd geherstructureerd. De BM maakt deel uit van dit voorrapport. Op beleidsniveau is een directieoverleg PSD/TB ( BM PSD directeur en TVTB) actief welke de grote lijnen en het kader uitzet waarbinnen de samenwerking PSD/TB gestalte krijgt. Belangrijke afspraken m.b.t. de effectieve samenwerking en afstemming tussen beide teams wordt hier uitgewerkt en van dichtbij opgevolgd. Dit gebeurt met maximaal respect voor de eigenheid van elke dienst.

14 14 Het kennen van mekaars opdracht en werkcontext is een belangrijke sleutel voor het realiseren van een goede samenwerking. Het opvolgen van de concrete samenwerking gebeurt binnen dit directieoverleg. Beide teams (PSD en TB) kunnen signalen m.b.t. de samenwerking doorgeven aan de betrokken verantwoordelijken (PSD directeur voor PSD TVTB voor TB). Op deze manier kunnen via overleg aangepaste acties ondernomen worden. Binnen dit team wordt eveneens het coachingsteam voorbereid Intermediair niveau In het PSC Hoogstraten bestaat reeds een lange traditie van overleg binnen werkgroepen. We kunnen een onderscheid maken tussen vier soorten overlegstructuren. Werkgroepen die onmiddellijk gelinkt zijn aan de hulp- en dienstverlening Overlegstructuur die de samenwerking PSD/TB omkaderen Werkgroepen die een bredere inhoud hebben maar nauw verbonden zijn met de werking van de Vlaamse Gemeenschap in de gevangenis Werkgroepen die louter betrekking hebben op de justitiële component van de inrichting. Deze komen hier niet aan bod. De werkgroepen gelinkt aan de hulp- en dienstverlening zijn de volgende: De werkgroep tewerkstelling en opleiding De werkgroep sport De werkgroep cultuur De werkgroep onderwijs De werkgroep welzijn en gezondheid Deze werkgroepen werden inhoudelijk geherstructureerd in de eerste helft van De werkgroep VOC ( vorming, onderwijs, cultuur) werd uitgesplitst in werkgroep cultuur en werkgroep onderwijs. De werkgroep bibliotheek werd opgeheven, de bibliotheekwerking komt aan bod binnen de werkgroep cultuur. De werkgroep hulpverlening werd omgevormd tot de werkgroep welzijn en gezondheid;

15 15 Alle werkgroepen hebben een gemengde samenstelling (Justitie en Vlaamse partners). De BM fungeert als voorzitter van deze werkgroepen, zowel BM als OO maken deel uit van alle werkgroepen. De twee TB ers hebben een aantal werkgroepen onder mekaar verdeeld. Zij nemen deel aan de werkgroep cultuur, tewerkstelling en opleiding en de werkgroep welzijn en gezondheid. Vanuit Justitie nemen de directie, PSD en een vertegenwoordiging van het bewakend kader deel. De werkgroepen in hun nieuwe samenstelling zijn actief vanaf de tweede helft van Via een aparte nota werd het ganse personeel op de hoogte gebracht van de nieuwe overlegstructuur, de opdracht en de effectieve samenstelling van de werkgroepen. Tegelijkertijd met de vorming van een effectieve volwaardige werkgroep onderwijs kenden de twee betrokken onderwijsinstellingen een wijziging van directie. Tijdens de eerste werkgroep werd dan ook lang stilgestaan bij de afspraken binnen de inrichting m.b.t. groepsactiviteiten, de introductieprocedure voor nieuwe lesgevers e.d. Het is nog zoeken en afstemmen om het onderwijsaanbod vorm te geven met inspraak van de Justitiële partners, vooral PSD wenst meer betrokken te worden. Daarom heeft de onderwijscoördinator een apart overleg met het ganse PSD/TB team gehad om toelichting te geven wat de mogelijkheden zijn binnen onderwijs en samen te zoeken naar een aangepaste flexibele planning van het aanbod in aansluiting op de wijzigende samenstelling van de populatie. Binnen de werkgroep Cultuur kwam de vernieuwde werking van De Rode Antraciet en het project Cell s kitchen aan bod. Tevens werd een brainstorming gehouden omtrent de uitbouw van een basis cultureel aanbod in de vernieuwde cinemazaal. De deelname van PSC Hoogstraten aan het Europees project Parol! kreeg ook hier een forum. De digitalisering van de bibliotheek en de werking van de bibliotheek komen tevens aan bod. De effectieve toepassing van het bibliotheek reglement werd verder uitgevoerd, waardoor we kunnen vaststellen dat binnen het PSC het verlies en/of schade aan