Hoofdstuk 6: Digitale signalen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 6: Digitale signalen"

Transcriptie

1 Hoofdstuk 6: Digitale signalen 6. Algemeenheden Het decimale talstelsel is het meest gebruikte talstelsel om getallen voor te stellen. Hierin worden symbolen gebruikt ( t.e.m. 9 ) die ondubbelzinning de cijferwaarde weergeven van een getal in decimale voorstelling. Een elektronisch toestel dat bewerkingen uitvoert in dit -delig getallensysteem zou over elementen moeten beschikken met duidelijk van elkaar te onderscheiden toestanden die elk één van de decimale cijfers voorstelt. Dergelijke elementen, hoewel technisch realiseerbaar, vereisen uiterst complexe schakelingen en zijn bijgevolg duur. Digitale elektronische toestellen, waaronder de computer, werken daarom niet met decimale cijfers omdat de gebruikelijke elektronische schakelingen hiervoor niet gebouwd zijn. Technisch is het wel eenvoudig om elementen te ontwerpen die twee stabiele toestanden bezitten, toestanden die we voorstellen met en. Met deze elementen werken we dus niet in het decimaal stelsel maar in het binair stelsel. Op het eerste zicht lijkt het verwonderlijk dat we met uitsluitend nullen en enen complexe toestellen kunnen realiseren die kunnen rekenen, tekst verwerken, tekenen, enz. 6.2 Decimaal talstelsel Zoals hiervoor vermeld werken we in het decimaal talstelsel met cijfersymbolen, namelijk van t.e.m. 9. Het aantal cijfersymbolen per talstelsel noemt men het grondtal. is dus het grondtal van het decimale stelsel. Een decimaal getal wordt voorgesteld door een aantal cijfersymbolen naast elkaar te plaatsen. De volgorde is niet willekeurig gekozen omdat de plaats van een bepaald cijfersymbool maatgevend is voor de belangrijkheid, ook gewicht genoemd. Beschouwen we het decimaal getal G = 37,25 Dit getal kunnen we ook voorstellen als een som van 5 termen. G = ,2 +,5 Of ook nog als een som van machten van G = In het gegeven decimaal getal is het cijfer 3 belangrijker dan elk ander cijfer dat rechts ervan gelegen is. Elektronica: Digitale Techniek 6. Hoofdstuk.6

2 Het laatste cijfer of met andere woorden het meest rechtse cijfer, bezit uiteraard het kleinste gewicht. Het gewicht is dus de factor waarmee een bepaald cijfer moet vermenigvuldigd worden om de werkelijke waarde of cijferwaarde te vinden van dit cijfer in het getal. Elk willekeurig getal G in het decimaal stelstel kan als volgt worden voorgesteld. Algemene voorstelling van een willekeurig getal G in het decimaal talstelsel: G = + a a a. + a. + a -. + a De cijferwaarde wordt dus gevonden uit het product van het gewicht met de symboolwaarde. In onderstaande tabel wordt dit systeem verduidelijkt : 3 7, 2 5 = Symbool x x x x x = Gewicht = = = = = ,2 +,5 37,25 = Cijferwaarde 6.3. Binair talstelsel In elektriciteit zou voor elk van de decimale cijfers een bepaald spanningsniveau moeten worden opgewekt. Technisch is dit niet eenvoudig om dergelijke spanningen te genereren. Nog moeilijker wordt het als men de verschillende niveaus constant wil houden bij de overdracht van het ene naar het andere toestel en vooral over lange afstanden. Ook stoorsignalen kunnen oorzaak zijn dat bij transport van deze signalen verkeerde niveaus gedetecteerd worden. Men heeft daarom gezocht naar een talstelsel dat deze nadelen niet bezit, namelijk het binair talstelsel. Voorstelling van een trapspanning noodzakelijk in het decimaal talstelsel. U Decimaal cijfer Elektronica: Digitale Techniek 6.2 Hoofdstuk.6

3 In het binair talstelsel is het grondtal 2. In digitale techniek kunnen de 2 cijfers en voorgesteld worden door twee sterk van elkaar verschillende spanningsniveaus (=discrete niveaus) en zo kan logisch staan voor b.v. V en logisch voor b.v. + 5 V. Ook in het binair talstelsel vertegenwoordigt de plaats van het binair cijfer een zeker gewicht dat gebaseerd is op een bepaalde macht van 2. Het meest rechtse cijfer is het minst belangrijke cijfer en wordt voorgesteld met LSB of Least Significant Bit. Het meest linkse cijfer is het meest belangrijkste cijfer en wordt voorgesteld met MSB of Most Significant Bit. In onderstaande figuur geven we het verloop van een digitaal signaal. U +5V V Binair cijfer Net zoals bij het decimaal stelsel kunnen we spreken van het gewicht, het symbool en de cijferwaarde. Met behulp van onderstaande redenering kan ieder binair getal omgezet worden naar het overeenstemmende decimaal getal. Gegeven is b.v. het binair getal = Symbool x x x x = Gewicht = = = = = Cijferwaarde Het binair getal () 2 = (9) Voor een binair positief geheel getal bestaande uit 8 bits gelden de volgende opeenvolgende machten van MSB LSB Elektronica: Digitale Techniek 6.3 Hoofdstuk.6

