Dieetadvies bij een chyluslekkage

Transcriptie

1 VOEDING & DIEET Dieetadvies bij een chyluslekkage het MCT-dieet ADVIES

2 Dieetadvies bij een chyluslekkage U hebt het advies gekregen om het MCT-dieet te volgen. Dit dieet is speciaal bedoeld voor mensen met een chyluslekkage. In deze folder leest u wat een chyluslekkage is en wat het dieet inhoudt. Wat is chyluslekkage? Het voedsel dat u eet, wordt verteerd. De voedingsstoffen worden door de darmwand opgenomen en komen in het bloed terecht. Zo worden ze door het hele lichaam vervoerd en komen ze overal terecht waar ze nodig zijn. Bij de vetten gaat de overgang van darm naar bloedbaan via een tussenstap: de chylus. Chylus is een vloeistof (lymfevocht) die in de darmwand wordt gevormd, en die veel vetten bevat. Met de chylus wordt het vet vanuit de darm naar de bloedbaan vervoerd. Als iemand geopereerd wordt in de buik- of borstholte, kan een gaatje ontstaan in een chylusvat. Door dit gaatje kan chylus weglekken. Hierdoor verliest u veel calorieën (energie) en belangrijke voedingsstoffen. Een lek in een chylusvat geneest vaak vanzelf. Maar het gaat sneller als er zo min mogelijk chylusvocht door het gaatje stroomt. Waarom een dieet? Eigenlijk is de oplossing simpel: als u weinig chylus maakt, kan er weinig weglekken. En als u weinig vet eet, maakt u weinig chylus. Dus mag u bij dit dieet zo min mogelijk vet eten. Maar dit heeft ook een groot nadeel. Vet is namelijk een belangrijk onderdeel van de voeding en als u er te weinig van binnenkrijgt, krijgt u te weinig energie binnen. U kunt ook een tekort krijgen aan vitamines en mineralen die samen met vet in de voeding voorkomen, zoals de vitamines A, D, E en K. Het vet zomaar uit de voeding weglaten, is dus geen goede oplossing. Wat wél werkt, is het gewone vet vervangen door MCTvetten. Wat is MCT-vet? De vetten in onze voeding bestaan voor het grootste deel uit lange ketens van vetzuren, Long Chain Triglyceriden, afgekort tot LCT. Deze LCT s worden via de lymfe (chylus) in het lichaam opgenomen. Er zijn ook kortere vetketens, de Medium Chain Triglyceriden of MCT s. Deze worden na de vertering rechtstreeks door de darmwand opgenomen en naar het bloed 1

3 vervoerd. Een voeding met voornamelijk MCT-vetten zorgt dus dat er weinig chylus aangemaakt wordt. U kunt MCT-producten kopen bij gespecialiseerde bedrijven. U vindt de gegevens verderop in deze folder. Hoe ziet het MCT-dieet eruit? Bij het MCT-dieet zijn twee zaken heel belangrijk: U mag maar héél weinig gewone vetten (LCT s) nemen (u gebruikt dus een vetbeperkte voeding). U moet voldoende MCT-vetten gebruiken. Om de darmen aan de MCTvetten te laten wennen, moet de hoeveelheid van dit vet langzaam worden opgebouwd. Begin met 25 gram MCT-margarine per dag en voer deze hoeveelheid op in overleg met uw diëtist. Chylusvocht bevat veel eiwit. Als u veel chylusvocht verliest, kan het nodig zijn dat u voeding gebruikt met meer eiwit. Uw diëtist zal u hierover informeren. MCT-vetten In plaats van gewone boter, margarine, halvarine, olie en/of producten om in te bakken en te braden moet u MCT-margarine en/of MCT-olie gebruiken. MCT-vetten smaken anders dan gewone vetten. Ook bederven ze sneller, en buiten de koelkast worden ze vloeibaar. MCT-vetten moeten dus altijd in de koelkast worden bewaard. Het dieet in de praktijk In het ziekenhuis wordt uw maaltijdkeuzeformulier aangepast aan de richtlijnen. Dat wil zeggen: er wordt alleen gebruik gemaakt van magere producten en de maaltijden worden bereid met MCT-vet. Als u zelf met het dieet aan de slag gaat, is het belangrijk dat u weet welke producten in het dieet passen en welke u moet vermijden. Deze informatie vindt u in de variatielijst verderop in deze folder. Waar kunt u MCTproducten kopen? Margarine en olie met MCT-vetten vindt u niet in de gewone supermarkt. U kunt deze producten bestellen bij Kopra Trading en bij Tefa. 2

