Kindergemeenteraad Leerlingenboek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek"

Transcriptie

1 Kindergemeenteraad 2016 Leerlingenboek

2 Inhoudsopgave 3 Voorwoord van de Burgemeester 4 Les 1: Democratie 6 Les 2: Politiek in Nederland 8 Les 3: Politieke Partijen 10 Les 4: De Gemeente 12 Les 5: Politiek in Wijchen 14 Les 6: Kinderraadslid, iets voor jou? 16 Les 7: Jullie voorstel voor Wijchen 2 Kindergemeenteraad

3 Voorwoord van de Burgemeester Jongens en meisjes, Politiek gaat over ons allemaal. We leven allemaal samen en moeten dus ook samen problemen oplossen en afspraken maken. Mensen zijn het misschien niet altijd met elkaar eens, maar door er met elkaar over te praten proberen we er toch altijd uit te komen. Het is ook helemaal niet iets voor alleen volwassenen, want politiek is ook voor jou belangrijk. De politiek heeft invloed op hoe jij naar school gaat, waar jij kunt spelen, en zorgt voor veiligheid in het verkeer. Allemaal zaken waar jij elke dag mee te maken hebt. De komende tijd leren jullie op school over politiek in Nederland en in de gemeente Wijchen en uiteindelijk worden jullie ook zelf politiek actief. Samen met andere kinderen uit heel Wijchen gaan jullie namelijk een Kindergemeenteraad vormen. Hiervoor mogen jullie zelf verkiezingen houden en daarna een voorstel bedenken voor kinderen in Wijchen. Ik wens jullie heel veel succes en plezier met deze lessen en met jullie voorstel voor de Kindergemeenteraad. Maak er samen iets moois van! Burgemeester Hans Verheijen Kindergemeenteraad 3

4 Les 1: Democratie Voordat jullie in de klas aan de slag gaan met de Kindergemeenteraad krijgen jullie eerst enkele lessen over democratie en politiek. Het doel is dat jullie weten hoe democratie in Nederland werkt en dat één van jullie ideeën (voorstellen) via de Kindergemeenteraad gerealiseerd kan worden. In deze lessen leer je wat een democratie precies is en hoe Nederland en Wijchen bestuurd worden. Het kan zijn dat je sommige dingen al eerder hebt gehoord in andere lessen op school. De Koning In Nederland hebben we een Koning. Hij staat aan het hoofd van de regering en hij vertegenwoordigt Nederland in het buitenland. De Koning is dus heel belangrijk, maar dat betekent niet dat de Koning alles mag doen wat hij wil. Alle wetten die de regering voorstelt, moeten worden goedgekeurd door een volksvertegenwoordiging, die gekozen wordt door alle mensen van Nederland. Dit staat in de grondwet, de belangrijkste wet van Nederland. Democratie Een democratie is een land waar de mensen zelf mogen beslissen wie er regeert en hoe er wordt geregeerd. Omdat we niet allemaal kunnen regeren, kiezen we mensen die namens ons gaan regeren. De mensen die wij kiezen vormen de volksvertegenwoordiging. Die doet precies wat het woord al zegt: het volk vertegenwoordigen. Als een land democratisch is, luistert de regering naar wat de mensen willen. Natuurlijk kan niet iedereen zijn zin krijgen, maar wel mag iedereen zijn mening geven. Het tegenovergestelde van een democratie is een dictatuur. Daar regeert een dictator, die niet naar de mensen luistert en mag doen wat hij zelf wil. Vroeger hadden veel landen een dictator, maar tegenwoordig zijn steeds meer landen een democratie. Volksvertegenwoordiging Nederland kent verschillende volksvertegenwoordigingen. Voor het hele land kennen we de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Voordat een wet kan worden ingevoerd moet deze eerst worden goedgekeurd door allebei de Kamers. Een wet is goedgekeurd als een meerderheid het eens is met het voorstel. In les 2 ga je meer leren over de Eerste Kamer en Tweede Kamer. Ook elke provincie en elke gemeente hebben een eigen volksvertegenwoordiging waarin de mensen vertegenwoordigd zijn. Bij een provincie heet de volksvertegenwoordiging de Provinciale Staten. Bij een gemeente heet dit de gemeenteraad. In les 5 ga je meer leren over de gemeenteraad. 4 Kindergemeenteraad

