Waterbeheer Putten. Werken aan schoon en voldoende water op Putten

Transcriptie

1 Nieuwsbrief 7, oktober 2008 Waterbeheer Putten Via deze nieuwsbrief houdt het waterschap u op de hoogte van de waterprojecten die spelen op het eiland Putten. Inhoud: Werken aan schoon en voldoende water op Putten 1 Verandering binnen de projectgroep Putten 2 Vistrap 3 Vis op Putten onderzocht 3 Opmerkelijk 3 Duiker Hogeweg gelegd 4 Effectieve aanpak van optimaliseren waterhuishoudeing 5 Duiker Garsdijk vervangen 5 De Dalle wordt breder 6 Inlaten 6 Brug Malledijk 6 Waterleiding 7 Archeologisch onderzoek 7 Globale planning waterbeheer Putten 8 Windmolen en stuw in polder Biert worden aangepast 8 Werken aan schoon en voldoende water op Putten Waterschap Hollandse Delta werkt aan de waterhuishoudkundige situatie op het eiland Putten. Dat betekent dat: de aan- en afvoer van water in het gebied verbetert de waterkwaliteit toeneemt en er voldoende ruimte voor het bergen van water komt. Alle waterprojecten die bijdragen aan de verbetering van de waterhuishoudkundige situatie op het eiland Putten vallen onder het project Waterbeheer Putten. Het gaat om zowel lopende als nog op te starten projecten. Alle waterprojecten in één project samenvoegen heeft als voordeel dat alle werkzaamheden goed op elkaar afgestemd kunnen worden. Dat bespaart niet alleen tijd, maar ook geld. 1

2 Veranderingen binnen de projectgroep Putten In januari 2007 startte de projectgroep Putten met het project Waterbeheer Putten. In deze projectgroep zitten verschillende medewerkers van het waterschap. De projectleider is Philip Wolfert. Hij is werkzaam als senior Projectleider Water bij de afdeling Planvorming van het waterschap. De planvorming is het stadium waarin de ideeën worden uitgewerkt tot aan het bestek. Ook het verzorgen van de benodigde financiën, onderzoeken en vergunningen hoort hierbij. Op dit moment zit het grootste deel van het werk voor de afdeling Planvorming erop. In Putten is gekozen om het werk in deelprojecten uit te voeren. Als de planvorming voor een deelproject is afgerond, wordt het project overgedragen naar de afdeling Voorbereiding van het waterschap. Inmiddels zijn een tiental deelprojecten in voorbereiding, aanbesteed of in uitvoering. De projectleiding is nu dan ook overgenomen door Dirk van t Zelfden, senior medewerker voorbereiding en directievoering bij de afdeling Voorbereiding. Philip Wolfert blijft vanuit de afdeling Planvorming deelnemen in de projectgroep. Dirk van t Zelfden Philip Wolfert Renovatie gemaal De Vooruitgang Afbreken gemaal De Volharding Afbreken gemaal De Biersum Invullen wateropgave Optimalisatie waterhuishouding Isoleren Het Welvliet Verbeteren waterkwaliteit Het Oostenrijk (zoekgebied) Verbetering waterhuishouding Zandweg en hevel Baggeren Het Welvliet Baggeren Het Oostenrijk en Vierenambachtenboezem Baggerdepot Hogeweg wordt aangelegd, baggeren Vierambachtenboezem en Het Welvliet gaat van start Tegen de aanleg van een tijdelijk baggerdepot aan de Hogeweg in Spijkenisse was een bezwaar ingediend. De Raad van State heeft uitspraak gedaan en het bezwaar op alle ingediende punten ongegrond verklaard. Het waterschap plant nu in overleg met de aannemer de werkzaamheden opnieuw zodat nog dit najaar het depot aangelegd kan worden en met baggeren van de Vierambachtenboezem en Het Welvliet kan worden begonnen. De bagger uit de Vierambachtenboezem, wordt afgevoerd naar de Put van Heenvliet. De bagger uit Het Welvliet wordt opgeslagen in het tijdelijke depot aan de Hogeweg. Als de bagger aan de Hogeweg gerijpt is, wordt het perceel geëgaliseerd en kan het weer in gebruik worden genomen voor agrarische doeleinden. 2 Stuwen worden vervangen Op Putten moeten 17 stuwen worden vervangen. Een stuw is een soort drempel in het water, waarachter het water blijft staan. Door de stuw hoog of juist heel laag te zetten, kan het stromen van het water worden geregeld. Zo kan het waterpeil worden aangepast. De nieuwe stuwen op Putten hebben een klep waarmee de waterstroom geregeld kan worden. Ook worden de nieuwe stuwen op computers aangesloten, zodat ze het waterpeil kunnen registreren. In een speciaal ontworpen sturingsstrategie staat omschreven wat de stuw in bepaalde situaties, zoals bij droog weer of juist extreem natte weersomstandigheden, zou moeten doen. Ook de waterinlaten op Putten worden geautomatiseerd. Zo zal uiteindelijk de bediening van inlaten en stuwen op Putten zoveel mogelijk automatisch verlopen.

