Ingredienten voor Duurzame Grondstofketens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ingredienten voor Duurzame Grondstofketens"

Transcriptie

1 Ingredienten voor Duurzame Grondstofketens Ernst Worrell Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Utrecht NVRD Themadag Verpakkingen en Grondstoffen Nijmegen, 7 november 2011

2 We consumeren grote hoeveelheden materialen

3 CO 2 en Materialen CO 2 Emissions to Atmosphere Cement, lime Ammonia Plastics Anaerobic Digestion Incineration Extraction Materials Production Processing Consumption Waste Management Recycling and reuse Natural resources Waste CO 2 from energy CO 2 from feedstock (fossil fuels, limestone) CO 2 from waste treatment (fossil and biomass)

4 Consumption (kg/1000$ GDP (1996)) Materiaal-intensiteit economie daalt United States Steel Iron Steel Cement Aluminum Copper Clay Ammonia (N) 40.0 Iron 30.0 Cement 20.0 Clay Ammonia (N)

5 App. Consumption (kg/cap)..en stabiliseert per persoon. 800 United States. and material consumption per capita stabilizes. 700 Steel Steel Cement Aluminum 600 Copper Clay Ammonia (N) 500 Iron 400 Iron 300 Cement 200 Clay 100 Ammonia (N) Aluminum

6 maar wereldconsumptie blijft groeien..but global material consumption will grow rapidly, due to growing demand in developing countries and constant demand in industrialized countries

7 1/3/97 5/3/97 9/3/97 1/3/98 5/3/98 9/3/98 1/3/99 5/3/99 9/3/99 1/3/00 5/3/00 9/3/00 1/3/01 5/3/01 9/3/01 1/3/02 5/3/02 9/3/02 1/3/03 5/3/03 9/3/03 1/3/04 5/3/04 9/3/04 1/3/05 5/3/05 9/3/05 1/3/06 5/3/06 9/3/06 1/3/07 5/3/07 9/3/07 1/3/08 5/3/08 9/3/08 1/3/09 5/3/09 Average World Crude ($/bbl)..en prijzen stijgen Olie ( ) IJzererts ( ) Ondanks de zwaarste economische crisis in 50 jaar blijven grondstofprijzen hoog of stijgen zelfs weer

8 Ketenbeheer in opmars Toenemend belang van ketenbeheer: de klanten stellen eisen aan CO 2 footprint Overheden Consumenten Retail: Walmart, Tesco B2C: Unilever, PepsiCo. Beleidsinstrumenten nemen toe: EPR Verpakkingen: convenanten, belastingen Verbod op plastic zakken Ontwikkeling tools voor bepaling footprint

9 Materiaal Efficiency Verbetering Mogelijkheden om materiaal efficiency te verbeteren en CO 2 emissies te reduceren bestaan in de gehele levenscyclus van een materiaal: Preventie Product herontwerp Materiaal substitutie Product hergebruik Materiaal recycling Energy terugwinning E recycling E material E manufacturing E filling E maintenance E collection Resources Material production Packaging making Filling Consumption Waste collection Product design Material substitution Maintenance Product reuse Material recycling E waste processing Waste management Waste Levenscyclus van Verpakkingen

10 Preventie China's Plastic Bag Ban Will Save 37 Million Barrels of Oil China Leapfrogs Other Nations with Simple Message: Bring Your Own Bag China has never been considered an environmental role model. Given a population of 1.3 billion, unprecedented carbon emissions and a slew of recent lead-toy scandals, many would say the country stands as a if not the prime example of environmental failure. Yet, in a bolt from the blue, it looks like the red has embraced green. Yesterday, China s State Council put a nationwide ban on plastic bags. The cabinet has demanded all stores (from major supermarkets to small shops) go plastic bag-free after June 1. According to the Daily Mail, China uses more plastic bags than any other country. China squanders 37 million barrels of crude oil on plastic bag production every year. The nationwide ban will no doubt help correct China s tarnished image, especially before the Beijing Olympic Games. Leaf Rapids San Francisco New York City Austin Bakersfield Boston New Haven Portland Phoenix Annapolis China Kenya Uganda Zanzibar Ireland Italy India Bangladesh

11 MATERIAL ENERGY POSTPONE Preventie: Product Herontwerp Elimination Eliminating components/ elements Quantitative Prevention More optimal packing Resource extension Void space/ material mitigation Reduction Bulk packing Lightweighting Reducing packaging volume Lightweight material Laminating Switch to flexible packaging