5 Binnenkort gaan jullie zelf een kindergemeenteraad vormen samen met andere groepen 7 uit de gemeente Wijchen. Leden van de Kindergemeenteraad kunnen namens de leerlingen uit de groepen 7 ideeën (voorstellen) inbrengen. Deze worden dan besproken in de vergaderingen van de Kindergemeenteraad. De nieuwste volksvertegenwoordiging die we kennen, is het Europees Parlement. Deze vertegenwoordigt de mensen van alle landen in Europa en bestaat dus ook uit mensen van al die landen. Deze volksvertegenwoordiging is opgericht omdat landen in Europa steeds vaker samenwerken in de Europese Unie. Vragen 1 Wie is de Koning van Nederland? 2 - Wat is een democratie? 3 Welke vijf volksvertegenwoordigingen ken je nu?,,,, 4 - Ken je een dictator? 5 Vind jij het goed dat Nederland een democratie is? Waarom vind je dat? Kindergemeenteraad 5

6 Les 2: Politiek in Nederland Voor het hele land bestaat de volksvertegenwoordiging uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Zij beslissen over voorstellen die worden ingediend door de regering. De beide Kamers en de regering vergaderen in Den Haag. In deze les wordt uitgelegd wat zij allemaal doen. De Regering De regering is het dagelijks bestuur van ons land. Het bestaat uit de Koning samen met de ministers. Het is hun taak om het land zo goed en zo eerlijk mogelijk te regeren. De koning is het hoofd van de regering maar vergadert zelf nooit mee. Doordat hij nooit zijn eigen mening geeft, blijft hij onpartijdig. De ministers worden elke vier jaar opnieuw benoemd na de verkiezingen van de Tweede Kamer. Zij moeten dan wel gesteund worden door een meerderheid in de volksvertegenwoordiging. De belangrijkste minister is de minister-president, ook wel premier genoemd. Omdat de Koning niet mee vergadert, is de minister-president de voorzitter van de regering. Toen de huidige regering begon, was Koningin Beatrix nog de Koningin. Wanneer de regering een nieuwe wet wil invoeren, stuurt zij deze eerst naar de Tweede Kamer. De Tweede Kamer De Tweede Kamer is de belangrijkste volksvertegenwoordiging. Zij bestaat uit 150 leden en wordt door de mensen in Nederland gekozen. Zij praten met elkaar en met de ministers over de wetten en wetsvoorstellen. Zij hebben het recht om de ministers vragen te stellen, zelf voorstellen voor nieuwe wetten te doen en het recht om wetsvoorstellen van de regering te veranderen. Ook kunnen Kamerleden een motie indienen. Een motie is een vraag aan de regering om iets te doen of om iets juist niet te doen. Om tot een goed oordeel over een wetsvoorstel te komen, lezen zij rapporten, verslagen, kranten, en vele brieven. Voorafgaand aan de behandeling van een wetsvoorstel worden soms honderden brieven aan de leden gestuurd door burgers. Als een meerderheid van de kamerleden het eens is met een voorstel wordt het voorstel aangenomen. Het wordt dan naar de Eerste Kamer gestuurd. 6 Kindergemeenteraad

7 De Eerste Kamer Eerste Kamer telt 75 leden, maar wordt niet direct door ons gekozen. Zij worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten. We spreken dan van een indirecte verkiezing, want wij kiezen wel de leden van de Provinciale Staten en hebben dus indirect invloed op wie er in de Eerste Kamer worden gekozen. De belangrijkste taak van Eerste Kamerleden is het beoordelen van wetsvoorstellen die door de Tweede Kamer gekomen zijn. Het kan gebeuren dat de Tweede Kamer iets vergeten is, dus werkt de Eerste Kamer als een plek waar wetten nog eens extra gecontroleerd worden. Wanneer ook de Eerste Kamer instemt met het wetsvoorstel gaat het naar de Koning, die er zijn handtekening onder zet. Dan wordt het wetsvoorstel echt een wet. Vragen 1 - Wie vormen de Nederlandse regering? 2 - Wie is nu de minister-president van Nederland? 3 - Uit hoeveel leden bestaat de Tweede Kamer? 4 Voor welke Kamer mogen Nederlanders zelf stemmen: de Eerste Kamer of de Tweede Kamer? 5 Stel, de regering wil een wet invoeren. Schrijf op hoe in de landelijke politiek een voorstel als wet kan worden aangenomen. Kindergemeenteraad 7

