Effect van voer tijdens de biggenopfok op mesterijresultaten

Transcriptie

1 Effect van voer tijdens de biggenopfok op mesterijresultaten Introductie Er wordt veel over gespeculeerd, maar het is tot op heden niet goed bekend wat het effect van voeding in de biggenopfok is op de technische resultaten in de mesterij en aan de slachthaak. Om hier meer inzicht in te krijgen, hebben Denkavit en ForFarmers in 2010 een proef opgezet om te bepalen wat het rendement is van de investering in de opfok van biggen. Proefopzet Deze proef is uitgevoerd op een praktijkbedrijf met 360 Topigs 20 zeugen welke geïnsemineerd worden met een Piétrainbeer. Tevens heeft dit bedrijf 360 vleesvarkensplaatsen. De biggen in deze proef zijn gevolgd vanaf de geboorte tot aan ongeveer 60 dagen leeftijd. In dit traject zijn de biggen in twee groepen ingedeeld, welke gevoerd werden volgens onderstaand schema s. geboorte spenen afleveren Leeftijd (dgn) PRESTATIE GROEP Prestarter Luxe speenvoer Luxe opfokvoer ECONOMIE GROEP speenvoer opfokvoer De prestatiegroep (61 tomen, 773 gespeende biggen) is gevoerd met een luxer voerprogramma, gericht op hoge groeisnelheid en prestatie, welke speciaal voor deze proef zijn samengesteld. De gebruikte prestarter is een 2 mm pellet (EW 1.24, 17% ruw eiwit). De economiegroep (64 tomen, 774 gespeende biggen) is op een economische manier gevoerd, met voeders geformuleerd aan de onderkant van de Schothorst-normen en lage kosten per kilogram. In Tabel 1 zijn de eigenschappen van de proefvoeders weergegeven. Tabel 1. Inhoudswaarden van de proefvoeders. SPEENVOEDERS OPFOKVOEDERS Ruw eiwit (%) Ruw vet (%) Ruwe celstof (%) As (%) Lysine (%) EW