3 Vistrap Als er een nieuwe stuw moet komen, houdt het waterschap zoveel mogelijk rekening met de vissen in de watergang. Vissen zwemmen soms kilometers ver om eieren te leggen, maar dan moeten ze wel voorbij een stuw kunnen komen. Bij de stuw aan de Rietbroekweg en de stuw aan de Garsdijk wordt een vistrap gebouwd. Dit is een soort trappetje van kleine watervalletjes achter elkaar, waar de vissen tegenop kunnen zwemmen. De watervalletjes zijn niet hoger dan 5 centimeter en de stroomsnelheid niet hoger dan 1 meter per seconde. Zo kunnen de vissen van het ene peilgebied naar het andere trekken. Vis op Putten onderzocht Om te bepalen of het zin heeft om gemalen, stuwen en inlaten voor vissen passeerbaar te maken, is op Putten onderzoek gedaan naar het visaanbod. Als er geen visaanbod is, hoeven er immers ook geen investeringen gedaan te worden in het visvriendelijk maken van gemalen, stuwen en inlaten. In het buitenwater bij de gemalen op Putten is gekeken hoeveel vis en van welke soort er zwemt. Bij gemaal De Leeuw van Putten werden de meeste vissen geteld. De meeste vissoorten zijn aangetroffen bij gemaal De Biersum. Bij gemaal De Vooruitgang en De Volharding is een beperkt aanbod van vis. Dat komt door het continue bewegende water bij deze gemalen. Vooral de glasaal, die veel voorkomt bij gemaal De Biersum, is een belangrijke reden om juist aan het Spui een vispassage te maken. Bij het ontwerp van het nieuw te bouwen gemaal langs het Spui zal dan ook rekening worden gehouden met de migratie van vissen. Opmerkelijk Op alle locaties waar het visonderzoek werd uitgevoerd, zijn Chinese wolhandkrabben gevangen. Deze krab komt tegenwoordig steeds meer voor in Nederland. Vooral in grote rivieren en wateren die in verbinding staan met zout water is de Chinese wolhandkrab te vinden. Als het nieuwe gemaal vispasseerbaar wordt, dan kunnen ook de krabben het gemaal passeren. Het is echter nog niet duidelijk wat het effect is van deze krabben op het polderwater. 3

4 Duiker Hogeweg gelegd Onder de Hogeweg in Spijkenisse is een nieuwe duiker gelegd. Deze nieuwe duiker is 3,5 meter breed en 1,25 meter hoog. De oude duiker was slechts 1,5 meter breed. Er kan nu dus veel meer water door de watergang stromen dan voorheen. Hiermee is de eerste aanpassing aan de afvoerwatergang naar het nieuwe gemaal een feit. Ook bij het verbreden van watergang De Dalle worden duikers vervangen. Het gaat bijvoorbeeld om de duiker onder de Lageweg en een duiker die dient als toegang van landbouwgronden. Hoogstwaarschijnlijk worden de duikers vervangen door bruggen. Effectieve aanpak van optimaliseren waterhuishouding Om de waterhuishouding te optimaliseren worden er allerlei aanpassingen aan het watersysteem gedaan. Het waterschap heeft besloten om een aantal aanpassingen pas later uit te voeren dan gepland. De reden daarvoor is dat deze aanpassingen gecombineerd uitgevoerd kunnen worden met andere projecten. Zo worden dubbele werkzaamheden en dus hogere kosten voorkomen. Het gaat om afstemming met het nieuwbouwplan Heer en Meester, de aanleg van een rotonde aan de Hekelingseweg en de ontwikkeling van de groenzone langs het Spui. Duiker Garsdijk vervangen De duiker onder de Garsdijk (in het verlengde van De Dalle) moet worden aangepast. De duiker die nu onder de weg ligt, is ruim 31 meter lang en 2,50 meter breed en hoog. Uit berekeningen blijkt dat de nieuwe duiker minimaal 4 meter breed moet zijn met een hoogte van 2,50 meter om in de toekomst het water door te laten stromen, vervanging van de duiker is dus noodzakelijk. De Garsdijk is een doorgaande weg tussen Simonshaven en Spijkenisse met een zeer hoge verkeersintensiteit. Afsluiten van deze weg heeft dan ook veel voeten in de aarde. Zo moet de vervanging zo efficiënt mogelijk worden uitgevoerd waardoor de afsluiting zo kort mogelijk kan blijven. Gedegen omleidingroutes moeten er voor zorgen dat het verkeer kan doorstromen en het pontje bereikbaar blijft. Verder is afstemming met de geplande rotonde aan de Hekelingseweg van groot belang. 4