12 Type of Changes in Packaging (n = 131) Bron: Sluisveld & Worrell (forthcoming)

13 Changes by Product Category (n = 131)

14 Product Hergebruik

15 CO2 emissie besparing tov 2008 referentie (ktco2/jaar) Recycling Saving Materials studie: Emissiereductie ruim 2 Mt CO 2 /jr Recycling+ Verbranding+ Succesvol huidig beleid Dakafval Beton Hout Drankenkartons PVC PET PS PP PE GFT Koper Aluminium Staal Textiel Glas Papier en karton

16 Verpakkingenbeleid in Nederland - 1 Date Dutch Policy Date European policy 1988 Memorandum Prevention and Reuse of Waste Materials 1985 European Directive (85/339) Packaging Covenant I 1994 Law Environmental Management 1994 European Directive (94/62) 1997 Agreement Packaging and Packaging Waste Packaging Covenant II Packaging Covenant III Decree on Packaging and Paper & board Management Framework Agreement 2008 Packaging Tax

17 Verpakkingenbeleid in Nederland - 2 CV I ( ) CV II ( ) CV III ( ) Decree ( ) Framework ( ) Prevention ktonnes 2063 (1997) 1914 (2000) 2128 (2001) 2676 (2005) - - Recycling Total % 40 (1995) 60 (2000) 65 (2001) 70 (2005) 65 (2006) 65 (2008) 70 (2010) Paper & board % Glass % Metals % Plastics % /55/ (2009) 42 (2012) Wood % Recovery % (2005) 70 (2006) 70 (2008) 75 (2010) Disposal ktonnes (2001) 850 (2005) - -

18 Packaging material consumption (ktonnes) Verpakkingenbeleid Effectief? CV I CV II CV III Decree Upper baseline Lower baseline Dutch packaging data EU packaging data Time (years) Bron: Rouw, 2009

19 Effectitiviteit Verpakkingenbeleid Verpakkingenbeleid was effectief tot 1998/1999 resulterend in een absolute afname van verpakkingsafval Na 2000, veel en frequente veranderingen in beleid (o.a. doelen, doeljaar, definitie baseline) Na 2000 nam de consumptie van verpakkingsmateriaal sneller toe dan de baseline, wat suggereert dat verpakkingenbeleid sinds 2000 geen effect heeft gehad En het huidige akkoord?

20 Het Huidige Akkoord Huidige akkoord: Inconsistent met EU richtlijnen door producthergebruik in feite af te schaffen (door verandering definitie) Zet in op verlaging kwaliteit recyclaat wat een kringloop onmogelijk maakt Zet in op premature afschaffing statiegeld (statiegeld PET is gelijk aan 27% ingezameld plastic door huishoudens!) Noemt geen concrete doelstellingen voor preventie Lost onduidelijkheid over op de markt gebrachte hoeveelheid verpakkingen niet op Zet de onduidelijke definities mbt monitoring en rapportage voort Bevat toezeggingen bedrijfsleven die inconsistent zijn of reeds behaald (o.a. afschaffing gratis plastic draagtassen) Verbiedt alternatieve inzamelsystemen Leidt hoogstwaarschijnlijk tot toename zwerfafval Aanpassingen noodzakelijk, zoals door de VNG commissie aanbevolen

21 Dank voor uw aandacht Ernst Worrell Universiteit Utrecht

VANG Van Afval Naar Grondstof

VANG Van Afval Naar Grondstof Afval is een keuze VANG Van Afval Naar Grondstof Regionaal Symposium Grondstoffen in Afvalland? Dinteloord, 15 april 2015 Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker Koninklijke NVRD Koninklijke NVRD Vereniging

Nadere informatie

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok Constructieve Flexibiliteit Constructief Ontwerper Part Time Universitair Docent Constructief Ontwerpen Department for the Built Environment TU/e Eindhoven University of Technology Rotterdam Mysterieland

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt

Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt Verpakkingen Een inwoner van Europa opent gemiddeld 7 verpakkingen per dag. Dit is gemiddeld 157 kilo verpakkingsafval per persoon per jaar. Wat bijna 40% van het

Nadere informatie

Nieuwe Raamovereenkomst & Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen

Nieuwe Raamovereenkomst & Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen Nieuwe Raamovereenkomst & Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen KVNW Ledenvergadering Den Haag 4 oktober 2012 Cees de Mol van Otterloo Directeur Afvalfonds Verpakkingen Raamovereenkomst Producentenverantwoordelijkheid

