Collegevoorstel. Zaaknummer Deelname provinciale aanbesteding elektrische laadpalen

Transcriptie

1 Zaaknummer Onderwerp Deelname provinciale aanbesteding elektrische laadpalen Collegevoorstel Aanleiding / voorgeschiedenis Op 18 april jl. is er een bijeenkomst geweest over de aanbesteding die de provincie Noord-Brabant organiseert voor de realisatie van nieuwe toekomstbestendige en slimme laadpalen voor elektrische auto s in Noord-Brabant. Elke Brabantse gemeente kan hierbij aansluiten om EV-rijders (mensen die gebruik maken van elektrisch vervoer) te faciliteren bij het opladen van elektrische auto s in de openbare ruimte. Om gebruik te kunnen maken van laadpalen in deze aanbesteding vraagt de provincie van de gemeente om voor 1 juni a.s. een collegebesluit te nemen en haar daarover te informeren. Daarna vindt ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst plaats. De laadpalen worden toegekend op volgorde van aanvraag. Deze aanbesteding is een vervolg op de al afgeronde fase A2 1 van de Brabantse aanpak. In deze fase heeft de provincie samen met de gemeenten in Noord-Brabant samengewerkt om 155 oplaadpalen te realiseren U besloot op 1 juli 2014 om mee te doen aan deze fase. Uiteindelijk zijn er drie laadpalen in Heusden geplaatst. U sprak destijds al de intentie uit om ook deel te nemen aan de nu voorliggende vervolgfase van de Brabantse aanpak. Feitelijke informatie Elektrisch vervoer is een duurzame vorm van mobiliteit die bijdraagt aan een betere luchtkwaliteit, een grotere onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen en minder geluidhinder. Hiermee draagt elektrisch rijden bij aan de gemeentelijke en provinciale doelstellingen op het gebied van energie, klimaat en duurzaamheid. De gemeente kan deze vorm van mobiliteit en het plaatsen van elektrische laadpalen stimuleren. De provincie wil Brabantse gemeenten hierbij helpen door ze te laten participeren in een provinciebrede aanbesteding voor laadpalen. De provincie organiseert de aanbesteding, doet het contractmanagement en organiseert de financiën voor het project. De provincie en Enexis dragen financieel bij aan het project. Naast de eigen inleg van de provincie, netbeheerder Enexis en de gemeente, organiseert de provincie de rijksbijdrage vanuit de Green Deal Openbaar Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur. Hiervoor dient de provincie een aanvraag in bij het Rijk ( 900 per laadpaal). Daarnaast zet de provincie zich in voor de realisatie van een private bijdrage. Hiervoor organiseert de provincie financiering vanuit onder andere autofabrikanten en leasemaatschappijen. De gemeente moet per gerealiseerde laadpaal 250 bijdragen. Per laadpaal ziet dit er als volgt uit: provincie: 650 gemeente: 250 rijksbijdrage: 900 private bijdrage: totaal budget In de bijlage 'Aanbod aan gemeenten bij dit voorstel staat in bijlage 1 een uitgebreide toelichting over het provinciale voorstel. In bijlage 2 van dit document staan veel gestelde vragen. 1 Fase A1 was alleen bedoeld voor de vijf grootste Brabantse gemeenten. 1

2 Zaaknummer Onderwerp Deelname provinciale aanbesteding elektrische laadpalen Door deze aanbesteding probeert de provincie de gemeenten in uitvoering en inzet zoveel mogelijk te ontzorgen en de EV-rijder een goede laadmogelijkheid tegen een gunstig laadtarief te bieden. De samenwerkingsovereenkomst is voorbereid door een werkgroep van kleine, middelgrote en grote Brabantse gemeenten en getoetst op inhoudelijke, juridische en inkoopaspecten. Per gerealiseerde laadpaal moet de gemeente dus 250 bijdragen. Hier staat het volgende tegenover: de winnaar van de aanbesteding plaatst, onderhoudt en exploiteert de paal gedurende tien jaar; indien gewenst, wordt zonder meerkosten ook het verkeersbord bij de laadpaal aangebracht; de gemeente beslist over de locatie van de laadpaal en neemt het verkeersbesluit, maar het werk er omheen (bekabeling, administratie etc.) wordt zoveel mogelijk door de infraprovider gedaan zodat het zo min mogelijk interne uren van de gemeente vraagt; de gemeente krijgt online inzicht in het gehele aanvraag- en realisatieproces; de gemeente krijgt de beschikking over een webgebaseerde monitoringstool met de gebruikscijfers van de laadpalen. Afweging Deze aanbesteding is een belangrijke stap om de transitie naar duurzame energie vorm te geven. De samenwerking tussen de gemeenten en de provincie voor publieke laadinfrastructuur is een basis voor een intensievere samenwerking op langere termijn voor het faciliteren van de energietransitie. Mogelijk kan dit in de toekomst leiden tot innovaties in de vorm van lokaal opgewekte duurzame energie en slim laden van elektrische voertuigen. Inzet van middelen Diverse partijen hebben een eigen inbreng bij het realiseren van de laadpalen. Voor de gemeenten zal dit neerkomen op 250 per gerealiseerde laadpaal; er wordt geen maximum gehanteerd. Gezien de eerdere ervaringen is de inschatting dat het in onze gemeente om maximaal vier laadpalen per jaar zal gaan. Dit komt neer op per jaar. De kosten kunnen ten laste worden gebracht van het reguliere jaarlijkse budget voor milieu en duurzaamheid. Verder zijn er geen financiële gevolgen voor de gemeente. Risico's Dit voorstel heeft geen vermeldenswaardige risico s. Procedure / vervolgstappen Als u volgens dit voorstel besluit, ontvangt de gemeente een door de provincie getekende samenwerkingsovereenkomst. Deze moet worden ondertekend en vóór 1 juli 2016 worden teruggestuurd naar de provincie. De getekende overeenkomsten voegt de provincie toe aan het aanbestedingsdossier. De aanbesteding wordt in juli 2016 gepubliceerd. De gunning is naar verwachting in december De exploitant start dan vervolgens vanaf 1 januari 2017 met het plaatsen van nieuwe laadpalen. De provincie is verantwoordelijk voor het contractmanagement met de infraprovider gedurende de exploitatieperiode van tien jaar. Na afloop van deze periode neemt de provincie het eigendom van de laadpalen over. Voorgenomen besluit Het voorstel is om bijgaand besluit vast te stellen. 2

