Vers Verpakken en Duurzaam Distribueren is Consumeren

Transcriptie

1 Vers Verpakken en Duurzaam Distribueren is Consumeren AKK code ACD Dit rapport is openbaar en iedere participant kan vrijelijk gebruik maken van het eindrapport Ireen van Dijke (A&F) Ingrid Wienk (A&F) Frans-Peter Scheer (A&F) Eelke Westra (A&F) Nico Bolder (ASG) December, 2004

2

3 1 SAMENVATTING SUMMARY DOELSTELLINGEN...5 DUURZAAMHEID PROJECTOPZET PROJECTORGANISATIE FASERING SAMENVATTING RESULTATEN SAMENWERKING SAMENWERKINGSCULTUUR BESCHRIJVING TOTSTANDKOMING SAMENWERKING PARTICIPANTEN BIJDRAGE PROJECT AAN SAMENWERKING IN DE KETEN SUCCES- EN FAALFACTOREN VOOR SLAGEN PROJECT/ SAMENWERKING GEVOLGTREKKINGEN KENNISOVERDRACHT...11 BIJLAGE...12

4

5 1 Samenvatting Hendrix Meat Group (HMG), Laurus logistiek en Laurus (winkelfilialen) willen gezamenlijk de vers vlees keten optimaliseren. In dit project wordt beoogd om een vers en voedselveilig product aan de consument te leveren tegen minimale ketenkosten zodat de afzet van verse vleesproducten zal verbeteren. Binnen deze doelstelling worden twee hoofdactiviteiten onderscheiden: - Houdbaarheid en Verpakken: ontwikkeling en implementatie van een nieuw verpakkingsconcept om de houdbaarheid van het vleesproduct te verlengen. - Logistiek: ketenkosten minimaliseren middels supply chain management, meer concreet door transport- en nevenstroom reductie na te streven. Houdbaarheid en Verpakken Deze onderzoekslijn richt zich op de ontwikkeling en implementatie van een houdbaarheidsverlengende verpakking. Hiertoe zijn de volgende activiteiten ontplooid: Inventariseren van de ketencondities. Beoordelen van de kwaliteitsvoordelen en eventuele -nadelen van de overstap van het huidige verpakkingsconcept naar het MAP (modified atmosphere packaging) verpakkingsconcept. Bepalen van de potentiële houdbaarheid (zowel microbiologisch als organoleptisch) van diverse producten. Onderzoek naar de optimalisatie van het MAP concept m.b.t. de meest optimale product / verpakking volume verhouding in relatie tot vleeskwaliteit, kosten (transportvolume), consumentenwensen (bijvoorbeeld inname van koelkastruimte door product). Tot slot is onderzocht of de gedefinieerde houdbaarheid bij gesimuleerde ketenomstandigheden, verkregen door het toepassen van het MAP concept, kan worden toegepast op diverse vleesproducten. Deze activiteiten hebben geleid tot de volgende conclusies en aanbevelingen: De microbiële en visuele houdbaarheid van de onderzochte producten kan worden verlengd indien de producten worden verpakt in het MAP concept. Deze houdbaarheidsverlenging is maximaal indien de producten zijn verpakt met de juiste vulgraad en bij een optimale bewaartemperatuur worden bewaard. Deze houdbaarheidsverlenging wordt deels tenietgedaan indien de producten worden blootgesteld aan bewaarcondities boven 4 C (ketencondities) en/of indien de vulgraad in de verpakking wordt verhoogd tot boven de optimum, productspecifieke vulgraad. De houdbaarheid wordt in belangrijke mate bepaald door de hoogte en samenstelling van het initiële kiemgetal; indien er in de praktijk sprake is van andere initiële kiemgetallen, dan welke zijn bepaald voor de diverse producten in de uitgevoerde experimenten, kan dit invloed hebben op de houdbaarheid van de producten (denk aan andere herkomst, seizoen en tijdsduur tussen slachtdatum en productiedag). De keten is niet geheel gesloten (temperatuur >7ºC). Er zal moeten worden onderzocht in hoeverre deze grens van 7ºC wordt overschreden en of dit van invloed is op de houdbaarheid van het product. De implementatie van een instrument waarmee de temperatuur in de keten kan worden gevolgd in de tijd, kan een goed hulpmiddel zijn bij de beheersing van de ketencondities. 1