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

De beleving van afval e-waste materials Milgro, R dam. Thomas Marinelli Philips Lighting Sustainability / WEEE Management 19 september 2012

De beleving van afval e-waste materials Milgro, R dam. Thomas Marinelli Philips Lighting Sustainability / WEEE Management 19 september 2012 De beleving van afval e-waste materials Milgro, R dam Thomas Marinelli Philips Lighting Sustainability / WEEE Management 19 september 2012 Een sterke diverse industriële groep leidend in health and well-being

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019

Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019 Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019 Programma Workshop Introductie KIDV Uitleg Recyclecheck Presentatie KIDV voorbeelden obv recyclecheck. Deelnemers

Nadere informatie

«DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX

«DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX «DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX Entrepreneur Co founder WasteFreeOceans Honorary President PlasticsRecyclersEurope NVRD MARKTDAG CIRCULAIRE MINI CONTAINERS AVIODOME, LELYSTAD 30 Mei 2017

Nadere informatie

Circular Economy Lab: Lokale. kringloopsluiting

Circular Economy Lab: Lokale. kringloopsluiting Duurzaamheidswinst door ketensamenwerking! Circular Economy Lab: Deze bijeenkomst is de tweede in een serie van vijf debatavonden, welke zijn bedoeld om de circulaire economie in een aantal belangrijke

Nadere informatie

Plastics are forever? Science Café Nijmegen. Gijsbert Tweehuysen Kastoro Consulting mei 2013

Plastics are forever? Science Café Nijmegen. Gijsbert Tweehuysen Kastoro Consulting mei 2013 Plastics are forever? Science Café Nijmegen Gijsbert Tweehuysen Kastoro Consulting mei 2013 Wie staat er voor u? ( 50) Gijsbert Tweehuysen ( 70) TU-Delft, Industrieel Ontwerpen ( 80) DSM packaging expert

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

MDS technologie. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014

MDS technologie. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014 MDS technologie Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, 6 maart 2014 Achtergrond Urban Mining Corp (UMC) Urban Mining Corp is een samenwerking tussen Fondel Urban Mining en de TU Delft De partijen werken al

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

Milieuzorg voor contractors. Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent

Milieuzorg voor contractors. Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent Milieuzorg voor contractors Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent Onze grootste uitdaging Werken aan een duurzame toekomst Wij zijn mede de oorzaak van het milieuprobleem maar wij werken

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een

Nadere informatie

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Eelco Smit Philips Consumer Lifestyle 29 maart 2012 Een sterke diverse industriële groep leading

Nadere informatie

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).

Nadere informatie

Duurzaamheid in Business context

Duurzaamheid in Business context Duurzaamheid in Business context 2 Voorbeelden waarde creatie (B2C & B2B) Maarten ten Houten Sustainability Manager Global Marketing Duurzaamheidsdialoog 5 maart 2014 HEINEKEN - Truly Global Presence >165

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie. Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw

Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie. Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw Staal heeft de cirkel rond : de Circulaire Economie Frank Maatje : Bouwen met Staal Bauke Bonnema: Tata Steel Bouw 1 Uitdagingen Sustainable Development 1950 2.5 billion 2011 7 billion 2050 9 billion World

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie

De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie SuMMa Slotevent - 23 maart 2016 Dr. Maarten Dubois The better the question. The better the answer. The better the world

Nadere informatie

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis

Nadere informatie

WS 8 End of waste - Einde afval Einde verhaal. Glas, afval of grondstof?

WS 8 End of waste - Einde afval Einde verhaal. Glas, afval of grondstof? WS 8 End of waste - Einde afval Einde verhaal Glas, afval of grondstof? 06/04/2011 Nature is beautiful > Inhoud 1. Overzicht van de markt a. Marktevolutie b. Levenscyclus van glas c. Stake holders 2. EOW

Nadere informatie

SESSIE Europees Beleid uur en uur

SESSIE Europees Beleid uur en uur SESSIE Europees Beleid 15.15 uur en 16.15 uur Twitter mee #afval2015 Sessie Europa Sessie voorzitter: Werner Annaert (FEBEM) Sprekers: Unico Van Kooten (Vereniging Afvalbedrijven) Patrick Deprez (Van Gansewinkel)