het materiaal beperkt wordt. Binnen de werkgroep sport werd prioritair gewerkt aan de verdere uitbouw van het bestaande sportaanbod, de omkadering van dit sportaanbod via het Personal Fit Plan geniet prioriteit. Om dit mogelijk te maken waren investeringen in het fitness lokaal en de specifieke fietsen noodzakelijk. Deze werden intussen uitgevoerd. De werkgroep Welzijn en Gezondheid werkte verder aan de uitbouw van het aanbod vanuit het CGG, in 2012 werd een specifiek groepsaanbod voor zwakke seksueel delinquenten uitgewerkt. Deze aanpak heeft geleid tot de realisatie van een effectieve doorstroom van deze groep in een aantal voorzieningen. Daar de groep seksuele delinquenten niet zo groot is, is het niet vanzelfsprekend dat de ontstane know how en het ontstane circuit verder kan uitgebouwd worden. De werking van AA krijgt via deze werkgroep terug meer aandacht en dit geeft momenteel een verhoging van het aantal deelnemers aan de wekelijkse gespreksgroep van AA. De activiteiten in het kader van herstel en de affectieve relaties worden opgevolgd in deze werkgroep. Het skype project werd geïntroduceerd, hierdoor kunnen gedetineerde vaders, via beeld, met hun kinderen contact leggen. Een eerste verkenning van het thema suïcidepreventie heeft tevens plaats gehad. Binnen de werkgroep Tewerkstelling en Opleiding en de intervisie van de monitoren pba s beroepsopleiding wordt de ondersteuning via TB en CBE verder uitgewerkt en opgevolgd. Tevens wordt aandacht besteed aan de E learning cursussen. Verdere systematisering van de inzet van de G coach en de deelname aan de modules MO van CBE wordt gestimuleerd. Intussen verzorgd CBE ook een sollicitatiecursus. De VDAB consulent ondersteunt gedetineerden individueel bij het solliciteren. De uitbouw van een mogelijk project bos en natuurbeheer binnen de sociale economie, geeft perspectieven. De financiering van dit project is echter nog niet helemaal rond.

16 16 Het coachingteam PSD/TB organiseerde een teamdag in 2012, namelijk een bezoek aan het Justitiepaleis en Topcoach te Antwerpen. Verder ging de aandacht eerder naar de herstructurering van het cliëntoverleg PSD/TB en de verfijning en verduidelijking van de eerder gemaakte afspraken. De werkgroepen welke nauw verbonden zijn met de werking van de Vlaamse Gemeenschap en getrokken worden door Justitie zijn de volgende: Werkgroep kerngroep Lokale stuurgroep drugs Werkgroep herstelfonds Werkgroep herstel De werkgroep kerngroep omkadert de werking van de kerngroep. De BM, OO en SF maken deel uit van dit overleg. In 2012 werd verder gewerkt op hetzelfde élan, een gans jaarprogramma is opgebouwd. De inzet van de kerngroep wordt door de betrokken organisaties sterk gewaardeerd en zij vragen om meer. De lokale stuurgroep drugs werkte verder aan de organisatie van gerichte opleidingen voor het personeel en de uitvoering en bijsturing van de drugsacties in de inrichting. De werkgroep herstelfonds omkadert de werking van het herstelfonds. In 2012 kregen we een terugval in het aantal dossiers. Momenteel wordt deze mogelijkheid sterker onder de aandacht gebracht tijdens het groepsonthaal van de inkomenden. Vanuit deze werkgroep worden structurele knelpunten gesignaleerd aan de centrale stuurgroep herstelfonds. Vanuit het PSC wordt actief deelgenomen aan deze werkgroep. De werkgroep herstel is een werkgroep welke overwegend bestaat uit leden van het bewakend kader met het doel een draagvlak te creëren in de inrichting voor de organisatie van herstelgerichte activiteiten en affectieve relaties. Als personeel met de meeste contacten met de gedetineerden en als diegene die vaak ook als eerste geconfronteerd worden met vragen of verhalen vanuit de gedetineerden kunnen de pba s naar herstel en affectieve relaties toe een belangrijke rol spelen. Met de directie werd afgesproken de BM deel zal uitmaken van deze werkgroep. 