SAMEN WERKEN AAN KWALITEIT

Transcriptie

1 SAMEN WERKEN AAN KWALITEIT Eindrapport fasen 1 en 2 Eindconcept Projectgroep RUD Groningen Groningen 15 februari Pagina

2 Projectnaam : RUD Groningen Deelproduct : Eindrapportage fasen 1 en 2 Opdrachtgever : bestuurlijk: gedeputeerde Rudi Slager; ambtelijk: Henk Jan Bolding, provinciesecretaris Projectleider : Dick Bresser Afdeling : Omgevingsbeleid / Projectbureau (OMB/PB) Datum : 15 februari 2011 Versie : 1 Status : concept

3 Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting 1 1 Inleiding 1 2 VTH-taakuitoefening in perspectief 4 3 Visies en meningen Resultaten interviews Rode draad 7 4 Feiten en cijfers Werkwijze Resultaten per organisatie Resultaten per cluster van organisaties Complexe inrichtingen Overzicht milieu 15 5 Samenwerkingsmodellen Takenpakket Opties takenpakket nader ingevuld Uitwerking modellen Formatie per model Afwegingskader Kwaliteit Financiën Bestuur Medewerkers Taakuitvoering Consequenties latende organisaties Aanbevelingen 33

4 Voorwoord PM Wordt na Tweede Bestuursconferentie RUD Groningen op 4 maart 2011 ingevoegd. Pagina 3

5 Samenvatting De 23 Groningse gemeenten en de provincie werken intensief samen aan het project RUD Groningen. Doel van dit project is het verbeteren van de uitvoering van de kwaliteit van de uitvoering van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Waarom samen? Niet zozeer omdat de overheden het lokaal niet kunnen. Overal is immers een mouw aan te passen. Nee, vooral omdat de overtuiging meer en meer postvat dat je samen sterker staat en omdat je met elkaar meer bereikt dan ieder voor zich. Het is op die manier wellicht ook goedkoper en dat is, in de huidige tijd, ook geen onaantrekkelijke gedachte. Het project heeft geresulteerd in twee rapporten: 'Tussenrapportage fasen 1 en 2' van november 2010 en 'Samenwerkingsmodellen RUD Groningen' van februari In deze eindrapportage zijn beide rapporten samengevoegd. In deze samenvatting wordt in vogelvlucht het proces geschetst en worden de resultaten van het project uiteengezet. Dit rapport bevat de informatie, die nodig is om een besluit te nemen over het takenpakket en de organisatievorm van een regionale uitvoeringsorganisatie voor vergunningverlening, handhaving en toezicht. Package deal rijk koepels In de afgelopen jaren zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar toezicht en handhaving. Als laatste heeft de Commissie Mans in opdracht van het ministerie van VROM een onderzoek gedaan naar de houdbaarheid van het bestaande stelsel van de handhaving en het toezicht op de naleving van de VROM-regelgeving en de aanpassingen die nodig zijn in het belang van een effectieve, efficiënte en doelgerichte handhaving van de VROM-regelgeving. De commissie heeft geconcludeerd dat toezicht en handhaving niet op alle fronten voldoende scoort. Zo is het te gefragmenteerd en vrijblijvend en is de afstemming tussen het bestuurs- en het strafrecht onvoldoende. De commissie heeft adviezen uitgebracht voor verbetering van het handhavingstelsel. De adviezen waren voor het kabinet Balkenende IV aanleiding om met de koepelorganisaties van provincies (IPO), gemeenten (VNG) en waterschappen (Unie van Waterschappen) gesprekken te voeren over de wijze waarop de kwaliteit van de uitvoering van de overheidstaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving kunnen worden verbeterd. Dit heeft in juni 2009 geresulteerd in een package deal tussen het rijk en de koepelorganisaties. Hierin zijn afspraken gemaakt over de realisatie van: - kwaliteitscriteria voor vergunningverlening, toezicht en handhaving; - regionale uitvoering van een basistakenpakket; - landelijk gestuurde infrastructuren voor informatie-uitwisseling en aan informatie gerelateerde bedrijfsprocessystemen voor toezicht en handhaving; - verbeterde afstemming tussen het bestuur en het Openbaar Ministerie / politie; - decentralisatie van bevoegdheden binnen de Wabo en van het Interbestuurlijk Toezicht. In de package deal is ingezet op 25 regionale uitvoeringsdiensten, waarvan het werkgebied samenvalt met de veiligheidsregio's. Dit betekent voor Groningen de Pagina 1

6 vorming van een regionale uitvoeringsdienst (RUD) in de veiligheidsregio (= provincie) Groningen. De provincies zijn in de package deal aangewezen als regievoerder. Project RUD Groningen Het project RUD-Groningen is als uitvoering van de package deal gestart in november Er is bij de start direct gekozen voor samenwerking tussen de 23 Groningse gemeenten en de provincie. Het doel van het project is: Het verbeteren van de kwaliteit van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving door samenwerking tussen de bevoegde overheden, waarbij vorm en schaalgrootte door de inhoud worden bepaald. De deelnemers aan het project zijn het er unaniem over eens dat de inhoud voorop moet staan en dat de vorm daarvan afgeleid wordt: vorm volgt inhoud! Het Bestuurlijk Overleg RUD tussen de Vereniging Groninger Gemeenten (VGG) en de provincie heeft op 21 mei 2010 de projectgroep opdracht gegeven om de inhoud te gaan verkennen door uitvoering van de fasen 1 en 2 van het Projectpan RUD Groningen 1. De fasen 1 en 2 worden de missiefase en de modellenfase genoemd en hebben uiteindelijk als resultaat: Besluitvorming over het takenpakket en de organisatievorm van een regionale uitvoeringsorganisatie. Inventarisatiefase (fase 1) Visies en meningen In de fase 1 zijn portefeuillehouders en / of gemeente- en provinciesecretarissen geïnterviewd over hun visies en meningen over de kwaliteit van de uitvoering van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken) en over samenwerking op dat gebied tussen de gemeenten en de provincie. Uit de interviews is een rode draad gedestilleerd die de Groningse partijen met elkaar verbindt: 1. Partijen herkennen de probleemstelling (verbetering van kwaliteit is nodig) grotendeels en zoeken de oplossing in samenwerking. 2. Het credo bij de samenwerking is: decentraal wat kan, centraal wat moet. Dit wordt ingevuld door een bij voorkeur getrapte samenwerking: 1) Zelf doen. 2) Locaal samenwerken (intergemeentelijk). 3) Op regionaal / provinciaal niveau samenwerken. 3. Partijen leggen de nadruk op het waarmaken van de eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid. 4. Verder wensen de partijen geen versnippering en willen zij behoud van de integraliteit (binnen het VTH-werkveld, Wabo-aanpak en met andere werkvelden). 5. De kosten moeten worden beheerst. Kwantitatieve gegevens: feiten en cijfers In dit project is gekozen voor het credo "Vorm volgt inhoud". Reden waarom naast het inventariseren van de (subjectieve) visies en meningen ook een aantal (objectieve) feiten en cijfers zijn verzameld. Deze feiten en cijfers illustreren de visies en meningen en vormen daarmee een meer objectieve onderbouwing voor de te maken keuzes. 1 Projectplan RUD Groningen, Gedeputeerde Staten. Pagina 2

