Diëtetiek. Voedingsrichtlijnen bij chyluslekkage

Transcriptie

1 Diëtetiek Voedingsrichtlijnen bij chyluslekkage

2 Wat is een chyluslekkage? Naast een systeem van bloedvaten is er in het lichaam nog een systeem: het lymfestelsel. Door het lymfestelsel stroomt een melkachtige vloeistof, de lymfe (ook wel chylus genoemd). In de lymfe worden stoffen uit het lichaam opgenomen en getransporteerd. Via steeds grotere lymfevaten komt de lymfe uiteindelijk in de bloedbaan terecht. Een lymfevat kan beschadigd raken tijdens een operatie of door een tumor. Door het lek loopt de lymfe de borstholte in. Dit kan benauwdheidsklachten geven. Wanneer er sprake is van chyluslekkage zal er direct gestart worden met drainage en een tijdelijk dieet. Lymfe bestaat uit vet, eiwit en witte bloedcellen. Door verlies van grote hoeveelheden lymfe kan veel vet en eiwit verloren gaan. Om deze reden moet de voeding bij een lymfelek aangepast worden. De voeding moet een ander soort vet bevatten welke niet in de lymfe terechtkomt. De hoeveelheid lymfe in het lymfestelsel zal vervolgens afnemen, waardoor er minder verlies is. Omdat een lymfelek na verloop van tijd herstelt, is het dieetadvies tijdelijk. De periode dat u dit MCT-dieet moet volgen is afhankelijk van het herstel van het lymfelek. Wat is een MCT-dieet Vet kan ingedeeld worden in LCT-vet (=lange keten vetzuren) en MCT-vet (=middellange keten vetzuren). LCT-vet wordt vanuit de darmen via de lymfe naar het bloed getransporteerd. MCT-vet wordt daarentegen vanuit de darmen rechtstreeks in het bloed opgenomen. Door minder LCT-vet in de voeding te gebruiken, kan de productie van lymfe verminderd worden, waardoor minder lekkage (van o.a. vet) optreedt. Vet is een belangrijke bron van energie en daarom wordt geadviseerd MCT-vet te gebruiken. Het vet uit de meeste voedingsmiddelen bestaat vrijwel volledig uit LCT-vet, zoals boter, margarine, halvarine, olie, volle en halfvolle melkproducten, kaas, vlees, vleeswaren, gebak, koekjes, chocolade, chips en noten. MCT-vet bevindt zich in speciaal ontwikkelde margarine en olie. 2

3 Een MCT-dieet bestaat dus uit een vetbeperkte voeding, aangevuld met MCTproducten. Voedingsrichtlijnen bij een chyluslekkage De normale vetten in de voeding worden sterk beperkt. Dit betekent dat u zo mager mogelijk moet eten. Welke voedingsmiddelen u mag gebruiken, vindt u bij praktische tips. Daarnaast moet u het tekort aan vet aanvullen met MCT-vet om toch voldoende energie binnen te krijgen. Dit kunt u bereiken door MCT-producten te gebruiken. MCT-vetten smaken anders dan de vetten die we gewend zijn. MCT-producten moeten in de koelkast bewaard worden, omdat ze sneller bederven en buiten de koelkast vloeibaar worden. Verder is het goed om de darmen te laten wennen aan MCT-vet door de hoeveelheid langzaam op te bouwen. Te snel ophogen van MCT-vet en/of een te grote hoeveelheid van MCT-vet tegelijk kan diarree veroorzaken. Begin met 25 gram MCT-margarine en/of MCT-olie per dag en voer deze hoeveelheid in enkele dagen op. Overleg met uw diëtist hoe snel u de te adviseren hoeveelheid MCT-vet kunt introduceren. Praktische tips De volgende lijst geeft weer welke producten u het beste kunt gebruiken en welke u beter kunt laten staan gedurende het dieet. Te gebruiken Brood en broodvervangers Alle soorten brood, beschuit, knäckebröd, ontbijtkoek, rijstewafels, muesli (zonder noten), cornflakes Margarine, boter, halvarine en olie MCT-margarine, MCT-olie Niet gebruiken Creamcrackers, luxe broodsoorten, koffiebroodjes, croissant, ham/kaas- en saucijzenbroodjes, ontbijtproducten met chocolade, krokante cruesli Alle soorten margarine, boter, halvarine en olie 3