1.3.Operationeel niveau De concrete opvolging en organisatie van het aanbod en punten die op het voorrapport gesignaleerd worden krijgen een plaats in het kernteam (BM - OO overleg) en in tussentijdse informele contacten tussen BM en OO. Indien nodig wordt dit overleg uitgebreid met de OC, vooral bij de opstart ( twee keer per jaar) van het onderwijsaanbod. Occasioneel wordt het kernteam uitgebreid met de SF. Het lopende sportaanbod wordt opgevolgd door een maandelijks sportoverleg, dit sportoverleg wordt getrokken door de SF. De OO, de sportmonitor pba, de sportfatik en de kernleider maken deel uit van dit overleg. De mate van effectieve aanwezigheid van de SF is van groot belang voor het welslagen van dit overleg. Op operationeel niveau zijn de trajectbegeleiders aanwezig. In 2012 werd het wekelijks TB - OO overleg geherstructureerd tot een maandelijks overleg in het welzijnsteam. Dit team buigt zich over de welzijnsnoden in de inrichting. Thema s die aan bod kwamen: contact met netwerk via Skype, suïcidepreventie, nazorg voor gedetineerden welke einde straf doen. Deze noden worden als signaal meegenomen naar het aangewezen forum. De informatie

17 17 uitwisseling over cursussen en activiteiten die in het vroegere TB - OO overleg een plek had, wordt vanaf 2012 in communicatie gebracht via een elektronische nieuwsflash. Via een proactief groepsonthaal nemen de TB het cliëntniveau waar. Zij werken hiertoe intensief samen met de mensen van de psychosociale dienst. De samenwerking op cliëntniveau met PSD en VDAB, en hun inbreng op de diverse werkgroepen maakt dat de stem van de gedetineerde vorm krijgt. Het maandelijks cliëntoverleg werd gestructureerd en loopt gedeeltelijk samen met de selectie en begeleidingscommissie. Regionaal overleg De concentratie van vier gevangenissen in de Noorderkempen heeft een aantal gevolgen voor de organisatie van de hulp- en dienstverlening in elke afzonderlijke gevangenis. De meeste aanbodverstrekkers zijn regionaal georganiseerd en hun medewerkers zijn actief in de verschillende gevangenissen. Door deze concentratie opteren we voor een regionale overlegstructuur met de belangrijkste partners. Naar aanleiding van de capaciteitsuitbreiding van de gevangenis Turnhout en Wortel, hebben de vier beleidsmedewerkers en de coördinator van het STRAP in juni een regionaal overleg georganiseerd. Herschikkingen of (personeels-)verschuivingen hebben mogelijks effect op de werking van andere organisaties of een andere gevangenis in de Noorderkempen. Er kwamen nog geen grote veranderingen aan bod. Dit overleg wordt opnieuw ingepland in 2013 indien een organisatie verschuivingen inplant, die gevolgen heeft voor gevangenissen en organisaties. In oktober werd het toneelstuk Van de mens niets dan slechts opgevoerd onder leiding van Suggnomè voor alle personeelsleden van de vier gevangenissen van Justitie en de Vlaamse Gemeenschap. De organisatie was een gemeenschappelijke opdracht van Suggnomè, CAW De Kempen, de beleidsmedewerkers en de gevangenisdirecties. In het najaar werd een overleg ingepland met de Strafuitvoeringsrechtbank in Antwerpen en de beleidsmedewerkers van de Noorderkempen. De bedoeling was een kennismaking en een voorstellling geven van de hulp- en dienstverlening aan de SURB. Een eerste Dag van de hulp en dienstverlener vond plaats in december. De vier beleidsmedewerkers sloegen de handen in elkaar om alle hulp- en dienstverleners die in de Noorderkempen werkzaam zijn, bij elkaar te brengen en te bedanken voor hun inzet. Er werd een voordracht gegeven over hoe omgaan met personen met een psychische problematiek door het VGGZ vzw Hasselt. Daarna kwam een woordkunstenares aan bod met een eigen blik op gevangenschap. De dag van de hulp- en dienstverlener werd positief geëvalueerd. Verder staan we stil bij de belangrijkste regionale overlegmomenten: Het regionaal overleg tussen CAW De Kempen JWT en de beleidsmedewerkers van de gevangenissen van de Noorderkempen staat in het teken van de opvolging van het Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) Er werd gekozen om rond drie inhoudelijke doelstellingen te werken namelijk: 1. Het opstarten en uitbouwen van een signaleringsprocedure vanuit de preventieve reflex,in de vier gevangenissen van de Noorderkempen. 2. Verder verfijnen en optimaliseren van methodieken om werving af te stemmen op de verschillende doelgroepen.