4 Algemene voorstelling van een binair getal G = + a 2. 2 ² + a. 2 + a. 2 + a a Voorbeeld : G = (, ) 2 = (? ), x x x x x x = = = = = = 8 2,25 =,25 (, ) 2 = (,25 ) 6.4 Tweewaardige elementen In de techniek beschikken we over een hele reeks zogenaamde tweewaardige elementen waarmee de cijfers en kunnen voorgesteld worden. Een paar voorbeelden zijn : - een schakelaar die open of gesloten is - een relais die al of niet bekrachtigd is - een lamp die wel of niet brandt - een spanning die al of niet aanwezig is, enz. Door in serie met een schakelaar een lamp te plaatsen en zo acht kringen naast elkaar op te bouwen die parallel op een voedingsbron worden aangesloten, kunnen we in feite de eenvoudigste vorm van programmeren toepassen. Nemen we aan dat een brandend lampje een logisch voorstelt en een gedoofde lamp logisch, dan zal het visueel beeld van al deze lampen een binair woord opleveren, een binair woord dat bestaat uit 8 bits. Het met de hand openen en sluiten van bepaalde schakelaars laat dus toe nullen en enen te genereren en dat is een taal die de computer verstaat. Daarom spreekt men van programmeren in machinetaal. A7 A6 A5 A4 A3 A2 A A + 5V - - Elektronica: Digitale Techniek 6.4 Hoofdstuk.6

5 Merk op dat het ingeschreven woord onbeperkt lang bewaard kan worden als we maar van de schakelaars afblijven. De getekende schakeling kan daarom dienst doen als geheugen ook register genoemd. In werkelijke schakelingen worden de mechanische schakelaars uiteraard vervangen door de veel snellere elektronische schakelaars. De schakeling met de lampjes laat ook toe het ingestelde getal op ieder tijdstip uit te lezen. Men spreekt daarom van de parallelle voorstelling van het binaire getal. De combinatie van nullen en enen wordt ook een binair woord genoemd. Bestaat het binair woord A = A7 A6 A5 A4 A3 A2 A A in ons voorbeeld uit 8 bits, dan spreken we van een woordlengte of woordbreedte van byte. Nog veel voorkomende woordlengtes in de techniek zijn : Nibble = ½ Byte = 4bits Word = 2 bytes = 6 bits Double word = 4 bytes = 32 bits Quadruple word 8 bytes = 64 bits Veelouden kilo byte = 24 bytes = 24 x 8 bits Mega byte = MB = 24 x 24 bytes = 6 Byte Giga byte = GB = 24 Mbyte = 9 Byte Tera byte = TB = 24 GB= 2 Byte Bemerking : - het cijfer 24 komt van 2 omdat dit het dichtst het cijfer duizend benadert - werken we bijvoorbeeld met een woordbreedte van byte of 8 bits, dan hebben we 2 8 = 256 verschillende combinatiemogelijkheden 6.5 Digitale signalen Een digitaal signaal bestaat uit een opeenvolging van nullen en enen die getallen, letters en symbolen kunnen weergeven. Onderstaand diagram stelt het tijdvolgordediagram voor van een typisch digitaal signaal. U in V 5V t LSB MSB ( ) 2 Elektronica: Digitale Techniek 6.5 Hoofdstuk.6 MSB LSB

6 Tijdvolgordediagrammen worden gebruikt om hoge en lage niveaus (enen en nullen) van digitale signalen voor te stellen in functie van de tijd. Een digitaal signaal kan dus grafisch voorgesteld worden als het verloop van de spanning in functie van de tijd. In bovenstaand voorbeeld wordt het volgende getal voorgesteld zoals het op een oscilloscoop zichtbaar kan gemaakt worden. Omdat het binaire getal nu bit na bit wordt weergegeven, spreekt men van de seriële voorstelling van het getal. In bovenstaand voorbeeld komt het minst belangrijke cijfer dus eerst. De LSB wordt dan ook eerst doorgezonden. Uiteraard zou niets ons beletten om het tegenovergestelde te doen zolang de ontvanger maar weet welke methode wordt toegepast door de zender. 6.6 Transmissie van digitale signalen Voortdurend wordt er tussen digitale systemen informatie uitgewisseld. Soms bedraagt de te overbruggen afstand enkele centimeters, soms meerdere kilometers Serietransmissie Bij serietransmissie maakt men gebruik van geleider en de aarde om de gegevens, die altijd in binaire vorm verplaatst worden, over te brengen. Serietransmissie is enerzijds goedkoop omdat men slecht geleider nodig heeft maar anderzijds traag omdat het doorschuiven van de informatie bit na bit geschiedt op het ritme van een ingebouwde klokoscillator. Deze klokoscillator levert dus een pulstrein af van identieke rechthoekimpulsen. In onderstaand schema wordt het principe van seriële transmissie verduidelijkt. Toestel A OUT IN Toestel B In onderstaande grafische voorstelling wordt dus het binair getal gegeven in verhouding tot een stuursignaal. Het uitgangsniveau van toestel A varieert dus na bepaalde tijdsintervallen afhankelijk van de inhoud van het binair getal. Op die manier wordt de informatie bit na bit of m.a.w. in serie overgedragen. Elektronica: Digitale Techniek 6.6 Hoofdstuk.6

7 Deze transmissie wordt onder andere gebruikt bij datacomunicatie langs het telefoonnet. Clk t T T T2 T3 T4 T5 T6 T7 Toestel A t LSB MSB Paralleltransmissie Bij paralleltransmissie wordt elke bit waaruit het binair getal is opgebouwd op een uitgang A geplaatst. A7 vertegenwoordigt de meest beduidende bit en A de minst beduidende. Elke uitgang A is verbonden met een respectieve ingang van B. Alle 8 bits waaruit de informatie bestaat worden gelijktijdig of met andere woorden in parallel overgedragen. Bemerk dat hier slechts klokpuls nodig is om alle bits gelijktijdig door te sturen. Bij paralleltransmissie maakt men in ons voorbeeld dus gebruik van 8 geleiders en de aarde. Het geheel wordt daardoor veel duurder dan bij serietransmissie maar de overdracht van het binair getal gebeurt nu in slechts periodeduur van het kloksignaal. Deze transmissie methode wordt onder andere gebruikt voor datatransport tussen computer en printer, dus voor relatief korte afstanden. OUT IN Toestel A A7 B7 Toestel B A6 B6 A5 B5 A4 B4 A3 B3 A2 B2 A B A B Elektronica: Digitale Techniek 6.7 Hoofdstuk.6

8 Clk t T In onderstaand diagram wordt het binair getal () 2 voorgesteld maar nu in parallel voorstelling. 2 7 MSB LSB 2 Elektronica: Digitale Techniek 6.8 Hoofdstuk.6

Praktisch bestaan er enkele eenvoudige methoden om een decimaal getal om te zetten naar een binair getal. We bespreken hier de twee technieken.