4 Broodbeleg Magere vleeswaren zoals rosbief, rookvlees, fricandeau, gerookte tong, achterham, kiprollade, kipfilet, filet americain, kalkoenham, kalkoenfilet, kalkoenrollade, runderham, runderrollade Suiker, honing, jam, marmelade, stroop, vruchten- en anijshagel, rauwkost, groentespread zonder vet, gestampte muisjes Vette vleeswaren zoals: bacon, alle worstsoorten, casselerrib corned beef, gebraden gehakt, hausmacher, spek, paté, pekelvlees, salami, rauwe ham, schouderham Pindakaas, chocoladepasta, chocoladehagelslag, chocoladevlokken, hazelnootpasta, kokosbrood, sandwichspread Te gebruiken 20+ smeerkaas, Zwitserse strooikaas, cottage cheese en kaas met een vetgehalte van 20+ of lager Niet gebruiken Alle andere kaassoorten Melk en melkproducten Magere melk, karnemelk, magere (vruchten)yoghurt, magere yoghurtdrank, magere chocolademelk, magere kwark magere vla, pudding van magere melk, zelfbereide pap van magere melk (half)volle melk, (half)volle yoghurt, (half)volle vla, (half)volle chocolademelk, (half)volle kwark, pudding van (half)volle melk, roompudding, bavarois, chocolademousse, roomijs, softijs, milkshake, ijs op basis van melk of yoghurt, slagroom Soepen Heldere soep zonder vet (wanneer de soep koud is, kan het vet er makkelijker af geschept worden), bouillon van een blokje, drinkbouillon Gebonden soep op basis van een roux, soep uit blik of zak Vlees, vis, gevogelte en vervangingen Mager rundvlees, zoals bieflappen, biefstuk, ossenhaas, rosbief, magere runderlappen, tartaar Vetter rundvlees, zoals borstrollade, hacheevlees, hamburger, klapstuk, gehakt 4

5 Orgaanvlees zoals: tong, lever, nier, hersenen, zwezerik Te gebruiken Mager varkensvlees, zoals haaskarbonade, fricandeau, hamlappen, varkensoester, schnitzel, varkensfilet, varkenshaas, magere varkenslappen Gevogelte zoals kipfilet, rollade, kalkoenfilet, kalkoenrollade Vleesvervanging zoals tahoe, tempeh, groenteburger, Quorn naturel, sojabrokjes, vegetarische hamburger, vegetarisch kebab Magere vis, zoals baars, bot, forel, kabeljauw, koolvis, poon, schar, schol, tong, tonijn, mosselen, garnalen, krab, kreeft Jus en sauzen Jus bereid van MCT-margarine, tomatenketchup, barbecuesaus, piccalily, ketjap, dressing zonder olie, dressing met MCT-olie Te gebruiken Mager varkensvlees, zoals haaskarbonade, fricandeau, hamlappen, varkensoester, schnitzel, varkensfilet, varkenshaas, magere varkenslappen Gevogelte zoals kipfilet, rollade, Niet gebruiken Vetter varkensvlees, zoals gehakt, karbonade, (knak)worst, krabbetjes, rollade, saucijzen, schouderlappen, slavink, speklappen, doorregen varkenslappen, frikadel Gevogelte zoals kip met vel, kippenpoot Vleesvervanging zoals haverzemelenschijf, vegetarische schnitzel, kaasburger Vettere vis, zoals ansjovis, haring, makreel, paling, sardientjes, zalm, (kanten-klaar) gebakken vis, vissticks, vis uit blik op oliebasis Alle sauzen bereid met gewone boter/margarine en bak- en braadvet, mayonaise, halvanaise, fritessaus, dressing op basis van olie, sauzen op basis van mayonaise, slasaus, kerriesaus, satésaus, zure room, crème fraîche, cocktailsaus Niet gebruiken Vetter varkensvlees, zoals gehakt, karbonade, (knak)worst, krabbetjes, rollade, saucijzen, schouderlappen, slavink, speklappen, doorregen varkenslappen, frikadel Gevogelte zoals kip met vel, kippenpoot 5