18 18 3. Overgang tussen het gevangenisverblijf en de vrijlating beter omkaderen en op deze manier de re-integratie te versterken en dit voor de vier gevangenissen van de Noorderkempen. Tijdens overlegmomenten stonden we stil bij de uitwerking van de actiepunten geformuleerd bij deze doelstellingen. De uitwerking van welzijnsactiviteiten aan de hand van het installeren van welzijnswerkgroepen in de gevangenissen kwam ook ter sprake. Het regionaal overleg gevangenisbibliotheken Noorderkempen staat in het teken van de opvolging van de afsprakennota opgesteld in het kader van het convenant betreffende de participatie over de bibliotheekwerking in de Kempense gevangenissen. De twee grote agendapunten besproken in 2012 zijn enerzijds de ontwikkeling van een beveiligde toegang wat een automatische input en output van materialen mogelijk maakt. Anderzijds besteden we aandacht aan de opvolging van de uitgaven en de aanvraag van een nieuwe provinciale projectsubsidie voor de actualisering van de basiscollecties van de gevangenisbibliotheken van Hoogstraten, Merksplas, Turnhout, Wortel en Antwerpen. Wat onderwijs betreft, is er een tweejaarlijks overleg met het Consortium De Rank. Het onderwijsaanbod, het Vlaamse opleidingsplan gedetineerden, de taalscan in Wortel en de toekomst van de consortia stonden op de agenda. Met De Rode Antraciet wordt er samengezeten over de inzet en de werking van de sportfunctionarissen in de Noorderkempen. Nieuw was de aanwezigheid van de beleidsmedewerkers op de selectie van de sportstagiaires van de sportschool ROC Tilburg(Nl) in samenwerking met DRA. De langdurige afwezigheid van de detentieconsulenten in de vier gevangenissen is de aanleiding geweest om een structureel overleg te hebben met de VDAB. Infosessies over de beroepsopleidingen werden gegeven om de afwezigheid op te vangen. Lokaal worden afspraken gemaakt om de werkdruk van de VDAB consulenten te beperken. Het overleg met de VDAB wordt nu jaarlijks ingepland. In 2013 plannen we een nieuw overleg met het CGG. Jaarlijks willen we een overleg vastleggen met het CGG. 2. Actoren betrokken bij de hulp- en dienstverlening Coördinatie Functie VTE Organisatie Standplaats Beleidsmedewerker 1 Vlaamse overheid dep. WVG gevangenis Organisatieondersteuner 1 CAW De Kempen - JWT gevangenis Trajectbegeleider 2 CAW De Kempen JWT gevangenis (4/5) Sociaal-cultureel werker proj De Rode Antraciet variabel ect Sportfunctionaris 0,25 De Rode Antraciet Gevangenissen Wortel en Hoogstraten Onderwijscoördinator 0,40 Consortium De Rank Gevangenissen Wortel, Hoogstraten en Turnhout

19 19 De beleidsmedewerker is een personeelslid van de Vlaamse overheid en is tewerk gesteld binnen de afdeling Welzijn en Samenleving van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De beleidsmedewerker leidt samen met de gevangenisdirectie en de verantwoordelijken van de verschillende hulp- en dienstverleningsorganisatie het geheel aan hulp- en dienstverlening in goede banen. Zij coördineert de hulp- en dienstverleningsinitiatieven in de gevangenis en zorgt ervoor dat de verschillende actoren samenwerken en hun werking plannen, bijsturen en op elkaar af te stemmen. De beleidsmedewerker vertegenwoordigt de Vlaamse overheid en de hulp- en dienstverleners bij de gevangenisdirectie en tracht in overleg het aanbod af te stemmen op de penitentiaire context en de noden van de doelgroep. De beleidsmedewerker is een voltijdse