Parate-kennis-toets natuurkunde HAVO5. m V ρ = dichtheid (kg/m 3 ) m = massa (kg) V = volume (m 3 )

Transcriptie

1 . Wat is de standaardeenheid van massa? kilogram (kg). Hoe luidt de formule voor de dichtheid? Geef ook een symboolverklaring. 3. Twee krachten F en F zijn tegengesteld gericht; F = 0 N (naar voren gericht) en F = 35 N (naar achteren gericht). Hoe groot is de resulterende kracht? m ρ = V ρ = dichtheid (kg/m 3 ) V = volume (m 3 ) F r = F F F = 0 35 = 5 N (gericht naar achteren) r 4. Teken een convergerende lichtbundel. 5. Hoe kan de richting van de wrijvingskracht eenvoudig worden aangeduid? 6. Welke waarde heeft de lichtsnelheid in lucht (of vacuüm)? De wrijvingskracht is altijd gericht tegengesteld aan de (mogelijke) bewegingsrichting. c = 3, m/s 7. Reken,5 km om in cm.,5 km =,5 0 5 cm 8. In welke situatie treedt er een virtueel beeld op bij een bolle lens? 9. Hoe luidt de formule voor berekening van de grootte van de zwaartekracht? 0. Bereken,4 + 5 = (beide getallen zijn meetwaarden) De voorwerpsafstand moet dan kleiner zijn dan de brandpuntsafstand. F z = m g F z = zwaartekracht (N) g = valversnelling = 9,8 m/s,4 + 5 = 6 (omdat het hier om een optelling gaat, moet er gekeken worden naar het kleinste aantal significante cijfers achter de komma). Wat is de standaardeenheid van tijd? seconde (s). Welke specifieke eigenschap heeft een eenparige beweging? Een eenparige beweging is een beweging met een constante snelheid. 3. Hoe luidt de derde wet van Newton? Als voorwerp A een kracht uitoefent op voorwerp B, dan zal voorwerp B ook een kracht uitoefenen op voorwerp A. De krachten zijn even groot en tegengesteld gericht. 4. Met welke formule kan de lenssterkte berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. S = f S = lenssterkte (dioptrie) f = brandpuntsafstand (m)

2 5. Als je bijziend bent, zie je dan niet goed ver af of dichtbij? 6. Hoe wordt een voltmeter in een elektrische schakeling opgenomen, in serie of parallel? Bijziendheid betekent dat je niet goed ziet er af. parallel 7. Hoe groot is de lading van een elektron? e=, C 8. Wat is een diode? Een diode is een elektrische component die de stroom slechts in één richting doorlaat. 9. In een logische schakeling zijn bijna altijd sensoren opgenomen. Welke component(en) staan altijd na een sensor en waarom? Na een sensor dient altijd een comparator of een transistor geschakeld te worden. Deze componenten zetten de analoge spanning van de sensor om in een digitale spanning. 0. Wat is de amplitudo van een trilling? De amplitudo is de maximale uitwijking.. Hoe groot is de geluidssnelheid bij een temperatuur van 0 C? v= 343 m/s. Wat is een atoomnummer? Het atoomnummer geeft aan hoeveel protonen er in een atoomkern zitten (en dus ook hoeveel elektronen er rond de kern cirkelen). 3. Hoe is de halveringstijd gedefinieerd? De halveringstijd is de tijd die nodig is om de helft van een radioactieve stof te late vervallen. 4. In welke tabel van Binas zijn de natuurconstanten te vinden (lading van een elektron, valversnelling, getal van Avogadro, enz.)? Tabel 7 5. Wat doet een regelsysteem precies? Een regelsysteem zorgt ervoor dat een bepaalde gewenste waarde (een temperatuur, een lichtsterkte, enz.) voortdurend gehandhaafd blijft. Hiertoe wordt er steeds gemeten en wordt de uitvoer steeds aangepast aan de gemeten waarde. 6. Een NTC is een temperatuurgevoelige weerstand. Wat gebeurt er met de weerstand van een NTC als de temperatuur stijgt? 7. Waarvoor dient de formule: E = P t. Geef hiertoe eerst een symboolverklaring. 8. Heeft een bolle lens een convergerende of divergerende werking? Als de temperatuur van een NTC stijgt, zal de weerstandswaarde van de NTC afnemen (NTC staat voor Negatieve Temperatuur Coëfficiënt). Met behulp van de formule E = P t kan met behulp van een vermogen en een tijd de energie berekend worden. E = energie (J) P = vermogen (W) t = tijd (s) Een bolle lens brengt de lichtstralen naar elkaar toe en heeft dus een convergerende werking.