7 Per organisatie zijn het aantal en de aard (opleidingsniveau) van de bij de uitvoering van de VTH-taken betrokken formatie en de aantallen inrichtingen (bedrijven) en activiteiten geïnventariseerd. De informatie is in eerste instantie Wabo-breed (milieutaken en bouwen en RO-taken) in beeld gebracht. Daarna is gefocust op het basistakenpakket en de overige milieutaken, omdat uit de visies en meningen bleek dat het zoeken naar samenwerking voor bouw- en RO-taken op dit moment minder voor de hand ligt. De verzamelde gegevens zijn gebruikt voor de toetsing van de kwaliteit van de VTHtaken. Daarvoor zijn landelijk zogenoemde kwaliteitscriteria ontwikkeld. In Groningen worden die kwaliteitscriteria grotendeels overgenomen. Op een aantal punten is echter voorgesteld om meer tijd te nemen voor het realiseren van het kwaliteitsniveau volgens de landelijke criteria, de zogenaamde Groningse maat. Deze Groningse maat wordt medio dit jaar betrokken bij de evaluatie van de landelijke kwaliteitscriteria. Uit de toets van de afzonderlijke gemeenten en de provincie blijkt voor de milieutaken dat alleen de provincie aan de Groningse maat voor vergunningverlening en toezicht en handhaving voldoet. Daarnaast zijn er drie partijen (DEAL, Groningen/Ten Boer en Oldambt) die voldoen aan de criteria voor toezicht en handhaving, maar niet aan de criteria voor vergunningverlening. Ook bij clustering (intergemeentelijke samenwerking) voldoet een groot deel van de gemeenten nog steeds niet aan de kwaliteitscriteria. Hiervoor zijn grotere clusters nodig. Een andere belangrijke conclusie is ook dat het onderscheid tussen basistakenpakket en de overige milieutaken niet zinvol is, omdat bij scheiding van die taken de latende organisaties niet voldoen aan de kwaliteitscriteria en de versnippering groter wordt. Clustering maakt dat de meeste partijen geheel of deels voldoen aan de Groningse maat voor bouwen en RO-taken. Samenwerking op provinciaal niveau is vanuit dat oogpunt minder noodzakelijk. Samenwerking op provinciaal niveau is wel wenselijk vanuit de vraag naar integraliteit tussen milieu-, bouwen en RO-taken. Samenwerkingsmodellen RUD Groningen (fase 2) Op basis van de conclusies uit de visies en meningen en uit de feiten en cijfers zijn vijf samenwerkingsmodellen ontwikkeld en uitgewerkt. Bij het uitwerken van de modellen zijn de volgende opties voor het potentiële takenpakket van de RUD bekeken: 1. Het basistakenpakket, inclusief bijbehorende specialismen. 2. Het basistakenpakket en alle milieuspecialismen. 3. Alle milieutaken, inclusief de specialismen. Pagina 3

8 4. Het volledige Wabo-takenpakket. De modellen die zijn uitgewerkt, zijn: Model 1a: Eén RUD. Model 1b: Eén RUD met drie vestigingen. Model 2: Drie RUD's. Model 3a: Verbindingsmodel. Model 3b: Een RUD met verbonden partijen. Daarnaast is naar het referentiemodel gekeken, het model waarbij niet wordt samengewerkt. Voor het Verbindingsmodel Een voorzet voor een mogelijke clustering in verbonden partijen is: (model 3a) en het model 1. Provincie. Een RUD met verbonden 2. Centraal West = Groningen, Ten Boer, Haren. partijen (model 3b) geldt dat een verdergaande Veendam/ Pekela (De Kompanjie). clustering in verbonden 4. Oost = Oldambt, Bellingwedde, Stadskanaal, Vlagtwedde. partijen vanuit kwaliteitsoogpunt nodig is. Immers: Zuidhorn. alleen het bundelen van Andere indelingen zijn mogelijk. medewerkers levert de gewenste robuustheid (kwaliteitcriteria, frequente inzet, klankbordfunctie, et cetera.); een organisatorische bundeling is nodig om daadwerkelijk invloed te hebben op de kwaliteit van de taakuitvoering (beheerste en gecontroleerde kwaliteit); een (zekere) hiërarchische sturing om capaciteit en kwaliteit te kunnen borgen. 3. Centraal Oost = Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde, 5. Noord = Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum (DEAL). 6. West = Bedum, De Marne en Winsum (BMW), Grootegast, Leek, Marum, Op de volgende pagina zijn de samenwerkingsmodellen kort weergegeven. Pagina 4

9 RUD KplusV organisatieadvies, verschil zien verschil maken De samenwerkingsmodellen in één oogopslag Aspect 1a) Model Eén RUD 1b) Model Eén RUD, 3 2) Model Drie RUD's vestigingen RUD 1 RUD 2 RUD 3 RUD KplusV organisatieadvies, verschil zien verschil maken KplusV organisatieadvies, verschil zien verschil maken Organisatie 1 centrale organisatie, één locatie. 1 centrale organisatie, meerdere 3 zelfstandige organisatie, Openbaar Lichaam. locaties. geografisch verspreid. Hoofdverdeling in teams: Openbaar Lichaam. Openbaar Lichaam. 1. Vergunningen. Mogelijke verdeling: Hoofdverdeling in teams per 2. Toezicht & Handhaving. - centraal: specialisten; organisatie: 3. Specialismen. - decentraal: VTH. 1. Vergunningen Daarnaast thema's bv. duurzaam Thema's centraal belegd. 2. Toezicht & Handhaving. ondernemen. 3. Specialismen. Daarnaast thema's bv. duurzaam ondernemen. Taken Alle opties voor het takenpakket zijn Alle opties voor het takenpakket Alle milieutaken. Overige opties in mogelijk. zijn mogelijk. het takenpakket maken de individuele RUD's formatief te kwetsbaar. Aspect 3a) Verbindingsmodel 3b) RUD met verbonden partijen RUO RUD KplusV organisatieadvies, verschil zien verschil maken Organisatie Compacte dienst op provinciaal Centrale RUD die complexe taken niveau, verbonden met een x- uitvoert en waarin specialisten zijn aantal, bovenlokale partijen in de samengebracht. Een x-aantal regio's. verbonden partijen fungeert als filiaal Openbaar Lichaam. voor minder complexe taken. Hoofdverdeling: Thema's centraal belegd. - centraal: management, bedrijfsvoering; - verbonden partijen: VTH. Thema's centraal belegd. Taken Alle opties in het takenpakket zijn Alle opties in het takenpakket zijn mogelijk, omdat de insteek is dat mogelijk omdat de insteek is dat de de totale organisatie voldoet aan totale organisatie voldoet aan de de criteria voor kwaliteit. criteria voor kwaliteit. Pagina 5

