Een terugblik op de Sacharovprijs 2008

Transcriptie

1 Een terugblik op de Sacharovprijs 2008 In afwachting van de winnaar van de Sacharovprijs van dit jaar, hebben we al onze artikelen wat betreft de toekenning van de Sacharovprijs 2008 verzameld. De winnaar van vorig jaar, de Chinese mensenrechtenactivist Hu Jia wordt nog vastgehouden in Peking. Elk jaar kent het Europees Parlement de prijs toe aan personen of internationale organisaties die zich hebben onderscheiden in de strijd voor de mensenrechten. Vorig jaar kende de Sacharovprijs zijn 20ste verjaardag. In dit dossier hebben we alle artikelen met betrekking tot de viering en de toekenning van de prijs verzameld. NL Persdienst Directie media Directeur - Woordvoerder : Jaume DUCH GUILLOT Reference No.: FCS61218 Press switchboard number (32-2) /6

2 Sacharovprijs voor de mensenrechten voor de Chinese politieke militant Hu Jia De uitreiking van de Sacharovprijs voor de mensenrechten vond woensdagmiddag plaats in afwezigheid van de winnaar, de Chinese politieke militant Hu Jia. Zijn echtgenote gaf een emotionele en ontroerende toespraak vanuit Beijing waar zij in huisarrest verblijft. Zeng Jinyan sprak over de slechte gezondheid van haar man en zijn voortdurende gevecht voor de mensenrechten. In het midden van de zaal van het Parlement stond vandaag symbolisch een lege stoel voor Hu Jia. Bij haar laatste bezoek aan Hu Jia in de gevangenis, op 21 november 2008, verboden de bewakers Zeng Jinyan om met haar man over de prijs te spreken: "We werden allebei ervoor gewaarschuwd dat we niet mochten spreken over het feit dat hij de Sacharovprijs heeft gewonnen". Voorzitter van het Europees Parlement Hans-Gert Pöttering zei dat Hu Jia "was genomineerd als een vertegenwoordiger van alle onderdrukte stemmen in China en Tibet - maar vandaag horen wij deze stemmen". Ook Elena Bonner, de weduwe van Andrei Sacharov, en haar dochter, waren aanwezig bij de prijsuitreiking. "Onderdrukking heeft moedige stemmen niet doen verstommen" De prijsuitreiking werd geopend door Voorzitter Hans-Gert Pöttering, die zei dat vandaag "de grondbeginselen van de Europese Unie, vrede, vooruitgang en mensenrechten, herdacht worden". Hij haalde daarbij de woorden aan van Andrei Sacharov, die zei dat het "onmogelijk is om één van deze doelen te bereiken als de andere twee genegeerd worden". "In 1988 zat één van onze eerste prijswinnaars, Nelson Mandela, in de gevangenis. In datzelfde jaar was er ook een lege stoel voor Andrei Sacharov. Vandaag hebben we een lege stoel voor Hu Jia". Onder de vorige winnaars zijn er ook die van de Cubaanse autoriteiten geen toestemming kregen het land te verlaten en vandaag in het Parlement aanwezig te zijn, Oswaldo Paya en een aantal van de Dames in het Wit. "Dit laat duidelijk zien hoe de omstandigheden voor democratische organisaties in Cuba ervoor staan, en dit is niet wat men zou verwachten in het licht van de verhoudingen tussen de EU en Cuba", zei Voorzitter Pöttering. Zeng Jinyan: boodschap van Hu Jia In de zaal was vervolgens een videoboodschap te horen van Zeng Jinyan, die zelf een cyberdissident is en onder huisarrest staat. De boodschap werd door de parlementsleden verwelkomd met een staande ovatie. Zij gaf een aantal opmerkingen van haar echtgenoot door: "Misschien dacht het Europees Parlement aan het werk dat ik gedaan heb op het gebied van AIDS en het milieu, want datgene wat ik gedaan heb voor de mensenrechten is nog lang niet voldoende, en ik zal mijn inspanningen moeten verdubbelen". Ze zei dat Hu Jia zeker niet de enige gewetensgevangene in China is. "Soms is de prijs die je betaalt heel erg hoog". Niet alleen activisten, maar ook hun familieleden zijn "door de politie lastiggevallen, hebben hun baan verloren of zijn onder huisarrest geplaatst. En erger nog, sommigen van hen zijn zelfs veroordeeld door de rechtbank". U kunt de videoboodschap zien door op onderstaande link te klikken. Prijzengeld naar ondersteuningsnetwerk voor familieleden van vervolgde activisten FCS /6