3 9. Reken 0 km/uur om in m/s. 0 km/uur = 33,3 m/s 30. Wat stelt de richtingscoëfficiënt in een (v,t)-diagram voor? 3. Welke meetonnauwkeurigheid heeft de meetwaarde: l = 4,60 m? De richtingscoëfficiënt in een (v,t)-diagram staat voor de versnelling. De meetwaarde wordt in dit geval bepaald door het derde cijfer achter de komma. De meetonnauwkeurigheid is hier 0,005 m. 3. Welke waarde heeft de valversnelling? g = 9,8 m/s 33. Hoe luidt de formule voor de kinetische energie? Geef ook een symboolverklaring. E k = m v E k = kinetische energie (J) v = snelheid (m/s) 34. Hoe luidt de terugkaatsingswet (reflectiewet)? De terugkaatsingswet zegt dat de hoek van inval gelijk is aan de hoek van terugkaatsing. 35. Hoe luidt de eerste wet van Newton? Als de resulterende kracht op een voorwerp gelijk is aan 0 N, dan staat dat voorwerp stil of het beweegt met een constante snelheid. 36. Reken 6,8 0-7 m om in µm. 6,8 0-7 m = 0,68 µm 37. Met welke formule kan de baansnelheid worden berekend? Geef ook een symboolverklaring. π r v = T v = baansnelheid (m/s) r = straal (m) T = omlooptijd (s) 38. Wat is accommoderen? Accomoderen is het veranderen van de bolling van de ooglens. De sterkte van de lens wordt daardoor anders. 39. Met welke formule kan de arbeid berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. 40. In welke eenheid wordt de grootheid weerstand uitgedrukt? 4. Aan welke voorwaarde moet een elektrische stroomkring zondermeer voldoen? W = F s W = arbeid (J) F = kracht (N) s = verplaatsing (m) De weerstand wordt uitgedrukt in Ohm (Ω). Een elektrische stroomkring moet gesloten zijn. 4. Wat doet een invertor? Een invertor draait een signaal om. Van een hoog signaal wordt een laag signaal gemaakt of andersom. 43. Wat is soortelijke weerstand? De soortelijke weerstand (ρ) geeft iets aan over de mate waarin een stof elektrische stroom geleidt. 3

4 44. Met welke formule kan de trillingstijd van een slinger berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. l T = π g T = trillingstijd (s) l = slingerlengte (m) g = valversnelling = 9,8 m/s 45. Welke eenheid wordt gebruikt voor de geluidssterkte? De eenheid voor geluidssterkte is de decibel (db). 46. Hoe luidt de wet van Ohm? Geef ook een symboolverklaring. 47. Op een bolle lens valt een lichtstraal. De lichtstraal loopt evenwijdig aan de optische as van de lens. In welke richting loopt de lichtstraal na breking in de lens? U = I R U = spanning (V) I = stroomsterkte (A) R = weerstand (Ω) Een lichtstraal die voor de lens evenwijdig aan de optische as loopt, gaat achter de lens door het brandpunt. 48. Wat is de standaardeenheid van temperatuur? De standaardeenheid van temperatuur is de Kelvin (K). 49. Wat stelt het oppervlak onder een (v,t)-diagram voor? Het oppervlak onder een (v,t)-diagram staat voor de verplaatsing. 50. Bereken 7, 4,9 = (beide getallen zijn meetwaarden) 7, 4,9 = 35 (er moet gekeken worden naar het kleinste aantal significante cijfers) 5. Wat is de grenshoek? Bij een overgang van een lichtstraal naar een (optisch) minder dichte stof kan de situatie ontstaan waarbij totale terugkaatsing optreedt. Dit verschijnsel treedt op vanaf een invalshoek die men de grenshoek geldt. Als de invalshoek groter is dan de grenshoek treedt totale reflectie op. Voor de grenshoek g geldt: sin g = n (met n de brekingsindex) 5. Hoe luidt de wet van behoud van energie? De wet van behoud van energie zegt dat de totale hoeveelheid energie in een gesloten systeem voortdurend constant blijft. 53. Welke drie vormen van wrijving zijn er? schuifwrijving (als twee oppervlakken over elkaar schuiven) rolwrijving (bij wielen) luchtweerstand (bij een beweging door de lucht) 54. b De formule voor lineaire vergroting luidt: N =. In v welke eenheid worden de grootheden b en v uitgedrukt? De beeldafstand b en de voorwerpsafstand v kunnen in elke willekeurige afstandseenheid worden uitgedrukt, zolang deze afstanden maar in dezelfde eenheid worden weergegeven. 55. In welke richting staat de normaalkracht altijd gericht? De normaalkracht staat altijd loodrecht op het ondersteunende oppervlak gericht. 4