8 Les 3: Politieke Partijen Verkiezingen Elke vier jaar worden de mensen in de volksvertegenwoordiging opnieuw gekozen. Dit geldt voor de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, de Provinciale Staten en de Gemeenteraad. Iedereen die 18 jaar of ouder is, mag gaan stemmen. Je mag je ook verkiesbaar stellen, maar dan moet je je wel eerst aansluiten bij een politieke partij of zelf een politieke partij oprichten. Politieke Partij Een politieke partij is een groep mensen die ongeveer hetzelfde denkt over het besturen van het land, de provincie of een gemeente. Mensen die dezelfde mening over politiek hebben, kunnen een politieke partij oprichten. Samen staan ze sterker dan alleen. Op die manier proberen ze hun ideeën uit te voeren. De ideeën van een partij kun je vinden in hun partijprogramma. Als meerdere mensen uit een politieke partij gekozen worden, vormen zij samen een zogenaamde fractie. Een voorbeeld: als mensen die samen lid zijn van de politieke partij VVD gekozen worden, vormen zij samen de VVD-fractie. Mensen die samen lid zijn van de PvdA en gekozen worden, vormen de PvdA-fractie. Fracties kunnen klein zijn met maar soms maar 1 of 2 leden, maar soms ook zo groot als 40 leden. Deze partijen hebben nu in de Eerste Kamer en de Tweede Kamer een fractie: 8 Kindergemeenteraad

9 Campagne Campagne is een ander woord voor verkiezingsstrijd. De politieke partijen willen graag zoveel mogelijk stemmen krijgen. Daarom gaan ze reclame maken voor zichzelf. Ze gaan extra goed uitleggen wat de partij wil en ze vertellen ook hoe goed ze hun best gaan doen. Ze hangen veel posters op, laten folders rondbrengen, komen op televisie. Kortom, ze proberen op een goede manier de aandacht te krijgen. Rechts zie je een foto van de campagne voor de gemeenteraad in Wijchen in Vragen 1 - Om de hoeveel jaar zijn er meestal verkiezingen? 2 - Hoe oud moet je zijn om te mogen stemmen? 3 - Wat is een politieke partij? 4 - Noem 5 politieke partijen,,,, 5 Vind jij dat kinderen ook zouden moeten mogen stemmen? En waarom vind je dat? Kindergemeenteraad 9

10 Les 4: De Gemeente Wat doet de gemeente? Elke gemeente in Nederland moet bepaalde dingen regelen. Dat heeft de regering bepaald. De manier waarop ze dat regelen mogen ze zelf weten. Dat verschilt per gemeente. Een gemeente is onder andere verantwoordelijk voor de volgende zaken: Uitgeven van paspoorten en rijbewijzen Ophalen van afval Aanleggen van wegen en parkeerplaatsen Onderhouden van speelplaatsen en parkjes Regelen waar gebouwd mag worden en wat er gebouwd mag worden Verenigingen en sportclubs steunen (bijvoorbeeld met subsidie: geld) Mensen met weinig geld helpen Een rolstoel of rollator regelen voor mensen die moeilijk kunnen lopen Grote en kleine gemeenten Gemeenten kunnen groot of klein zijn. Een grote gemeente is bijvoorbeeld de gemeente Nijmegen. Die gemeente bestaat uit één grote stad en heeft inwoners. Zoals je weet, staat jouw school in de gemeente Wijchen. In de gemeente Wijchen wonen ongeveer mensen. Dat is niet heel klein, maar ook niet heel groot. 10 Kindergemeenteraad

11 Gemeente Wijchen De gemeente Wijchen bestaat uit verschillende dorpen en wijken. Het grootste dorp heet ook Wijchen, en bestaat uit verschillende wijken. Bijvoorbeeld Woezik, en Kerkeveld. Om het dorp Wijchen liggen nog vele andere dorpen: Bergharen, Batenburg, Hernen, Leur, Niftrik, Balgoy en Alverna. De gemeente Wijchen is dus veel groter dan alleen het dorp Wijchen. Vragen voor jezelf 1 In welk dorp of welke wijk woon jij? 2 - Kijk op de website van de gemeente Wijchen: Noem 3 dingen die je bij de gemeente kunt regelen.,, 3 - Wat vind jij mooi aan je eigen dorp of wijk? 4 - Wat zou jij willen verbeteren aan je eigen dorp of wijk? 5 Kun je een verbetering bedenken waar alle kinderen in Wijchen iets aan hebben? Kindergemeenteraad 11