2 Op de batterij zijn per hok twee tomen gehuisvest. De biggen zijn per twee hokken gevoerd via een automatisch voersysteem. Na het spenen zijn de groei en voeropname dus per ventiel bekend. Vanwege de omvang van de vleesvarkensstal was het niet mogelijk om alle biggen te volgen. Van twee biggenbatterijen is de helft van de biggen opgelegd op de vleesvarkensstal (2 x 90 in totaal). De eerste ronde zijn 18 gelten en 27 borgen per groep opgelegd, de tweede ronde 27 gelten en 18 borgen. De voeropname en groei van de vleesvarkens zijn van de borgen en gelten apart per groep bijgehouden. Tijdens de vleesvarkensfase kregen beide groepen hetzelfde voer (beperkt). Wel werd onderscheid gemaakt tussen de borgen en gelten: beide geslachten kregen 5 weken startvoer (EW 1.12, bruto lysine 10.8 g/kg), gevolgd door 5 weken groeikorrel (EW 1.12, bruto lysine 9.5 g/kg). De gelten kregen deze groeikorrel tot aan de slacht, terwijl de borgen vanaf 11 weken na opleg tot aan afleveren een wat minder luxe groeikorrel gevoerd kregen (EW 1.09, bruto lysine 9.3 g/kg). Van elk afgeleverd varken zijn de slachtresultaten bekend. Resultaten Kraamstal Bij start van de proef waren de tomen in de prestatiegroep gemiddeld groter dan de tomen in de groep die het economische voer gevoerd werd. Het gemiddelde geboortegewicht per big was gelijk in beide groepen (zie Tabel 2). Doordat de toomgrootte gemiddeld kleiner was in de economiegroep, hadden deze biggen meer melk te verdelen. Als gevolg hiervan hadden de biggen in de economiegroep gemiddeld een hoger speengewicht dan de biggen in de prestatiegroep. Wat betreft voeropname in de kraamstal zijn geen grote verschillen waargenomen. Deze is over het algemeen zowel tussen tomen als binnen de toom erg variabel. Er was een trend naar hogere voeropname per toom in de prestatie gevoerde groep, echter per big was dit verschil minder groot. Tabel 2. Resultaten in de kraamstal op basis van toomgemiddelden. Significantie * Aantal gespeende biggen <0.05 Geboortegewicht (kg) ns Speengewicht (kg) <0.10 Speenleeftijd (dagen) ns Voeropname per toom (kg) <0.10 Voeropname per big (gram/big) ns *ns = niet significant. Batterij Bij opleg op de batterij waren de biggen uit de prestatiegroep gemiddeld 0,3 kg lichter dan de biggen in de economiegroep. Deze achterstand werd echter ruimschoots ingehaald op de batterij (zie Figuur 1 en Tabel 3). Aan het einde van de speenfase (38 dagen leeftijd), hebben beide groepen gemiddeld hetzelfde gewicht bereikt. In de opfokfase groeit de prestatiegroep harder door, waardoor deze biggen op 58 dagen leeftijd gemiddeld 0,6 kg zwaarder zijn, respectievelijk 21 kg en 20,4 kg. Op de batterij zijn de biggen uit de prestatiegroep dus 0,9 kg meer gegroeid dan de biggen gevoerd met het economische voer (Zie ook Tabel 3. Groei prestatiegroep: 13.8 kg, groei economiegroep 12.9 kg, P = 0.10). De voeropname in de eerste 4 dagen na spenen was gemiddeld bijna 30 gram/dag hoger wanneer de biggen prestatievoer kregen: prestatie 194 g/big/dag en economie 167 g/big/dag (P <0.01). Verder in de biggenopfok is de voeropname gelijk. Dit betekent dus dat de voederconversie van de biggen gevoerd met prestatievoer duidelijk lager is. Over de gehele periode na het spenen scheelt dit 0.1 punt voederconversie (zie Figuur 2). 2

3 22 21, , Gewicht (kg) ,2 10,1 8 7,5 7,2 8,0 7,7 6 dag 25 (spenen) Leeftijd (dgn) Figuur 1. Gewichtsontwikkeling van de biggen op de batterij. Tabel 2. Groeiresultaten na spenen op basis van ventielgemiddelden (een voerventiel per 2 hokken biggen). Significantie Aantal ventielen Speenperiode (kg) (spenen 38 dgn leeftijd) Opfokperiode (kg) (38 58 dgn leeftijd) Totale periode na spenen (kg) Uitval van spenen tot 58 dagen leeftijd was 0.6% in de prestatiegroep en 1.0% in de economiegroep. Een opvallend verschil is dat het aantal biggen dat naar de ziekenboeg is verplaatst duidelijk hoger was in de economiegroep. De aantallen en oorzaak zijn weergegeven in Tabel 4. Dit geeft aan dat de gezondheidsstatus in de economiegroep lager is geweest dan in de groep die met prestatievoer gevoerd is. 3