6 kalkoenfilet, kalkoenrollade Vleesvervanging zoals tahoe, tempeh, groenteburger, Quorn naturel, sojabrokjes, vegetarische hamburger, vegetarisch kebab Magere vis, zoals baars, bot, forel, kabeljauw, koolvis, poon, schar, schol, tong, tonijn, mosselen, garnalen, krab, kreeft Vleesvervanging zoals haverzemelenschijf, vegetarische schnitzel, kaasburger Vettere vis, zoals ansjovis, haring, makreel, paling, sardientjes, zalm, (kanten-klaar) gebakken vis, vissticks, vis uit blik op oliebasis Jus en sauzen Jus bereid van MCT-margarine, tomatenketchup, barbecuesaus, piccalily, ketjap, dressing zonder olie, dressing met MCT-olie Alle sauzen bereid met gewone boter/margarine en bak- en braadvet, mayonaise, halvanaise, fritessaus, dressing op basis van olie, sauzen op basis van mayonaise, slasaus, kerriesaus, satésaus, zure room, crème fraîche, cocktailsaus Tips - Probeer altijd de aanbevolen hoeveelheid MCT-vet te gebruiken door bijvoorbeeld aardappels te bakken, puree te maken of sausjes van MCTmargarine te maken. - Van aardappels kunt u puree maken met MCT-margarine en magere melk. Breng de puree op smaak met zout, peper en nootmuskaat. Peterselie geeft ook een lekkere smaak. - Bak aardappels in MCT-margarine of MCT-olie eens met een gesnipperd uitje. - De smaak van verhitte MCT-margarine en olie is vaak minder goed dan van de onverhitte MCT-margarine en olie. - Er kan niet gefrituurd worden met MCT-margarine of olie, omdat deze producten niet te hoog verhit kunnen worden. - Alle soorten vlees en vis bevatten vet. Ook de magere soorten. Neem daarom altijd een klein stukje. - Alle soorten kaas en vleeswaren bevatten vet. Ook de magere soorten. Beleg uw boterham daarom dun. 6

7 - Een ei is een goede afwisseling voor het vlees bij de warme maaltijd. De eidooier van een ei bevat vet, het eiwit niet. Gebruik maximaal 2 eieren per week. Het wit van een ei mag onbeperkt gebruikt worden. - Neem in een restaurant vlees of vis, dat bereid is onder de grill of op de barbecue. Bij deze bereidingswijzen worden weinig of geen vet gebruikt. - Als u jus of saus maakt, kunt u deze op smaak maken met bijvoorbeeld kruiden, specerijen, knoflook, citroensap, ketchup, ananas, sambal, paprika, ui, champignons en andere soorten groente en fruit. - Groentesaus kunt u maken door de gebruikelijke boter te vervangen door MCT-margarine. - Van MCT-margarine kunt ook kruidenboter maken. Dit is smakelijk op een toastje of een stukje stokbrood. MCT-producten MCT-producten kunnen besteld worden bij Mediq Tefa. Zij hebben MCT-margarine en MCT-olie in het assortiment. De producten worden vervolgens thuis geleverd. Het hangt van uw zorgverzekeraar af of de MCT-producten vergoed worden. Uw diëtist kan een dieetkostenvergoeding voor u aanvragen. Producten die vergoed worden, zullen door Mediq Tefa direct aan de zorgverzekeraar gefactureerd worden. Indien u geen vergoeding krijgt, kunt u de producten op eigen rekening bestellen. U kunt zowel telefonisch als via de website bestellen. MEDIQ Tefa: Hertogswetering AS Utrecht Postadres: Antwoordnummer SJ Utrecht Telefoon: Website: (voeding dieetpreparaten MCT producten) 7

8 Gasthuis Delft Diaconessenhuis Voorburg Behandelcentrum Westland Gezondheidscentrum De Reef Reinier de Graafweg 3-11 Fonteynenburghlaan 5 Middelbroekweg 2a Kiekendiefstraat AD Delft 2275 CX Voorburg 2671 ME Naaldwijk 2496 RP Den Haag Tel Tel Tel Tel foldernr.000 Versie januari