6 Logistiek Deze onderzoekslijn richt zich op het minimaliseren van ketenkosten door het introduceren van een houdbaarheidsverlengende verpakking, met name derving en outof-stock in het winkelschap en middels transportbesparing. Hiertoe zijn de volgende activiteiten ontplooid: Inventariseren van de keten en huidige werkwijze Opstellen logistieke verbeterscenario s Bepalen reductie derving, out-of-stock en transport/handling van de verschillende scenario's d.m.v. simulatie. Deze activiteiten hebben geleid tot de volgende conclusies en aanbevelingen: Derving en out-of-stock kan gereduceerd worden door de houdbaarheid van het vlees te verlengen. Bij de reductie treedt een afnemende meeropbrengst op. Out-of-stock kan niet gereduceerd worden door het aantal producten per bestelling te verhogen zonder dat de derving toeneemt. Derving kan gereduceerd worden door keuze van verschillende houdbaarheden in het winkelschap te beperken. Houdbaarheidsverlenging spreidt derving meer over de dagen per week. De focus op derving levert meer op dan de focus op out-of-stock. De focus op outof-stock op zijn beurt levert meer op dan focus op transportbesparing of handling. Voor vlees is er geen reductie in transport gerealiseerd. In verband met de dagelijkse belevering van vers aan de filialen dient hiervoor naar alle vers-producten te worden gekeken en niet alleen naar vers-vlees. 2

7 2 Summary This project has been started up to minimise loss of fresh meat and meat products in the chain of Hendrix Meat Group (HMG), Laurus Logistics and Laurus Retail. This project is aimed at providing the consumer with fresh and safe products at minimal chain-related costs to enhance sales of fresh meat products. Within this objective two main activities are dinstinguished: - Shelf life and Packaging: development and implementation of a novel packaging concept to extend the shelf life of meat products - Logistics: minimising chain-related costs by supply chain management, more concrete aiming for reduction of transportation and secondary stroom /nevenstroom. Shelf life and Packaging This research activity was particularly engaged in the development and implementation of a novel packaging concept. To realise this the following activities have been carried out: Inventory chain conditions. Evaluating advantages and possible disadvantages concerning product quality due to the changeover from the current packaging concept to the MAP (modified atmosphere packaging) concept. Determining the potential shelf life (both microbiological and organoleptical) of different meat products. Optimising the MAP concept as regards the most optimal product / packaging volume ratio in relation to meat quality, costs (transport volume), consumer perception and wishes (e.g. taking up much space in the refrigerator). In conclusion it is investigated if the defined shelf life at simulated chain conditions, realised by applying the MAP concept, can be put into practice for different meat products. These activities resulted in the following conclusions and recommendations: The microbiological and organoleptical shelf life of the researched products can be extended when the products are packaged in a MAP concept. A maximal shelf life extension can be realised when products are stored at optimal storage temperature. Furthermore, a certain dimension of the headspace should be present depending on the dimension of the product. This shelf life extension is partially cancelled out when the products are exposed to storage conditions at temperatures above 4 C (chain conditions) and/ or when the headspace in the package is smaller than the optimal, product specific headspace. For an important degree the shelf life is determined by the level and composition of the initial total aerobic count; if, in practice, it concerns other initial total aerobic counts than the counts which are obtained for the different products in this project, this may influence the shelf life of the products (for instance due to origin of the product, season, and length of time between slaughter date and production day). The chain is not closed concerning temperature (observed temperatures repeatedly pass 7ºC). It should be studied to what extent this limit of 7ºC is passed and if this could influence the shelf life of the products. The implementation of an instrument which could monitor the temperature in time could be a good device to control chain conditions. 3

8 Logistics This research activity was particularly engaged in minimising chain-related costs through shelf life extension of meat products using a novel packaging concept, and therefore reducing shrinkage and out-of-stock at the retailer. To realise this the following activities have been carried out: Taking stock of the chain Drafting logistic scenarios to limit shrinkage and out-of-stock at the retailer including current operating procedures Determining reduction of shrinkage and out-of-stock realised in the different scenarios on the basis of simulation. These activities resulted in the following conclusions and recommendations: Shrinkage and out-of-stock can be reduced by extending the shelf life of the meat products. During the process, the increase in returns declines. Out-of-stock cannot be reduced by increasing the number of products per order without corresponding increase in shrinkage. Shrinkage can be reduced by reducing the amount of different best before dates at the retailers. Extension of shelf life spreads shrinkage over more days per week. Focussing on shrinkage results in more returns than focussing on out-of-stock No reduction in transport has been realised in the case of meat 4