3 Hu Jia "heeft vaak gezegd dat hij een netwerk zou willen oprichten ter ondersteuning van de families van mensenrechtenactivisten. Om morele steun te verlenen, om hun mentale en fysieke onderdrukking te verlichten", aldus zijn vrouw. "Daarom zou ik de aan prijzengeld willen gebruiken als startbedrag om een stichting op te richten die de families van mensenrechtenactivisten zal bijstaan". Hu Jia s werk: van AIDS en milieu naar mensenrechten "Tot 2004 richtte Hu Jia zijn activiteiten vooral op problemen met AIDS en het milieu", aldus zijn vrouw. "Vanaf 2004 werd hij regelmatig door de politie in zijn bewegingsvrijheid beperkt, en kon hij alleen nog vanuit zijn huis bijdragen aan het werk van mensenrechtenbewegingen, door artikelen te schrijven en rapporten te publiceren". "Het belangrijkste aan het werk van Hu Jia is dat hij altijd naar de waarheid is blijven zoeken. Hij is nooit opgehouden met schrijven en publiceren, zodat mensen kunnen horen over de ware Chinese realiteit - die niet wordt beschreven in de media of in de schoolboeken. Zij beschrijven een fictieve werkelijkheid, zoals in het boek 1984". Optimistisch over een democratischer China Hu Jia is altijd optimistisch gebleven, zegt zijn echtgenote, ondanks het feit dat hij zijn eenjarige dochtertje niet kan zien opgroeien. "Volgens Hu Jia maakt China nu de meest open periode in zijn geschiedenis mee, of de regering het wil of niet. Het internet wordt door burgers gebruikt om het echte China bloot te leggen. China beweegt zich nu met grote snelheid om een open en democratische samenleving te worden. Wij zijn vol energie om China een vredig land te laten worden. Hu Jia hoopt dat hij de laatste politieke gevangene in China zal zijn". Mensenrechten zijn nooit een bedreiging Voorzitter Hans-Gert Pöttering zei verder over de Sacharovprijs dat mensenrechten nooit als bedreiging moeten worden opgevat. "Europa heeft goede banden met China die het ook graag zo wil houden - Europa en China hebben elkaar ook nodig. Het Europees Parlement komt op voor mensenrechten vanuit haar vriendschappelijke houding ten opzichte van China". Pleidooi voor gewetensvol bestuur De Voorzitter gaf vervolgens het woord aan Elena Bonner, de weduwe van Andrei Sacharov. Zij vroeg de aanwezigen in het Parlement of zij "werkelijk alles hadden gedaan om de rechten van Hu Jia en zijn gezin te verdedigen tegen repressie van de staat. Het onderhouden van goede relaties tussen landen is een mooi streven, maar in principe zou men nooit een concessie moeten maken waar het gaat om mensenrechten. Ondanks de gevoelens van vriendschap en de spirituele nabijheid die ik voel van de leden van het EP, vraag ik me af of het standpunt van het Parlement omtrent mensenrechten wel altijd een principieel standpunt is". Ze haalde toen de woorden van Andrei Sacharov aan, dat "een immorele beslissing vaak pragmatisch kan zijn en bijvoorbeeld economische problematiek ten goede komt, maar dat zo n beslissing nooit goed is voor de mensheid als geheel". Elena Bonner presenteerde een lijst met 97 namen van prijzen en eervolle benoemingen die Andrei Sacharov heeft mogen ontvangen. De lijst was een cadeautje aan het Europees Parlement die gebruikt kan worden om aan mensen uit te leggen wie Sacharov was. Na afloop van de ceremonie was er een staande ovatie van één minuut uit solidariteit met de prijswinnaars die vandaag niet aanwezig konden zijn FCS /6

4 De Sacharovprijs heeft echte invloed, zeggen vroegere laureaten De Sacharovprijs kan het leven van mensen en gebeurtenissen sterk beïnvloeden. Dat was het belangrijkste bericht van het debat dat op dinsdag 16 december 2008 in het Europees Parlement plaatsvond. Zestien laureaten bespraken het belang en de toekomstige betekenis van de Prijs. De Voorzitter van het Parlement stelde ook het onlangs gecreëerde Sacharovnetwerk voor, dat de activiteiten van de winnaars zou moeten bevorderen. EP-Voorzitter Hans-Gert Pöttering zei over het Sacharovnetwerk dat het de solidariteit tussen laureaten onderling zal versterken en hun activiteiten met elkaar zal verbinden. Echte effect van de Prijs Toen Leyla Zana de Prijs ontving, was zij het eerste Koerdische lid in het Turkse Parlement en vandaag zijn er 22 Koerdische parlementsleden. Volgens haar heeft de prijs "absoluut heel wat mensen - vooral Koerdische mensen - aangemoedigd". Taslima Nasreen moest haar land (Bangladesh) verlaten en werd ook verbannen uit India, momenteel leeft zij in Ballingschap in Zweden. Zij zei: "De Sacharovprijs geeft mij moed om in deze moeilijke situatie te blijven vechten." Hauwa Ibrahim vertelde dat toen zij het geldbedrag ( euro) ontving, zij dit op een rekening zette en met de rente honderd kinderen naar school kon laten gaan. Las Madres de la Plaza De Mayo vertelden dat zij met het prijzengeld een boekwinkel, politiek café en een universiteit met meer dan 2400 studenten konden oprichten. Voorstellen voor de toekomst Verslaggevers zonder Grenzen stelden voor om een netwerk van laureaten te creëren, het werk met de media te verbeteren, blogs te maken en laureaten naar andere landen te sturen om daar te spreken. Adem Demaçi stelde voor dat het Parlement "genereuzer met het geld zou kunnen zijn omdat het bedrag dat wordt toegekend, lager is dan dat van andere prijzen op hetzelfde gebied". Door op de onderstaande link te klikken kunt u interviews met vorige en huidige winnaars lezen FCS /6