3 Zaaknummer Onderwerp Deelname provinciale aanbesteding elektrische laadpalen BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 31 mei 2016 besloten: kennis te nemen van het feit dat voor de financiering van de aanbesteding de provincie Noord- Brabant een beroep doet op de Green Deal Publiek Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur en hiervoor een bestuursovereenkomst aangaat met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland; Gedeputeerde Staten van de provincie machtiging en mandaat te verlenen om een openbare Europese aanbesteding te organiseren voor en namens alle deelnemende gemeenten voor het aangaan van een concessieovereenkomst met één infraprovider die zorgdraagt voor het realiseren en exploiteren van laadpalen in de gemeente. In deze concessieovereenkomst wordt vastgelegd dat de infraprovider gedurende de plaatsingstermijn het exclusieve recht en de verplichting heeft voor het plaatsen van laadpalen in de openbare ruimte op grondgebied van de gemeente; Gedeputeerde Staten van de provincie machtiging en mandaat te verlenen om namens de gemeente het contractmanagement met de infraprovider te voeren gedurende de looptijd van de concessieovereenkomst; een samenwerkingsovereenkomst met de provincie Noord-Brabant af te sluiten waarin de afspraken zijn vastgelegd. Deze overeenkomst is in concept bijgevoegd. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 3

4 Geachte heer, mevrouw, Krijgt u vragen van bewoners of bedrijven over laadpalen voor elektrisch rijden? Ziet u het aantal elektrische auto s in uw gemeente toenemen? Heeft uw gemeente ambities op het gebied van duurzame energie? Dan is het wellicht voor uw gemeente interessant om deel te nemen aan de nieuwe aanbesteding voor laadpalen van de provincie Noord-Brabant. Wat is ons aanbod? De provincie Noord-Brabant organiseert een aanbesteding voor de realisatie van nieuwe laadpalen. Elke Brabantse gemeente kan meedoen en daarmee toekomstbestendige en slimme laadinfrastructuur realiseren. De insteek van de aanbesteding is om de gemeente in uitvoering en inzet zoveel mogelijk te ontzorgen en de EVrijder een goede laadmogelijkheid tegen een gunstig laadtarief te bieden. Afgelopen week hebben wij een groot deel van de Brabantse gemeenten in informatiebijeenkomsten al geïnformeerd over het aanbod. Het bijgevoegde informatiepakket bevat alle informatie uit de informatiebijeenkomst en de concept samenwerkingsovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomst is voorbereid door een werkgroep van kleine, middelgrote en grote Brabantse gemeenten en getoetst op inhoudelijke, juridische en inkoopaspecten. De provincie organiseert de aanbesteding, doet het contractmanagement en organiseert de financiën voor het project. Provincie en Enexis dragen financieel bij aan het project. Daarnaast dient de Provincie namens alle deelnemende gemeenten een Green Deal aanvraag in voor een rijksbijdrage van 900,- per laadpaal bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en organiseert private bijdragen. Van gemeenten vragen we een bijdrage van 250 per laadpaal. Wat krijgt uw gemeente daarvoor: De laadpaal wordt geplaatst, onderhouden en geëxploiteerd gedurende 10 jaar; Indien gewenst wordt zonder meerkosten ook het verkeersbord bij de laadpaal aangebracht; De gemeente beslist over de locatie van de laadpaal en neemt het verkeersbesluit, maar het werk er omheen wordt zoveel mogelijk door de infraprovider gedaan zodat het zo min mogelijk interne uren van de gemeente vraagt; De gemeente krijgt online inzicht in het gehele aanvraag- en realisatieproces; De gemeente krijgt de beschikking over een monitoringstool met de gebruikscijfers van de laadpalen; U hoeft de bijdrage pas te betalen op het moment dat daadwerkelijk een laadpaal wordt geplaatst in uw gemeente. Deze aanbesteding zien wij als een belangrijke stap om de transitie naar duurzame energie vorm te geven. Dit komt tot uiting in de samenwerking met Enexis en ElaadNL in het project. Wij willen de samenwerkingsovereenkomst met Brabantse gemeenten daarom ook graag inzetten om naast het realiseren van laadinfrastructuur in de periode samen met u te werken aan projecten die het mogelijk maken om lokale zonne- en windenenergie te koppelen aan de auto en de laadinfrastructuur. Leven van de wind en rijden op de zon! Gevraagde besluitvorming Voor deelname aan de aanbesteding vragen wij een collegebesluit van uw gemeente met daarin de volgende punten: 1. De gemeente is er mee bekend dat voor de financiering van de aanbesteding de provincie Noord- Brabant een beroep doet op de Green Deal Publiek Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur en hiervoor een bestuursovereenkomst aan gaat met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland; 2. De gemeente verleent de provincie machtiging en mandaat om een openbare Europese aanbesteding te organiseren ten behoeve van en namens alle deelnemende gemeenten voor het aangaan van een

5 Concessieovereenkomst met één Infraprovider die zorg draagt voor het realiseren en Exploiteren van Laadpalen in de gemeente. In deze concessieovereenkomst wordt vastgelegd dat de Infraprovider gedurende de plaatsingstermijn het exclusieve recht en de verplichting heeft voor het plaatsen van Laadpalen in de openbare ruimte op grondgebied van de gemeente. 3. De gemeente verleent de provincie machtiging en mandaat om namens de gemeente het contractmanagement met de Infraprovider te voeren gedurende de looptijd van de Concessieovereenkomst. 4. De gemeente sluit een samenwerkingsovereenkomst met de provincie Noord-Brabant, waarin de afspraken zijn vastgelegd. Deze overeenkomst is in concept bijgevoegd. Planning Wij vragen uw gemeente tijdig te besluiten om al dan niet deel te nemen aan de aanbesteding. Deze planning ziet er als volgt uit: Een collegebesluit voor deelname voor 1 juni 2016; Gemeente ontvangt een door de provincie getekende samenwerkingsovereenkomst. Gemeente ondertekent deze overeenkomst ook en stuurt die vóór 1 juli 2016 terug naar provincie Deze getekende overeenkomsten voegt provincie toe aan het aanbestedingsdossier. De aanbesteding wordt in juli 2016 gepubliceerd. De gunning vindt naar verwachting in december 2016 plaats De exploitant start naar verwachting vanaf 1 januari 2017 met het plaatsen van nieuwe laadpalen. Meer informatie? Voor meer informatie en aanvullende vragen over deze aanbesteding kunt u contact opnemen met Harm-Jan Idema ( ) en Jeroen Veger ( ). U kunt hen per bereiken via hidema@brabant.nl. Met vriendelijke groet, Linda de Klein Projectleider elektrisch rijden provincie Noord-Brabant Bijlagen 1. Informatienotitie over aanbesteding publieke laadinfrastructuur 2. Veel gestelde vragen 3. Toelichting en concept samenwerkingsovereenkomst gemeente provincie Noord-Brabant