12 Les 5: Politiek in Wijchen Burgemeester en Wethouders Elke gemeente heeft een soort regering. Deze bestaat uit de burgemeester en een aantal wethouders. Samen noemen wij deze het College van Burgemeester en Wethouders, ofwel College van B&W. Het College van B&W bedenkt voorstellen voor Wijchen, en de gemeenteraad moet hier dan een beslissing over nemen. De wethouders worden na elke verkiezing gekozen door de gemeenteraad. Zij maken dan samen plannen voor de komende jaren. Ze spreken af wie zich met welk onderwerp bezig houdt, en gaan die plannen dan uitvoeren. Daarbij krijgen ze hulp van ambtenaren. Dat zijn mensen die werken voor de gemeente. Sommigen werken op het gemeentehuis en sommigen werken buiten om bijvoorbeeld wegen en parken bij te houden. De burgemeester is de belangrijkste vertegenwoordiger van de gemeente. Hij is voorzitter van zowel het College van B&W én van de gemeenteraad. Doordat hij niet door verkiezingen gekozen wordt, is hij onafhankelijk van de politieke partijen. De gemeenteraad De gemeenteraad neemt besluiten over het bestuur van de gemeente en komt elke 6 weken bij elkaar om hierover te vergaderen. Ze praten onder andere over de bouw van nieuwe huizen, de aanleg van parken en speelplekken, het ophalen van afval en de gemeentebelasting. De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad. Maar hij mag zelf niet mee stemmen. In de gemeenteraad van Wijchen zitten 27 gemeenteraadsleden. Samen vormen zij 7 verschillende politieke partijen, die elk een andere mening hebben over het bestuur van Wijchen. Er zijn in Wijchen 4 landelijke politieke partijen en 3 lokale politieke partijen. Landelijke partijen vind je in het hele land onder dezelfde naam, terwijl lokale partijen alleen in een gemeente bestaan. Gemeenteraadsleden en wethouders vergaderen niet alleen met elkaar, maar praten ook met inwoners van Wijchen. Ze gaan op bezoek naar verenigingen en activiteiten om te horen en zien wat er gebeurt in Wijchen. Dit is heel belangrijk in onze democratie. 12 Kindergemeenteraad

13 De gemeenteraad wordt elke 4 jaar opnieuw gekozen. De laatste verkiezingen zijn gehouden op 19 maart Hieronder zie je een foto van alle gemeenteraadsleden. Vragen 1 Hoe heet de burgemeester van Wijchen? 2 - Welke politieke partijen in Wijchen zijn ook landelijke partijen en welke zijn alleen lokale partijen. Zet per partij een kruisje op de juiste plaats. CDA Wijchen D66 Wijchen Kernachtig Wijchen Lokale Dorpspartijen PvdA Wijchen Sociaal Wijchen VVD Wijchen Landelijke partij Lokale partij 3 Je hebt in hoofdstuk 2 geleerd hoe de landelijke politiek een beslissing kan nemen. Kun je nu ook uitleggen hoe een beslissing in de gemeente genomen wordt? 4 Binnenkort komt een gemeenteraadslid op school om te vertellen over de gemeenteraad. Bedenk nu alvast een vraag die je aan het gemeenteraadslid zou kunnen stellen. Kindergemeenteraad 13

14 Les 6: Kinderraadslid, iets voor jou? In januari gaat er weer een Wijchense Kindergemeenteraad van start. Hiervoor mag elke basisschool in Wijchen één of twee leerlingen uitkiezen als Kindergemeenteraadslid. Ook mag elke school een voorstel indienen. De Kindergemeenteraad kiest uiteindelijk welk voorstel wordt uitgevoerd. Om Kinderraadslid te worden, moet je je eerst kandidaat stellen. Daarom moet je goed nadenken of jij dit leuk zou vinden om te doen. Voor een gemeenteraadslid is het namelijk erg belangrijk om ideeën te hebben voor je gemeente. Wat moet je doen als kinderraadslid? Als je Kinderraadslid wordt, vertegenwoordig jij je school in de Kindergemeenteraad. Je vergadert dan met andere kinderen uit Wijchen op vier woensdagmiddagen na de kerstvakantie. Er wordt verwacht dat je hier iedere keer bij bent, en dat je hier ook het voorstel presenteert dat door jullie samen bedacht wordt. Op deze dagen komt de Kindergemeenteraad bij elkaar: Woensdag 13 januari 2016, 14:30 uur 16:30 uur De installatie van de Kindergemeenteraad. Alle kinderen leggen de eed of belofte af, leren over vergaderregels, en stellen zich vervolgens allemaal kort voor. Woensdag 27 januari 2016, 14:30 uur 16:30 uur Voorstellen worden gepresenteerd. Je mag elkaar vragen stellen. Woensdag 17 februari 2016, 14:30 uur 16:30 uur Meer voorstellen worden gepresenteerd. Je mag ook nu elkaar weer vragen stellen. Woensdag 2 maart 2016, 14:30 uur 16:30 uur Jullie gaan in discussie over elkaars voorstellen. Daarna gaan jullie stemmen over de voorstellen en nemen jullie een beslissing. Kinderraadslid zijn is heel leuk, maar je hebt ook een belangrijke taak. Als je door je klasgenootjes gekozen wordt, moet je wel regelmatig laten weten wat jij doet in de Kindergemeenteraad. Dat doen echte gemeenteraadsleden ook. Zij vertellen aan degenen die hen gekozen hebben wat zij gedaan hebben en kunnen dan advies vragen wat ze verder moeten gaan doen. Na elke bijeenkomst zal jouw docent tijd op school vrij maken waarin jij kunt vertellen wat er gebeurd is en vragen wat je klasgenootjes daarvan vinden. Zij kunnen je zo helpen je voor te bereiden voor de volgende vergadering van de Kindergemeenteraad. Maak daar goed gebruik van! Als je kinderraadslid wilt worden, moet je wel toestemming vragen aan je ouders. Hiervoor krijg je een brief van je leerkracht die je aan je ouders moet laten lezen en ondertekenen. 14 Kindergemeenteraad