arbeidskracht. In 2012 werd door de beleidsmedewerker veel tijd geïnvesteerd in de herstructurering van de werkgroepen en het terug tot stand brengen van een gestructureerd overleg met de directie in de inrichting. Door de regelmatige aanwezigheid op het voorrapport kan ingespeeld worden op gebeurtenissen die zich voordoen bij de dagdagelijkse organisatie van de hulp- en dienstverlening. Hierdoor werd de afsprakennota met directie en PA s m.b.t. de organisatie van groepsactiviteiten aangepast. Onder haar impuls werd de toneelvoorstelling van de mens niets dan slechts in de inrichting georganiseerd voor gedetineerden. Vanuit het PSC neemt de beleidsmedewerker deel aan de centrale stuurgroep Herstelfonds en de arrondissementele werkgroep Herstel. Door haar jarenlange ervaring heeft de BM een uitgebreid netwerk en heeft zij een actieve rol gespeeld in het Europese project Parol! waaraan ook het PSC deelneemt. Tevens heeft zij een groep kunnen vormen rond het voorstel van Inverde, bos en natuurbeheer, waardoor nu een interessant project ter tafel ligt. Dit projectvoorstel zit nu in de fase van de zoektocht naar middelen. Veel tijd werd ook in 2012 gespendeerd aan het gezamenlijk beleidsplanningsproces HDV met name de verwerking en structurering van de verzamelde gegevens in Een beleidsteam (conform de bepalingen van het ontwerp decreet) werd gevormd en ontwerpdoelstellingen zijn geformuleerd, waardoor in 2013 aan het actieplan gewerkt kan worden in een aangepaste overlegstructuur. Het schrijven aan het generieke draaiboek neemt veel tijd in beslag, daar dit geen courante activiteit betreft. De organisatieondersteuner is een medewerker van de dienst Justitieel Welzijnswerk (JWW) binnen het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW). In samenwerking met de beleidsmedewerker zorgt zij ervoor dat de hulp- en dienstverleners hun werk goed kunnen doen. De organisatieondersteuner staat in voor de praktische organisatie van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis zoals bekendmaking van activiteiten, het peilen naar verwachtingen van gedetineerden,. Daarnaast staan zij ook in voor het voorbereiden van nieuwe initiatieven in afstemming op de noden en behoeften van de doelgroep en het evalueren van het bestaande aanbod. Naar aanleiding van het aangekondigde nieuwe decreet betreffende de organisatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden werd binnen de sector (AWW) de opdracht van de organisatieondersteuner geëvalueerd en aangepast. In het PSC is één voltijdse organisatieondersteuner actief. Zij heeft een jarenlange ervaring en kent de inrichting van binnen en van buiten. Tevens heeft zij een netwerk binnen de stad Hoogstraten. In de OO opdracht wordt meer ruimte voorzien voor het uitbouwen van welzijnsinitiatieven in de gevangenis. In het PSC vertaalt zich dat concreet in de inzet van OO m.b.t. de werking van de kerngroep en de uitbouw van het aanbod rond herstel en