Nadere informatie

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) 1 Wie ben ik? 2 Enschede plant 150 Acre facility located in the East part of the Netherlands, close to the German border Capacity: PCR:

Nadere informatie

Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia

Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia Water op Mars Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia A diverse, global business Mars objective is to manufacture and distribute food products a manner that promotes

Nadere informatie

Dick Bais GetPact September 2012

Dick Bais GetPact September 2012 Dick Bais Wat is GetPact? GetPact adviseert en begeleid bedrijven bij de ontwikkeling van verpakkingen Merkeigenaren worden verregaand ondersteund in de uitrol van verpakkingen Doel is om de merkeigenaar

Nadere informatie

Kunststoffen: zegen of zorg?

Kunststoffen: zegen of zorg? No Waste into the Oceans Kunststoffen: zegen of zorg? Stuf Kaasenbrood Open Universiteit, 3 november 2012 Kunststoffen: zegen of zorg? Gebruik en Voordelen van kunststoffen Kunststofimago en Probleemthema

Nadere informatie

100% recyclebare verpakkingen; is dat mogelijk? Gemeentelijk grondstoffen congres Door: Karin Lemmen

100% recyclebare verpakkingen; is dat mogelijk? Gemeentelijk grondstoffen congres Door: Karin Lemmen 100% recyclebare verpakkingen; is dat mogelijk? Gemeentelijk grondstoffen congres Door: Karin Lemmen Onderwerpen WE are BEL - Merken BEL GROUP in Nederland Portfolio Leerdammer Wat is belangrijk in onze

Nadere informatie

Circulair met E-Waste

Circulair met E-Waste Circulair met E-Waste Gemakkelijk Elektronica Recyclen Ernest de Weert Sims Metal Management Werelds grootste metaal recycler Beursgenoteerd in Australië 8,7 miljoen ton jaarlijks Wereldwijd beschikbaar

Nadere informatie

kunststofindustrie naar Geert Scheys

kunststofindustrie naar Geert Scheys Transitie van de kunststofindustrie naar duurzame ontwikkeling Geert Scheys FEDERPLAST.BE Producenten van kunststof- en rubberartikelen LEDEN Agoria & Essenscia 236 effectieve leden (producenten) 18 aangesloten

Nadere informatie

Partijen kunnen elkaar over en weer houden aan tijdige uitvoering van de verplichtingen die in dit akkoord zijn neergelegd.

Partijen kunnen elkaar over en weer houden aan tijdige uitvoering van de verplichtingen die in dit akkoord zijn neergelegd. Onderhandelakkoord Akkoord tussen onderhandelaars van het verpakkende bedrijfsleven, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en I&M betreffende invulling op hoofdlijnen van verplichtingen uit het Besluit

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 2/14/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners Van afval naar grondstof Informatieavond voor inwoners Agenda 2 1. Welkom en inleiding (wethouder Jan van t Zand) 2. Presentatie Afvalbeheer (Paul de Bruin, IPR Normag) 3. Vragen en dialoog 4. Afsluiting

Nadere informatie

Materiaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.

Materiaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken. Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat

Nadere informatie

KPMG PROVADA University 7 juni 2018

KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen De uitdaging van morgen is grondstofschaarste Onze huidige focus ligt vaak nog op klimaat verandering

Nadere informatie

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Aim of this presentation Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Energieleveranciers.nl (Energysuppliers.nl) Founded in 2004

Nadere informatie

MVO data 2019 / CSR data 2019

MVO data 2019 / CSR data 2019 Ziekteverzuim / Sickness leave 3,5 2,95 3,31 3,5 3,36 4,8 4,2 5,36 7,94 Meldingsfrequentie / Frequency,66,69,68,7,62,7,6,7,81 6,47,89 Ziekteverzuim / Sickness leave [%] Meldingsfrequentie / Frequency 1,

Nadere informatie

Laminaat-folie-verpakkingen

Laminaat-folie-verpakkingen Laminaat-folie-verpakkingen In circulaire materiaalstromen 26 maart 19, KIDV, U. Thoden van Velzen & K. Molenveld Omvang ~3-4% (~15 kton) van de kunststofverpakkingen in NL, 2017 Cruciaal voor distributie

Nadere informatie

BBK/Door Vriendschap Sterker. Amsterdam, 2014

BBK/Door Vriendschap Sterker. Amsterdam, 2014 Amsterdam, 2014 Verpakkingen: wrap it up! Veronique Swinkels 30 september 2014 Wij zetten onderwerpen op de kaart Wij dagen consumenten en producenten uit Wij bouwen sterke merken Sterke merken groeien