15 Hoe gaat een vergadering? De Kindergemeenteraad lijkt zoveel mogelijk op de volwassen gemeenteraad van Wijchen. De vergaderingen vinden plaats in het Kasteel van Wijchen. Een vergadering duurt twee uur, met een korte pauze halverwege. Iedereen heeft een vaste plaats bij de vergaderingen. Bij elke stoel staat een naambordje. Je gaat zitten bij het bordje waar jouw naam op staat. De vergaderingen worden geleid door een voorzitter. Deze zorgt ervoor dat de vergadering netjes verloopt en iedereen die iets wil zeggen dat kan doen. Dit is eigenlijk niet veel anders dan bij jullie in de klas. Meestal is de burgemeester de voorzitter van de gemeenteraad. Van tevoren wordt er een agenda opgesteld. Hier staat op welke onderwerpen besproken moeten worden. Bijvoorbeeld de voorstellen die in de kindergemeenteraad door de verschillende scholen gepresenteerd worden. De voorzitter zorgt ervoor dat deze om de beurt worden besproken, en dat elk voorstel even veel tijd krijgt. Belangrijk voor je ouders om te weten: het vervoer naar en van het Kasteel van Wijchen moet zelf geregeld worden. Elk kinderraadslid mag ook 4 gasten (bijvoorbeeld familie, vriendjes of vriendinnetjes) meenemen naar elke vergadering. Deze kunnen gaan zitten op de publieke tribune van de raadszaal. Kindergemeenteraad 15

16 Les 7: Jullie voorstel voor Wijchen Bedenk een voorstel Dan komt het belangrijkste: het bedenken van een voorstel voor de Kindergemeenteraad. De gemeente heeft geld vrijgemaakt voor de Kindergemeenteraad om te besteden: Jullie mogen zelf weten hoe jullie dit willen besteden, maar denk daarbij wel aan de volgende dingen: Denk goed na over wat jij echt belangrijk vindt. Zijn er problemen die echt opgelost moeten worden? Je moet in de Kindergemeenteraad goed kunnen uitleggen waarom jullie voorstel zo belangrijk is. Zouden andere kinderen van andere scholen dit ook willen? Je moet namelijk in de Kindergemeenteraad de steun krijgen van heel veel andere kinderraadsleden. Hiernaast zie je een kaartje waarop alle scholen in Wijchen staan. Je ziet dat ze verspreid over de gemeente liggen. Een extra speeltoestel voor alleen jouw school heeft daarom waarschijnlijk weinig kans. Bedenk dus iets waar iedereen iets aan heeft. Kan jullie idee echt uitgevoerd worden? Denk hierbij na over: o o o o Wat moet er gebeuren? Hoe moet het uitgevoerd worden? Wanneer moet het uitgevoerd worden? Wie moet het gaan doen? Als jullie niet zeker weten of iets mogelijk is, kunnen jullie advies vragen aan het gemeenteraadslid dat bij jullie op bezoek komt. Hij of zij heeft veel ervaring met voorstellen voor de gemeenteraad, dus kan jullie helpen met het uitwerken van jullie idee. Maar het moet wel jullie idee blijven, dus jullie moeten eerst goed nadenken over wat jullie belangrijk vinden. 16 Kindergemeenteraad