6 Aantal elektrische voertuigen Bijlage 1: Toelichting op het voorstel aan Brabantse gemeenten voor samenwerking met de provincie Noord-Brabant voor de realisatie van laadpalen in Noord- Brabant Inleiding Met het programma Slim Laden, de Brabantse aanpak zet de provincie Noord-Brabant zich in voor elektrisch rijden door het faciliteren met laadinfrastructuur in de openbare ruimte. De provincie Noord-Brabant organiseert hiervoor een aanbesteding waarmee het mogelijk is om de komende jaren naar behoefte van EV-rijders en gemeenten laadpalen te plaatsen. Ontzorging van de gemeente en de elektrische rijder is hierbij het uitgangspunt. Daarbij blijft de gemeente aan zet bij de bepaling van de laadlocaties. Garandeerde en langdurende dienstverlening, het realiseren van een efficiënt laadnetwerk en een aantrekkelijke laadprijs voor de elektrische rijder zijn enkele doelstellingen van de aanbesteding. Deze notitie bevat informatie over deze aanbesteding. Hierbij wordt ingegaan op de inhoud van de aanbesteding, als ook de rolverdeling van de provincie en de gemeente. Als een gemeente besluit deel te nemen is voor 1 juni een collegebesluit nodig. Dit collegebesluit is vooral belangrijk om aanspraak te kunnen maken op een aanzienlijke rijksbijdrage voor de financiering van het project. Vervolgens tekenen provincie en gemeenten een samenwerkingsovereenkomst om de samenwerking vast te leggen. Deze notitie gaat in op deze aanbesteding en bestaat uit: 1. Achtergrond informatie over Slim laden, de Brabantse aanpak 2. Actuele ontwikkelingen voor elektrisch vervoer en openbaar laden 3. Rol van de gemeente bij openbaar laden 4. Provincie faciliteert gemeenten met aanbesteding 5. Wat betekent deze aanpak voor gemeenten? 6. Gemeente in regie bij het plaatsen van laadpalen 7. De rol van de provincie 8. Gevraagde besluitvorming en planning 9. De samenwerkingsovereenkomst tussen provincie en gemeente 1. Over Slim laden, de Brabantse aanpak Het programma Slim laden, de Brabantse aanpak is een samenwerking tussen de provincie Noord-Brabant, netbeheerder Enexis, Brabantse gemeenten én marktpartijen. Eén van de speerpunten van het programma is de uitrol van publieke laadinfrastructuur in Noord-Brabant. Onderstaande afbeelding geeft een overzicht van het programma. Realisatie van publieke laadpalen met investering marktpartijen Fase C Volwassen markt Fase A1 + A2 realisatie van 255 publieke laadpalen via opdrachtenmodel Fase B E-laad Fase A Verdere uitrol en ontwikkeling slim laden i.c.m. slimme netten Heden Tijd

7 In fase A van het programma realiseerden provincie en gemeenten in 2014 en 2015 zo n 250 oplaadpalen. Aan dit programma nam twee derde van de Brabantse gemeenten deel. Verdeling van de beschikbare laadpalen vond plaatst op basis van het aantal inwoners van een gemeente. In deze aanbesteding zijn de nodigde innovaties en kostenreducties gerealiseerd. In fase B willen de provincie en Enexis door met de uitrol van laadpalen. In de komende jaren willen de provincie en Enexis zich inzetten voor de ontwikkeling naar een volwassen markt voor publieke laadinfrastructuur. Op dit moment zijn de kosten van publieke laadinfrastructuur nog niet in verhouding met de opbrengsten, waardoor het voor marktpartijen lastig is een goed verdienmodel te maken. Verdere uitrol en kosten-reducerende innovaties zijn hiervoor nodig. Brede belangstelling voor de Brabantse aanpak heeft er voor gezorgd dat ook de provincie Limburg deze aanpak ondersteunt en uitrol van laadpalen ook in Limburgse gemeenten kan plaatsvinden. Voor de Limburgse gemeenten gaat het om een behoefte van 240 laadpalen. 2. Ontwikkeling elektrisch vervoer en openbaar laden Eind 2015 reden er ongeveer auto s met een stekker in Nederland. Er is op dit moment een behoorlijke keuze uit volledig elektrische en hybride modellen. De meeste grote automerken zijn druk met de doorontwikkeling hiervan. In 2016/2017 komen de eerste betaalbare modellen op de markt met een grote actieradius. De elektrische auto wordt daarmee een volwaardig alternatief voor de auto met brandstofmotor. Naar verwachting zijn er in elektrische auto s. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van nu. Hiermee neemt de vraag naar oplaadpunten voor elektrische auto s flink toe. De provincie Noord-Brabant en Enexis zien in deze groei van elektrisch rijden een kans en een noodzaak om onze energievoorziening te verduurzamen. Met de elektrische auto is immers rijden op duurzaam opgewekte energie mogelijk. Daarnaast biedt het kansen om duurzaam opgewerkte energie slim en efficiënt in te zetten, door bijvoorbeeld pieken op het elektriciteitsnet als gevolg van overtollige wind- en zonne-energie op te vangen. Nederland is nu al koploper op het gebied van elektrisch vervoer. Door verdere uitrol van laadpunten en innovaties in producten en diensten kunnen Nederlandse bedrijven hier ook hun boterham mee gaan verdienen. Dat is dan vanuit het oogpunt van werkgelegenheid en economie weer interessant. 3. Rol van de gemeente bij openbaar laden Veel huishoudens en bedrijven in Nederland en Brabant hebben geen gelegenheid om op eigen terrein te parkeren (en laden). Bij het gebruik van een elektrische auto zijn zij daarom aangewezen op laadvoorzieningen in de openbare ruimte. De gemeente is als eigenaar en beheerder van de openbare ruimte daardoor altijd betrokken bij de realisatie van openbare laadinfrastructuur. Daarnaast stellen gemeenten vaak doelen op het gebied van duurzaamheid. Denk hierbij aan het terugdringen van broeikasgassen, of het verbeteren van de luchtkwaliteit. Elektrisch rijden levert hieraan een substantiële bijdrage. Veel gemeenten willen daarom elektrisch rijden stimuleren. 4. Provincie faciliteert gemeenten met aanbesteding Zoals aangegeven faciliteert de provincie elektrische rijders en gemeenten met de uitrol van toekomstbestendige en slimme laadinfrastructuur door het organiseren van een Europese aanbesteding. Het doel hiervan is het selecteren van één marktpartij die het recht en de verplichting krijgt om naar behoefte van elektrische rijders en gemeenten laadpalen te plaatsen. Via deze aanpak is het mogelijk om in de periode 2017 tot 2019 in alle deelnemende Brabantse gemeenten nieuwe laadpalen te realiseren. Naar verwachting voldoen we hiermee in deze periode aan de vraag van de EV-rijders en de gemeenten voor openbare laadpalen.