Praktisch bestaan er enkele eenvoudige methoden om een decimaal getal om te zetten naar een binair getal. We bespreken hier de twee technieken. Talstelsels 1 Algemeenheden Digitale systemen werken met nullen en enen omdat dit elektronisch gemakkelijke te verwezenlijken is. De transistor kent enkel twee toestanden (geleiden of sperren) Hierdoor

Nadere informatie

Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen

Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen In deze les wordt behandeld hoe getallen kunnen worden voorgesteld door informatie die bestaat uit reeksen 0-en en 1-en. We noemen deze informatie digitale informatie.

Nadere informatie

THEORIE TALSTELSELS. 1 x 10 0 = 1 (een getal tot de macht 0 = 1) 8 x 10 1 = 80 2 x 10 2 = x 10 3 = Opgeteld: 9281d(ecimaal)

THEORIE TALSTELSELS. 1 x 10 0 = 1 (een getal tot de macht 0 = 1) 8 x 10 1 = 80 2 x 10 2 = x 10 3 = Opgeteld: 9281d(ecimaal) THEORIE TALSTELSELS De binaire code Het geheugenelement van de computer kan slechts twee verschillende waarden bevatten. De schakelingen uit de computer werken daarom met een tweetallig ofwel binair stelsel.

Nadere informatie

Labo digitale technieken

Labo digitale technieken .. Het gebied "elektronica" is reeds geruime tijd onderverdeeld in twee specialiteiten, namelijk de analoge en de digitale technieken. Binnen analoge schakelingen gebeurt de signaalverwerking met lineaire

Nadere informatie

Het grondtal van het decimaal stelsel is 10. Voorbeeld: het getal 8365. Poorten De tellereenheid Mevr. Loncke 1

Het grondtal van het decimaal stelsel is 10. Voorbeeld: het getal 8365. Poorten De tellereenheid Mevr. Loncke 1 1. Inleiding In vorig hoofdstuk hebben we het gehad over invoerelementen, verwerking en uitvoerelementen. Je hebt geleerd dat al deze elementen maar 2 toestanden kennen en kunnen verwerken, namelijk de

Nadere informatie

Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig)

Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig) Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig) In elektronische realisatie zijn 10 verschillende toestanden moeilijk

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video

Nadere informatie

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni 2001 4,7 331 keer beoordeeld Vak Wiskunde Tientallig stelsel In een tientallig stelsel heb je de getallen 0 t/m 9 tot je beschikking. Zoals je

Nadere informatie

Talstelsels en getalnotaties (oplmodel)

Talstelsels en getalnotaties (oplmodel) Talstelsels en getalnotaties (oplmodel) herhalingsvragen 1. Waarom werken computers binair? Omdat binaire computers veel makkelijker te maken is. De kans op fouten is ook veel kleiner. het spanningsverschil

Nadere informatie

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1 9 9 1. 2 4 0 VANTEK Discovery set N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1 Inhoudsopgave Binair rekenen Pulse en Countermodule blz. 3 Informatieverwerking Input en outputmodules blz.

Nadere informatie

Muziek. Muziek. Analoog rekenen. Hoofdstuk 1: Van analoog naar digitaal. Analoog. Digitaal. Analoog. Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage

Muziek. Muziek. Analoog rekenen. Hoofdstuk 1: Van analoog naar digitaal. Analoog. Digitaal. Analoog. Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage Analoog rekenen Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage Analoge electronica http://www.chem.uoa.gr/applets/appletopamps/appl_opamps2.html Hoofdstuk : Van analoog naar digitaal De rekenlat of

Nadere informatie

Alles op de kop. Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Johan Smilde

Alles op de kop. Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Johan Smilde Alles op de kop Johan Smilde Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Deze dobbelsteen heeft omgekeerde uitgangen ten opzichte van de vorige. Dat wil zeggen dat de uitgangen hier niet actief hoog zijn

Nadere informatie

Fig. 5.1: Blokschema van de 555

Fig. 5.1: Blokschema van de 555 5 Timer IC 555 In de vorige drie hoofdstukken hebben we respectievelijk de Schmitt-trigger, de monostabiele en de astabiele multivibrator bestudeerd. Voor ieder van deze schakelingen bestaan in de verschillende

Nadere informatie

Getalformaten, timers en tellers

Getalformaten, timers en tellers Getalformaten, timers en tellers S_CU CU S PV R CV DEZ CV_BCD S_ODT S TV BI R BCD 1 pagina 1 Getalformaten (16 bits) PG CPU BCD W#16#296 Voorteken (+) 2 9 6 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 Positieve getallen

Nadere informatie

Binaire getallen? Werkboek. Doeblad

Binaire getallen? Werkboek. Doeblad Een computer is een soort grote rekenmachine. Hij bestaat uit een aantal onderdelen. Een belangrijk onderdeel is de harde schijf. Dit is het geheugen van de computer. Die bewaart alle informatie en documenten.