Nadere informatie

DUURZAME ENERGIE UIT BIOMASSA: kansen, knelpunten & dilemma s

DUURZAME ENERGIE UIT BIOMASSA: kansen, knelpunten & dilemma s Copernicus Institute of Sustainable Development DUURZAME ENERGIE UIT BIOMASSA: kansen, knelpunten & dilemma s Prof. Dr. Martin Junginger Provincie Utrecht, 20.2.2018 Vier onderwerpen 1. Inzet van biomassa

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Renew Reduce Reuse Recycle Recover. Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans?

Renew Reduce Reuse Recycle Recover. Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans? Renew Reduce Reuse Recycle Recover Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans? Aafko Schanssema NVGP, 14 april 2015 Even iets over NRK Verpakkingen Onze leden Producenten en importeurs/handelaren

Nadere informatie

Ketenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam"

Ketenanalyse Afval in project Nobelweg te Amsterdam Ketenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 4.A.1_2 Ketenanalyse afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 1/16 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1. Wat is een ketenanalyse 3 1.2. Activiteiten Van

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Design for Recycling is zelden one size fits all. Niels van Marle Brussel, 3 oktober 2018

Design for Recycling is zelden one size fits all. Niels van Marle Brussel, 3 oktober 2018 Design for Recycling is zelden one size fits all Niels van Marle Brussel, 3 oktober 2018 Design voor Recycling, is zelden one size fits all De onderwerpen: Waarom ook alweer duurzaam verpakken? Welke basisprincipes

Nadere informatie

Actuele milieu-, klimaat- en energiedossiers

Actuele milieu-, klimaat- en energiedossiers Actuele milieu-, klimaat- en energiedossiers 18 januari 2018 Vleva en Minaraad Marjan Decroos attaché Milieu Jan Haers attaché Energie Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering bij de EU Bulgaars Voorzitterschap

Nadere informatie

Circulaire Economie. VNO-NCW / MVO Nederland

Circulaire Economie. VNO-NCW / MVO Nederland Circulaire Economie VNO-NCW / MVO Nederland 24-05-2017 Betekent groeiend verbruik - Elektriciteitsconsumptie +70% by 2040 - Zeer sterk wisselende prijzen voor grondstoffen- bijv fosfaatpiek in 2008-800%

Nadere informatie

Is systeemgericht toezicht voor een bedrijf van belang? Presentatie BZW Masterclass Veiligheid. Moerdijk, 30 Juni 2011

Is systeemgericht toezicht voor een bedrijf van belang? Presentatie BZW Masterclass Veiligheid. Moerdijk, 30 Juni 2011 Is systeemgericht toezicht voor een bedrijf van belang? Presentatie BZW Masterclass Veiligheid Moerdijk, 30 Juni 2011 Annemarie van der Rest Manager Health, Safety and Environmental Affairs Shell Nederland

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

LCKVA bijeenkomst kunststof verpakkingen in het nieuws Insteek HVC m.b.t. bron- vs. nascheiding

LCKVA bijeenkomst kunststof verpakkingen in het nieuws Insteek HVC m.b.t. bron- vs. nascheiding LCKVA bijeenkomst kunststof verpakkingen in het nieuws Insteek HVC m.b.t. bron- vs. nascheiding Hendrik van de Vijver Utrecht, 7 maart 2018 De markt van kunststoffen blijft hard groeien de komende jaren

Nadere informatie

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de

Nadere informatie

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural

Nadere informatie

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein De kansen voor de - met oog op recycling - The Limits to growth Verscheen in 1972 Uitgangspunt: Één wereld Overshoot Exponentiële groei Actie (o.a.): Systeemveranderingen Resource efficiency Recycle Vervangen/Substitutie

Nadere informatie

Produceren in China Goed voor de carbon footprint? Arnold de Vries Robbé

Produceren in China Goed voor de carbon footprint? Arnold de Vries Robbé Produceren in China Goed voor de carbon footprint? Arnold de Vries Robbé Project Analyse & Consultancy PAC How to present to Millennials? Opbouw presentatie Splits de vraag: 1) Staal productie in China

Nadere informatie

Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen

Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen 1 Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen Carbon footprint Europese doelstelling omzetten naar praktijk. Welke strategie

Nadere informatie

Programma Circulaire Economie RKI NRK, december 2018

Programma Circulaire Economie RKI NRK, december 2018 Programma Circulaire Economie RKI, december 2018 Het sluiten van kringloop Aanpak programma /PEN Stuurgroep CE e acties/projecten Door (groepen) bedrijven Consumentenproducten acties/projecten door bedrijven

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

Optimaal presteren op people, planet en profit dmv waterhergebruik en kwaliteitsmanagement TNO Waterbehandeling, René Jurgens (rene.jurgens@tno.