8 Er zijn verschillende manieren om publieke laadinfrastructuur te realiseren. Iedere gemeente is uiteraard vrij om hierin een keuze te maken. De provincie heeft er bewust voor gekozen om via een aanbesteding één partij te selecteren die laadpalen gaat plaatsen en exploiteren. Hiermee bieden we alle marktpartijen die actief zijn voor het plaatsen en exploiteren van laadinfrastructuur een gelijkwaardige mogelijkheid om laadpalen te realiseren. Met deze aanbesteding wil de provincie een zo n goed mogelijk aanbod van de markt krijgen. De keuze voor een aanbesteding heeft de volgende voordelen: Zekerheid Via de aanbesteding worden gerichte afspraken gemaakt over de eisen en randvoorwaarden waaraan de marktpartij dient voldoen. Dit resulteert bijvoorbeeld in de gegarandeerde plaatsing van palen wanneer een aanvraag aan de voorwaarden voldoet. Er kan hierbij geen cherry-picking plaatsvinden, waarbij een marktpartij alleen plaatst op de meest aantrekkelijke locaties. Daarnaast wordt het mogelijk om op strategische locaties te plaatsen. De aanbesteding kent 2 termijnen: de plaatsingstermijn en de exploitatietermijn. Tijdens de plaatsingstermijn krijgt de marktpartij het recht en de verplichting laadpalen te plaatsen. De marktpartij heeft dan de exclusiviteit voor het plaatsen van openbare laadpalen. Andere partijen mogen tijdens deze termijn geen openbare laadpalen plaatsen. Wanneer een gemeente een contract heeft met een andere partij, dan moet deze ontbonden of opgeschort worden. Hierbij geldt een uitzondering voor innovatieve projecten. Hiermee houden andere partijen de mogelijkheid om (in beperkte mate) innovaties zoals laadpleinen te realiseren. Daarnaast vallen verlengd private aansluitingen, waarbij laadpalen worden aangesloten op bestaande netaansluitingen, buiten de exclusiviteit en blijven dus mogelijk. De plaatsingstermijn duurt 2 jaar, maar eindigt op het moment dat voor alle laadpalen een bestemming gevonden is. Als er na de termijn van 2 jaar nog laadpalen beschikbaar zijn, dan kan de plaatsingstermijnen door iedere gemeente met 1 jaar verlengd worden. Tijdens de exploitatietermijn krijgt de marktpartij het recht en de plicht om de geplaatste palen gedurende 10 jaar te beheren en te onderhouden. Hiermee is dienstverlening voor 10 jaar gegarandeerd. Slimme laadpalen, voorbereid op toekomstige ontwikkelingen (innovatie) In de aanbesteding worden minimumeisen gesteld aan de laadpalen, zodat deze smart charging ready zijn. De palen zijn hiermee voorbereid op de toekomst, waardoor het bijvoorbeeld mogelijk is om lokale en regionale opwekking van duurzame energie te koppelen aan het opladen van elektrische auto s. Hiermee kan het laden voor de klant aanzienlijk goedkoper worden, waarmee elektrisch rijden nog aantrekkelijker wordt. Het mogelijk maken van de koppeling tussen laadpalen en lokale en regionale opwekking vraagt een innovatieve aanpak die we in deze aanbesteding mogelijk maken.

9 Marktconforme laadprijs, vast voor 10 jaar, ontwikkelingen ten gunste van de e-rijder Een scherpe laaddienstprijs is essentieel om elektrische rijders gebruik te laten maken van de laadpalen en te kunnen concurreren met brandstofauto s. In de aanbesteding worden infraproviders daarom uitgedaagd te concurreren op de laadprijs. Deze laadprijs wordt tijdens de exploitatietermijn niet verhoogd. Om een marktconforme laadprijs te realiseren ontvangt de exploitant een eenmalige bijdrage per laadpaal. Een verlaging van de laadprijs is wel mogelijk. Ontwikkelingen die een drukkend effect hebben op de prijs van openbaar laden worden doorberekend in de laadprijs. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de eerdergenoemde koppeling met lokaal opgewekte energie of een lagere energiebelasting. 5. Wat betekent deze aanpak voor gemeenten? De aanbesteding levert de volgende voordelen voor de gemeente op. Snelle doorlooptijd voor realisatie van de laadpalen Het is belangrijk dat een elektrische rijder zo snel mogelijk gebruik kan maken van de laadpaal. Er wordt daarom ingezet op een snelle doorlooptijd van aanvraag tot het plaatsen. In fase A van het Brabantse project is al een halvering gerealiseerd ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De provincie zet zich in fase B in voor verdere verbetering. Een laadnetwerk ingericht de daadwerkelijke behoefte De laadpalen worden geplaatst op plekken waar ze ook daadwerkelijk worden gebruikt. In de eerste plaats op plekken met een aanvraag van een elektrische rijder. Dit kan zowel een inwoner als een bedrijf zijn die geen eigen parkeergelegenheid heeft. Daarnaast is het mogelijk laadpalen te plaatsen op strategische locaties. De gemeente kan hiervoor een verzoek indienen bij de infraprovider. De infraprovider schat in of het realiseren en exploiteren van deze locatie tot meerkosten leidt (bijvoorbeeld door minder gebruik van de laadpaal) en doet daarmee een onderbouwd voorstel aan de gemeente. Ook op deze plekken heeft de infraprovider de plicht om daadwerkelijk te plaatsen als gemeente en infraprovider de prijs zijn overeengekomen. De laadpalen worden geplaatst in volgorde van aanvraag. In tegenstelling tot fase A wordt er dus geen verdeling gemaakt op basis van inwoneraantal. Een eenduidig aanvraag- en realisatieproces Tijdens de plaatsingstermijn wordt een eenduidig aanvraag- en realisatieproces gehanteerd. Dit is een standaard proces, met één aanspreekpunt voor de gemeente bij de infraprovider. Hiermee wordt de gemeente zoveel mogelijk ontzorgd en besparen gemeenten op ambtelijke capaciteit. Aanvragen voor laadpalen vanuit EV-rijders, bedrijven en gemeenten komen binnen bij één centraal digitaal portaal. De infraprovider zorgt vervolgens voor de beoordeling van de aanvraagvoorwaarden, zoals loopafstand en het bezit van een elektrische auto. De infraprovider maakt ook het locatievoorstel op basis van de locatievoorwaarden, waarbij de gemeente specifieke wensen kan meegeven. Goedkeuring van de gemeente op het locatievoorstel is altijd nodig. De gemeente is verantwoordelijk voor het nemen van het verkeersbesluit. Nadat het verkeersbesluit onherroepelijk is, plaatst de infraprovider de laadpaal. Binnen het centrale aanvraagportaal is door de gemeente de voortgang van het aanvraag- en realisatieproces te volgen. Zo heeft de gemeente een goed inzicht in de voortgang. Daarnaast krijgt de gemeente met een monitoringstool inzicht in het actuele gebruik van de laadpalen. Hiermee is bijvoorbeeld door de gemeente te beoordelen of een uitbreiding van het netwerk daadwerkelijk nodig is als bestaande laadpalen al veel worden gebruikt. Naast de nieuwe laadpalen uit fase B, wordt hierin ook de actuele data van de laadpalen uit fase A1, A2 en de palen van EVNetNL opgenomen.