5 Sacharovprijs 2008 toegekend aan Hu Jia Focus De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken voor 2008 van het Europees Parlement werd gewonnen door de Chinese politieke activist Hu Jia. De prijsuitreiking werd op 17 december 2008 gehouden in Straatsburg. Hu Jia is een vooraanstaande mensenrechtenactivist en dissident in de Volksrepubliek China. Hij houdt zich bezig met een breed scala aan onderwerpen, waaronder milieuaangelegenheden, HIV/AIDS en een oproep tot het indienen van een officieel onderzoek naar het bloedbad in 1989 op het Plein van de Hemelse Vrede (Tiananmenplein). Hij trad ook op als coördinator voor de strijd van 'de advocaten op naakte voeten'. Toenmalige EP-voorzitter Hans-Gert Pöttering liet weten dat "door het uitreiken van de Sacharovprijs aan Hu Jia het Europees Parlement krachtig en resoluut de dagelijkse strijd voor de vrijheid van alle Chinese verdedigers van mensenrechten erkent." Twintigste verjaardag Sacharovprijs De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken, vernoemd naar de Sovjetfysicus en politiek dissident Andrei Sacharov, wordt sinds 1988 door het Europees Parlement jaarlijks uitgereikt aan personen of organisaties die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de strijd voor mensenrechten of democratie. Ter gelegenheid van de twintigste verjaardag vond er een speciale ceremonie plaats in Straatsburg op dinsdag 16 december 2008, waarbij alle eerdere winnaars van de prijs werden uitgenodigd. De prijs - bestaande uit een certificaat en een check van werd de volgende dag, woensdag 17 december, uitgereikt in Straatsburg FCS /6

6 Hu Jia nog steeds vastgehouden Focus Een lege stoel in het midden van de vergaderzaal symboliseerde de strijd voor de vrijheid van denken toen het Europees Parlement in december 2008 de Sacharovprijs toekende aan de Chinese politieke dissident Hu Jia die op dat moment gevangen zat. Momenteel zit de mensenrechtenactivist, die met zijn gezondheid kampt, nog steeds een gevangenisstraf uit voor het "oproepen tot de ontwrichting van het staatsgezag". Hu Jia werd op 3 april 2008 veroordeeld tot drie en een half jaar gevangenisstraf voor het online plaatsen van informatie over "staatskwesties" op in het buitenland gevestigde websites. Hij zit momenteel in een gevangenis in Beijing en zijn vrouw en hun jonge dochtertje staan onder huisarrest in de Chinese hoofdstad. Toegang tot een medische behandeling wordt hem ontzegd, met inbegrip van het noodzakelijk medicijn wat hij dagelijks nodig heeft voor een leverziekte die uit zijn besmetting met Hepatitis B voortkomt. Sinds het begin van de jaren negentig heeft Hu zich met een brede waaier van zaken ingelaten zoals milieukwesties, HIV/AIDS en de vraag naar een officieel onderzoek naar het Tiananmen bloedbad van Hu heeft het internet en vooral zijn blog gebruikt om de onderdrukking door het Chinese regime van mensenrechtenverdedigers onder de aandacht te brengen. "Wij tellen de dagen" De echtgenote van Hu, Zeng Jinyan, en hun dochter waren in februari in staat om Hu onder toezicht in de gevangenis bezoeken. Dit was de eerste keer in drie maanden dat Zeng toestemming kreeg om hem te zien. Hu scheen "verouderd te zijn" maar was gelukkig om hen te zien. "Wij tellen de dagen één voor één", schreef Zeng in haar door velen gelezen blog. Sindsdien is er geen nieuwe informatie meer over de toestand van Hu. Een netwerk van voormalige winnaars van de Sacharovprijs maakt zich zorgen over de slechte gezondheid van Hu en vreest dat hij zou kunnen worden gedwongen om in een gevangenisfabriek te werken. Zijn geschiktheid voor het werk werd onderzocht in februari door de autoriteiten. Aangezien de Chinese overheid onlangs een "actieplan voor mensenrechten" aankondigde, denkt het Sacharovnetwerk dat het essentieel is dat de EU China onder druk zet om concrete acties te ondernemen zoals Hu's vrijlating. Acties op EU-niveau Het vorige Tsjechisch voorzitterschap van de EU bracht Hu Jia, samen met andere individuele gevallen, onder de aandacht van de Chinese vertegenwoordigers die in het kader van de EU-China dialoog in mei in Praag waren. Zorgen met betrekking tot de gezondheidstoestand van Hu werden in het bijzonder onder de aandacht gebracht. Op een schriftelijk antwoord over de toestand van de gevangengenomen mensenrechtenactivist wordt nog gewacht. Hu is niet de eerste winnaar van de Sacharovprijs die hem niet persoonlijk in ontvangst kon nemen. Nelson Mandela (één van de eerste winnaars) in 1988 en Aung San Suu Kyi in 1990 gingen hem voor FCS /6