Optimaal presteren op people, planet en profit dmv waterhergebruik en kwaliteitsmanagement TNO Waterbehandeling, René Jurgens (rene.jurgens@tno. Optimaal presteren op people, planet en profit dmv waterhergebruik en kwaliteitsmanagement TNO Waterbehandeling, René Jurgens (rene.jurgens@tno.nl) Bron: www.ecodrive.eu/nl TNO Waterbehandeling Ontwikkeling

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar

Nadere informatie

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018 Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak 3 mei 2018 Wat is er gaande rond plastics? EU: Circulaire economie met wetgevend pakket EU: Plastics Strategy BE: Uitbreiding

Nadere informatie

VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND. 3 december 2015

VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND. 3 december 2015 VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND 3 december 2015 WIE BEN IK? R&D Vlaardingen: India: Nederland: WAAR WERK IK? UNILEVER IS EEN WERELDWIJD OPEREREND BEDRIJF

Nadere informatie

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 Blik op de toekomst John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 18/05/2017 2 Bron: ETC, draft report product circularity, 2017 Waste management indicators 3 Material circularity indicator Ontwikkeld

Nadere informatie

20 jaar kunststoffen in vogelvlucht

20 jaar kunststoffen in vogelvlucht 20 jaar kunststoffen in vogelvlucht Even voorstellen Joop Onnekink Senior Consultant Mark-Olof Dirksen Projectleider Materials, Finishing & Processing Inhoud lezing 20 jaar kunststoffen in vogelvlucht

Nadere informatie

Kunststofvervuiling is één van de grootste milieu problemen die nu veel aandacht krijgt van politiek, media en consumenten

Kunststofvervuiling is één van de grootste milieu problemen die nu veel aandacht krijgt van politiek, media en consumenten Kunststofvervuiling is één van de grootste milieu problemen die nu veel aandacht krijgt van politiek, media en consumenten Nieuwe richtlijn vanuit de Europese Commissie Uitgangspunt is om maatregelen te

Nadere informatie

Studium Generale Duurzame voeding. Duurzaamheid & Groei. Nils van Dam Algemeen Directeur Unilever Belgium 6 maart 2012

Studium Generale Duurzame voeding. Duurzaamheid & Groei. Nils van Dam Algemeen Directeur Unilever Belgium 6 maart 2012 Studium Generale Duurzame voeding Duurzaamheid & Groei Nils van Dam Algemeen Directeur Unilever Belgium 6 maart 2012 Career highlights Education 1980 Commercial Engineer - University of Antwerp 2011 Non-executive

Nadere informatie

{gallery}product2{/gallery} Wat zijn de voordelen van het verwarmen met houtbriketten?

{gallery}product2{/gallery} Wat zijn de voordelen van het verwarmen met houtbriketten? {gallery}product2{/gallery} Houtbriketten zijn gemaakt van droog, houtbriketten onbehandeld houtafval vorm zoals zijn zaagsel geperst en snippers met een restv uit d Bioenex OÜ biedt uitstekende kwaliteit

Nadere informatie

Actuele Europese Milieudossiers

Actuele Europese Milieudossiers Actuele Europese Milieudossiers 17 januari 2019 Infosessie Minaraad-VLEVA Rik De Baere (ism. Marjan Decroos) Adviseur Europees Beleid DEPARTEMENT OMGEVING Afdeling Strategie, Internationaal beleid en Dierenwelzijn

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

(VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS

(VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS . (VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS DOET ROTTERDAM HET GOED GENOEG? - - Robbert van Duin Groene Conferentie RMC 17 December 2014 kg huishoudelijk afval per inwoner 1. Hoeveelheid afval per inwoner per jaar

Nadere informatie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015 AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. Afvalmanagement Ladder van

Nadere informatie

Hoe zit het met de Duurzaamheid van Producten?