10 Eigen bijdrage gemeente 250 Om de aanbesteding mogelijk te maken financieren de provincie en Enexis de proceskosten en een groot deel van een eenmalige bijdrage per laadpaal (zie ook 7. De rol van de provincie?). Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de Green Deal Openbaar Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur om de eenmalige bijdrage van een laadpaal te financieren met een rijksbijdrage van 900,- per laadpaal. Per laadpaal wordt van de gemeente een bijdrage van maximaal 250,- gevraagd (de helft minder dan in fase A2). Alleen met deze bijdrage van de gemeente kan er een beroep worden gedaan op de landelijke green deal. Door deze bundeling van bijdragen van de verschillende partijen is voor de aanbesteding een bedrag van 2.300,- per laadpaal beschikbaar. De gemeente krijgt daarvoor: De laadpaal wordt geplaatst, onderhouden en geëxploiteerd gedurende 10 jaar. Voor elke aanvraag geldt dat deze dient te voldoen aan de aanvraagvoorwaarden zoals opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst. Indien daarop afwijkingen zijn kan dit tot meerkosten leiden, uiteraard alleen na overleg met en instemming van de gemeente. De gemeente kan er altijd voor kiezen om de laadpaal dan op bijvoorbeeld een andere locatie te realiseren zonder meerkosten.; Indien gewenst wordt zonder meerkosten ook het verkeersbord bij de laadpaal aangebracht; De gemeente beslist over de locatie van de laadpaal en neemt het verkeersbesluit, maar het werk er omheen wordt zoveel mogelijk door de infraprovider gedaan zodat het zo min mogelijk interne uren van de gemeente vraagt; De gemeente krijgt digitaal inzicht in het gehele aanvraag- en realisatieproces; De gemeente krijgt de beschikking over een monitoringstool met de gebruikscijfers van de laadpalen; De bijdrage per laadpaal wordt bij de gemeente in rekening gebracht op het moment dat daadwerkelijk een laadpaal wordt geplaatst in uw gemeente. 6. Gemeente in regie bij het plaatsen van laadpalen De gemeente heeft als eigenaar en beheerder van de openbare ruimte een belangrijke rol. Akkoord geven op locatie Om gemeenten te ontzorgen maakt de infraprovider de voorstellen voor locaties van de laadpalen. Daarin neemt de infraprovider wensen en beleid van de gemeente die vooraf zijn meegegeven aan de infraprovider meteen mee. De gemeente heeft altijd het laatste woord als het om de locatiekeuze gaat en moet dus altijd akkoord geven. Indien de gemeente niet akkoord gaat met een locatie, treden infraprovider en gemeente in overleg. Indien nodig nemen van verkeersbesluiten Bij de oplaadpaal worden 1 of 2 parkeervakken gereserveerd voor het opladen van elektrische auto s. Om hierop te kunnen handhaven is afhankelijk van het beleid van de gemeente een verkeersbesluit nodig. De gemeente is hiervoor verantwoordelijk. Plaatsen verkeersbord / inrichten oplaadlocatie De gemeente is verantwoordelijk voor het inrichten van de oplaadlocatie. Het gaat hierbij om het plaatsen van een verkeersbord en optioneel het aanbrengen van een markering. Indien de gemeente dit wenst, plaatst de infraprovider zonder extra kosten voor de gemeente een verkeersbord op het moment dat ook de laadpaal wordt geplaatst. 7. De rol van de provincie De provincie organiseert de aanbesteding, voert het contractmanagement uit en organiseert de financiering. Organiseren van de aanbesteding en het uitvoeren van het contractmanagement De provincie organiseert vanuit de bestaande organisatie van Slim laden, de Brabantse aanpak, de organiserende rol voor de aanbesteding. De provincie zet zich in voor de realisatie van een aantrekkelijk aanbod

11 vanuit de markt. Een werkgroep met een vertegenwoordiging vanuit de gemeenten is betrokken bij de uitwerking van de voorwaarden van de aanbesteding en de uitwerking van de samenwerkingsovereenkomst met gemeenten. Hierin worden zoveel mogelijk de wensen van de gemeenten meegenomen. Daarnaast is de provincie verantwoordelijk voor het contractmanagement met de infraprovider gedurende de exploitatieperiode van 10 jaar. Na afloop van deze 10 jaar neemt de provincie het eigendom van de laadpalen over. Financiering Ook organiseert de provincie de financiële middelen voor de nieuwe palen. Naast de eigen inleg van de provincie, netbeheerder Enexis en de gemeente, organiseert de provincie de rijksbijdrage vanuit de Green Deal Openbaar Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur. Hiervoor dient de provincie een aanvraag in bij het rijk. Daarnaast zet de provincie zich in voor de realisatie van een private bijdrage. Hiervoor organiseert de provincie financiering vanuit onder andere autofabrikanten en leasemaatschappijen. Per laadpaal ziet dit er als volgt uit: - Provincie: Gemeente: Rijksbijdrage: Private bijdrage: Totaal budget Gevraagde besluitvorming en planning Voor deelname aan de aanbesteding is voor gemeenten een collegebesluit nodig. Het collegebesluit dient de volgende beslispunten te bevatten: 1. De gemeente is er mee bekend dat voor de financiering van de aanbesteding de provincie Noord- Brabant een beroep doet op de Green Deal Publiek Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur en hiervoor een bestuursovereenkomst aan gaat met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland; 2. De Gemeente verleent de Provincie machtiging en mandaat om een openbare Europese aanbesteding te organiseren ten behoeve van en namens alle deelnemende gemeenten voor het aangaan van een Concessieovereenkomst met één Infraprovider die zorg draagt voor het realiseren en Exploiteren van Laadpalen in de Gemeente. In deze Concessieovereenkomst wordt vastgelegd dat de Infraprovider gedurende de plaatsingstermijn het Exclusieve recht en de verplichting heeft voor het plaatsen van Laadpalen in de openbare ruimte op grondgebied van de gemeente. 3. De Gemeente verleent de Provincie machtiging en mandaat om namens de Gemeente het contractmanagement met de Infraprovider te voeren gedurende de looptijd van de Concessieovereenkomst. 4. De gemeente sluit een samenwerkingsovereenkomst met de provincie Noord-Brabant, waarin de afspraken zijn vastgelegd. Deze overeenkomst is in concept bijgevoegd. Planning Wij vragen uw gemeente tijdig te besluiten om al dan niet deel te nemen aan de aanbesteding. Deze planning ziet er als volgt uit: Een collegebesluit voor deelname voor 1 juni 2016; Gemeente ontvangt een door de provincie getekende samenwerkingsovereenkomst. Gemeente ondertekent deze overeenkomst ook en stuurt die vóór 1 juli 2016 terug naar provincie Deze getekende overeenkomsten voegt provincie toe aan het aanbestedingsdossier. Het concept van de samenwerkingsovereenkomst is los bijgevoegd; De aanbesteding wordt in juli 2016 gepubliceerd. De gunning vindt naar verwachting in december 2016 plaats De exploitant start naar verwachting vanaf 1 januari 2017 met het plaatsen van nieuwe laadpalen.