17 Presenteren Als jullie een voorstel hebben bedacht moet het nog gepresenteerd worden in de Kindergemeenteraad. De presentatie mag maar 5 minuten duren, dus maak het kort en duidelijk. Het is belangrijk dat de andere kinderraadsleden meteen snappen wat jij met jullie voorstel wilt. Maak het zo leuk mogelijk zodat iedereen meteen ziet waarom jullie voorstel moet winnen. Je kunt denken aan bijvoorbeeld een presentatie in PowerPoint of Prezi, een maquette (je plan in het klein), een filmpje, radiopresentatie enz. Hiernaast zie je het voorstel dat in 2014 werd gekozen door de Wijchense kindergemeenteraad. Bas Velings van basisschool Wingerd bedacht samen met zijn klas een bordspel om pesten tegen te gaan. Na de 5 minuten presentatie zijn er 5 minuten waarin de andere kinderraadsleden vragen kunnen stellen. Hoe wordt een voorstel gekozen? Na de eerste kennismaking zijn er twee bijeenkomsten waarin jullie voorstellen presenteren. Aan het einde van elke bijeenkomst beoordelen jullie de voorstellen. Dit doen jullie met behulp van een stembriefje met drie vragen: Hebben veel mensen iets aan dit voorstel? Helpt het voorstel een probleem op te lossen? Is er goed nagedacht over de uitvoering? De totaalscore wordt opgeteld waarna er 4 voorstellen doorgaan naar de laatste vergadering. In die vergadering worden de laatste voorstellen uitgebreid besproken. Uiteindelijk mogen alle kinderraadsleden stemmen voor één van de vier voorstellen. Kindergemeenteraad 17

18 Versie september 2015 Uitgave Gemeente Wijchen In samenwerking met stichting Kans & Kleur 18 Kindergemeenteraad

Leerlingenboek KINDERRAAD

Leerlingenboek KINDERRAAD Leerlingenboek KINDERRAAD K i n d e r r a a d leerlingenboek 2 Leerlingenboek K I N D E R R A A D Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel goed dat jullie meedoen

Nadere informatie

K i n d e r r a a d l e e r l i n g e n b o e k

K i n d e r r a a d l e e r l i n g e n b o e k K i n d e r r a a d leerlingenboek 2 Leerlingenboek K I N D E R R A A D Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel goed dat jullie meedoen aan de Kinderraad. Ook als

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 2

Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen met je

Nadere informatie

Kinderraad 2014 Leerlingenboek

Kinderraad 2014 Leerlingenboek Kinderraad 2014 Leerlingenboek Leerlingenboek 1 Ferd Crone, burgemeester van Leeuwarden 2 Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel leuk dat jullie meedoen aan de Kinderraad.

Nadere informatie

Kinderraad Kinderraad 2016 Leerlingenboek

Kinderraad Kinderraad 2016 Leerlingenboek Kinderraad 2016 Leerlingenboek 1 2 Kinderraad 2016 Leerlingenboek 3 Ferd Crone, burgemeester van Leeuwarden 4 Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel leuk dat jullie

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie & cartoons: - Hans Kouwenhoven - RVD: p. 17 -

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 1

Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Polderen voor beginners

Polderen voor beginners Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.

Nadere informatie

Lesmateriaal voor het (V)MBO

Lesmateriaal voor het (V)MBO Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen. Stem ook!

Gemeenteraadsverkiezingen. Stem ook! Gemeenteraadsverkiezingen Woensdag 19 maart GEMEENTERAADSverkiezingen Stem ook! Op woensdag 19 maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Iedereen vanaf 18 jaar mag dan stemmen. Bepaal mee wie er in de gemeenteraad

Nadere informatie

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand

Nadere informatie

Handboek Politiek deel 2

Handboek Politiek deel 2 Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren

Nadere informatie

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

Parlementsspel: *verkiezingsspecial*

Parlementsspel: *verkiezingsspecial* Parlementsspel: *verkiezingsspecial* Korte beschrijving Een spelletje dat lijkt op ren je rot. De leerlingen krijgen vragen met elk drie antwoordmogelijkheden. Voor elke antwoordmogelijkheid is er een

Nadere informatie

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie: Hans Kouwenhoven Anneke Janssen / HH: pagina

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsinrichting

Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsinrichting Aantekening Geschiedenis Hoofdstuk 6: Staatsin Aantekening door C. 1154 woorden 16 januari 2014 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Constitutionele (parlementaire) monarchie Constitutie:

Nadere informatie

Wie bestuurt de gemeente?

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? De gemeente iedereen heeft er op een of andere manier mee te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw huishoudelijk afval wordt opgehaald en dat er wegen en fietspaden worden

Nadere informatie

HANDLEIDING Leerkracht

HANDLEIDING Leerkracht Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie

Nadere informatie

Wie bestuurt het land?

Wie bestuurt het land? Wie bestuurt het land? 2 Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een

Nadere informatie

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier

Nadere informatie

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER EERSTE KAMER STEM 2019 VOOR (V)MBO MAGAZINE OVER DE EERSTE KAMER HOE WORDT DE EERSTE KAMER GEKOZEN? Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen Dit doet de Eerste Kamer HIER GEBEURT HET! INVLOED VAN

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel basisonderwijs Versie 26 april 2018 1 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de provincie over?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?...