Nadere informatie

Informatica 2. Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen

Informatica 2. Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen Informatica 2 Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen 1 Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing. 2014 Remie Woudt remie.woudt@gmail.com

Nadere informatie

Bijlage D. Binair rekenen

Bijlage D. Binair rekenen Bijlage D Binair rekenen Bits, bytes en computerwoorden Alle huidige computersystemen zijn gebaseerd op digitale logica. Elk geheugenelement kent een geladen en een niet-geladen positie. Vaak wordt dit

Nadere informatie

Digitaal is een magisch woord

Digitaal is een magisch woord Digitaal is een magisch woord Hieronder leest u over digitale logica. De theorie en de praktijk. Dit werk moet nog uitgebreid worden met meer informatie over TTL, CMOS en varianten. Daarnaast kunnen de

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 17 2 Elementaire bewerkingen In dit hoofdstuk leer je hoe werken met binaire getallen en hexadecimale getallen omgezet wordt naar een decimaal getal en omgekeerd. Vervolgens

Nadere informatie

Talstelsels, getalnotaties en Ascii code

Talstelsels, getalnotaties en Ascii code Talstelsels, getalnotaties en Ascii code 1 Algemeenheden Digitale systemen werken met nullen en enen omdat dit elektronisch gemakkelijke te verwezenlijken is. De transistor wordt in digitale systemen als

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Analoog versus digitaal

Hoofdstuk 1: Analoog versus digitaal Hoofdstuk : Analoog versus digitaal. Inleiding De noodzaak tot uitwisseling van informatie bestaat al sinds het ontstaan der mensheid. Vooral met behulp van de menselijke zintuigen, zoals het spreken en

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel

Nadere informatie

Voorbeeld casus mondeling college-examen

Voorbeeld casus mondeling college-examen Voorbeeld casus mondeling college-examen Examenvak en niveau informatica havo Naam kandidaat Examennummer Examencommissie Datum Voorbereidingstijd Titel voorbereidingsopdracht 20 minuten van analoog naar

Nadere informatie

0 of laag niveau V verboden zone 1 of hoog niveau. Voorbeeld van een digitaal signaal als functie van de tijd

0 of laag niveau V verboden zone 1 of hoog niveau. Voorbeeld van een digitaal signaal als functie van de tijd 5. Herhalingsvragen 1. Leg met eigen woorden en figuren uit: Wat is het verschil tussen analoog en digitaal? Analoog is continue, er zijn oneindig veel mogelijkheden tussen minimum en maximum. Digitaal

Nadere informatie

talstelsels F. Vonk versie 1 30-7-2013

talstelsels F. Vonk versie 1 30-7-2013 2013 talstelsels F. Vonk versie 1 30-7-2013 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. binair... - 4-3. hexadecimaal... - 10-4. octaal (vwo)... - 17-5. bonus opgaves... - 20-6. wat heb je geleerd... - 21 - Dit

Nadere informatie

Logische functies. Negatie

Logische functies. Negatie Pa ELO/ICT Logische functies inaire elementen slechts twee mogelijkheden voorbeeld : het regent slechts twee toestanden : waar of niet waar Voorstellen met LETTERSYMOOL = het regent overeenkomst :» als

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek. Week 7 Schuifregisters Jesse op den Brouw INLDIG/2013-2014

Inleiding Digitale Techniek. Week 7 Schuifregisters Jesse op den Brouw INLDIG/2013-2014 Inleiding Digitale Techniek Week 7 Schuifregisters Jesse op den Brouw INLDIG/213-214 Schuifregisters In de digitale techniek en met name in de digitale communicatie wordt veel gebruik gemaakt van seriële

Nadere informatie

Voorbeeld casus mondeling college-examen

Voorbeeld casus mondeling college-examen Voorbeeld casus mondeling college-examen Examenvak en niveau informatica vwo Naam kandidaat Examennummer Examencommissie Datum Voorbereidingstijd Titel voorbereidingsopdracht 20 minuten van analoog naar

Nadere informatie

In- en uitgangssignalen van microprocessoren

In- en uitgangssignalen van microprocessoren In- en uitgangssignalen van microprocessoren E. Gernaat 1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor kan parallel of seriëel gebeuren. Bij parallel-overdracht zal elke lijn (draad) een

Nadere informatie

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden van vragen en opgaven van hoofdstuk 1 1. Is elke combinatorische schakeling een digitale schakeling? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Elke combinatorische

Nadere informatie

Interne voorstelling. types en conversies. Binaire en andere talstelsels. Voorstelling van gegevens: bits en bytes

Interne voorstelling. types en conversies. Binaire en andere talstelsels. Voorstelling van gegevens: bits en bytes Interne voorstelling types en conversies Het geheugen wordt ingedeeld in een aantal gebieden van gelijke grootte. Een gebied van 8 bits noemt men een byte (nible een groep van bits). Een (computer)woord

Nadere informatie

talstelsels F. Vonk versie

talstelsels F. Vonk versie 2016 talstelsels F. Vonk versie 3 29-7-2016 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. binair... - 4-3. hexadecimaal... - 9 - intermezzo: RGB... - 12-4. octaal (vwo)... - 17-5. bonus opgaves... - 20-6. wat heb

Nadere informatie

Activiteit 1. Tel de punten Binaire Getallen. Samenvatting. Kerndoelen. Vaardigheden. Leeftijd. Materiaal

Activiteit 1. Tel de punten Binaire Getallen. Samenvatting. Kerndoelen. Vaardigheden. Leeftijd. Materiaal Activiteit 1 Tel de punten Binaire Getallen Samenvatting Data in de computer worden opgeslagen als een serie van nullen en enen. Hoe kunnen we woorden en getallen weergeven met alleen deze twee symbolen?