10 Weging samenwerkingsmodellen De samenwerkingsmodellen zijn onderling vergeleken met behulp van afwegingscriteria. Hieronder volgt een kwalitatieve beschrijving van die vergelijking. Kwaliteit (organisatie beleidscyclus, kennisniveau, capaciteit/robuustheid) In de huidige situatie wordt niet voldaan aan de Groninger kwaliteitscriteria. Als de partijen in de huidige samenstelling daar wel aan willen voldoen zullen er, verspreid over deze partijen, structureel ca. 80 formatieplaatsen (fte's) voor de vergunningverlening en het toezicht en de handhaving moeten worden bijgeplaatst. Alle samenwerkingsmodellen voldoen aan de Groningse maat voor de kwaliteitscriteria, zonder het toevoegen van fte's. Een beleidscyclus op Gronings niveau is van belang voor het ondersteunen van een gezamenlijke milieuaanpak en als aanhaakpunt voor andere betrokken partijen als Openbaar Ministerie en politie. Als wordt samengewerkt in één RUD (modellen 1a en 1b) is de beoogde beleidcyclus makkelijk te organiseren. In het model Drie RUD's (model 2) is dit lastig. Financiën (voorbereidingskosten, exploitatiekosten, kosten latende organisaties) Oprichting van een RUD levert, bij de gekozen uitgangspunten, voor alle partijen op termijn een financieel voordeel. Dit staat los van de hiervoor genoemde ca. 80 fte's die in de huidige situatie moeten worden toegevoegd om aan de Groninger kwaliteitscriteria te voldoen. De omvang van het financiële voordeel kan per partij verschillend uitpakken, afhankelijk van de uitgangssituatie. Bij de financiële doorrekening van de modellen is er vanuit gegaan, dat alle milieutaken worden worden ingebracht in een RUD. Het voordeel is dan maximaal. Bij inbreng van alleen het basistakenpakket is het financiële voordeel wel aanwezig maar lager. De kosten voor het oprichten van één RUD (model 1a) zijn het hoogst ( 19 miljoen). De frictiekosten en desintegratiekosten van de latende partijen zijn daarbij belangrijke factoren. Echter, het te behalen voordeel in de jaarlijkse exploitatie door samenwerking in één uitvoeringsorganisatie met een efficiencyvoordeel en een lagere overhead is voor één RUD ook het grootst ( 5,5 miljoen). Bij het Verbindingsmodel (model 3a) worden de laagste initiële kosten ( 5,5 miljoen) gemaakt, maar het te behalen voordeel in de jaarlijkse exploitatie is ook veel lager ( 1 miljoen). De berekende terugverdientijden van de initiële kosten variëren afgerond van 3 tot 5 jaar en zijn op zich niet sterk verschillend. Het besparingspotentieel is bij één RUD (model 1a) het hoogst (18%) en bij het Verbindingsmodel (model 3a) het laagst (4%). De andere modellen bewegen zich hiertussen. Bestuur (bestuurlijke verantwoordelijkheid, invloed, nabijheid ambtelijk apparaat) Uit de afweging blijkt dat de bestuurlijke invloed op programmaniveau en op dossierniveau weinig onderscheidend is tussen de modellen. Afspraken hierover moeten worden vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst met de RUD. Zo n overeenkomst is meer bepalend dan de vorm van het samenwerkingsmodel. Als de RUD werkt met meerdere vestigingsplaatsen en / of partijen (modellen 1b, 3a en 3b) zijn de medewerkers fysiek meer regionaal gespreid en dichter bij de bestuurders (bevoegde gezagen). De beleidsregisseur in huis' bij de latende organisaties is in alle gevallen het belangrijkste aanspreekpunt voor de bestuurders. Pagina 6

11 Medewerkers en taakuitvoering (waarmaken taakuitvoering, professionaliteit, invloed) De doorgroeimogelijkheden voor de medewerkers binnen het werkveld milieu nemen toe bij de vorming van een RUD. De ontplooiingsmogelijkheden 'in de diepte' zijn naar verwachting het grootst bij het model Eén RUD (model 1a). Bij de verbonden partijen (modellen 3a en 3b) zijn deze minder, echter daar liggen meer mogelijkheden voor medewerkers om 'in de breedte' te groeien want een verbonden partij heeft meerdere taken in zijn pakket. Bij de vorming van één of drie nieuwe RUD's (modellen 1a, 1b en 2) zullen alle medewerkers opnieuw worden geplaatst. Ook als er wordt gewerkt met verbonden partijen (modellen 3a en 3b) krijgt naar verwachting de helft tot driekwart van de medewerkers een nieuwe werkgever, bijvoorbeeld omdat personeel tussen de partijen wordt uitgewisseld. Als wordt gewerkt met meerdere vestigingen en/of partijen (modellen 1b, 2 en 3a) is het bewaken van de integraliteit binnen het werkveld milieu wat lastiger. De integraliteit met andere werkvelden is binnen de verbonden partijen (modellen 3a en 3b) makkelijker te organiseren dan in het geval van een zelfstandige RUD-organisatie. De managementsturing binnen de RUD (sturing van dossierstromen, toewijzen van capaciteit, etc.) is een belangrijk aspect van de taakuitvoering en mede bepalend voor de kwaliteit die uiteindelijk geleverd wordt. De managementsturing is in het Verbindingsmodel (model 3a) complex en vergt de nodige coördinatie. Als er wordt gewerkt met één RUD (modellen 1a en 1b) of drie RUD's (model 2) is de managementsturing goed te organiseren. Het model Een RUD met verbonden partijen (model 3b) bevindt zich qua coördinatie-inspanning tussenbeide Latende organisatie Uit het onderzoek blijkt dat de gevolgen voor de latende organisatie groter zijn dan alleen het verlies van een aantal fte's en dat de consequenties bovendien losstaan van het gekozen model. De projectgroep beveelt daarom de latende organisaties aan om die gevolgen goed in beeld te brengen en dat kan het beste door elke partij zelf gebeuren. Advies projectgroep RUD De projectgroep heeft tegen de achtergrond van ontwikkelingen en vanuit de inhoud aanbevelingen gedaan voor enerzijds het takenpakket en anderzijds het samenwerkingsmodel. Om verdere versnippering van het takenpakket te voorkomen beveelt de projectgroep aan om het gehele milieutakenpakket in een RUD onder te brengen. Een keuze voor een takenpakket breder dan milieu heeft de projectgroep, op basis van de kwaliteitstoets van de bouwen en RO-taken en de discussies tijdens de Bestuursconferentie op 26 november 2010, op dit moment niet opportuun geacht. Bundeling van VTH-taken op het gebied van milieu, bouwen en RO en eventueel overige taken, lijkt overigens een reëel toekomstperspectief. De projectgroep beveelt een keuze aan voor het model Eén RUD, al dan niet met meerdere vestigingslocaties (modellen 1a en 1b) of het model Een RUD met verbonden partijen (model 3b). Als de nadruk wordt gelegd op de criteria kwaliteit, financiën en taakuitvoering dan heeft het model Eén RUD, eventueel met meerdere vestigingen, een lichte voorkeur. Het model Een RUD met verbonden partijen scoort goed op de criteria financiën, bestuur en medewerkers. Pagina 7