20 20 affectieve relaties. Tevens speelt zij een actieve rol in de realisatie van een basisprogrammatie cultuur in de vernieuwde cinemazaal. Ook de trajectbegeleiders zijn medewerkers van de dienst JWW binnen het CAW. Ze wijzen de gedetineerden de weg doorheen de waaier aan hulp- en dienstverlening tijdens en na de detentie en motiveren de gedetineerden om aan hun persoonlijke situatie te werken. Ze gaan na welke vragen, noden en behoeften de gedetineerden hebben. Ze informeren hen over het bestaande aanbod binnen de gevangenis, oriënteren hen en leiden hen naar het aanbod toe. Ze volgen het verloop van het hulp- en dienstverleningstraject en evalueren het. Bovendien kan de trajectbegeleider gedetineerden helpen bij het uitbouwen van hun reclassering. Bij dat alles werkt de trajectbegeleider nauw samen met de psychosociale dienst en met andere relevante diensten van de gevangenis. Er zijn twee trajectbegeleiders actief in het PSC, in 2012 werkten zij verder aan de in 2010 ontwikkelde werkwijze, namelijk het werken met zitdagen. In 2012 is één van de TB na zwangerschapsrust in 4/5 tewerkstelling terug aan het werk gegaan, de tweede TB was afwezig wegens zwangerschap en werd vervangen door een tijdelijke medewerker. In hoofdstuk 3 wordt dieper ingegaan op het aanbod van de trajectbegeleiders (domein welzijn) Vanuit het consortium volwassenenonderwijs is een onderwijscoördinator tewerkgesteld in de gevangenis. Zij heeft als taak hier een behoeftendekkend onderwijsaanbod uit te bouwen. Daartoe werkt zij nauw samen met de andere diensten en de directie in de gevangenis. Zij onderzoekt en verzamelt ook de opleidingsbehoeften van de gedetineerden, zij geeft informatie over het aanbod, zij onderhandelt met de centra over de uitbouw van een aanbod. Ook de ondersteuning van de leerkrachten behoort tot het takenpakket van de onderwijscoördinator. Daarnaast ondersteunt zij de gedetineerden bij hun zelfstudie, helpt hen bij hun vragen, geeft steun wanneer het moeilijker loopt. Ook kan de onderwijscoördinator een deel van de extra administratieve last op zich nemen: de rapportering aan de verschillende overheden, registratie van deelname, de zorg voor de logistiek, enz. De onderwijscoördinator verdeelt haar voltijdse opdracht over drie strafinrichtingen. Voor het PSC Hoogstraten voorziet de onderwijscoördinator ongeveer twee dagen per week. In 2012 werden 47 gedetineerden individueel gevolgd. 23 van deze gedetineerden werden opgevolgd in het kader van het project E-leren. Overige individuele vragen gaan voornamelijk over (vervolg)cursussen buiten en de examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap. In 2012 werden 2 gedetineerden opgevolgd in het kader van de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap. Op regelmatige basis voorziet de onderwijscoördinator een terugkoppeling naar TB en PSD. Parallel aan de werking van sportdiensten verbonden aan steden en gemeenten, streeft de sportfunctionaris van De Rode Antraciet ernaar om, in samenwerking met anderen, zoveel mogelijk gedetineerden in de gevangenis aan te zetten om gezond te bewegen of te sporten in kwaliteitsvolle omstandigheden. In samenwerking met diverse interne (beambten, sportmonitoren, ) en externe partners staat de sportfunctionaris in voor de uitbouw van een continu, duurzaam en kwaliteitsvol sportaanbod. Zij zet samenwerkingsverbanden op met externe sportorganisaties, werkt vernieuwde sportinitiatieven uit die inspelen op de behoeften van de gedetineerden, staat mee in voor het goede verloop van bijvoorbeeld sporttornooien en geeft advies bij de (her)inrichting van de sportinfrastructuur. In het voorjaar van 2012 was een vervanger voor de sportfunctionaris actief in de inrichting. Sinds het najaar van 2012 neemt de effectieve sportfunctionaris zijn functie terug op. Deze situatie heeft gevolgen gehad voor het zomersportaanbod en de werking van het sportoverleg.