12 Bijlage 2: Veel gestelde vragen Wat gebeurt er na afloop van de exploitatietermijn van 10 jaar? Na 10 jaar wordt de provincie eigenaar van de laadpalen. De provincie overlegt tijdig met de gemeenten over de exploitatie na afloop van de exploitatietermijn. Waarom kiest de provincie voor een aanbesteding; er zijn immers al aanbieders van laadpalen met wie de gemeente (gratis) kan samenwerken? Elke gemeente kan op verschillende manieren laadpalen realiseren. Het is aan de gemeente zelf om hierin een keuze te maken. In deze markt zijn meerdere partijen actief die ook in verschillende modellen laadpalen in samenwerking met gemeenten willen plaatsen. Om alle partijen een gelijke kansen te geven organiseren we een aanbesteding. Elke partij kan hierdoor op hetzelfde moment en onder dezelfde voorwaarden een concurrerend voorstel doen. Daarmee denken we een zo goed mogelijk aanbod in de huidige markt te kunnen verkrijgen met de zekerheid van een aanbesteding, state of the art laadpalen en een goede laadprijs voor de klant. Wat als ik al een contract heb met een andere partij? Kan ik dan toch meedoen? Als de gemeente wil meedoen aan de aanbesteding, dan kan daarnaast niet gelijktijdig een andere partij openbare laadpalen plaatsen in de plaatsingstermijn van de aanbesteding. Afhankelijk van de overeenkomst met een andere partij kunnen hiervoor aanvullende afspraken met de betreffende partij nodig zijn. Wij verwachten dat de gemeente volstaat met een kleine aanvulling op deze overeenkomst. De private overeenkomsten waarvoor de provincie een model overeenkomst heeft gefaciliteerd voorziet hier al in. Wij denken graag met u mee om de overstap van een bestaand model vorm te geven. Andere laadoplossingen zoals een verlengd private aansluiting zijn naast deze aanbesteding ook mogelijk.

13 Bijlage 3: Toelichting op samenwerkingsovereenkomst De samenwerking tussen provincie en gemeenten wordt vastgelegd in een overeenkomst. In deze overeenkomst worden afspraken gemaakt over het realiseren en exploiteren van de openbare laadpalen. In onderstaande tabel staat een overzicht van de artikelen die zijn opgenomen in de overeenkomst. De concept samenwerkingsovereenkomst is los bijgevoegd. Artikel Artikel 1. Begripsomschrijvingen Artikel 2. Doel van de overeenkomst Artikel 3. Machtiging en mandatering voor Europese aanbesteding Artikel 4. Taken en verantwoordelijkheden van de provincie Artikel 5. Taken en verantwoordelijkheden van de gemeente Artikel 6. Eigendom, overdracht en aansprakelijkheid Artikel 7. Looptijd en beëindiging Artikel 8. Tussentijdse wijzigingen Artikel 9. Geschillen en toepasselijk recht Bijlage 1: voorwaarden Bijlage 2: Aanvraag- en realisatieproces Toelichting In dit artikel worden de begrippen die verband houden met de aanbesteding gedefinieerd. Het doel van de overeenkomst, namelijk het vastleggen van afspraken tussen provincie en gemeente voor het realiseren en exploiteren van laadpalen in de openbare ruimte. In dit artikel machtigt en mandateert de gemeente de provincie om een openbare aanbesteding namens de gemeenten te organiseren en het contractmanagement gedurende de looptijd te voeren. De taken van de provincie behelzen onder meer het uitvoeren van de aanbesteding, het voeren van het contractmanagement, en het organiseren van de financiële middelen. Taken van de gemeente behelzen onder meer het beschikbaar stellen en inrichten van oplaadlocaties, het nemen van haar rol in het aanvraag- en realisatieproces, en het leveren van een bijdrage per laadpaal. Hierin wordt vastgelegd dat het eigendom tijdens de exploitatietermijn bij de infraprovider ligt. Na afloop hiervan worden de laadpalen overgedragen aan de provincie. In de bijlage worden de voorwaarden vastgelegd ten aanzien van de locatie, de aanvragen, kenmerken van de paal, afwijkingen op deze voorwaarden, en afspraken over het verplaatsen en verwijdering van gerealiseerde laadpalen. Hierin wordt in hoofdlijnen het aanvraag- en realisatieproces beschreven, zoals dat meegenomen wordt in de aanbesteding.