5 56. Welk vorm van straling (α-, β- of γ-) heeft het grootste doordringende vermogen? γ-straling 57. Wat is resonantie? Resonantie is het verschijnsel waarbij twee trillingsbronnen elkaar beïnvloeden. De ene trillingsbron wordt hiertoe in trilling gebracht, waarbij de andere bron mee gaat trillen. 58. Welke eenheid wordt er gebruikt voor de stralingsdosis? 59. In welke tabel van Binas staat een verzameling natuurkundeformules? 60. Als in een luchtkolom een staande golf ontstaat, zal zich bij een open uiteinde van de kolom dan een knoop of een buik bevinden? De stralingsdosis wordt standaard uitgedrukt in J/kg, maar vaker wordt de eenheid Gray (Gy) gebruikt. Tabel 35 Bij het open uiteinde van een luchtkolom ontstaat altijd een buik. 6. Waaruit bestaat β -straling? Elektronen ( 0 e ) 6. Met welke formule kan het verband worden weergegeven tussen de golflengte, de golfsnelheid en de frequentie? Geef ook een symboolverklaring. v = λ f v = golfsnelheid (m/s) λ = golflengte (m) f = frequentie (Hz) 63. Welke binaire code geeft het decimale getal 00 weer? 00 = Binaire code: Wat is het verschil tussen een meetsysteem en een stuursysteem? Een meetsysteem meet alleen maar. Een stuursysteem stuurt na de meting nog iets aan. 65. Wat is een LDR? LDR staat voor Light Dependant Resistor (lichtafhankelijke weerstand). De weerstandswaarde van een LDR neemt af bij een toenemende lichtsterkte. 66. Met welke formule kan de weerstand van een draad berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. R = ρ l A R = weerstand (Ω) ρ = soortelijke weerstand (Ω m) l = lengte (m) A = doorsnede (m ) 67. Hoeveel Joules aan energie komt overeen met kwh? kwh = 3,6 0 6 J 68. Een kracht staat onder een hoek van 0 met de horizontaal. Bereken de grootte van de x- en y- component van deze kracht. 69. Is voor de overgang naar een (optisch) minder dichte stof de brekingsindex groter of kleiner dan? F x F y ( ) ( ) = F cos 0 = F sin 0 y De brekingsindex voor een overgang naar een (optisch) minder dichte stof is altijd kliener dan. F x 5

6 70. Met welk symbool wordt de grootheid arbeid aangeduid? 7. Welke grootheid is in een serieschakeling overal gelijk, de stroomsterkte of de spanning? W In een serieschakeling is de stroomsterkte op elke plek in de schakeling gelijk. 7. Wat is een spanningsdeler? Een spanningsdeler bestaat uit twee in serie geschakelde weerstanden. De spanning wordt over één van deze twee weerstanden gemeten. Dit is slechts een deel van de bronspanning. 73. Welke referentiespanning heeft een transistor normaal gesproken? 74. Van een oscilloscoop is het volgende bekend: 0, ms/div. Wat betekent dit? 75. Wat is het verschil tussen een transversale golf en een longitudinale golf? Voor een transistor geldt: U ref = 0,70 V Op het oscilloscoopscherm is een raster te herkennen. De horizontale rasterlijnen leggen een tijdas vast, waarin elk hokje (div.) overeen komt met 0, ms. Bij een transversale golf staan de voortplantingsrichting en de uitwijkingsrichting loodrecht op elkaar. Bij een longitudinale golf staan de voortplantingsrichting en de uitwijkingsrichting in dezelfde richting. 76. Waaruit bestaat α-straling? 4 He-4-kernen ( He ) 77. Met hoeveel kg komt één atomaire massa-eenheid (u) overeen? u =, kg 78. Wat is de fase van een trilling? De fase geeft het deel van de trilling aan dat is uitgevoerd. De fase kan berekend worden met de t formule: ϕ =. In deze formule staat ϕ voor de fase, t T voor de tijd (in s) en T voor de trillingstijd (in s). 79. Wat is het verschil tussen een EN-poort en een OFpoort? 80. Met welke formule kan de doorsnede van een draad berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. Bij een EN-poort moeten beide ingangen hoog zijn om een hoog uitgangssignaal te krijgen. Bij een OF-poort hoeft slechts één van beide ingangen hoog te zijn om een hoog uitgangssignaal te krijgen. A = π r = π d 4 A = doorsnede (m ) r = straal (m) d = diameter (m) 8. Met welke formule kan de vervangingsweerstand berekend worden van een parallelschakeling? = R R R R v 3 R v = vervangingsweerstand (Ω) R, R, R 3, enz. = weerstanden in parallelschakeling (Ω) 6