4 20 1,55 Voeropname (kg) ,24 1,18 ** 1,49 14,9 15,1 1,38 18,4 ** 18,5 1,44 1,34 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 Voederconversie 2 3,5 3,4 1,15 0 Speenfase Opfokfase Gehele periode na spenen 1,10 - voeropname - VC - voeropname - VC Figuur 2. Voeropname en voederconversie op de batterij. (** = voederconversie van de groepen is significant verschillend, P <0.01) Tabel 4. Uitval, aantal en oorzaak van biggen dat naar de ziekenboeg is verplaatst. Uitval (aantal) 5 8 (% van totaal) Oorzaak ziekenboeg: (aantal) Slingerziekte 2 2 Hersenvliesontsteking - 1 Slecht - 2 Onbekend 3 3 Ziekenboeg (aantal) 4 24 Oorzaak ziekenboeg: (aantal) Hersenvliesontsteking 2 12 Achterblijver Slecht Achterblijvers worden wel weer gezond, slechte biggen hoogstwaarschijnlijk niet. Mesterij In beide groepen is tijdens de vleesvarkensfase één varken uitgevallen. Hiernaast zijn er in de prestatie-groep vier gelten en drie borgen naar de ziekenboeg gegaan, veelal vanwege kreupelheid. Hier is voer hoogstwaarschijnlijk geen oorzaak van. Het gemiddelde opleggewicht is voor beide groepen iets hoger dan het gemiddelde eindgewicht op de batterij. Dit is te verklaren doordat slechts een deel van de biggen is opgelegd in de vleesvarkensstal. Het verschil in opleggewicht is 0,6 kg in het voordeel van de prestatiegroep, dit komt overeen met het verschil aan het einde van de batterijfase. Het aflevergewicht bij slachten is gemiddeld 2,5 kg hoger in de prestatiegroep. Dit houdt dus in dat deze varkens 1,9 kg meer gegroeid zijn dan de economiegroep (Tabel 5). 4

5 Er is geen verschil in voeropname, omdat de varkens beperkt gevoerd zijn. Wel neigt de prestatiegroep naar een betere EW-conversie en voederconversie dan de economiegroep, maar gezien het kleine aantal herhalingen kan dit niet statistisch ondersteund worden. Slacht De slachtresultaten zijn per afgeleverd varken bekend (Tabel 6). Over de groepen heen hebben de gelten in deze proef beter gepresteerd dan de borgen. Achter af gezien zijn de borgen gemiddeld iets te vroeg geleverd (teveel gewichtskorting). De varkens uit de prestatiegroep hebben een significant hoger magervleespercentage (0.7%, P <0.05) en minder spek (0.9 mm, P <0.05). Op spierdikte is alleen een numeriek effect waargenomen, in het voordeel van de prestatiegroep (0.4 mm). De typering van de karkassen is duidelijk beter voor de gelten dan de borgen (Figuur 3). Per groep bekeken is de typering van de prestatiegroep beter dan van de economiegroep, dit verschil wordt met name door de gelten veroorzaakt. Discussie en conclusie De verschillen waargenomen in de kraamstal, zijn hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door een significant verschil in toomgrootte en niet door de verschillende voerprogramma s. Op de batterij wordt het verschil tussen de voerprogramma s pas zichtbaar. Door de opzet van de proef waren er in de vleesvarkensfase slechts twee herhalingen per geslacht per groep. Ondanks dit kleine aantal herhalingen neigt de prestatiegroep naar een positief effect op groei, EW-conversie en voederconversie in de vleesvarkensfase ten opzichte van de economiegroep. Deze proef toont aan dat het voeren van een luxe biggenvoer tot een leeftijd van circa 60 dagen leeftijd positieve effecten heeft op de groei, voederconversie en gezondheid in de biggenopfok en op de slachtresultaten van de vleesvarkens. 100% 90% 80% 70% Percentage 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% AA A B Figuur 3. Typering van de karkassen, per geslacht en per groep. (AA = uitzonderlijk goede bespiering; A = goede tot zeer goede bespiering; B = middelmatige bespiering) 5

6 Tabel 5. Groeiresultaten., EW- en voederconversie van de afgeleverde vleesvarkens. GELTEN BORGEN TOTAAL Aantal afgeleverd Ligdagen Opleggewicht (kg) Eindgewicht (kg) Groei (kg) Daggroei (gram) Voederconversie EW-conversie (EW/kg groei) Tabel 6. Slachtresultaten van de afgeleverde vleesvarkens. GELTEN BORGEN TOTAAL Significantie* Groep Geslacht Interactie Aantal geslacht Geslacht gewicht (kg) ns <0.01 ns Magervlees (%) <0.05 <0.01 ns Spekdikte (mm) <0.05 <0.01 ns Spierdikte (mm) ns <0.05 ns *ns = niet significant. 6