5 De Dalle wordt breder Eind augustus is begonnen met het verbreden van watergang De Dalle. Deze watergang loopt door de polder aan de westkant van Spijkenisse. In de toekomst wordt deze watergang de hoofdwaterafvoer van het eiland Putten. Het water dat door De Dalle stroomt wordt dan via het nieuwe -nog te bouwen- gemaal langs het Spui naar het buitenwater gepompt. Door het droge weer vordert de uitvoering snel. Delen van de watergang zijn inmiddels verbreed, er zijn natuurvriendelijke oevers aangebracht en er is een moeraszone gegraven. Eind september is het grootste gedeelte van de graafwerkzaamheden uitgevoerd. Ook is de oeververdediging aan gebracht op het noordelijke deel van het verbrede traject. De natuurvriendelijke oevers worden beschermt tegen afkalving met een speciale mat die de grond vasthoudt. Planten kunnen wel gewoon door de mat groeien. In oktober wordt deze matten ook in het zuidelijke deel gelegd en worden de resterende werkzaamheden verricht. Inlaten Op Putten zijn 11 waterinlaten die vervangen gaan worden. Deze waterinlaten zijn ondergebracht in 3 bestekken, waarvan inmiddels de aannemers bekend zijn. In verband met het gesloten dijkseizoen zullen de werkzaamheden pas beginnen in maart/april Het aanbrengen van de 11 waterinlaten zal zo n 2 maanden gaan duren. De nieuwe inlaten worden geautomatiseerd en aangesloten op de centrale post van de regio Voorne-Putten. Hierdoor is het straks mogelijk om de waterinlaten op afstand te bedienen. Door de nieuwe, in ontwikkeling zijnde, uitstroombak is het straks mogelijk om te bepalen hoeveel water er totaal ingelaten wordt in het gebied Putten. Brug Malledijk Om de brug aan de Malledijk aan te passen, zijn inmiddels de benodigde vergunningen aangevraagd. Omdat gemeente Spijkenisse de Baljuwlaan wil verbreden, is het bestek van het waterschap inmiddels afgestemd op de plannen van de gemeente. Matten De grond op Putten is van veen. Deze grondsoort heeft als nadeel dat oevers van watergangen makkelijk wegzakken (inkalven). Daarom worden de oevers van een watergang verstevigd. Dit gebeurt doorgaans met beschoeiing of zoals op Putten met een mat om te voorkomen dat het veen wegspoelt. De matten die worden gebruikt zijn flexibel en passen zich aan de ondergrond aan. Daardoor blijft de oever stabiel. Doordat de matten flexibel zijn kunnen de oevers flauw worden aangelegd. Dat heeft weer zo zijn voordelen voor de ontwikkeling van flora en fauna. Bij een flauwe oever is er een geleidelijke overgang tussen land en water. Dat is ideaal voor de ontwikkeling van vegetatie en dieren kunnen makkelijk in en uit het water komen. De matten, die gebruikt worden bij De Dalle, zijn al eerder met succes toegepast op Putten. In 2002 zijn natuurvriendelijk oevers langs de Westdijk gemaakt waarin inmiddels de vegetatie zich goed ontwikkelt. Qua aanschafkosten maakt het overigens niet uit of beschoeiing wordt toegepast of matten. De winst zit hem vooral in het toekomstig onderhoud. 5