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Decimaal talstelsel Ons talstelsel is een zogenaamd positioneel talstelsel. Een getal

Nadere informatie

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2)

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

STAGEDAG SAM DIEPSTRATEN

STAGEDAG SAM DIEPSTRATEN STAGEDAG SAM DIEPSTRATEN 4-4- 2014 Stagedag Sam Diepstraten Christoffel Breda Sam gaat leren: Deel 1 (+) Hoe een computer er van binnen uitziet. (+) Hoe het systeem is opgebouwd en hoe alles in elkaar

Nadere informatie

Digitale systemen. Hoofdstuk 6. 6.1 De digitale regelaar

Digitale systemen. Hoofdstuk 6. 6.1 De digitale regelaar Hoofdstuk 6 Digitale systemen Doelstellingen 1. Weten dat digitale systemen andere stabiliteitsvoorwaarden hebben In deze tijd van digitalisatie is het gebruik van computers in regelkringen alom.denk maar

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde Binaire Code

Praktische opdracht Wiskunde Binaire Code Praktische opdracht Wiskunde Binaire Code Praktische-opdracht door een scholier 2576 woorden 24 april 2005 6,6 103 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inhoudsopgave: De moderne tijd Binaire code. Grondlegger

Nadere informatie

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3)

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3) De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

communicatie is onderhevig aan fouten

communicatie is onderhevig aan fouten 1.1 Een communicatiemodel Algemeen communicatiemodel Model voor datacommunicatie Verschil datacommunicatie en telecommunicatie Communicatie schematisch communicatie is onderhevig aan fouten Datacommunicatie

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 In- en uitgangssignalen van microprocessoren 1.1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor

Nadere informatie

2 Algemene opbouw van een computersysteem

2 Algemene opbouw van een computersysteem Procescomputer E. Gernaat 1 Microprocessoren algemeen Informatie-verwerking zoals behandeld is momenteel vrijwel geheel overgenomen door microprocessoren. Wanneer we voortborduren op het idee van combinatorische

Nadere informatie

TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO

TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven

Nadere informatie

Talstelsels. Het is belangrijk om de volgende twee zaken uit elkaar te houden:

Talstelsels. Het is belangrijk om de volgende twee zaken uit elkaar te houden: Talstelsels 1. Inleiding Wie professioneel met computers omgaat, krijgt te maken met verschillende talstelsels: tweetallig (binair), zestientallig (hexadecimaal) en soms ook achttallig (octaal). Dit verhaal

Nadere informatie

Het Versacom systeem is gedefinieerd in DIN 43861, deel 301 als "transfer protocol A".

Het Versacom systeem is gedefinieerd in DIN 43861, deel 301 als transfer protocol A. Versacom Het Versacom protocol (Versatile Communication) wordt gebruikt voor het op afstand programmeren van intelligente ontvangers. Dit protocol verstuurt schakelprogramma's, agenda- en vakantie periodes

Nadere informatie

Hexadecimale en binaire getallen

Hexadecimale en binaire getallen Bijlage G Hexadecimale en binaire getallen Binaire en andere talstelsels De getallen waar wij gewoonlijk mee werken zijn genoteerd volgens het decimale stelsel. Het decimale stelsel is een zogenoemd positiestelsel.

Nadere informatie

Men schakelt nu twee identieke van deze elementen in serie (zie Figuur 3).

Men schakelt nu twee identieke van deze elementen in serie (zie Figuur 3). jaar: 1989 nummer: 09 Men heeft een elektrisch schakelelement waarvan we het symbool weergeven in figuur 1. De (I,U) karakteristiek van dit element is weergegeven in de nevenstaande grafiek van figuur

Nadere informatie

Verkeerslichten. De Verkeerslichten & de PLC in het TIBBLTO / VICTO lokaal. Werkplek 1. Leer & werkboek.

Verkeerslichten. De Verkeerslichten & de PLC in het TIBBLTO / VICTO lokaal. Werkplek 1. Leer & werkboek. Verkeerslichten. Werkplek 1 De Verkeerslichten & de PLC in het TIBBLTO / VICTO lokaal. Leer & werkboek. Bij dit boek hoort een antwoordboekje waarin de antwoorden, op de vragen uit dit boek, geschreven

Nadere informatie

Antwoorden Systeembord 25012010. Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo

Antwoorden Systeembord 25012010. Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo 1 Inhoud: Antwoorden Systeembord 25012010 2. De invoer- en uitvoercomponenten...3 2.1 De drukschakelaar....3 2.2 Geluidsensor...3 2.3 Variabele spanning....3

Nadere informatie

SYSTEMEN 11/3/2009. Deze toets bestaat uit 3 opgaven (28 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!

SYSTEMEN 11/3/2009. Deze toets bestaat uit 3 opgaven (28 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! NATUURKUNDE KLAS 4 PROEFWERK HOOFDSTUK 3: AUTOMATISCHE SYSTEMEN OOFDSTUK 3: A 11/3/2009 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (28 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!

Nadere informatie

Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange. Hardware

Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange. Hardware Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange Hardware Inleiding 1. Geschiedenis van de computer 2. Hardware 3. Interne componenten en Randapparatuur Geschiedenis De computer is uitgevonden door het rekenen.