12 Het model Drie RUD's (model 2) en het Verbindingsmodel (model 3a) scoren op alle punten minder. De projectgroep beveelt deze modellen daarom niet aan. Het kernpunt van de afwegingen wordt gevormd door de vraag wat het belangrijkst is: nabijheid, gevoel voor wat haalbaar is en invloed of kwaliteit en transparantie in de aansturing. Hoe de beide modellen (model Eén RUD al dan niet met meerdere vestigingslocaties of model een RUD met verbonden partijen) in de context van de lopende ontwikkelingen worden beoordeeld, is afhankelijk van de eigen visie op de toekomst. Duidelijk is wel dat het bouwen van één RUD voor het gevoel een grotere en steviger stap is dan het bouwen van en RUD met verbonden partijen. De keus is aan u! Pagina 8

13 1 Inleiding Package deal rijk koepels: startpunt project RUD Groningen In de afgelopen jaren zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar toezicht en handhaving. Als laatste heeft de Commissie Mans in opdracht van het ministerie van VROM een onderzoek gedaan naar de houdbaarheid van het bestaande stelsel van de handhaving en het toezicht op de naleving van de VROM-regelgeving en de aanpassingen die nodig zijn in het belang van een effectieve, efficiënte en doelgerichte handhaving van de VROM-regelgeving. De commissie heeft geconcludeerd dat toezicht en handhaving niet op alle fronten voldoende scoort (is te gefragmenteerd en vrijblijvend, afstemming tussen het bestuurs- en het strafrecht is onvoldoende). De commissie heeft adviezen uitgebracht voor verbetering van het handhavingstelsel. De adviezen waren voor het kabinet Balkenende IV aanleiding om met de koepelorganisaties van provincies (IPO), gemeenten (VNG) en waterschappen (Unie van Waterschappen) gesprekken te voeren over de wijze waarop de kwaliteit van de uitvoering van de overheidstaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving kan worden verbeterd. Dit heeft in juni 2009 geresulteerd in een package deal tussen het rijk en de koepelorganisaties. Hierin zijn afspraken gemaakt over de realisatie van: kwaliteitscriteria voor vergunningverlening, toezicht en handhaving; regionale uitvoering van een basistakenpakket; landelijk gestuurde infrastructuren voor informatie-uitwisseling en aan informatie gerelateerde bedrijfsprocessystemen voor toezicht en handhaving; verbeterde afstemming tussen het bestuur en het Openbaar Ministerie / politie; decentralisatie van bevoegdheden binnen de Wabo en van het Interbestuurlijk Toezicht. In de package deal is ingezet op 25 regionale uitvoeringsdiensten, waarvan het werkgebied samenvalt met de veiligheidsregio's. Dit betekent voor Groningen de vorming van een regionale uitvoeringsdienst (RUD) in de veiligheidsregio (= provincie) Groningen. De provincies zijn in de package deal aangewezen als regievoerder. Eind 2009 zijn in alle provincies projecten gestart om de RUD s te vormen. In het voorjaar van 2010 ontstond, zowel in de Eerste als Tweede Kamer discussie over de wijze waarop de projecten liepen. In moties werd aandacht gevraagd voor het bottom up-proces en regionaal maatwerk voor het werkgebied en de juridische vorm van de RUD s. Op 24 juni 2010 vond er bestuurlijk overleg tussen het rijk en de koepelorganisaties plaats. In dat overleg zijn de uitgangspunten van de package deal opnieuw onderschreven en is er afgesproken dat, voor wat betreft vorm en inhoud van de RUD s, regionaal maatwerk mogelijk is, mits dit goed wordt onderbouwd en alle partners in een regio het daarover eens zijn. Op 16 februari 2011 is er opnieuw bestuurlijk overleg geweest tussen het rijk en de koepelorganisaties. PM Pagina 1

14 Project RUD Groningen Het project RUD is als uitvoering van de package deal gestart in november Er is bij de start direct gekozen voor samenwerking tussen de 23 Groningse gemeenten en de provincie. Om de samenwerking te bevorderen is een onafhankelijke projectleider benoemd. De doelstelling van het project is: Het verbeteren van de kwaliteit van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving door samenwerking tussen de bevoegde overheden, waarbij vorm en schaalgrootte door de inhoud worden bepaald. De deelnemers aan het project zijn het er unaniem over eens dat de inhoud voorop dient te staan en dat de vorm daarvan afgeleid wordt. Het Bestuurlijk Overleg RUD VGG provincie heeft op 21 mei 2010 de projectgroep opdracht gegeven om de inhoud te gaan verkennen door uitvoering van de fasen 1 en 2 van het Projectpan RUD Groningen 2. Het resultaat van de fasen 1 en 2 is besluitvorming over het takenpakket en de organisatievorm van een regionale uitvoeringsorganisatie. Context besluitvorming fasen 1 en 2 Bij de besluitvorming over de fasen 1 en 2 is het belangrijk te weten dat er vanuit de regio twee brieven naar de verantwoordelijke bewindslieden zijn gezonden. Op 24 november 2009 hebben GS de minister van VROM meegedeeld dat er in de provincie Groningen één Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) komt met als werkgebied de Veiligheidsregio Groningen en juridische vorm een gemeenschappelijke regeling. Op 19 oktober 2010 hebben GS en het bestuur van het VGG de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu 3 gestuurd. Daarin delen zij de staatssecretaris mee dat zij uitgaan van één RUD met als werkgebied Veiligheidsregio Groningen en juridische vorm een gemeenschappelijke regeling. Zij maken daarbij het voorbehoud dat zij hiervan kunnen afwijken als de uitkomsten van het project RUD daar inhoudelijk aanleiding toegeven (vorm volgt inhoud). Voor de besluitvorming over het takenpakket en de organisatievorm van een regionale uitvoeringsorganisatie is het belangrijk dat van één RUD met als werkgebied de Veiligheidsregio Groningen en als juridische vorm een gemeenschappelijke regeling alleen kan worden afgeweken als daarover overeenstemming bestaat tussen alle deelnemers aan het project. Aanpak fasen 1 en 2 In de fasen 1 en 2 zijn portefeuillehouders en / of gemeente-/provinciesecretarissen geïnterviewd over hun visies en meningen over de kwaliteit van de uitvoering van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken) en over samenwerking op dat gebied met gemeenten en provincie. Ook zijn bij gemeenten en provincie feiten en cijfers verzameld over de aantal bedrijven, formatieplaatsen en financiën. Die gegevens zijn getoetst aan de Groningse maat. De conclusies uit de interviews en de toetsing zijn gebruikt voor het ontwikkelen van een viertal opties van takenpakketten, die kunnen worden belegd in een regionale uitvoeringsorganisatie en 2 Projectplan RUD Groningen, Gedeputeerde Staten. 3 Die in het kabinet Rutte de verantwoordelijkheid voor de vorming van de RUD s heeft overgenomen. Pagina 2