21 21 De sociaal-cultureel werker van De Rode Antraciet begeleidt binnen de gevangenis de ontwikkeling van een evenwichtig en gediversifieerd sociaal cultureel aanbod. Binnen deze sociaal-culturele werking gaat speciale aandacht naar cursuswerk, sociaal-artistieke projecten, bibliotheekwerking, enzovoort. Intussen heeft een reorganisatie van DRA plaats gehad. Dit betekent o.a. dat de sociaal cultureel werkers niet meer gehecht zijn aan een bepaalde inrichting. In het PSC Hoogstraten werd in het najaar van 2012 voorbereidend werk verricht in het kader van het project Cell s kitchen. Wat betreft het jaarlijkse aanbod Open Doek, Buiten Beeld werden vrijwilligers van CAW De Kempen opgeleid om de filmvoorstellingen met bespreking te realiseren vanaf Samenwerkingspartners en hun medewerkers Naast de partners die op één of andere manier een coördinerende functie vervullen, zoals hierboven omschreven, wordt structureel samengewerkt met verschillende organisaties uit de vrije samenleving die een bepaald aanbod hulp- en dienstverlening verzorgen in het penitentiair schoolcentrum Hoogstraten. Vanuit deze organisaties waren er in 2011 tussen de 40 en 50 medewerkers en vrijwilligers actief in het PSC. Voor de meesten echter was de werking in de gevangenis maar een deel van een ruimere job. Het precies in kaart brengen van het VTE is dan ook een heel moeilijke oefening. In dit kader is vooral de opdracht en de taak die de detentieconsulent VDAB uitvoert het vermelden waard. De detentieconsulent van de VDAB biedt in de gevangenis dezelfde dienstverlening aan als buiten de gevangenis. Het gaat vooral over het geven van informatie, contacten met het VDAB opleidingscentrum te Herentals, het voorbereiden van en het helpen bij het zoeken naar werk. Ook contact opnemen met vakbonden, RVA of hulpkas i.v.m. stempelgeld behoort tot zijn takenpakket. Er is één detentieconsulent 4 dagen per week actief in het PSC en de gevangenis van Turnhout. Hierbij volgt een overzicht van organisaties per domein. Welzijn CAW De Kempen, Justitieel Welzijnswerk Turnhout Suggnomè Benjamins kindershow Gezondheid CGG, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Kempen AA VVBV - CAP Onderwijs Consortium voor volwassenenonderwijs De Rank Centrum voor Basiseducatie Kempen Centrum voor volwassenenonderwijs CVO-LBC-NVK Tewerkstelling VDAB werkwinkel Turnhout VDAB opleidingscentrum Herentals

22 22 Vokans SPK Inverde Natuurwerk Cultuur De Rode Antraciet Open Doek vzw Turnhout Bibliotheek Turnhout Creatief Schrijven vzw Haiku kern Antwerpen vzw De samenwerking met Rode kruis Vlaanderen werd niet verder gezet door een verminderde belangstelling voor hun aanbod en de verhoging van de kostprijs. Samen met SPK (Strategische Projecten Kempen), Natuurwerk vzw en Inverde werd een voorstel van project bos en natuurbeheer uitgewerkt en ingediend voor financiering bij CDRGA en VDAB. In het kader van het Europees project Parol! werd samengewerkt met Haiku kern Antwerpen vzw en Creatief Schrijven vzw voor de indiening van de subsidieaanvraag bij de EU en de Vlaamse overheid. Door de verwezenlijking van het nieuwe onderwijsaanbod (talen) kwamen verschillende nieuwe lesgevers via CVO LBC NVK lessen verzorgen. Conclusies en toekomstperspectieven Eind 2012 werden vier ontwerpdoelstellingen geformuleerd in het kader van het gezamenlijk beleidsplanningsproces HDV. Intussen werden de werkgroepen inhoudelijk geherstructureerd en werd het beleidsteam HDV gevormd. Binnen de inrichting werd aldus een basis gelegd om te starten met de opmaak van een actieplan in voorbereiding van de toepassing van de bepalingen van het decreet. Het domein Welzijn wordt verder geëxploreerd binnen het Welzijnsteam en de Werkgroep Welzijn en Gezondheid. De opdracht van de OO wordt verder vernieuwd, naast de coördinatie van de algemene hulp- en dienstverlening wordt een tweede kerntaak toegevoegd nl. de ontwikkeling van welzijnsinitiatieven. Afstemming met de justitiële werkgroepen is verder noodzakelijk om overlappingen te voorkomen. In 2013 zal dan ook gewerkt worden aan de opstelling van een nieuw organogram en de oprichting van een coördinatieteam. Dit alles wordt aangevuld met een communicatieplan en meer bepaald zal gewerkt worden aan de communicatie tussen de Vlaamse partners onderling en zullen de communicatiekanalen bepaald worden tussen de werkgroepen Vlaamse Gemeenschap en Justitie. Speciale aandacht zal gaan naar een betere en efficiëntere terugkoppeling naar alle betrokkenen. De hulp- en dienstverlening wordt georganiseerd door de inzet van een aantal functies. Heel wat van die functies zijn éénmansposten, al dan niet voltijds. Het wegvallen van medewerkers doet dikwijls lacunes ontstaan, die niet zomaar kunnen opgevuld worden. Door de inhoudelijke expertise van hulp- en dienstverleners welke op individueel cliëntniveau opereren is het moeilijk om deze te vervangen door een andere medewerker van een andere

23 23 organisatie. Dit bleek duidelijk bij de afwezigheid van de VDAB consulent. De TB konden slechts gedeeltelijk en beperkt de ontstane lacune opvullen. Deze bemerking telt ook voor de organisatie ondersteuner. Haar plotse ziekteperiode in het najaar werd gedeeltelijk opgevangen door een combinatie van inzet van TB-OC-BM.