Nadere informatie

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket

Nadere informatie

WIE BESTUURT DE GEMEENTE?

WIE BESTUURT DE GEMEENTE? WIE BESTUURT DE GEMEENTE? De gemeente dichtbij Dagelijks heeft u met de gemeente te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw vuilnis wordt opgehaald en dat er wegen en fietspaden worden aangelegd. Bij

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG

VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG Kom op bezoek bij Kinder- & Jeugdburgemeester YoZyAsz en zijn gevolg en word even raadslid van Den Haag. Maak, met jouw partij, jullie eigen plan voor

Nadere informatie

Leerlingenraad. de Plantage

Leerlingenraad. de Plantage Leerlingenraad de Plantage Wat is de leerlingenraad (LR)? De leerlingenraad is een vertegenwoordiging van leerlingen uit de groepen 6 t/m 8. De vertegenwoordigers worden gekozen uit- en door de leerlingen

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Koning... 4 Hoofdstuk 2 Regering... 6 Hoofdstuk 3 Democratie... 8 Hoofdstuk 4 Partijen... 10 Hoofdstuk 5 Kiesrecht... 12 Hoofdstuk 6 Gemeente... 14 Hoofdstuk 7 Provincie...

Nadere informatie

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Boekverslag door E. 2025 woorden 23 oktober 2014 5.9 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: wat leer je bij maatschappijleer? Iets is een maatschappelijk probleem

Nadere informatie

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE INSTELLINGEN: WIE DOET WAT? INTRO VOOR DE LEERKRACHT Op de volgende pagina s vindt u materiaal waarmee u de belangrijkste Europese instellingen op

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE INSTELLINGEN: WIE DOET WAT? INTRO VOOR DE LEERKRACHT Op de volgende pagina s vindt u materiaal waarmee u de belangrijkste Europese instellingen op

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu

Nadere informatie

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers

Nadere informatie

Politiek in Nederland

Politiek in Nederland Politiek in Nederland Dit werkboek is van Klas M. VAN SON, DE CSV/ HET PERRON, Spoorlaan 11-13, Veenendaal. Beste leerling, Dit is jouw werkboek Politiek in Nederland. Over een paar jaar mag jij ook stemmen

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Speciale editie verkiezingen Maart 2018 Van de redactie Hallo allemaal, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet! Zoals je misschien weet zijn er op woensdag 21 maart verkiezingen voor de gemeenteraad.

Nadere informatie

Wie bestuurt de gemeente?

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? De gemeente iedereen heeft er op een of andere manier mee te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw huishoudelijk afval wordt opgehaald en dat er wegen en fietspaden worden

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

2.1 Omcirkel het juiste antwoord.

2.1 Omcirkel het juiste antwoord. 2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom

Nadere informatie

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente?

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? 1 Wie bestuurt de gemeente? 2 De gemeente iedereen heeft er op een of andere manier mee te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw huishoudelijk afval wordt opgehaald en dat

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

Samenvatting Resolutie. Democratie van Nu. D66 krijgt het voor elkaar

Samenvatting Resolutie. Democratie van Nu. D66 krijgt het voor elkaar Samenvatting Resolutie Democratie van Nu D66 krijgt het voor elkaar 20190115162135_1090.adpro.indd 1 1/15/2019 4:21:51 PM Samenvatting Democratie van Nu 3 De oprichters van D66 maakten zich zorgen. Ze

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober 2005 6,3 85 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorwoord Hfst:1 De stamboom van de koninklijke familie Hfst:2 Wat is prinsjesdag? Hfst:3 De troonrede

Nadere informatie

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente?

Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? Wie bestuurt de gemeente? 1 Wie bestuurt de gemeente? 2 De gemeente iedereen heeft er op een of andere manier mee te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw huishoudelijk afval wordt opgehaald en dat

Nadere informatie

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie

Nadere informatie

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van het krachtenveld De macht in de provincie herhaalt u kennis over onze staatsinrichting: de Eerste Kamer wordt gekozen door

Nadere informatie

Waarom komt er een leerlingenraad (LR)? Wat is een leerlingenraad? Wat doet de leerlingenraad? Waarover kan een leerlingenraad beslissen?