9 3 Doelstellingen Probleemstelling: Het centrale probleem is dat de afzet van vers vlees producten en een duurzame voortbrengingswijze (verpakking, logistiek, reststromen, personeel) onder druk staan in de keten van HMG en Laurus. De belangrijkste oorzaak ligt in de beperkte houdbaarheid van het product na verpakken waardoor de huidige logistiek inefficiënties vertoont. Dit resulteert in de volgende deelproblemen: 1. Versheid: De beperkte houdbaarheid resulteert in derving bij zowel HMG als Laurus (reststromen planet). Daarnaast resulteert een korte houdbaarheid in een mindere perceptie bij de consument m.b.t. versheid en voedselveiligheid (people). Door de beperkte houdbaarheid is het moeilijker om alle vleesproducten altijd in de filialen beschikbaar te hebben hetgeen resulteert in een beperkter assortiment en minder afzet (people). 2. Inefficiënte logistiek: Als gevolg van korte doorlooptijden dienen de DC s en winkelfilialen hoogfrequent beleverd te worden en zijn naleveringen (met lagere beladingsgraden) nodig (transport - planet). De inefficiënte logistiek vertaalt zich ook richting de personeelsplanning door toedoen van de vele piekmomenten (people). Doelstelling Houdbaarheid en Verpakken: Het verlengen van de houdbaarheid waardoor verse vleesproducten op een duurzamere wijze in de keten voortgebracht kunnen worden (transportreductie, reductie derving) zodat de afzet en de consumentenperceptie verbeteren. Doelstelling Logistiek: Een verbeterde logistieke afstemming tussen ketenpartijen waardoor reductie ontstaat in Derving en out-of-stock transportkilometers het aantal omstellingen in productie Duurzaamheid Verbeterde houdbaarheid en logistiek leiden tot de volgende duurzaamheids voordelen: Minder nevenstromen door reductie derving (planet) Minder transport kilometers (planet) Verbeterde personeelsplanning door minder omsteltijden (people) Verbeterde perceptie ten aanzien van versheid en voedselveiligheid (people) Voordelen voor planet en people resulteren in profit! 5

10 4 Projectopzet 4.1 Projectorganisatie Het project wordt aangestuurd door een stuurgroep waarin alle partners vanuit bedrijfsleven en kennisinstellingen zitting hebben. Het voorzitterschap is in handen van het bedrijfsleven; in dit geval wordt de voorzitter geleverd door Hendrix Meat Group (HMG). Een projectregisseur van AKK is vertegenwoordigd in de stuurgroep. De stuurgroep stuurt taakgroepen aan waarin vanuit de deelnemende bedrijven en de kennisinstellingen vertegenwoordigers zijn betrokken. De stuurgroep stuurt, via de projectleider, verschillende taakgroepen (houdbaarheid/logistiek) aan die een flexibele inzet vragen van vertegenwoordigers van zowel de betrokken kennisinstellingen als bedrijven. De dagelijks projectleiding is in handen van een vertegenwoordiger van Hendrix Meat Group. De projectleider is het directe aanspreekpunt van het project en onderhoudt contact met alle betrokken bedrijven, coördineert de bedrijfsinspanningen in het project en onderhoudt contacten met AKK en de onderzoeksleider vanuit de kennisinstellingen. De onderzoeksleider coördineert de onderzoekstaken, rapportages, publicaties, etc. 4.2 Fasering Fase 0: Kick-off meeting - Vastleggen van beginafspraken en communicatie. Fase 1: Analyse - Analyse van de verpakking, logistiek en duurzaamheid in de huidige situatie. - Bepaling van de knelpunten in de huidige situatie, de doelstellingen en eisen ten aanzien van het ontwerp. Fase 2: Ontwerp - Vaststellen van het productkwaliteitsverloop voor verschillende product-verpakkingketen combinaties onder laboratorium omstandigheden. - Ontwerp van verbeterde distributie concepten. - Alternatieven selecteren naar prioriteit en keuze maken voor meest perspectiefvolle scenario. Fase 3: Pilot - Testen van de houdbaarheid van het vlees door de nieuwe verpakking onder ketenrealistische omstandigheden. - Ketensimulaties welke de duurzame voordelen van de verschillende scenario s doorrekenen. Denk aan reductie transportkilometers, reststromen, verhoging arbeidsproductiviteit Fase 4: Kennis overdracht & communicatie - Gedurende het gehele project zal er kennisoverdracht zijn naar de beoogde doelgroepen: Medewerkers van de deelnemende bedrijven en de consument. 6