Hoe zit het met de Duurzaamheid van Producten? Hoe zit het met de Duurzaamheid van roducten? Het model van de Ecokosten / Waarde Verhouding (Eco-costs / Value Ratio = EVR) en eco-efficiente waardecreatie dr. ir. Joost G. Vogtländer Technische Universiteit

Nadere informatie

D OE P E L S T R I J K E RS

D OE P E L S T R I J K E RS D OE P E L S T R I J K E RS RECYCLINGSYMPOSIUM 04 NOVEMBER 2015 RESOURCE EFFICIENT DESIGN RESOURCE EFFICIENT DESIGN HERBESTEMING SLEM DESIGN FOR REUSE AND RECOVERY DOEPEL STRIJKERS DESIGN FOR RESOURCE

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Cursus FDG. deel 4; Werkgelegenheid, inkomens- en investeringsbeleid

Cursus FDG. deel 4; Werkgelegenheid, inkomens- en investeringsbeleid Cursus FDG deel 4; Werkgelegenheid, inkomens- en investeringsbeleid 1. Achtergronden, arbeidsproductiviteit als verslavingszorg 2. Anders produceren is materie-arm produceren 3. Uitstapje naar creatieve

Nadere informatie

Pricelist Weltevree Collection Prijslijst Weltevree Collectie

Pricelist Weltevree Collection Prijslijst Weltevree Collectie list Weltevree Collection lijst Weltevree Collectie Stonestove by Dick van Hoff Wheelbench by Rogier Martens Axechair by Floris Schoonderbeek Elementstair by Floris Schoonderbeek Tilestove small by Dick

Nadere informatie

Verpakking en voedselverspilling

Verpakking en voedselverspilling Verpakking en voedselverspilling Presentatie NVVL Hester Klein Lankhorst, directeur In deze presentatie Een korte introductie: Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Welke kennis vraagt optimaliseren

Nadere informatie

VERKENNING van de BioBased Economy

VERKENNING van de BioBased Economy VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!

Nadere informatie

WORKSHOP CIRCLE SCAN. Door Wouter-Jan Schouten

WORKSHOP CIRCLE SCAN. Door Wouter-Jan Schouten WORKSHOP CIRCLE SCAN Door Wouter-Jan Schouten WOUTER-JAN SCHOUTEN Doctoraal Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit 21 jaar bij the Boston Consulting Group - Partner & Managing Director - Leider van NL Consumer

Nadere informatie

Milieu Impact van Composieten

Milieu Impact van Composieten Milieu Impact van Composieten Ben Drogt BiinC Ben Drogt,BiinC Aerospace Engineer sinds 1987 23 jaar bijdsm in verschillende R&D and Business posities Sinds 2006 focus op composieten, innovatie en duurzaamheid

Nadere informatie

New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie. Femke Groothuis The Ex tax Project

New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie. Femke Groothuis The Ex tax Project New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie Femke Groothuis The Ex tax Project www.ex-tax.com Belastingen op arbeid hoog: personeel mensenwerk minimaliseren containers Natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

OPLEIDING DURZAAM GEBOUW

OPLEIDING DURZAAM GEBOUW OPLEIDING DURZAAM GEBOUW DUURZAME MATERIALEN: HOE KIEZEN? LENTE 2018 Duurzaam materiaalgebruik: problematiek en uitdagingen Liesbet TEMMERMAN CERAA asbl Doelstellingen van de presentatie Stilstaan bij

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

150 years. BASF: We create chemistry

150 years. BASF: We create chemistry BASF: We create chemistry Chemistry powers Sustainability NRK Nieuwjaarsbijeenkomst 2016 14 januari 2016, BASF De Meern Charles van der Horst BASF Nederland B.V. Our understanding is derived from megatrends

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Afvalbeheersbijdrage verpakkingen

Informatiebijeenkomst Afvalbeheersbijdrage verpakkingen Informatiebijeenkomst Afvalbeheersbijdrage verpakkingen 09-03-2017 Utrecht,.2017 VSG Ontwikkeling in de tijd 3 VSG Wie we zijn Leidende speler in de circulaire economie. Van afval naar grondstof: dmv heterogene

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016 Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december 2016 1 Inhoudsopgave 1 3 12 19 Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2 Denktank

Nadere informatie

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech?

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? AgriFoodTech Platform Congres Toine Timmermans, 14 December 2016 Voedselverspilling: probleem of indicator? We moeten in de toekomst meer mensen

Nadere informatie