6 Waterleiding Tijdens de graafwerkzaamheden aan watergang De Dalle werd ook een stuk waterleiding vervangen. Het gaat om een leiding die De Dalle kruist. De vervangen leiding heeft een diameter van 1,20 meter en is ongeveer 30 meter lang. Waterbedrijf Evides, van wie de drinkwaterleiding is, heeft de aanpassingen uitgevoerd. Aan het woord is Gerard Bloemhof, projectmanager bij Evides Water: In eerste instantie was het de bedoeling om de waterleiding in mei 2008 te vervangen, maar omdat tijdens het aanbestedingsproces een lekkage in de vervangende transportleiding ontstond, is het september 2008 geworden. De vervangende leiding moest namelijk eerst gerepareerd worden, voordat de waterleiding onder De Dalle uit bedrijf kon worden genomen. Het is immers van groot belang dat alle huishoudens op Putten continue van drinkwater voorzien zijn, dus ook tijdens werkzaamheden. Bloemhof: Direct na de bouwvak is aannemer BAM voor ons aan de slag gegaan. Binnen 3 weken moest de klus geklaard worden. Dat betekende dat ook s avonds en in het weekend gewerkt moest worden. Zo werden s nachts de aansluitlassen gemaakt. Op zaterdag 6 september was de nieuwe zinker ingebouwd en werd gestart met het vullen van de leiding. De week daarop is de nieuwe leiding nog een paar maal goed door gespoeld. Nadat de watermonsters uitwezen dat de waterkwaliteit in de leiding aan alle eisen voldeed, is op 12 september 2008 de nieuwe leiding in gebruik genomen. Gerard Bloemhof: Door de enorme inzet van alle betrokkenen is het gelukt de lastige klus in een kort tijdsbestek te klaren. 6

7 Archeologisch onderzoek Tussen 17 en 24 september 2008 zijn langs watergang De Dalle gaten geboord in de grond. Het gaat om 163 gaten van 3 tot 5 meter diep. Allemaal handmatig met een grondboor verricht. Waar is dat goed voor? Wat valt er te vinden? En is er iets gevonden? Een vraaggesprek met drs. Maaike Sier, archeoloog en hoofd Onderzoek en Rapportage bij Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam (BOOR). Waarom worden er grondboringen gedaan langs De Dalle? Maaike Sier: Het gaat hier om archeologisch onderzoek. Met de boringen willen we inzicht verkrijgen in hoeverre de bodemopbouw in dit gebied nog intact is. Ook willen we eventuele archeologische vindplaatsen lokaliseren en de diepteligging van bewoningssporen bepalen. Is het mogelijk dat er in dit gebied archeologische vindplaatsen zijn? Jazeker. Sterker nog: in dit gebied zijn al eerder op twee plaatsen archeologische vondsten gedaan. Eén vindplaats ligt precies op de plek waar De Dalle wordt verbreed. Om wat voor vondsten gaat het? Aan de oostzijde van De Dalle zijn in 1982 houten palen, bot en aardewerk gevonden. Het gaat om een vindplaats uit de Midden IJzertijd (ca. 500 en 250 v. Chr.). De tweede bekende vindplaats ligt in het westen en stamt uit de Romeinse tijd (ca. 12 v. Chr n. Chr.). Hebben jullie ook daadwerkelijk wat gevonden tijdens de recente boringen? Tijdens deze boringen hebben we houtskool, verbrand bot en handgevormd aardewerk gevonden op de vindplaats uit de Midden IJzertijd. De vondsten liggen ongeveer een halve meter à één meter diep onder de grond, op de top van een veenkussen. De tweede bekende vindplaats, uit de Romeinse tijd (ca. 12 v. Chr n. Chr.), die mogelijk in het onderzoeksgebied aanwezig zou zijn, is tijdens het booronderzoek helaas niet aangetroffen, aldus Maaike Sier. Maar aan de zuidzijde van De Dalle hebben we wel een oeverwal gevonden. Het is denkbaar dat op deze oeverwal mensen woonden in de Late Steentijd of Vroege Bronstijd (ca v. Chr.). Meer naar het westen -bij Simonshaven- en meer naar het oosten -bij Hekelingen- zijn vindplaatsen uit deze periode bekend. De bewoners waren boeren die ook nog veel aan visvangst en jacht deden. Ze vingen steuren, snoeken, edelherten, wilde zwijnen en reeën. Wat betekent dit voor de werkzaamheden? De vindplaats uit de Midden IJzertijd aan de oostzijde van De Dalle willen we verder onderzoeken. Dat betekent dat we medio 2009 in een oppervlak van circa 20 x 50 meter opgravingen gaan doen. We denken namelijk dat hier een erf met boerderij onder de grond zit. Ondanks dat we aan de westzijde van De Dalle niets gevonden hebben, vermoeden we toch dat er op een diepte van circa 40 à 50 cm onder de grond aardewerk, bot en houtskool uit de Romeinse tijd aanwezig kan zijn. Dit vermoeden is gebaseerd op een onderzoek van deze vindplaats uit Omdat tijdens de werkzaamheden aan De Dalle de mogelijke archeologische waarden in de bodem verstoord kunnen worden, zullen we de graafwerkzaamheden die medio 2009 plaatsvinden archeologisch begeleiden.! Vriesland! Legenda kreek hogere oever moeras! vindplaatsen archeologisch monument watergang De Dalle locatie begeleiding oeverwal!!!!!!!!!! Garsdijk Westdijk Vindplaatsen uit de Steentijd in de omgeving van de watergang De Dalle m Het onderzoek van het BOOR (Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam) in de afgelopen decennia heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de kennis over de bewoningsgeschiedenis van Rotterdam en het Maasmondgebied. Uit verschillende periodes zijn bewoningsresten aangetroffen: uit de prehistorie, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen en Nieuwe tijd. Om te bepalen of op de gevonden oeverwal mensen hebben gewoond, zijn de graafwerkzaamheden op deze locatie archeologisch begeleid. Tijdens de begeleiding zijn houtskoolresten, vuursteen en enkele mogelijke paaltjes gevonden. Het kan gaan om een klein, tijdelijk bewoond kampplaatsje uit de Late Steentijd of Vroege Bronstijd. 7