Nadere informatie

Logische schakelingen

Logische schakelingen Logische schakelingen Logische schakelingen Stel: we maken een schakeling met twee schakelaars en één lamp. Dan kunnen we dat op de volgende manieren doen: We maken een serieschakeling van de twee schakelaars:

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen

Nadere informatie

6,2. Paragraaf 2.1. Paragraaf 2.2. Samenvatting door een scholier 1375 woorden 10 december keer beoordeeld. Informatica Informatica actief

6,2. Paragraaf 2.1. Paragraaf 2.2. Samenvatting door een scholier 1375 woorden 10 december keer beoordeeld. Informatica Informatica actief Samenvatting door een scholier 1375 woorden 10 december 2006 6,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Informatica Informatica actief Hoofdstuk 2 Paragraaf 2.1 Kranten dienen om informatie te verspreiden. Een

Nadere informatie

Proeftentamen in1211 Computersystemen I (Opm: de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)

Proeftentamen in1211 Computersystemen I (Opm: de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets) TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Informatietechnologie en Systemen Afdeling ISA Basiseenheid PGS Proeftentamen in1211 Computersystemen I (Opm: de onderstreepte opgaven zijn geschikt voor de tussentoets)

Nadere informatie

Logische Schakelingen

Logische Schakelingen Logische Schakelingen Reader Elektro 2.2 Erik Dahmen Techniek en Gebouwde Omgeving Logische Schakelingen Inhoudsopgave: Definitie Logische Schakelingen EN / NEN functie OF / NOF functie NIET-functie De

Nadere informatie

FAT32 disk structuur 2007 stam.blogs.com

FAT32 disk structuur 2007 stam.blogs.com FAT32 disk structuur 2007 stam.blogs.com Master Boot Record De Master Boot Record is vrijwel hetzelfde voor alle besturingssystemen. Het ligt binnen de eerste sector van de harddisk: Cylinder 0, Head 0,

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 1810 woorden 11 maart keer beoordeeld

6,4. Werkstuk door een scholier 1810 woorden 11 maart keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1810 woorden 11 maart 2002 6,4 349 keer beoordeeld Vak Techniek Computer De computer bestaat al 360 jaar. Dat is iets wat de meeste mensen niet verwachten, want ze denken dat

Nadere informatie

1 Rekenen in eindige precisie

1 Rekenen in eindige precisie Rekenen in eindige precisie Een computer rekent per definitie met een eindige deelverzameling van getallen. In dit hoofdstuk bekijken we hoe dit binnen een computer is ingericht, en wat daarvan de gevolgen

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Talstelsels Wij mensen zijn opgegroeid met het rekenen in het tientallig of decimaal talstelsel,

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica

Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica Na de geziene leerstof zijn we stilaan in staat om praktisch toepasbare digitale schakelingen de ontwerpen en te realiseren. ij

Nadere informatie

Eenheden. In het dagelijks leven maken we van talloze termen gebruik, waarvan we ons de werkelijke herkomst eigenlijk niet goed realiseren.

Eenheden. In het dagelijks leven maken we van talloze termen gebruik, waarvan we ons de werkelijke herkomst eigenlijk niet goed realiseren. Eenheden In het dagelijks leven maken we van talloze termen gebruik, waarvan we ons de werkelijke herkomst eigenlijk niet goed realiseren. Hoe we grote getallen klein maken Als we naar de groenteboer gaan

Nadere informatie

DEC SDR DSP project 2017 (2)

DEC SDR DSP project 2017 (2) DEC SDR DSP project 2017 (2) Inhoud: DSP software en rekenen Effect van type getallen (integer, float) Fundamenten onder DSP Lezen van eenvoudige DSP formules x[n] Lineariteit ( x functie y dus k maal

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Pag. Tot slot 33 Onderdelen voor aanvulling 34

Inhoudsopgave. Pag. Tot slot 33 Onderdelen voor aanvulling 34 Logic 1-3- Colofon Auteur: Eindredactie: Thijs A. Afman Joost van den Brink Dit is een uitgave van Brink Techniek 2005. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen. Deze uitgave

Nadere informatie

Klas : 5 Industriële ICT Herhalingsvragen reeks 1 PC-techniek

Klas : 5 Industriële ICT Herhalingsvragen reeks 1 PC-techniek Klas : 5 Industriële ICT Herhalingsvragen reeks 1 PC-techniek VTI St.- Laurentius Neem eerst de tekst in het boek door, doe dit enkele keren en probeer uiteraard te onthouden wat je leest. Los nadien de

Nadere informatie

De computer als processor

De computer als processor De computer als processor DE FYSIEKE COMPUTER Componenten van de computerconfiguratie Toetsenbord Muis Scanner Microfoon (Extern geheugen) Invoerapparaten Uitvoerapparaten Monitor Printer Plotter Luidspreker

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 4 Binaire optellers, tellen, vermenigvuldigen, delen Jesse op den Brouw INLDIG/25-26 Optellen Optellen is één van meest gebruikte rekenkundige operatie in digitale systemen.

Nadere informatie

Fig. 2. Fig. 1 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 U (V) 0,5. -20 0 20 40 60 80 100 temperatuur ( C)

Fig. 2. Fig. 1 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 U (V) 0,5. -20 0 20 40 60 80 100 temperatuur ( C) Deze opgaven en uitwerkingen vind je op https://www.itslearning.com en op www.agtijmensen.nl Wat je moet weten en kunnen gebruiken: Zie het boekje Systeembord.. Eigenschappen van de invoer-elementen (sensor,

Nadere informatie

R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk

R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk PROEFWERK TECHNOLOGIE VWO MODULE 6 ELECTRICITEIT VRIJDAG 19 maart 2010 R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk 2P 2P 2P Opgave 1 Tup en Joep willen allebei in bed lezen. Ze hebben allebei een fietslampje.

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier

Nadere informatie

Memoriseren: Een getal is deelbaar door 10 als het laatste cijfer een 0 is. Of: Een getal is deelbaar door 10 als het eindigt op 0.