15 van aantal samenwerkingsmodellen voor een regionale uitvoeringsorganisatie. De modellen zijn beoordeeld met behulp van afwegingscriteria. Op 26 november 2010 en 4 maart 2011 zijn de resultaten van het onderzoek in bestuursconferenties besproken met wethouders, gedeputeerde en provincie- en gemeentesecretarissen. Dit eindrapport bevat de informatie die nodig is om een besluit te nemen over het takenpakket en de organisatievorm van een regionale uitvoeringsorganisatie in onze provincie. Leeswijzer De rapportage is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 wordt de uitvoering van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving in perspectief geplaatst van ontwikkelingen in de dienstverlening door de overheid. In hoofdstuk 3 komen de visies van partijen op de kwaliteit van de eigen uitvoering van de vergunningverlenings-, toezichts- en handhavingstaken aan de orde. De geïnventariseerde feiten en cijfers worden besproken in hoofdstuk 4. Dit geeft een beeld van de huidige stand van zaken, inclusief toetsing aan de zogenaamde kwaliteitscriteria (KPMG en Groninger maat). De conclusies uit de hoofdstukken 3 en 4 vormen de basis voor mogelijke samenwerkingsmodellen. Deze modellen en het takenpakket worden beschreven in hoofdstuk 5. De organisatiemodellen worden in hoofdstuk 6 afgezet tegen de afwegingscriteria. De gevolgen van de samenwerking worden in hoofdstuk 7 kort uiteengezet. In hoofdstuk 8 doet de projectgroep een aantal aanbevelingen. Pagina 3

16 2 VTH-taakuitoefening in perspectief Goed, snel en niet te duur. Zo kan de gewenste dienstverlening vanuit de overheid richting burger en bedrijfsleven het best worden samengevat. In meer beleidsmatige termen heet het dan dat in toenemende mate van de overheid een geïntegreerde dienstverlening wordt verwacht: een overheid die burgers en bedrijven centraal stelt 4. Gemeenten fungeren in deze visie als poort van publieke dienstverlening. De provincie heeft ook een eigen 'loket'. Ook de uitvoering van de VTH-taken, met name de vergunningverlening, past in het hiervoor geformuleerde concept van verbetering van de dienstverlening. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (verder te noemen Wabo) is hiervan hét voorbeeld: deze wet integreert diverse sectorale vergunningen tot één omgevingsvergunning en verschuift daarmee de coördinatielast van de aanvrager naar de dienstverlener. Voor toezicht en handhaving geldt het dienstverleningsconcept in mindere mate (de overheid is bij deze taken immers geen dienstverlener), maar de kwaliteitswaarden (goed snel en niet te duur) blijven onverkort van toepassing: geen vergunningverlening zonder toezicht en handhaving. Vanwege deze directe koppeling nemen wij ook deze taken mee in onderhavig? perspectief. De wijze waarop de uitvoering van de VTH-taken in de toekomst het best kan worden georganiseerd, kan dan ook niet anders dan passen binnen de visie op publieke dienstverlening. Die visie kent de volgende kenmerken: ontkokering: proces/zaakgericht werken; van buiten naar binnen; één loket (1 e lijn): de gemeente fungeert daarbij als het loket voor alle overheidsdienstverlening; vrijheid van keuze in kanaal (telefoon, internet, balie, et cetera); klantdifferentiatie waar nodig (voor vergunningaanvragen is er grofweg sprake van twee klantgroepen: een groep die vooral snel zijn vergunning wil hebben (en kan krijgen) en een groep die minder hecht aan snelheid maar meer aan zekerheid over de vraag of hij/zij ook daadwerkelijk zijn/haar activiteit kan starten); de eenvoudige VTH-vragen/-verzoeken worden door een KlantContactCentrum (KCC) afgehandeld; diensten (aanvragen) die niet direct door het KCC kunnen worden geleverd, worden opgepakt door een klantregisseur (2 e lijn, procesregie). De procesregie wordt bij voorkeur vanuit het KCC gevoerd, de inhoud komt van elders (back office). Bovengenoemde kenmerken gelden voor elke organisatie die VTH-taken uitvoert. De front office (KCC) wordt ingevuld op het niveau van de individuele organisatie. Voor de back office ligt samenwerking voor de hand: om kwaliteit te borgen, kwetsbaarheid te verminderen en efficiënt te werken. Een andere onderdeel van het perspectief voor de VTH-taakuitoefening is de inwerkingtreding van de tweede tranche (per 1 januari 2011) en mogelijk volgende 4 Commissie Jorritsma: Publieke dienstverlening, professionele gemeenten, visie juni Pagina 4

17 tranches van het Activiteitenbesluit. Algemene tendens is een accentverschuiving van vergunningverlening naar toezicht. Dit kan in de toekomst belangrijke effecten hebben op de aard en omvang van het werkaanbod: 1. Het werkaanbod heeft beneden de kritische massa geen invloed op de kwaliteitscriteria. 2. Als het werkaanbod afneemt, zal het nog noodzakelijker worden om de beschikbare capaciteit te bundelen om het volle rendement uit de personele bezetting te halen. Pagina 5