14 Concept overeenkomst voor het realiseren en exploiteren van Laadpalen in de openbare ruimte De ondergetekenden: De publiekrechtelijke rechtspersoon de PROVINCIE NOORD-BRABANT Zetelende te s-hertogenbosch, aan de Brabantlaan 1, te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer., afdelingshoofd Energie en Innovatie, conform machtiging van de Commissaris van de Koning d.d.., handelend ter uitvoering GS-besluit d.d.., dossiernummer., hierna ook te noemen: de Provincie ; En De publiekrechtelijke rechtspersoon DE.. Rechtsgeldig vertegenwoordigd door.. conform mandaatbesluit d.d , naam hierna te noemen de Gemeente ; Gezamenlijk te noemen: Partijen. Overwegende dat: - Het bezit en gebruik van elektrische voertuigen snel groeit en er hierdoor een toenemende behoefte is aan laadinfrastructuur in de openbare ruimte; - Elektrisch rijden bijdraagt aan een schonere lucht, minder geluidoverlast, minder energieverbruik en een grotere onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen; - Elektrisch rijden hiermee bijdraagt aan gemeentelijke en provinciale doelstellingen op het gebied van energie, klimaat en duurzaamheid; - Elektrisch rijden economische kansen biedt voor hightech industrie en laaddienstverleners in Noord- Brabant; - De Provincie voornemens is om gemeenten in Brabant te faciliteren voor de verdere uitbreiding van de publieke laadinfrastructuur in Noord-Brabant door het via een openbare Europese aanbesteding aan gaan van een samenwerking met een Infraprovider die in Brabantse gemeenten Laadpalen kan realiseren en exploiteren; - Op 9 juni 2015 een Green Deal Openbaar Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur in werking is getreden die de verdere ontwikkeling van openbaar toegankelijke laadinfrastructuur beoogt te stimuleren en de Provincie vanuit deze Green Deal medefinanciering voor de verdere uitrol van publieke laadinfrastructuur wil organiseren; - De samenwerking tussen de Gemeente en de Provincie voor publieke laadinfrastructuur een basis is voor een intensievere samenwerking op langere termijn, voor het faciliteren van de energietransitie, bijvoorbeeld door innovaties in de vorm van lokaal opgewekte duurzame energie en slim laden van elektrische voertuigen. Partijen zijn het volgende overeengekomen: Artikel 1. Begripsomschrijvingen In deze overeenkomst wordt verstaan onder: Aanvraag: Verzoek aan de Infraprovider voor het plaatsen van een Laadpaal waarmee elektrische voertuigen in de openbare ruimte kunnen opladen; Concessieovereenkomst: Elektrisch voertuig: De overeenkomst die de Provincie namens de Gemeente via een Europese aanbesteding aangaat met één Infraprovider voor het plaatsen en exploiteren van Laadpalen in de openbare ruimte; Een voertuig zoals bedoeld in het eerste lid van artikel 1 sub c, van de Wegenverkeerswet 1994, welk voertuig is geregistreerd bij de Rijksdienst voor Wegverkeer en geheel of gedeeltelijk door een 1

15 elektromotor wordt aangedreven, waarvoor de elektrische energie geleverd wordt door een batterij en waarvan deze batterij wordt opgeladen door middel van een voorziening buiten het voertuig; Exclusiviteit: De infraprovider heeft tijdens de Plaatsingstermijn het alleenrecht én de plicht Laadpalen te plaatsen wanneer wordt voldaan aan de locatie- en aanvraagvoorwaarden zoals opgenomen in de bijlage 1. Exclusiviteit geldt voor openbare Laadpalen met een maximale capaciteit van 22 kw. Exploitatie: De activiteiten zoals het beheren, onderhouden en adequaat oplossen van storingen aan Laadpalen om de Laadpalen gedurende de Exploitatietermijn in stand te houden; Exploitatietermijn: De termijn waarin de Infraprovider het recht en de verplichting heeft om te voorzien in de Exploitatie van Laadpalen. De Exploitatietermijn start gelijktijdig met de Plaatsingstermijn en heeft een duur van 10 jaar; Green Deal: De Green Deal Openbaar Toegankelijke Elektrische Laadinfrastructuur ; Infraprovider: De partij die verantwoordelijk is voor het realiseren en Exploiteren van Laadpalen voor haar eigen rekening en risico; Laadprijs: De prijs die de Infraprovider in rekening brengt bij laaddienstverleners voor het gebruik van de Laadpaal; Laadpaal: Een voorziening waar elektrische voertuigen kunnen opladen, conform de nationale en internationale standaarden voor stekkers en betaalsystemen voor interoperabel laden, inclusief alle daarbij behorende en achterliggende installaties. Oplaadlocatie: Locatie in de openbare ruimte waar de Infraprovider de Laadpaal plaatst, aangevuld met één of meer parkeerplaatsen bestemd en ingericht voor het opladen van elektrische voertuigen. Tot de Oplaadlocatie behoren ook de aanwezige bebording en markering; Plaatsingstermijn: De termijn waarbinnen de Infraprovider het exclusieve recht en de verplichting heeft om op basis van Aanvragen Laadpalen te plaatsen voor in de openbare ruimte. Artikel 2. Doel overeenkomst 2.1 Het vastleggen van afspraken over het realiseren en Exploiteren van Laadpalen in de openbare ruimte van de Gemeente voor rekening en risico door een Infraprovider, door het organiseren van een Europese aanbesteding ten behoeve van de selectie van deze Infraprovider en het verzorgen van het contractmanagement ter zake door de Provincie. Artikel 3. Machtiging en mandatering voor Europese aanbesteding 3.1 De Gemeente verleent de Provincie machtiging en mandaat om een openbare Europese aanbesteding te organiseren ten behoeve van en namens alle deelnemende gemeenten voor het aangaan van een Concessieovereenkomst met één Infraprovider die zorg draagt voor het realiseren en Exploiteren van Laadpalen in de Gemeente. In deze Concessieovereenkomst 2

16 wordt vastgelegd dat de Infraprovider gedurende de plaatsingstermijn het Exclusieve recht en de verplichting heeft voor het plaatsen van Laadpalen in de openbare ruimte op grondgebied van de gemeente. 3.2 De Gemeente verleent de Provincie machtiging en mandaat om namens de Gemeente het contractmanagement met de Infraprovider te voeren gedurende de looptijd van de Concessieovereenkomst. Artikel 4. Taken en verantwoordelijkheden van de Provincie De Provincie draagt voor eigen rekening en risico zorg voor: 4.1 Het uitvoeren van een Europese aanbesteding voor het selecteren van één Infraprovider voor het realiseren en exploiteren van Laadpalen. Hierbij spant de Provincie zich in voor een start van de Plaatsingstermijn en Exploitatietermijn op 1 januari Het informeren van de Gemeente over het resultaat van de Europese aanbesteding en de definitieve datum van de start en looptijd van de Plaatsingstermijn en Exploitatietermijn. 4.3 Het opstellen van een adequate Concessieovereenkomst, waarin de voorwaarden zoals opgenomen in Bijlage 1 en het aanvraag- realisatieproces zoals opgenomen in Bijlage 2 zijn verwerkt. 4.4 Het voeren van het contractmanagement met de Infraprovider gedurende de volledige looptijd van de Concessieovereenkomst. 4.5 Het organiseren van de financiële middelen voor het verstrekken van een éénmalige financiële bijdrage per gerealiseerde Laadpaal in de deelnemende Gemeente aan de Infraprovider waarmee de Laadprijs wordt gereduceerd, onder andere door een aanvraag te doen voor de Green Deal en een samenwerking aan te gaan met private partijen. De provincie verzorgt mede voor de gemeente de aanvraag van de Rijksbijdrage uit de Green Deal en gaat hiervoor een bestuursovereenkomst aan met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. 4.6 Het in de Concessieovereenkomst vastleggen dat gedurende de Plaatsingstermijn op beperkte schaal realisatie van Laadpalen van andere aanbieders mogelijk te maken naast de aan de Infraprovider verleende Exclusiviteit, zoals verwoord in artikel 3.1. Realisatie van Laadpalen van andere aanbieders op beperkte schaal kan alleen plaatsvinden na overleg tussen en instemming van Gemeente en Provincie. 4.7 Het in de Concessieovereenkomst vastleggen dat het realiseren van laadvoorzieningen via een zogenoemde verlengde huisaansluitingen aangesloten op een particuliere of private netaansluiting buiten de aan de Infraprovider verleende Exclusiviteit valt. 4.8 Het in de Concessieovereenkomst vastleggen dat de Plaatsingstermijn een looptijd heeft van 2 jaar met een optionele verlening van 1 jaar. De Gemeente besluit 3 maanden voor het einde van de plaatsingstermijn om van de optionele verlenging gebruik te maken. Indien binnen de Plaatsingstermijn alle beschikbare Laadpalen geplaatst zijn eindigt de Plaatsingstermijn. Artikel 5. Taken en verantwoordelijkheden van de Gemeente De Gemeente draagt voor eigen rekening en risico zorg voor: 5.1 Het om niet beschikbaar stellen van de Oplaadlocatie(s) met inachtneming van de voorwaarden, zoals opgenomen in Bijlage 1. De Gemeente heft green precario voor en brengt geen kosten en/of leges in rekening voor het doorlopen van procedures voor het doorlopen van de aanvraagprocedure van een laadpaal en de procedure voor het verkeersbesluit. 3