11 5 Samenvatting resultaten Houdbaarheid en Verpakken Binnen dit project is een houdbaarheidsverlengende verpakking (MAP concept) ontwikkeld met als doel de kwaliteit en houdbaarheid van het product sterk te verbeteren. Voor representatieve vleesproducten uit het vleesassortiment is onder ketenrealistische omstandigheden onderzocht hoe groot de houdbaarheidsverlenging is. Inmiddels is het MAP concept in de praktijk geïmplementeerd bij Super de Boer en Edah filialen. Hierdoor is een langere houdbaarheid voor de producten gerealiseerd waardoor de derving is gereduceerd. Tevens is de consumentenperceptie ten aanzien van versheid verbeterd. Het vlees behoudt langer zijn dieprode vleeskleur hetgeen positief is. Logistiek Binnen dit project is een verbeterd logistiek concept ontwikkeld waardoor de derving gereduceerd is Hiertoe heeft een logistieke analyse plaatsgevonden welke als input diende voor een op te stellen ketensimulatie model. Door middel van ketensimulaties zijn de meest optimale scenario s bepaald. De mogelijkheden voor transportbesparing zijn onderzocht, echter deze zijn moeilijker realiseerbaar. Belangrijke reden hiervoor is dat alle verse producten dagelijks aan de filialen beleverd worden en er dus dagelijks vervoer plaatsvind. Hierdoor leidt een verbeterde houdbaarheid van vers vlees niet direct tot minder ritten op vers. Wanneer het gehele vers-assortiment zou worden onderzocht zijn er wellicht mogelijkheden om minder vaak toe te leveren. Een deel van de verlengde houdbaarheid door MAP wordt benut om niet meer alle producten dagelijks te produceren. Hierdoor zijn minder omstelmomenten nodig waardoor de personeelsplanning verbeterd is. 7

12 6 Samenwerking 6.1 Samenwerkingscultuur In dit project werken bedrijven samen, die verschillende schakels vormen in de productie en afzet van varkensvlees. De drijfveren van de bedrijven om in de keten samen te werken zijn het reduceren van derving in de keten door de ontwikkeling van een verbeterd logistiek concept en door het realiseren van een langere houdbaarheid van de producten door de implementatie van een nieuw verpakkingsconcept. Dit vraagt om aanpassingen en investeringen van alle ketenpartners en waar alle ketenpartners baat bij hebben. De bedrijven hebben elkaar nodig om onderzoek te doen en om verbeteringen door te voeren. Elke schakel levert een bijdrage aan de eindkwaliteit van het product. Daarom heeft elke schakel er baat bij dat de onafhankelijke instituten A&F en ASG de bijdrage van deze schakels aan de eindkwaliteit in kaart brengt. Daarnaast is het voor alle leden van het project belangrijk om betrokkenheid in hun eigen organisatie te bewerkstelligen, zodat het voor het project benodigde activiteiten gedaan worden, de kennis wordt overgedragen en er grotere kans op een succesvolle implementatie is. De meerwaarde van samenwerking en interactie tussen bedrijven en kennisinstellingen is voor de bedrijven in dit project vooral dat er aan hen een onafhankelijke spiegel wordt voorgehouden in relatie met hun eigen werkwijze en ketensamenwerking. Er worden nieuwe inzichten geboden, alternatieve werkwijzen aangedragen en er wordt kennis overgedragen die vragen om reflectie. Voor kennisinstellingen is een belangrijke motivatie dat zij toepassingsgericht kennis kunnen ontwikkelen en inzetten en dat zij de mogelijkheid kunnen benutten om inzichten te toetsen bij en met het bedrijfsleven. Hendrix Meat Group (HMG) is aanvrager van het project en heeft de verantwoordelijkheid voor de financiële en administratieve zaken in dit ketenproject en levert de voorzitter voor de stuurgroep. HMG heeft de projectleiding verzorgd namens waarbij gewerkt is in 2 werkgroepen (houdbaarheid en logistiek) Kennisinstelling A&F is aannemer voor het onderzoek en voert de meeste onderzoeksactiviteiten uit, waarbij gebruik wordt gemaakt van specifieke onderzoeksexpertise van kennisinstelling ASG. 6.2 Beschrijving totstandkoming samenwerking participanten Hendrix Meat Group (HMG) is producent van vers en voorverpakte varkensvlees- en rundvleesproducten voor het retailsegment. HMG heeft 1150 medewerkers en genereert een omzet van 500 miljoen euro per jaar vanuit de locaties: Someren, Beilem, Emmen, Meppel en Druten. HMG s kernwaarden zijn traceerbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid. Haar belangrijkste afnemer is de Laurusgroep waarbinnen het KonMar, Edah en Super de Boer winkelmerk opereren. In totaal worden in Nederland ruim 500 (van de in totaal 771) winkelfilialen door HMG beleverd. Distributie van vers vindt plaats door Laurus Logistiek via 3 distributiecentra (Beilen, Someren, Waddinxveen). De Laurusgroep richt haar marketing activiteiten op versheid en duurzaamheid. 8