18 3 Visies en meningen De visies en meningen op de eigen VTH-taakuitoefening en wensen / mogelijkheden om de kwaliteit ervan te verbeteren zijn geïnventariseerd aan de hand van interviews met de gemeenten en de provincie. De waterschappen zijn ook geïnterviewd, als mogelijke deelnemers aan een regionale uitvoeringsorganisatie. 3.1 Resultaten interviews Ten aanzien van kwaliteit van de VTH-taakuitoefening volgt uit de interviews met de gemeenten dat: vrijwel alle gemeenten aangeven dat wat hen betreft samenwerking op de specialistische milieutaken (en in veel gevallen ook bouwen en RO) de kwaliteit van de uitvoering zal verbeteren. Of daar ook de beleidsondersteuning onderdeel van uit moet maken, wordt wisselend beoordeeld; er lijken ook kansen te liggen voor de rest van het basistakenpakket (milieuvergunningverlening en -toezicht). Immers, de meerderheid van de gemeenten geeft aan hier kwetsbaar op te zijn; op het terrein van bouwen en RO geldt de algemene voorkeur: VTH-taken zelf uitvoeren en zo nodig samenwerken met buurgemeenten; er bestaan bij een aantal, vooral wat grotere gemeenten, nadrukkelijk vraagtekens bij de afstemming tussen een eventuele organisatie 'op afstand' en de eigen organisatie in relatie tot kwaliteit. De provincie gaat voor één RUD, waarbij de begrenzing overeenkomt met die van de veiligheidsregio / provincie en de juridische vorm een openbaar lichaam is. Op deze wijze ontstaat een volwaardige RUD, waarin het basistakenpakket en eventuele overige taken zijn opgenomen en de noodzakelijke kwaliteitsverbetering kan worden gerealiseerd. De provincie is tegen versnippering van taken. Specialistische kennis moet meer gebundeld worden. Er wordt bij gemeenten veel specialistische kennis ingehuurd. Door specialisten op Gronings niveau te bundelen, kan naar verwachting op de kosten worden bespaard. Bij clustering in een aantal intergemeentelijke samenwerkingsverbanden is het de vraag of de gewenste kwaliteit wel wordt bereikt. De waterschappen hebben een duidelijke voorkeur voor één RUD om de kwaliteit en integraliteit te bevorderen en versnippering te voorkomen. Zij beraden zich nog op deelname aan een regionale uitvoeringsdienst en benadrukken het belang van een integrale aanpak. Pagina 6

19 3.2 Rode draad Uit de interviews zijn de volgende punten gedestilleerd die de Groningse partijen met elkaar verbinden: 1. Partijen herkennen de probleemstelling (verbetering van kwaliteit is nodig) grotendeels en zoeken de oplossing in samenwerking. 2. Het credo bij de samenwerking is: decentraal wat kan, centraal wat moet. Dit wordt ingevuld door een bij voorkeur getrapte samenwerking: 1. Zelf doen, 2. Locaal samenwerken, 3. Regionaal / op provinciaal niveau samenwerken. 3. Partijen leggen de nadruk op het waarmaken van de eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid. 4. Partijen wensen geen versnippering en willen behoud van de integraliteit (binnen het VTH-werkveld, Wabo-aanpak en met andere werkvelden). 5. De kosten moeten worden beheerst. Pagina 7

20 4 Feiten en cijfers Naast visies en meningen van alle betrokkenen is het voor het maken van weloverwogen keuzes met betrekking tot de kwaliteit van de uitvoering van de VTHtaken in de toekomst wenselijk ook een aantal feiten en cijfers te verzamelen. Deze feiten en cijfers illustreren als het goed is de visies en meningen en vormen daarmee een meer objectieve onderbouwing voor de te maken keuzes. Aangaande de te presenteren cijfers nog het volgende: sinds 1 oktober 2010 is Nederland (en derhalve ook de provincie en gemeenten in Groningen) 'aan de Wabo'. Dit maakt dat niet meer zozeer moet worden gekeken naar vergunningverlenende en toezichthoudende taken rondom milieu, bouwen en APV, maar veel meer naar de producten 'omgevingsvergunning' en 'omgevingstoezicht'. Daarbinnen kan onderscheid worden aangebracht in reguliere en uitgebreide vergunningen. Helaas is de ervaring met dergelijke 'producten' nog zeer pril en zijn de betrokken organisaties ook nog niet (volledig) op deze nieuwe invalshoek geënt. 4.1 Werkwijze De hierna te presenteren gegevens zijn verzameld door het uitzetten van een tweetal vragenlijsten: 1. Een vragenlijst waarin het aantal en aard (opleidingsniveau) wordt gevraagd van de bij de uitvoering van de VTH-taken betrokken formatie. 2. Een vragenlijst waarin naar de aantallen inrichtingen per type respectievelijk de aantallen activiteiten en de aantallen verleende vergunningen is gevraagd. De situatie is in eerste instantie Wabo-breed in beeld gebracht. Daarna is gefocust op het basistakenpakket en overige milieutaken, omdat uit de visies en meningen (hoofdstuk 3) volgt dat het minder voor de hand ligt om op bouwen en RO-gebied samenwerking te zoeken. De gegevens zijn per organisatie bewerkt om het volgende in kaart te brengen: hoeveel formatie de organisatie momenteel heeft voor vergunningverlening milieu en toezicht milieu; hoeveel formatie de organisatie nodig heeft voor het uitvoeren van het basistakenpakket (BTP); hoeveel formatie de organisatie nodig heeft voor het uitvoeren van alle VTH-taken voor het aspect milieu; hoe de aanwezige formatie zich dat verhoudt tot de Groningse maat voor kritieke massa. Hoeveel formatie de organisatie nodig heeft voor het uitvoeren van het basistakenpakket zegt niets over het feit of de organisatie wel toegerust is om de taken van het basistakenpakket te mogen uitvoeren. Daarvoor geldt volgens de package deal de maatlat van de KPMG-kwaliteitscriteria. Om het basistakenpakket te mogen uitvoeren - los van hoeveel tijd die dat vraagt - moet voldaan worden aan de KPMGcriteria. Pagina 8

21 De KPMG-criteria zijn nader geconcretiseerd (geïnterpreteerd en uitgewerkt) op basis van de Groningse situatie en inzichten. De toepassing van de criteria is nader uitgewerkt in de Groningse maat. De Groningse maat wordt aan het bestuurlijk overleg tussen Rijk, IPO, VNG en Unie van Waterschappen voorgelegd. Dan zal blijken of ook de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu ermee instemt. Voor de toetsing aan de Groningse maat zijn een aantal keuzes gemaakt. De volgende cijfers worden gehanteerd: VTH-Milieu (vastgesteld): Minimaal 4 fte s vergunningverlening milieu. Voor vergunningverlening milieu (inclusief meldingen) is 4 fte s voor categorie I/II/III het minimum, zodra gemeenten een specifiek benoemde categorie III-inrichting onder hun bevoegdheid hebben, moet dit getal met minimaal 2 worden opgehoogd. Voor de toetsing is uitgegaan van het minimum van 4. Minimaal 4 fte s toezicht en handhaving. Voor toezicht en handhaving is 4 fte s voor categorie I/ II/III het minimum, zodra gemeenten een specifiek benoemde categorie III-inriching onder hun bevoegdheid hebben, moet dit getal met minimaal 2 worden opgehoogd. Voor de toetsing is uitgegaan van het minimum van 4. VTH-Bouwen en RO (voorlopige keuze): fte s vergunningverlening bouwen. Het gaat hierbij om vergunningverlening bouwen inclusief ontheffingen (2 fte s) en sloopvergunningen (2 fte s); 4 fte s toezicht en handhaving bouwen. Het gaat hierbij om toezicht op bouw- en sloopwerken (2fte s) en het toezicht op ruimtelijke ordening (2 fte s); Casemanagement, vaak gekoppeld aan bouwen, is in de toetsing buiten beschouwing gelaten omdat deze veelal nog in ontwikkeling is. Separaat is aandacht besteed aan: de provinciale inrichtingen waar het bevoegd gezag per 1 oktober 2010 van de provincie is overgegaan naar de gemeenten. De hiervoor benodigde capaciteit en uitvoering ligt nog bij de provincie; de milieuspecialismen. Er is voor gekozen om taakverschuivingen tussen gemeenten en provincie, ondermeer als gevolg van de inwerkingtreding van de Wabo, omwille van de eenvoud in dit stadium niet in de analyse mee te nemen. De provinciale inrichtingen waarvan het bevoegd gezag per 1 oktober 2010 van de provincie is overgegaan naar de gemeenten zijn daarom bij de provincie meegenomen. Anderzijds zijn de BRIKS-taken (BRIKS staat voor bouw-, reclame-, inrit-, kap- en sloopvergunning) voor de IPPC/BRZO-bedrijven, waarvan de provincie bevoegd gezag geworden is, meegenomen bij de gemeenten. De invloed van deze taakverschuivingen wordt meegenomen als de keuze voor het takenpakket en de organisatievorm is gemaakt. Voor de berekening van de benodigde formatie is gebruik gemaakt van een aantal kengetallen. Deze kengetallen zijn tot stand gekomen door diverse ervaringscijfers te middelen. Een volledig overzicht van de gehanteerde kengetallen is opgenomen in bijlage 1. Pagina 9