4 Kopra Trading Postbus AD Westervoort T I Tefa Antwoordnummer SJ Utrecht T I MCT-producten worden niet vergoed door de zorgverzekeraar. U kunt wel een bedrag voor dieetkosten aftrekken van de inkomstenbelasting. Voor exacte gegevens kunt u terecht bij de Belastingdienst. Wat hebt u dagelijks nodig? Een gezonde voeding bevat alle voedingsstoffen die uw lichaam dagelijks nodig heeft. Dat wil zeggen: voldoende energie om te kunnen functioneren en voldoende eiwitten om het lichaam te kunnen onderhouden. Ook bevat zo n voeding voldoende vitamines en mineralen om deze processen te ondersteunen. Er bestaat geen enkel voedingsmiddel dat alle stoffen precies in de juiste hoeveelheden bevat. Daarom is het belangrijk om gevarieerd te eten. Onderstaande tabel kan een hulpmiddel zijn bij het samenstellen van een gezonde voeding. Deze tabel gaat uit van een gemiddelde volwassene onder normale omstandigheden en met gemiddelde activiteiten. Volwassenen (vanaf 20 jaar) Brood 5-7 sneetjes Aardappelen 3-5 stuks (rijst, pasta, ( peulvruchten) gram) Groente 4 groentelepels (200 gram) Fruit 2 stuks Melk en melkproducten 3-4 glazen ( ml) Kaas 1,5 plak Vlees(waren), vis, kip, gram vegetarische vleesvervanger (rauw gewicht) Halvarine g (5 g per sneetje) Margarine, olie en bak& 15 g braadproducten (1 eetlepel) Vocht 1,5-2 liter 3

5 Let op: De tabel op de vorige bladzijde vertelt u alleen wat u op een dag (ongeveer) nodig hebt. Welke producten u bij een MCT-dieet wel en niet mag gebruiken, vindt u in de variatielijst op de volgende bladzijden! U moet bijvoorbeeld magere vleeswaren en MCT-vetten gebruiken in plaats van vette vleeswaren en gewone bak&braadproducten. 4

6 Variatielijst voor het MCT-dieet Met behulp van onderstaande lijst kunt u afwisseling aanbrengen in uw eetpatroon en toch verantwoorde keuzes maken. Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Brood Bruinbrood, volkorenbrood, Melkbrood, luxe broodjes, roggebrood, wit waterbrood, krentenbrood, rozijnenbrood, knäckebröd, beschuit, ontbijtkoek, suikerbrood, mueslibrood, matze, rijstwafel, cornflakes, notenbrood, croissants, cream muesli zonder noten crackers, brood met spijs, saucijzenbroodje, kaasbroodje, muesli met noten Vetten MCT-margarine Alle soorten halvarine, MCT-olie margarine, roomboter, olie, baken braadvet, frituurvet en frituurolie Kaas Alle soorten 20+ kaas en 20+ Alle soorten kaas met een vetsmeerkaas, hüttenkäse, Zwitserse gehalte boven 20+, roomkaas strooikaas (bijvoorbeeld Monchou, Boursin), buitenlandse kaas, schapenkaas, geitenkaas Vleeswaren Magere vleeswaren, zoals Vettere vleeswaren, zoals alle casselerrib, magere fricandeau, worstsoorten, schouderham, magere ham, magere kalfs- en bacon, spek, paté, corned beef, runderrollade, rookvlees, rosbief, leverkaas kipfilet/rollade, ongelardeerde lever, gekookte tong, kalkoenham/ filet/rollade Ei Wit van ei, desgewenst gebakken Eidooier in MCT-margarine of MCT-olie Overig broodbeleg Rauwkost, jam, marmelade, Chocoladehagelslag, -vlokken vruchtenhagel, appelstroop, en pasta, hazelnootpasta, stroop, (basterd)suiker, gestampte notenpasta, kokosbrood, muisjes, honing, fruit pindakaas, sandwichspread 5

7 Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Melkproducten Magere melk, karnemelk, magere Halfvolle en volle melk, halfvolle yoghurt (eventueel met vruchten), en volle chocolademelk, halfmagere drinkyoghurt, magere volle en volle yoghurt, koffie chocolademelk, magere kwark room, koffiewitmaker (poeder (eventueel met vruchten), magere zoals Completa), halfvolle en vla, magere koffiemelk volle koffiemelk, slagroom, pudding, bavarois, (chocolade) mousse, zure room/crème fraîche Soep Ontvette bouillon van mager vlees, Niet ontvette bouillon van vlees, kip, vis, bouillontabletten, bouillon- kip of vis, soep uit glas, blik of korrels, bouillon van groente, diepvries, gebonden soep uit heldere soep uit een pakje een pakje Vlees Mager rundvlees, zoals bieflappen, Vetter rundvlees, zoals hacheebiefstuk, ossenhaas, magere vlees, hamburger, gehakt, ribrunderlappen, tartaar, runderlever lappen, doorregen lappen, run- Mager varkensvlees, zoals haas- dervink, runderworst, sukadekarbonade, fricandeau, hamlap- lappen pen, varkensoester, schnitzel, Vetter varkensvlees, zoals halffiletlapjes, varkenslever om-half- en varkensgehakt, Mager kalfs- en paardenvlees karbonade, saucijzen, krabbetjes, rollade, slavink, speklappen Wild en gevogelte Kip- en kalkoenfilet, kip- en Kip en kalkoen met vel, gans, kalkoenrollade, kippenlevers, tamme eend, tam konijn, vette magere gedeelten van wilde eend, delen van de hiernaast fazant, haas, wild konijn, ree genoemde soorten Vis, schaal- en Magere vissoorten zoals schelvis, Vettere vissoorten zoals haring, schelpdieren kabeljauw, koolvis, wijting, rode bokking, zalm, makreel, kaviaar, poon, schar, tong, schol, tarbot, schelvislever, hom, kuit, paling, baars forel, rog, zeelt, tonijn op ansjovis, sardines, visconserven, water, magere vis gebakken in vis gebakken in gewoon vet MCT-vet Schaal- en schelpdieren zoals krab, kreeft, mosselen, oesters, garnalen Vegetarische Tahoe, tempeh bereid in MCT-vet Andere vleesvervangers zoals vleesvervangers vegetarische schnitzel, burgers, balletjes, worstjes 6