24 24 Hoofdstuk 3: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) Binnen dit derde hoofdstuk volgt een omschrijving van het huidige hulp- en dienstverleningsaanbod. Een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten is terug te vinden in bijlage( activiteitenfiches). Cultuur Sport Onderwijs Gezondheid Werk Welzijn Cursusaanbod De Rode Antraciet Voetbal en conditietrai ning Basiseducat ie Kempen CGG Assessment Affectieve relaties Fitness Schuldhulpverlening Bibliotheek Optredens Start to run Volley en basketbal CVO - LBC AA Beroepsopl eidingen met ondersteuni ng rekenen en ICT door BE Bezoekvrijwilligers JWT Personal Fitplan CAP Trajectbegeleiding E-learning gitaarlessen Buitenploeg en VDAB consulent Herstelbemiddeling en Herstelfonds

25 25 Aantal unieke gedetineerden per gevangenis 2012 Q Q Q Q 4 domein: cultuur domein: gezondheid domein: niet ingevuld domein: onderwijs domein: sport domein: welzijn domein: werk Activiteit: geen filter apr :15:33 Volgens de gegevens van het GOS is het domein Welzijn het grootst. Cultuur ( vorming en project) en onderwijs zijn evenwaardig. Bij deze cijfers past nog één bedenking m.b.t. Werk en Sport: de beroepsopleidingen, de G coach en het basisaanbod sport worden niet geregistreerd volgens dit systeem. 1.Welzijn Trajectbegeleiding Trajectbegeleiders staan in voor de ondersteuning van gedetineerden tijdens de detentie in functie van een zinvolle invulling van hun detentie en de voorbereiding op hun reclassering. Trajectbegeleiders proberen zo snel mogelijk inzicht te verwerven in de noden en vragen van gedetineerden en proberen in de mate van het mogelijke door te verwijzen naar hulp- en dienstverlening in de gevangenis. In de volgende fase schatten ze de mogelijkheden van reclassering in en formuleren ze hierover een voorstel. Trajectbegeleiders staan in voor de coördinatie van het hulp- en dienstverleningstraject van de gedetineerde. Om dit te kunnen doen voeren ze de nodige begeleidingsgesprekken. Trajectbegeleiding Onthaal Begeleiding Totaal We stellen vast dat de focus van de opdracht van trajectbegeleiding ook in 2012 zich vooral situeert in het aanbieden van een goed onthaal. Onthaal is immers veel meer dan enkel het geven van informatie. Onthaal bestaat uit: vraagverheldering, kennismaking, CAW/JWT, hulp en dienstverleningsaanbod in de inrichting, directe hulp, sociale administratie, verwijzing, crisishulp, familie.. T.o.v zien we een daling van het aantal onthaalde cliënten en een daling van de begeleiding, in de loop van 2012 is één van de TB van een VTE tewerkstelling naar een 4/5 tewerkstelling gegaan. Een verminderd onthaal kan ook te maken hebben met een vermindering van het aantal inkomende gedetineerden. Alle inkomende gedetineerden worden onthaald in groep. De werking van JWT/CAW De Kempen en een grondige voorstelling van het aanbod van hulp- en dienstverlening staan op de agenda. Na het onthaal maakt elke gedetineerde kennis met de mogelijke beroepsopleidingen in de inrichting. ( snuffelstage).