22 Om de feiten en cijfers zo leesbaar mogelijk te presenteren is ervoor gekozen zoveel mogelijk in kaartmateriaal vast te leggen (beeld in één oogopslag). De grafieken per gemeente, die de basis vormen voor de diverse kaartjes, maken deel uit van de bijlagen. 4.2 Resultaten per organisatie In onderstaande figuren is aangegeven in hoeverre de partijen (in de huidige vorm) voldoen aan de kwaliteitscriteria (Groningse maat). De aanwezige capaciteit is daarbij vergeleken met de norm op basis van de Groningse maat. Toelichting kleuren: Groen = voldoet aan de Groningse maat voor vergunningverlening en toezicht/handhaving. Oranje = voldoet aan de Groningse maat voor vergunningverlening of aan kwaliteitscriteria voor toezicht/handhaving. Rood = voldoet niet aan de Groningse maat voor vergunningverlening en toezicht/handhaving. Pagina 10

23 Voor bouwen en RO zijn er 12 gemeenten die niet aan de Groningse maat voldoen. Voor milieu voldoet alleen de provincie aan de criteria voor vergunningverlening en toezicht / handhaving (niet afgebeeld). Daarnaast zijn er drie partijen (DEAL, Groningen/Ten Boer en Oldambt) die voldoen aan de criteria voor toezicht/handhaving, maar niet aan de criteria voor vergunningverlening. Pagina 11

24 4.3 Resultaten per cluster van organisaties In onderstaande figuren is aangegeven in hoeverre de partijen geclusterd voldoen aan Groningse maat. Clustering maakt dat de meeste partijen voor bouwen en RO geheel of deels voldoen aan de kwaliteitscriteria. Er zijn twee gemeenten die niet voldoen. Voor milieu heeft clustering minder effect. Een groot deel van de gemeenten voldoet ook bij clustering nog steeds niet aan de kwaliteitscriteria. De provincie (niet afgebeeld) voldoet wel. Pagina 12

25 In tabel 1 is aangegeven in hoeverre een partij of cluster afwijkt van de Groningse maat. Een positief getal geeft weer in hoeverre de capaciteit (in fte s) hoger is dan de (Groningse) norm. Een negatief getal geeft weer in hoeverre de capaciteit lager is dan de norm. In dit geval is getoetst aan de norm van 4 fte's voor zowel vergunningverlening als toezicht en handhaving. Opgemerkt wordt dat dit een minimale invulling is, zie paragraaf 4.2. Als de norm op 6 fte's wordt gesteld, verschuift het beeld. Tabel 1. Afwijkingen van de Groningse maat in fte's. (Cluster van) gemeente(n)/provincie Huidige capaciteit milieu (fte's) Vergunningverlening Voldoet Toezicht en handhaving Voldoet Bedum/De Marne/Winsum -2,5 niet -1,1 niet Grootegast/Leek/Marum/Zuidhorn -0,4 niet +1,3 wel Groningen/Ten Boer -0,4 niet +4,5 wel Haren -3,0 niet -3,0 niet DEAL -0,5 niet +3,0 wel Oldambt -1,5 niet +1,6 wel Menterwolde -3,9 niet -3,0 niet Pekela/Veendam (de Kompanjie) -2,7 niet -1,2 niet Hoogezand-Sappemeer/Slochteren -1,0 niet -0,2 niet Bellingwedde/Stadskanaal/Vlagtwedde -1,6 niet +0,7 wel Provincie +6,1 wel +10,4 wel Pagina 13

26 4.4 Complexe inrichtingen De discussie over de RUD richt zich mede op (het kwalitatief goed) bedienen van de complexere inrichtingen. In de Groningse situatie betreft dit met name: 1. De IPPC/BRZO-bedrijven in het pakket van de provincie (113 stuks). 2. De provinciale inrichtingen die overgaan naar de gemeenten en door de provincie worden ingebracht in een regionale uitvoeringsorganisatie (187 stuks). 3. De categorie C-inrichtingen die vergunningplichtig zijn en vallen binnen het basistakenpakket (ca. 450 stuks). De volgende figuren geven nader inzicht in de spreiding van de twee eerstgenoemde typen inrichtingen over de provincie. Overzicht IPPC/BRZ- bedrijven: provincie bevoegd gezag Pagina 14

27 Overzicht provinciale inrichtingen: gemeenten bevoegd gezag, inbreng provincie in RUO Uit beide figuren blijkt dat grootste aantal van deze inrichtingen zich bevindt in vijf gemeenten: Groningen, Hoogezand-Sappemeer, Veendam, Delfzijl en Oldambt. Aan alle betrokken organisaties is tevens gevraagd wat de vijf meest complexe inrichtingen zijn en waar die complexiteit betrekking op heeft: de omgeving of het bedrijfsproces. Het beeld dat uit deze inventarisatie naar voren komt, is dat het om ongeveer net zo veel technisch complexe als omgevingscomplexe inrichtingen gaat. Als het gaat om omgevingscomplex betreft het vrijwel zonder uitzondering geluid of ligging / inpassing in de bebouwde kom. In een enkel geval gaat het om naleefgedrag. 4.5 Overzicht milieu Op basis van hetgeen volgens de Groningse maat nodig is in verband met het basistakenpakket kan worden berekend wat de omvang van een regionale uitvoeringsorganisatie wordt en hoe dit zich verhoudt tot de kwaliteitscriteria. Ook kan worden berekend waar het 'break even point' zit. Oftewel: hoe groot de omvang van de regionale samenwerking moet zijn om te voldoen aan de kwaliteitscriteria. Uit de analyse van de cijfers volgt dat: 1. Het onderscheid basistakenpakket - overige milieutaken niet zinvol is: de versnippering wordt groter; latende organisaties voldoen niet aan kwaliteitscriteria. 2. Huidige en door partijen genoemde te ontwikkelen samenwerkingsverbanden dragen voor bouwen en RO bij aan de oplossing. De samenwerkingsverbanden voldoen duidelijk meer aan de kwaliteitscriteria dan de individuele gemeenten. Pagina 15