Memoriseren: Een getal is deelbaar door 10 als het laatste cijfer een 0 is. Of: Een getal is deelbaar door 10 als het eindigt op 0. REKENEN VIJFDE KLAS en/of ZESDE KLAS Luc Cielen 1. REGELS VAN DEELBAARHEID. Luc Cielen: Regels van deelbaarheid, grootste gemene deler en kleinste gemeen veelvoud 1 Deelbaarheid door 10, 100, 1000. Door

Nadere informatie

Energie : elektriciteit : stroomkringen

Energie : elektriciteit : stroomkringen Energie : elektriciteit : stroomkringen De netspanning is uitgevallen! Pas dan merk je wat elektriciteit voor ons betekent. Geen licht, geen computer, geen playstation, het eten op het elektrisch fornuis

Nadere informatie

Inleiding Deze praktische opdracht gaat over hoe computers elkaar vinden op internet.

Inleiding Deze praktische opdracht gaat over hoe computers elkaar vinden op internet. Praktische-opdracht door een scholier 2454 woorden 21 mei 2001 5,7 74 keer beoordeeld Vak Informatica Inleiding Deze praktische opdracht gaat over hoe computers elkaar vinden op internet. Het binaire stelsel

Nadere informatie

Les B-02 Technologie: elektronische schakelingen

Les B-02 Technologie: elektronische schakelingen Les B-02 Technologie: elektronische schakelingen 2004, David Lans In de module A heb je geleerd hoe informatie (getallen, tekens, beeldpunten) door een binaire waarde, een reeks 0-en en 1-en, kan worden

Nadere informatie

In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen.

In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen. Leerlijn programmeren In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen. Deze leerlijn is opgebouwd aan de

Nadere informatie

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim Jan Genoe KHLim Meestal aangewend in digitale computers optellers optellers-aftrekkers Vermenigvuldigers ingebed in een grotere rekeneenheid ALU (Arithmetic and logical unit) 2 Talstelsels definitie Tiendelig

Nadere informatie

ANALYSE ANALYSE. 1 Probleemstelling. Monday 28 September 2009. Gunter Schillebeeckx. 1 Probleemstelling 2 Gegeven 3 Gevraagd Samenvatting Oefeningen

ANALYSE ANALYSE. 1 Probleemstelling. Monday 28 September 2009. Gunter Schillebeeckx. 1 Probleemstelling 2 Gegeven 3 Gevraagd Samenvatting Oefeningen ANALYSE Gunter Schillebeeckx 2009-09-16 1 1 Probleemstelling Samenvatting Oefeningen ANALYSE 2 1 Probleemstelling 3 1 Probleemstelling Een probleemstelling beschrijft, op een abstracte manier, wat er gewenst

Nadere informatie

Foutdetectie. Toenemend belang van foutdetectie

Foutdetectie. Toenemend belang van foutdetectie Toenemend belang van foutdetectie We verwachten steeds meer van digitale systemen Steeds meer signalen steeds meer storingen Steeds hogere frequentie steeds hogere gevoeligheid aan storingen en foutcorrectie

Nadere informatie

Deeltoets Digitale technieken

Deeltoets Digitale technieken Deeltoets Digitale technieken André Deutz 22 oktober, 2007 De opgaven kunnen uiteraard in een willekeurige volgorde gemaakt worden geef heel duidelijk aan op welke opgave een antwoord gegegeven wordt.

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1 EE40: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 202-203, vragencollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 28-3-203 Delft University of Technology Challenge the future Huiswerk hoorcollege

Nadere informatie

SERIE-schakeling U I. THEMA 5: elektrische schakelingen. Theoretische berekening voor vervangingsweerstand:

SERIE-schakeling U I. THEMA 5: elektrische schakelingen. Theoretische berekening voor vervangingsweerstand: QUARK_5-Thema-05-elektrische schakelingen Blz. 1 THEMA 5: elektrische schakelingen Inleiding: PHET-opdracht ---> GEVAL-1 : SERIE-schakeling OPDRACHT: 1. bepaal de spanningspijlen en de stroomsterkten.

Nadere informatie

Decimaliseren. 1.1 Vereenvoudigen 2. 1.2 Verhoudingen omzetten 3. 1.3 Afronden 4. 1.4 Oefeningen 4

Decimaliseren. 1.1 Vereenvoudigen 2. 1.2 Verhoudingen omzetten 3. 1.3 Afronden 4. 1.4 Oefeningen 4 Decimaliseren Samenvatting Decimaliseren is nodig, omdat alle apparaten voor hun instelling een decimaal getal nodig hebben. Bijvoorbeeld: een infuuspomp kan wel op 0,8 ml/min ingesteld worden, maar niet

Nadere informatie

Opdracht week 4 INLDIG 1

Opdracht week 4 INLDIG 1 Opdracht week 4 Binair-naar-BCD omzetting Inleiding In de digitale techniek worden getallen opgeslagen in het binaire talstelsel. Rekenschakelingen zijn zo eenvoudig te ontwerpen. Helaas is het aflezen

Nadere informatie

2 n 1. OPGAVEN 1 Hoeveel cijfers heeft het grootste bekende Mersenne-priemgetal? Met dit getal vult men 320 krantenpagina s.