7 8. Hoe is de elektrische stroomsterkte exact gedefinieerd? De hoeveelheid lading die per seconde een bepaald punt in een elektrische schakeling passeert. In formulevorm wordt dit: I =. Q t I = stroomsterkte (A) Q = lading (C) t = tijd (s) 83. Welk symbool wordt gebruikt om een kracht mee aan te duiden? F 84. Reken 70 mm om in m. 70 mm = m 85. Hoe luidt de lensformule? 86. Hoe kan de snelheid bepaald worden uit een (x,t)- diagram? 87. Het elektrische vermogen kan berekend worden met de formule: P = U I. Met welke twee andere formules kan het vermogen ook berekend worden? 88. Als van een sensor de ijkgrafiek bekend is, hoe kan dan de gevoeligheid van de sensor bepaald worden? + = v b f v = voorwerpsafstand (m) b = beeldafstand (m) f = brandpuntsafstand (m) De richtingscoëfficiënt in een (x,t)-diagram geeft de snelheid. Eventueel moet er een raaklijn getekend worden om de richtingscoëfficiënt te bepalen. U P = U I = I R = R P = vermogen (W) U = spanning (V) I = stroomsterkte (A) R = weerstand (Ω) De richtingscoëfficiënt van de ijkgrafiek geeft de gevoeligheid van de sensor weer. 89. Als de frequentie van een trilling 50 Hz bedraagt, hoe groot is dan de trillingstijd? f = T = = = 0, 0 s T f Welk vorm van straling (α-, β- of γ-) heeft het grootste ioniserende vermogen? 9. Hoe luidt de formule van Einstein? Geef ook een symboolverklaring. α-straling E = m c E = energie (J) c = lichtsnelheid = 3, m/s 9. Wat is de eenheid van versnelling? m/s 93. Wat is de definitie van vermogen? Het vermogen is de hoeveelheid energie die per seconde verbruikt wordt / vrijkomt. In formule vorm: E P =. Hierin staat P voor het vermogen (in W), E t voor de energie (in J) en t voor de tijd (in s). 7

8 94. Met welke formule kan de verplaatsing berekend worden voor een eenparig versnelde beweging? Geef ook een symboolverklaring. 95. Hoe kan kort de definitie worden gegeven van rendement? 96. Hoe wordt een lichtstraal, die op het optisch middelpunt van een bolle lens valt, gebroken? 97. Welke grootheid is in een parallelschakeling niet overal gelijk, de stroomsterkte of de spanning? s ( t) = a t + v( 0) t s(t) = verplaatsing (m) a = versnelling (m/s ) t = tijd (s) v(0) = beginsnelheid (m/s) Het rendement is het percentage energie dat nuttig Enut gebruikt wordt. In formulevorm: η = 00%. E Een lichtstraal die op het optisch middelpunt van een lens valt, wordt niet gebroken. De stroomsterkte is in een parallelschakeling niet overal gelijk. De stroom verdeelt zich immers over de verschillende parallel geschakelde takken. in 98. Wat is een sensor? Een sensor is een elektrische schakeling die een bepaalde natuurkundige grootheid (temperatuur, kracht, lichtsterkte, enz.) omzet in een elektrische spanning. 99. In welk punt is de snelheid van een trillend voorwerp maximaal, de evenwichtsstand of een uiterste stand? Als een trillend voorwerp door de evenwichtsstand beweegt, is de snelheid van het voorwerp maximaal. 00. Wat zijn isotopen? Isotopen zijn stoffen met hetzelfde atoomnummer maar met een verschillend massagetal. 0. Welk decimaal getal komt overeen met de binaire code: 0 0 0? 0. Hoe luidt de definitie van activiteit en in welke eenheid wordt activiteit uitgedrukt? 03. Hoe wordt een ampèremeter in een elektrische schakeling opgenomen, in serie of parallel? = 43 (= ) De activiteit is gedefinieerd als het aantal atoomkernen dat vervalt in één seconde. De eenheid die bij activiteit hoort, is de Bequerel (Bq), of atoomkernen/s. Een ampèremeter wordt in serie opgenomen in een elektrische schakeling. 04. Wat is een massagetal? Het massagetal geeft aan hoeveel protonen en neutronen er in een atoomkern zitten. 05. Met welk symbool wordt de grootheid vermogen aangeduid? P 06. Wat is interferentie? Interferentie is het verschijnsel waarbij meerdere trillingsbronnen (geluidsbronnen) een ruimte beïnvloeden. In de ruimte ontstaan dan maxima (versterkt geluid) en minima (verzwakt geluid). 07. Als er een evenwijdige lichtbundel op een bolle lens valt, komt deze lichtbundel achter de lens in één punt samen. Hoe heet dit punt? Brandpunt 8