17 5.2 Het beoordelen van de Oplaadlocatie(s), conform het aanvraag- en realisatieproces zoals opgenomen in Bijlage Het verlenen van toestemming aan de Infraprovider voor het realiseren en Exploiteren van Laadpalen op de door de Gemeente goedgekeurde Oplaadlocaties. 5.4 Indien nodig het voeren van een procedure voor een verkeersbesluit. Middels het verkeersbesluit bestemt de Gemeente ten minste één en bij voorkeur twee parkeerplaatsen op de Oplaadlocatie uitsluitend voor het opladen van elektrische voertuigen. In het geval dat de Gemeente een verkeersbesluit voor één parkeerplaats neemt heeft de Gemeente de verplichting om een verkeersbesluit te nemen voor de tweede parkeerplaats indien het gebruik van de Laadpaal daar aanleiding toe geeft. 5.5 Het inrichten van ten minste één en bij voorkeur twee parkeerplaatsen op de Oplaadlocatie door het plaatsen van een verkeersbord met onderbord waarop is aangegeven dat de parkeerplaats(en) zijn bestemd voor het Opladen van elektrische voertuigen binnen 5 werkdagen nadat de Infraprovider een Laadpaal heeft opgeleverd. De Gemeente kan optioneel het verkeersbord en onderbord zonder aanvullende kosten gelijktijdig met het plaatsen van de Laadpaal door de Infraprovider laten plaatsen zonder aanvullende kosten voor de Gemeente. Na plaatsing van het verkeersbord en onderbord door de Infraprovider vervalt het eigendom hiervan aan de gemeente. Indien de Gemeente één parkeerplaats inricht is zij verplicht ook de tweede parkeerplaats in te richten indien het gebruik van de Laadpaal daar aanleiding toe geeft. Indien gewenst kan de Gemeente de inrichting van de Oplaadlocatie aanvullen met een markering. 5.6 Het toegankelijk houden en onderhouden van de Oplaadlocaties zelf. 5.7 Het, binnen de grenzen van haar competentie, verzorgen van toezicht en parkeerbeheer volgens het op de betreffende Oplaadlocatie geldende regime. Daarnaast zal de Gemeente bevorderen dat andere toezichthoudende, beherende en handhavende instanties op een constructieve wijze reageren indien er op een niet correcte wijze gebruik gemaakt wordt van een Oplaadlocatie. 5.8 Het vergoeden van een bijdrage van 250,- exclusief BTW na plaatsing van een Laadpaal. Gemeente en Provincie maken werkafspraken over een periodieke afrekening van deze bijdrage. Artikel 6. Eigendom, overdracht en aansprakelijkheid 6.1 Partijen onderkennen dat de door de Infraprovider gerealiseerde Laadpalen door natrekking mogelijk juridisch eigendom van de Gemeente kunnen worden. Partijen zullen in hun onderlinge rechtsverhoudingen - gedurende de looptijd van deze overeenkomst - de Laadpalen echter beschouwen en behandelen als het eigendom van de Infraprovider. 6.2 Na afloop van deze samenwerkingsovereenkomst draagt de gemeente de Laadpalen direct en om niet over aan de Provincie. Partijen streven na het in stand houden van de Laadpalen en maken nadere afspraken over het vervolg. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. 6.3 De Gemeente verplicht de Provincie om vrijwaring van aansprakelijkheid jegens de gemeente met een maximum van 1 miljoen Euro te regelen in de Concessieovereenkomst met de Infraprovider. 4

18 Artikel 7. Looptijd en beëindiging 7.1 Deze overeenkomst treedt zo nodig met terugwerkende kracht na ondertekening door beide partijen in werking op de datum van de publicatie van de aanbesteding en eindigt na het verstrijken van de Exploitatietermijn van de Concessieovereenkomst, zoals bedoeld in Artikel 1 van deze overeenkomst. De Provincie informeert de Gemeente over de publicatiedatum van de aanbesteding. De overeenkomst eindigt zonder dat een nadere schriftelijke opzegging nodig is. Stilzwijgende verlenging van de overeenkomst is uitgesloten. 7.2 Gemeente en Provincie monitoren en evalueren ten minste eens per twee jaar de onderlinge samenwerking. Artikel 8. Tussentijdse wijzigingen 8.1 Indien de omstandigheden waaronder deze overeenkomst is afgesloten zich zodanig wijzigen, dat in redelijkheid niet van één of van beide partijen gevergd kan worden dat de overeenkomst ongewijzigd in stand blijft, treden partijen met elkaar in overleg om in de geest van de bestaande overeenkomst nadere afspraken te maken. 8.2 Wijzigingen zijn alleen van kracht indien zij schriftelijk zijn overeengekomen. Artikel 9. Geschillen en toepasselijk recht 9.1 Op de overeenkomst is Nederlands recht van toepassing. 9.2 Ieder geschil tussen partijen ter zake van de overeenkomst wordt bij uitsluiting voorgelegd aan de daartoe bevoegde rechter te s-hertogenbosch, tenzij Partijen alsnog een andere vorm van geschillenbeslechting zullen overeenkomen. Aldus overeengekomen en in tweevoud ondertekend te: s-hertogenbosch, d.d , d.d Gemachtigd namens Gemachtigd namens Provincie Noord-Brabant, Gemeente.,.. De heer / mevrouw.. Afdelingshoofd Energie en Innovatie