2 n 1. OPGAVEN 1 Hoeveel cijfers heeft het grootste bekende Mersenne-priemgetal? Met dit getal vult men 320 krantenpagina s. Hoofdstuk 1 Getallenleer 1.1 Priemgetallen 1.1.1 Definitie en eigenschappen Een priemgetal is een natuurlijk getal groter dan 1 dat slechts deelbaar is door 1 en door zichzelf. Om technische redenen wordt

Nadere informatie

7,6. Samenvatting door A woorden 12 april keer beoordeeld. Natuurkunde. Natuurkunde Systemen. Systemen

7,6. Samenvatting door A woorden 12 april keer beoordeeld. Natuurkunde. Natuurkunde Systemen. Systemen Samenvatting door A. 1243 woorden 12 april 2013 7,6 12 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Natuurkunde Systemen Systemen We onderscheiden 3 soorten gegevensverwerkende systemen: meetsysteem: meet een grootheid

Nadere informatie

Practica bij het vak. Inleiding tot de Elektrotechniek: Practicum 2 Analoge versus digitale signalen en hun overdracht

Practica bij het vak. Inleiding tot de Elektrotechniek: Practicum 2 Analoge versus digitale signalen en hun overdracht Elektronica en Informatiesystemen Practica bij het vak Inleiding tot de Elektrotechniek: Practicum 2 Analoge versus digitale signalen en hun overdracht door Prof. dr. ir. J. Van Campenhout ir. Sean Rul

Nadere informatie

Inhoudsopgave LED dobbelsteen

Inhoudsopgave LED dobbelsteen Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Dobbelstenen...3 Project: Dobbelsteen met LED s...3 Inleiding...3 Werking...3 Berekeningen...4 Frequentie...4 Bits...4 LED voorschakelweerstanden...4 Schema...4 Printplaat...5

Nadere informatie

1. REGELS VAN DEELBAARHEID.

1. REGELS VAN DEELBAARHEID. REKENEN VIJFDE KLAS Luc Cielen 1. REGELS VAN DEELBAARHEID. Deelbaarheid door 10, 100, 1000 10: het laatste cijfer (= cijfer van de eenheden) is 0 100: laatste twee cijfers zijn 0 (cijfers van de eenheden

Nadere informatie

Schakelingen Hoofdstuk 6

Schakelingen Hoofdstuk 6 Schakelingen Hoofdstuk 6 Een schakeling... I = 0,1 A = 100 ma U = 6 V Geen grote stroom door de lamp. Dit komt door de weerstand van die lamp. De weerstand kunnen we berekenen. Presentatie H6 1 De weerstand

Nadere informatie

EXAMENONDERDEEL ELEKTRONISCHE INSTRUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot uur.

EXAMENONDERDEEL ELEKTRONISCHE INSTRUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot uur. Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Elektrotechniek EXAMENONDEDEEL ELEKTONISHE INSTUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot 2.00 uur. Het gebruik van het collegedictaat Elektronische

Nadere informatie

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010 Registers & Adressering, ing 2008-2010 Inhoud Leerstof tot nu toe Opbouw registers Benaming registers Opbouw data Verloop programma Leerstof tot nu toe: Bouw PLC Intern Extern fabrikanten Aansluiten I/O

Nadere informatie

Elektrische stroomnetwerken

Elektrische stroomnetwerken ntroductieweek Faculteit Bewegings- en evalidatiewetenschappen 25 29 Augustus 2014 Elektrische stroomnetwerken Dr. Pieter Neyskens Monitoraat Wetenschappen pieter.neyskens@wet.kuleuven.be Assistent: Erik

Nadere informatie

Getallenleer Inleiding op codeertheorie. Cursus voor de vrije ruimte

Getallenleer Inleiding op codeertheorie. Cursus voor de vrije ruimte Getallenleer Inleiding op codeertheorie Liliane Van Maldeghem Hendrik Van Maldeghem Cursus voor de vrije ruimte 2 Hoofdstuk 1 Getallenleer 1.1 Priemgetallen 1.1.1 Definitie en eigenschappen Een priemgetal

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE Tentamen Computers bij fysische experimenten (3BB20) op dinsdag 25 oktober 2005 Het tentamen duurt 90 minuten en wordt gemaakt zonder

Nadere informatie

DMX512 Protocol. Jan Hoekstra

DMX512 Protocol. Jan Hoekstra DMX512 Protocol Inhoudsopgave: Hoofdstuk 1. Inleiding. 3 1.1. Algemeen. 3 Hoofdstuk 2. Het DMX protocol. 4 2.1. Algemeen. 4 2.2. Binair talstelsel. 4 2.3. Adressering. 5 Hoofdstuk 3. De techniek. 7 3.1.

Nadere informatie

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring 1 De stroom- of ampèremeter De ampèremeter is een meetinstrument om elektrische stroom te meten. De sterkte van een elektrische stroom wordt uitgedrukt in ampère, vandaar de naam ampèremeter. Voorstelling

Nadere informatie

Antwoorden zijn afgedrukt!!!!!!!

Antwoorden zijn afgedrukt!!!!!!! Computerorganisatie INF/TEL (233) februari 2, 9. 2.3 uur 8 bladzijden met 9 opgaven 3 bladzijden met documentatie Let op: Vul het tentamenbriefje volledig in (d.w.z. naam, studentnummer, naam vak, vakcode,

Nadere informatie

b) Teken op de bijlage welke lampjes van het klokje branden om 19:45:52. Schrijf eronder hoe je dit bepaald/berekend hebt. (3p)

b) Teken op de bijlage welke lampjes van het klokje branden om 19:45:52. Schrijf eronder hoe je dit bepaald/berekend hebt. (3p) NATUURKUNDE KLAS 4 PW HOOFDSTUK PW HOOFDSTUK 3-23/03/2011 Totaal: 3 opgaven, 29 punten. Gebruik eigen BINAS toegestaan. Opgave 1: binair klokje Er bestaan klokjes die de tijd binair weergeven. Zie figuur

Nadere informatie

Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 1

Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 1 Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 1 1.4.1 Basis Oefeningen Romeinse cijfers 1 Op deze zonnewijzer staan achtereenvolgens de getallen: I (= 1) II (= 2) III (= 3) IV (= 4) V (= 5) VI (= 6) VII (= 7) VIII

Nadere informatie