9 08. Hoe luidt de definitie van stralingsdosis? De stralingsdosis is gedefinieerd als de hoeveelheid energie die per kilogram bestraalde massa geabsorbeerd E wordt. In formulevorm: D =. Hierin is D de m stralingsdosis (in J/kg of Gray (Gy)), E de geabsorbeerde energie (in J) en m de bestraalde massa (in kg). 09. Hoe heet de kracht die optreedt in een touw of koord? Spankracht 0. In welke eenheid wordt de grootheid elektrische lading uitgedrukt?. Welke grootheid wordt voorgesteld door het symbool g?. Treedt er bij de overgang naar een (optisch) dichtere stof breking op naar de normaal toe of van de normaal af? 3. Als in een snaar (met twee vaste uiteinden) drie buiken te zien zijn, van welke toon is er dan sprake (grondtoon, e boventoon, enz.)? Coulomb (C) g = valversnelling = 9,8 m/s Bij een overgang naar een (optisch) dichtere stof treedt er breking op naar de normaal toe. Aan de uiteinde van een snaar ontstaan knopen. Tussen twee knopen ligt altijd een buik. In dit geval zijn er drie buiken en is er dus 3 golflengte in de snaar te herkennen. Er is dan sprake van de tweede boventoon. 4. In welke tabel van Binas is de isotopenlijst te vinden? Tabel De weerstand van een gloeilampje is niet constant. Als de spanning over (of de stroom door) het lampje groter wordt, zal de weerstand dan toenemen of afnemen? 6. Hoe luidt de wet van Snellius? Geef ook een symboolverklaring. 7. Welke specifieke eigenschap heeft een eenparig versnelde beweging? Bij een toenemende spanning (of toenemende stroomsterkte) zal de weerstand van een gloeilampje ook toenemen. De temperatuur van de gloeidraad wordt immers groter. sin i = n sin r i = invalshoek ( ) r = brekingshoek ( ) n = brekingsindex Een eenparig versnelde beweging is een beweging met een constante versnelling. 8. Hoe is exact een golflengte gedefinieerd? De golflengte is de afstand die een golf aflegt in één trillingstijd. 9. Twee krachten F en F staan loodrecht op elkaar (met hetzelfde aangrijpingspunt); F = 40 N en F = 80 N. Hoe groot is de resulterende kracht? F res = F + F F res = res = 89 F N 0. Schets het (v,t)-diagram van een eenparige beweging. Een eenparige beweging is een beweging met een constante snelheid. Zie nevenstaande figuur. v (m/s) t (s) 9

10 . Met hoeveel Joules komt een energie van MeV overeen? MeV =, J. Teken drie parallel geschakelde lampjes. Gebruik standaardsymbolen. 3. Wat is een zwaartepunt? Het zwaartepunt van een voorwerp is het punt waarin de massa van het voorwerp geconcentreerd kan worden gedacht. Het is het aangrijpingspunt van de zwaartekracht. 4. De formule voor de zwaarte-energie luidt: E z = m g h. Welke grootheden worden voorgesteld door de symbolen in de formule en in welke eenheid staan ze standaard uitgedrukt? 5. Met welke formule kan de trillingstijd van een massaveersysteem berekend worden? Geef ook een symboolverklaring. E z = zwaarte-energie (J) g = valversnelling = 9,8 m/s h = hoogte (m) m T = π C T = trillingstijd (s) C = veerconstante (N/m) 6. In welke eenheid wordt de brekingsindex uitgedrukt? De brekingsindex heeft geen eenheid. De brekingsindex is de verhouding van de lichtsnelheden in twee stoffen. 7. Wat is het verschil tussen een analoog en een digitaal signaal? Een analoge spanning is een spanning die ligt tussen 0 V en een bepaalde maximale waarde (vaak is dat 5 V). Een digitale spanning is een spanning van 0 V òf een spanning van 5 V. 8. Chloor-34 is een radioactieve stof die vervalt onder uitzending van β + -straling. Geef de (kern)reactievergelijking van dit verval? Cl 8Ar + 0 e 9. Wat stelt het oppervlak onder een (a,t)-diagram voor? Het oppervlak onder een (a,t)-diagram geeft de snelheidsverandering weer. 30. Hoe luidt de tweede wet van Newton? Geef ook een symboolverklaring. F r = m a F r = resulterende kracht (N) a = versnelling (m/s ) 0