13 Hendrix Meat Group (HMG), Laurus logistiek en Laurus (winkelfilialen) willen gezamenlijk de vers vlees keten optimaliseren zodat de afzet zal verbeteren. Vers vlees is een belangrijk segment voor Laurus en is voor HMG het core-product. Het is in zowel in het belang van HMG als Laurus om de consument zo goed mogelijk te bedienen (vers product ten alle tijde beschikbaar tegen minimale kosten zodat de afzet van vers vleesproducten verbeterd). Middels houdbaarheidverlengende verpakking ontstaat deze mogelijkheid. Enerzijds heeft gasverpakking een kostprijsverhogend effect, anderzijds biedt logistieke optimalisatie (door de langere houdbaarheid=verkooptijd) mogelijkheden tot kostenreductie. Hieruit blijkt een sterke onderlinge afhankelijkheid om te investeren in verpakkingstechnologie en supply chain management. Na een aantal verkennende gesprekken vonden de bedrijven elkaar in een project om gezamenlijk de vers vlees keten te optimaliseren zodat de afzet zal verbeteren. Hendrix Meat Group en Laurus zien elkaar als strategische partners en zijn ervan overtuigd dat zowel de consument als de ketenpartijen duurzame voordelen met dit project realiseren. Daarnaast zien de bedrijven het als een uitdaging ervaren om op een multidisciplinaire wijze samen te werken. Dit project past binnen het onderzoeksprogramma s Duurzame AgroFood ketens van AKK. AKK biedt in deze onderzoeksprogramma s mogelijkheden voor ondersteuning van innovatief ketenonderzoek. De onderzoeksinstituten willen hun specifieke kennis van vlees, verloop van vleeskwaliteit en voedselveiligheid in combinatie met logistieke en verpakkingstechnologische kennis graag toepassen voor deze keten. In het project worden middels kwartaalvergaderingen met de stuurgroep de projectvoortgang geëvalueerd en worden nadere afspraken gemaakt over de activiteiten die uitgevoerd worden. De stuurgroep verleent opdracht tot het uitvoeren van het onderzoek. 6.3 Bijdrage project aan samenwerking in de keten Inmiddels zijn de Super de Boer filialen in mei 2004 overgestapt van rekfolie verpakking op het MAP (modified atmosphere packaging) concept; de Edah filialen zijn oktober 2004 omgeschakeld. Het project heeft duidelijk bijgedragen aan inzicht rondom houdbaarheidsverlengende verpakking en bepaling van de inrichting van de logistieke keten. Hierdoor is de samenwerking tussen HMG en Laurus als strategische partners verder verstevigd. Gezamenlijk hebben zij de derving gereduceerd en de vers-perceptie verbeterd. 9

14 6.4 Succes- en faalfactoren voor slagen project/ samenwerking Opvallend in dit project is de grote mate van openheid, betrokkenheid, veranderingsgezindheid en het enthousiasme van de bedrijven voor kennisontwikkeling en samenwerking met kennisinstellingen. Gedurende het project verliep het onderzoek en de implementatie van het MAP concept zij aan zij. Voordeel hiervan is dat de projectresultaten direct in de praktijk konden worden toegepast. Daarnaast kon het onderzoek direct worden aangepast aan onderzoekswensen die ontstonden als gevolg van de implementatie van het MAP concept in de praktijk, waardoor knelpunten op korte termijn konden worden doorgevoerd. Faalfactoren liggen in de moeilijkheid om data (juiste, volledig) te verkrijgen uit de winkelfilialen ten behoeve van de logistieke simulaties. Het blijkt in de praktijk niet eenvoudig deze door de filialen zelf te laten verzamelen. Op geautomatiseerde wijze zijn cijfers rondom derving vaak niet goed beschikbaar. Aan het einde van het project kwamen er uiteindelijk toch goede data beschikbaar vanuit een aantal filialen middels het CASPER systeem van Laurus. 6.5 Gevolgtrekkingen Bij het beïendigen van het project zijn diverse ideeën ontstaan voor verder vervolgonderzoek welke de vers-vlees keten nog verder kan versterken. Naast vervolgvragen rondom houdbaarheid zijn er ook diverse verbeter mogelijkheden door beter te reageren en anticiperen op de wisselende klantenvraag. Inmiddels genereert het CASPER systeem van Laurus steeds meer data rondom verkoop, derving en out-ofstock. Op basis hiervan ontstaan mogelijkheden in de richting van automatisch bestellen en automatic replenishment. 10

