Werkwoordspelling. Zomercursus Taal. Bijzondere gevallen 1. Bijzondere gevallen 1. De drie strategieën

Transcriptie

1 Werkwoordspelling Eerste les PV tegenwoordige tijd PV verleden tijd Voltooid deelwoord Bijvoeglijk gebruikt Tweede les Je achter de pv Gebiedende wijs Aansporing met u Engelse werkwoorden Zomercursus Taal Werkwoordspelling, deel 2 Begrippen: - Stam - taxikofschip Bijzondere gevallen 1 A. Je achter de pv B. Gebiedende wijs C. Aansporing met u Bijzondere gevallen 1 A. Je/jij achter de pv ik-vorm opmerking: je moet veranderd kunnen worden in jij (je als onderwerp achter de pv) dus niet bij: Wat verwoordt je vader dat knap. Karin vindt je een kwal. Het wordt je op een presenteerblaadje aangereikt. B. Gebiedende wijs zonder onderwerp ik-vorm Werk door! Houd afstand! C. Aansporing met u ik-vorm + t Werkt u door! Houdt u afstand! (u = onderwerp) Maar: Bereid u voor op een lastige toets Schaam u voor uw uitlatingen (u = wederkerend voornaamwoord) De drie strategieën 1. Regels (vorige keer behandeld) 2. Algoritme (stappenplan) 3. Substitutie (vervangen) Pas op: Schaamt u zich voor uw opmerkingen. Bereidt u zich voor op een lange dag. (zich = wederkerend vnw, u = onderwerp) 1

2 Manier 3: substitutie Vervang het woord door een ander werkwoord horen / maken (smurfen) Ik-vorm + t, te/ten + d, de/den Tien oefenitems (zie kopie) Wat (gebeuren) hier toch allemaal? Heb jij ook zo (rennen) om op tijd te zijn? (verspreiden) die folders vandaag nog! We zien dat de geschiedenis zich (herhalen). De (verbreden) weg is nu veilig. We lazen dat hij grote bedragen heeft (verduisteren) Ivo (verwijderen) gisteren de grote bestanden. We (verwachten) gisteren geen visite. De stroper vilde het door hem (doden) konijn. (bereiden) u dat vlees maar! Bijzondere gevallen 2 Werkwoorden van vreemde herkomst Je kunt bij werkwoorden van vreemde herkomst niet afgaan op het woordbeeld: dat staat zo gek : relaxen: ik relax hij relaxt ik heb gerelaxt Je komt relaxed over de douche douchen - ik. de cross crossen - ik. de yell yellen ik. Werkwoorden van Engelse herkomst De stam van een werkwoord van Engelse herkomst schrijven we op dezelfde manier als in het Engels. Die vorm gebruiken we zoals de stam van een inheems werkwoord. Vervolgens gebruiken we de ik-vorm als start van de vervoeging. Engelse werkwoorden Wel pv? Bij Engelse werkwoorden moet je eerst bepalen of de ik-vorm op de Nederlandse wijze geschreven kan worden of dat de Engelse schrijfwijze gehanteerd moet worden. De uitspraak is daarvoor bepalend. De ik-vorm is de start voor verdere vervoeging 2

3 enkelvoud tt ik (stam: v/z f/s) hoor aanvaard vergroot Jij/hij (ik-vorm+t) hoort aanvaardt vergroot Meervoud (hele ww) horen aanvaarden vergroten enkelvoud vt (regelmatige ww) Enkelvoud (ik-vorm+te/de) hoorde aanvaardde vergrootte Meervoud (ik-vorm+ten/den) hoorden aanvaardden vergrootten racen: ik (tt) hij (tt) vt: ik volt dw:.. bowlen: ik (tt) hij (tt) vt: ik.. volt dw:.. Maar..de uitspraak is bepalend voor de schrijfwijze van de ik-vorm. Zet in de juiste rij: skaten, scoren, deleten, crossen, surfen, saven, timen volleyballen volleybal volleybalt volleybalde volleybalden gevolleybald paintballen paintball paintballt paintballde paintballden gepaintballd Alle woorden van Engelse herkomst worden in het Nederlands als regelmatig werkwoord gezien Oefening met Engelse werkwoorden (zie oefenblad) faxen saven barbecueën downloaden skaten crossen scoren timen deleten faxen: ik fax hij faxt (ik-vorm + t) ik faxte wij faxten (ik-vorm + te / de) (ik-vorm + ten / den) ik heb gefaxt (ge + ik-vorm + t / d) saven: save savet (ik-vorm + t) savede (ik-vorm + te / de) saveden (ik-vorm + ten / den) gesaved (ge + ik-vorm + t / d; behalve als er al een t/d achteraan staat in de ik-vorm) barbecueën: barbecue barbecuet barbecuedeb barbecueden gebarbecued 3

4 4 downloaden: download downloadt downloadde downloadde downloadden gedownload skaten: skate skatet skatete skatete skateten geskatet crossen: net als cros crost croste flossen: flos flost floste croste crosten gecrost floste flosten geflost scoren: scoor scoort scoorde scoorde scoorden gescoord timen: time timet timede timede timeden getimed deleten: delete deletet deletete deletete deleteten gedeletet

5 Wat je waarschijnlijk niet in de taaltoets zult zien: verleden tijdsvormen van bridgen golfen briefen leasen (als /britgen/ en als /bridgen/ uitgesproken) (kunnen i.v.m. uitspraak op twee manieren) bridge, bridget, bridgete(n), gebridget bridge, bridget, bridgede(n), gebridged 5