8 Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Jus en sauzen Jus of saus bereid met MCT- Fritessaus, halvanaise, mayomargarine of MCT-olie, sauzen op naise, yoghonaise, jus en saus tomatenbasis (ketchup, curry, bereid met gewone boter, olie barbecuesaus), dressing zonder of margarine olie, piccalilly, jus van juspoeder bereid met water, ketjap Groente Alle soorten naturel, vers, uit Groente à la crème, avocado, pot/blik of diepvries, eventueel (diepvries)groente met kruiafgemaakt met MCT-margarine denboter, kant- en klare salades of MCT-olie met saus Peulvruchten Alle soorten Aardappelen, rijst Gekookte aardappelen, aardappel- Aardappelgerechten, bereid en pasta puree gemaakt met magere melk met gewone vetsoorten, alle en MCT-margarine, in MCT- soorten frites, chips, kant-enmargarine of MCT-olie gebakken klaarmaaltijden zoals nasi, bami, aardappelgerechten, rijst, macaroni, stamppot, lasagne spaghetti, vermicelli, mie, mihoen Kruiden, specerijen Alle verse en gedroogde kruiden en en smaakstoffen specerijen, kruidenmengsels, citroensap, gistextract, kappertjes, sambal, ketjap, soeparoma, strooiaroma, tomatenpuree, gember, krenten, rozijnen, zout, mosterd Fruit Alle soorten vers en gedroogd fruit en fruit uit blik of pot IJs Waterijs, sorbetijs Roomijs, yoghurtijs, consumptieijs gemaakt van halfvolle of volle melk Bindmiddelen All bran, gerst-, gierst- en haver- Kant-en-klare deegmengsels vlokken, Brinta, Bambix, Nutrigran, met boter of margarine, ei, tarwekiemen, zemelen, bloem, chocolade, kokos, cakemix, maïzena, aardappelmeel, gelatine, korstmix, (diepvries)bladerdeeg agar-agar Dranken Koffie, eventueel met magere Koffie en thee met halfvolle/ koffiemelk, thee, (mineraal)water, volle melk of koffiemelk of tomatensap, vruchtensap, limonade koffiecreamer, advocaat van siroop, frisdrank Overige alcoholhoudende dranken in overleg met uw arts 7

9 Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Zoete Zuurtjes, drop, pepermunt, vruch- Alle gewone koekjes en gebak, versnaperingen tenkoekjes, kauwgom, hopjes, toffees, bonbons, alle soorten spekkies, winegums, schuimpjes, chocolade, candybars zoals ontbijtkoek, kaneelbeschuit, lange Mars, Nuts en Snickers vinger, taai-taai, eierkoek, vlaai, zelfgebakken koekjes en gebak, bereid met MCT-vet Hartige Soepstengels, zoute stengels, Noten, pinda s, studentenhaver, versnaperingen Japanse mix zonder pinda s, rauwe olijven, chips, zoutjes, snacks als groente, augurk, zilverui kroket, loempia, bitterbal, frikandel, slaatje Tips Gebruik altijd de met u afgesproken hoeveelheid MCT-vet per dag. Van MCT-margarine kunt u kruidenboter maken, bijvoorbeeld voor op toost of stokbrood. Alle soorten kaas en vleeswaren, ook de magere, bevatten vet. Beleg uw brood dus dun. Als u in een restaurant gaat eten, kies dan vlees of vis van de grill of barbecue. Hierbij is weinig of geen vet nodig. Vragen? Hebt u vragen over dit dieet? Neem dan gerust contact op met de diëtist. Het telefonisch spreekuur is elke werkdag van tot uur. U vindt het telefoonnummer in het grijze adreskader achterin deze folder. Telefonisch spreekuur diëtiste

10 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp Voeding & Dieet Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 9

11 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis DIE 33/03-11