15 6.6 Kennisoverdracht Presentaties - Kick off presentatie aan stuurgroep in november Voortgangspresentatie van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken door A&F aan stuurgroep in januari Voortgangspresentatie van onderdeel Logistiek door A&F aan stuurgroep in januari Voortgangspresentatie van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken door A&F aan stuurgroep in maart Voortgangspresentatie van onderdeel Logistiek door A&F aan stuurgroep in maart Voortgangspresentatie van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken door A&F aan stuurgroep in mei Voortgangspresentatie van onderdeel Logistiek door A&F aan stuurgroep in mei Presentatie A&F intern in september Eindpresentatie van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken door A&F aan werkgroep in september Voortgangspresentatie van onderdeel Logistiek door A&F aan werkgroep in september Eindpresentatie van onderdeel Logistiek door A&F aan stuurgroep in november 2004 (Tussen)rapporten - Tussenrapportage van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken voor de stuurgroep in februari Tussenrapportage van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken voor de stuurgroep in april Tussenrapportage van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken voor de stuurgroep in mei Tussenrapportage van onderdeel Logistiek voor de stuurgroep in mei Eindrapportage van onderdeel Houdbaarheid en Verpakken voor de stuurgroep in september - Tussenrapportage van onderdeel Logistiek voor de stuurgroep in september Eindrapportage van onderdeel Logistiek voor de stuurgroep in december Openbaar eindrapport AKK in december

16 Bijlage Namen en adressen van participanten AANVRAGER VAN HET PROJECT (BEDRIJFSLEVEN) Bedrijfsnaam: Hendrix Meat Group (Nutreco company) Adres: Eerste Bokslootweg 8 Postcode: 7801 CD Plaats: Emmen Tel.nr.: Contactpersoon: Hans List Fax.nr.: Website: hans.list@nutreco.com VOORZITTER VAN DE STUURGROEP Naam: Hans List Organisatie: Hendrix Meat Group Functie: Manager Retail Adres: Eerste bokslootweg 8, postbus 2156 Tel.nr.: Postcode: 7801 CD Plaats: Emmen Fax.nr.: PROJECTLEIDER Naam: Hans List Organisatie: Hendrix Meat Group Functie: Manager Retail Adres: Eerste bokslootweg 8, postbus 2156 Tel.nr.: Postcode: 7801 CD Plaats: Emmen Fax.nr.: OVERZICHT PARTICIPANTEN BEDRIJFSLEVEN Naam: Hendrix Meat Group Adres: Bokslootweg 8 Postcode: 7801 CD Plaats: Emmen Tel.nr.: Naam lid stuurgroep: Hans List Fax.nr.: hans.list@nutreco.com Naam: Laurus Adres: Parallelweg 64 Postcode: 5223 AL Plaats: s Hertogenbosch Tel.nr.: Naam lid stuurgroep: Leon Bosma Fax.nr.: l.bosma@laurus.nl 12

17 Naam: Laurus logistiek Adres: Parallelweg 64 Postcode: 5223 AL Plaats: s Hertogenbosch Tel.nr.: Naam lid stuurgroep: Rob Herkens Fax.nr.: r.herkens@laurus.nl OVERZICHT PARTICIPANTEN KENNISINSTELLINGEN Naam: Agrotechnologie & Food Innovations BV (A&F) Adres: Bornsesteeg 59 Postcode: 6700 AA Plaats: Wageningen Tel.nr.: Naam lid stuurgroep: Henri Luitjes Fax.nr.: henri.luitjes@wur.nl Naam: Animal Sciences Group (ASG) Adres: Edelhertweg 15 Postcode: 8219 PH Plaats: Lelystad Tel.nr.: Naam lid stuurgroep: Bert Lambooij Fax.nr.: bert.lambooij@wur.nl 13