28 3. Voor de milieutaken is dit effect minder, omdat ook de te ontwikkelen samenwerkingsverbanden niet aan de kwaliteitscriteria voldoen, hiervoor zijn grotere clusters nodig. Pagina 16

29 5 Samenwerkingsmodellen Om zicht te krijgen op de samenwerkingsmogelijkheden is een aantal modellen opgesteld. Deze modellen zijn gebaseerd op: 1 Het perspectief voor de VTH-taakuitoefening in de toekomst, mede bepaald door de nieuwe Wabo-regelgeving. 2 De probleem- en doelstelling van het project: kortweg de wens om de kwaliteit van de VTH-taakuitoefening door samenwerking te verbeteren. 3 De kijk die partijen zelf hebben op het probleem en de mogelijk oplossingen, opgetekend uit de eerste (bestuurlijke) informatieronde. 4 Organisatiekundige principes. De samenwerkingsmodellen worden in dit hoofdstuk uitgewerkt en de consequenties ervan voor de latende organisaties worden in beeld gebracht. Dit is niet louter wetenschap. Inschattingen en aannames op basis van 'expert judgement' waren nodig om tot invulling te komen. De gemaakte keuzes worden in de bijlagen verantwoord, zodat ze inzichtelijk zijn Takenpakket De omvang van het uiteindelijke takenpakket van een regionale uitvoeringsorganisatie is een bepalende factor bij de modelkeuze. Geheel in lijn met het principe 'vorm volgt inhoud' is dan ook eerst in kaart gebracht welke opties daarin mogelijk zijn en welke consequenties deze opties kwalitatief en kwantitatief hebben. Er zijn vier opties voor het takenpakket, namelijk: 1. Het basistakenpakket, inclusief bijbehorende specialismen. 2. Het basistakenpakket en alle milieuspecialismen. 3. Alle milieutaken, inclusief de specialismen. 4. Het volledige Wabo-takenpakket. Het basistakenpakket omvat globaal: De vergunningverlening aan alle (milieu-)vergunningverplichte bedrijven waaronder: BRZObedrijven, vergunningplichtige melkveehouderijbedrijven, vergunningplichtige overige agrarische bedrijven en IPPC-bedrijven. Het onderdeel toezicht en handhaving in het basistakenpakket, bestaat globaal gesproken uit: Toezicht op de hiervoor bij vergunningverlening genoemde inrichtingen. Controles winning natuurlijke hulpbronnen. Controles beheren van werken en infrastructurele voorzieningen. Controles op de activiteiten uit het Besluit Bodemkwaliteit. Controles op bodemsaneringen, inclusief lozingen van grondwater en proefbronneringen.. Ketentoezicht. Inrichtingen die onder het landbouwbesluit vallen, of onder het vuurwerkbesluit, en niet vergunningplichtig zijn (bijvoorbeeld niet vergunningplichtige akkerbouw- of melkveehouderijbedrijven), worden niet meegenomen in het basistakenpakket. Het toezicht op meldingsplichtige bedrijven (veel mkb-bedrijven) valt ook niet onder het basistakenpakket en behoort daarmee tot de overige milieutaken. Pagina 17

30 Het basistakenpakket (zie bijlage 7) vormt het vertrekpunt (lees: is verplicht conform de afspraken in de package deal), en wordt daarom hierna, evenals de opties 2 en 3, nader uitgewerkt. In hoofdstuk 4 is al aangegeven dat een onderscheid tussen het basistakenpakket en de overige milieutaken niet gewenst is vanwege de verdere toename van de versnippering van de veelal in omvang beperkte formatie voor milieutaken (zie bijlage 2) en het feit dat de latende organisaties die de overige milieutaken blijven uitvoeren dan niet voldoen aan de kwaliteitscriteria. Dat betekent dat zij voor dit deel ook weer samenwerking moeten zoeken om aan de Groningse maat te voldoen. Optie 4, het volledige Wabo-takenpakket, is niet nader uitgewerkt, omdat: de toetsing van de huidige situatie aan de Groningse maat laat zien dat samenwerking voor bouwen en RO minder dringend is (zie hoofdstuk 4); de voorkeur van de meeste partijen ligt bij het zelf of in locaal verband uitvoeren van bouwen en RO-taken. Daarbij wordt opgemerkt optie, het volledige Wabo-takenpakket, wel het meest voldoet aan de uitgangspunten 'passen bij de Wabo', integraliteit en 'zo min mogelijk versnippering'. De huidige formatieve capaciteit, zoals die door gemeenten en provincie is aangeleverd, is samengevat in tabel 2. Dit zijn de basiscijfers waarmee in de diverse opties is gerekend. Tabel 2. Overzicht huidige taakomvang, formatie direct betrokken bij taakinvulling. Taakinvulling Vergunningverlening Toezicht en handhaving Taakomvang in fte's Technisch specialisten Juridisch specialisten Totaal direct 1. Basistakenpakket BTP + specialisten Milieu + specialisten Bouwen en RO* Totaal Milieu, bouwen, RO *) zonder provincie Kijkend naar de gegevens in tabel 2 valt op dat voor de milieutaken een relatief groot aantal specialisten, en dan met name ook juridisch specialisten, wordt ingezet. Bij de bouwen en RO- taken is het aantal juridisch specialisten relatief beperkter. De bij partijen aanwezige capaciteit voor vergunningverlening en toezicht en handhaving op milieugebied is globaal getoetst aan de hand van kengetallen. Uit deze toetsing volgt dat er gemiddeld genomen een beperkt tekort is aan vergunningcapaciteit (ca. 10%) en een overschot aan capaciteit voor toezicht en handhaving (ca. 15%). Omdat de toetsing zeer globaal is geweest en er per saldo een zeker evenwicht zit in de uitkomst, is verder gerekend met de aanwezige capaciteit als weergegeven in tabel 2. Voor de provincie geldt dat zij nog over capaciteit beschikt voor 'overige' uitvoeringstaken milieu, zoals toezicht op groene wetgeving, toezicht op de hygiëne van zwembaden en badzones, toezicht in het kader van de Waterwet, ontgrondingen, Pagina 18