8 Globale planning waterbeheerplan Putten Omschrijving Aanpassen bemaling Verbetering waterhuishouding Zandweg en hevel Gereed! Baggeren Het Welvliet Baggeren Het Oostenrijk en Vierambachtenboezem Isoleren Het Welvliet Verbeteren waterkwaliteit Het Oostenrijk Creëren wateropgave Optimalisatie waterhuishouding Voorbereiding Uitvoering Windmolen en stuw in polder Biert worden aangepast Biert is een waardevol natuurgebied dat gevoelig is voor verdroging. Een goed afgestemd waterpeil en peilregime is hier van groot belang omdat dat de aanwezige natuurwaarden verbetert. In de zomerperiode is in het natuurgebied Biert het waterpeil echter moeilijk te beheren. Dat komt omdat het inlaten van water door een windmolentje gebeurd. Bovendien laat het molentje chloridearm water in terwijl in het gebied van nature veel zoute kwel voorkomt. Daarom wordt het windmolentje vervangen door een elektrische pomp en verplaatst naar de huidige stuw in het zuidoosten van het gebied. Vanaf dit nieuwe inlaatpunt zal relatief chloriderijk water het natuurgebied Biert worden ingepompt. De huidige stuw wordt geautomatiseerd. Nabij de Trambaan en de Smalle Velddam wordt een nieuwe stuw geplaatst. Deze stuw zal de verbinding vormen tussen het brakke natuurgebied Biert en het brakke Welvliet. Het Welvliet is in de huidige plannen afhankelijk van een aanvoer van chloriderijk water uit het natuurgebied Biert. Colofon Uitgave: waterschap Hollandse Delta Handelsweg DC Ridderkerk Oplage: 1000 stuks Verspreidingsgebied: Geervliet, Simonshaven, Biert, Hekelingen en Spijkenisse Ontwerp en uitwerking: Made of Man, visual identity 8 Samen met de plaatselijke veehouders wordt het gebied natuurvriendelijk beheert. Biert is uitermate geschikt als weidevogelgebied en als opvanggebied voor overwinterende ganzen. Over wshd: Waterschap Hollandse Delta beschermt de Zuid-Hollandse Eilanden tegen wateroverlast, beheert het oppervlaktewater en de (vaar) wegen, zuivert het afvalwater en draagt bij aan de ruimtelijke invulling van dit gebied. Meer informatie over Hollandse Delta vindt u op Voor vragen, klachten en meldingen kunt u contact opnemen met het waterschapsloket via telefoonnummer (10ct/min) of mail naar: @wshd.nl oktober 2008