Waarom komt er een leerlingenraad (LR)? Wat is een leerlingenraad? Wat doet de leerlingenraad? Waarover kan een leerlingenraad beslissen? Waarom komt er een leerlingenraad (LR)? Wat is een leerlingenraad? Wat doet de leerlingenraad? Waarover kan een leerlingenraad beslissen? Welke onderwerpen zijn er zoal? Hoe komt de leerlingenraad aan

Nadere informatie

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz Inhoudsopgave 1. Democratie blz. 3 2. De staatsinrichting van Nederland blz. 4 2.1. Het kabinet en het parlement 3. De Grondwet blz. 6 3.1. De Grondrechten 4. Europa blz. 7 Afsluitende opdracht De Klassengrondwet

Nadere informatie

Verdieping: welke staat past bij jou?

Verdieping: welke staat past bij jou? Verdieping: welke staat past bij jou? Korte omschrijving werkvorm Op 6 april houdt Nederland een raadgevend niet-bindend referendum over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Nederland

Nadere informatie

Verkiezingen. Mensen met dezelfde ideeën vormen gemeenten besturen.

Verkiezingen. Mensen met dezelfde ideeën vormen gemeenten besturen. Verkiezingen Op zondag 7 juni moeten alle inwoners tegelijk verkiezen we ook kandidaten van België die ouder zijn dan 18 jaar naar voor het Europees Parlement, waar men de stembus. Ze moeten mensen kiezen

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan?

Docentenhandleiding. Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan? Docentenhandleiding Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan? Lespakket Verkiezingen, en dan? Wat gebeurt er na de verkiezingen? Hoe wordt de regering gevormd? Wat is het verschil tussen oppositie

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Instructie Machtenscheidingsquiz

Instructie Machtenscheidingsquiz Instructie Machtenscheidingsquiz Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest elk

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag WAT DOET DE EUROPESE UNIE? Nederland is lid van de Europese Unie (EU). In de EU

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1199 woorden 12 januari 2005 7,9 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8 Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie

Nadere informatie

WAT IS HET PROBLEEM?

WAT IS HET PROBLEEM? Wat weten volwassenen van internet? Misschien wel minder dan jij. Daarom ga jij ze een presentatie geven over internet. Lees hier hoe je dat kunt aanpakken! WAT IS HET PROBLEEM? Je hoort en leest alsmaar

Nadere informatie

Wie bestuurt de provincie?

Wie bestuurt de provincie? Wie bestuurt de provincie? Nederland heeft twaalf provincies. En die provincies hebben allemaal hun eigen volksvertegenwoordigers en hun eigen bestuurders. De provincies staan tussen het Rijk en de gemeenten

Nadere informatie

VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen?

VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen? VERKIEZINGSKRANT Waarom stemmen op 21 maart? Waarover gaat de gemeente? Hoe bepaal ik op wie ik stem? Hoe kan ik stemmen? Op woensdag 21 maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Alle Nederlanders vanaf

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

Maatschappijleer par. 1!

Maatschappijleer par. 1! Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie

Nadere informatie

Stemmen Gemeenteraadsverkiezingen 2018

Stemmen Gemeenteraadsverkiezingen 2018 Stemmen Gemeenteraadsverkiezingen 2018 2 Voorwoord Dit boek gaat over de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. Het boek is gemaakt door de medewerkers van de afdeling Leren & Ontwikkelen Cliënten,

Nadere informatie

Bestuur vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62182

Bestuur vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62182 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62182 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Deel 3: Wie heeft het in Europa voor het zeggen?

Deel 3: Wie heeft het in Europa voor het zeggen? Deel : Wie heeft het in Europa voor het zeggen?. Raadje plaatje Net zoals een gemeente, een provincie en een land bestuurd worden, wordt ook de Europese Unie geleid door politici. Ze werken in verschillende

Nadere informatie

5,8. Par 1: Staat! Par 2: Rechtstaat! Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november keer beoordeeld.

5,8. Par 1: Staat! Par 2: Rechtstaat! Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november keer beoordeeld. Stelling door een scholier 1818 woorden 3 november 2004 5,8 19 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer: Hoofdstuk 3! Par 1: Staat! Nederland is een onafhankelijke staat, waarvan we spreken

Nadere informatie

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER

HIER. Interview EERSTE KAMERLEDEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen. Dit doet de Eerste Kamer GEBEURT HET! INVLOED VAN DE EERSTE KAMER STEM 2019 VOOR HAVO/VWO MAGAZINE OVER EERSTE KAMER HOE WORDT EERSTE KAMER GEKOZEN? Interview EERSTE KAMERLEN Esther-Mirjam Sent & Ben Knapen Dit doet de Eerste Kamer HIER GEBEURT HET! INVLOED VAN EERSTE

Nadere informatie

Wat kan ik zelf doen?

Wat kan ik zelf doen? Wat kan ik zelf doen? Korte omschrijving werkvorm : In vier groepjes voeren de leerlingen een opdracht uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik doe mee

Inhoud. Mijn leven. ik doe mee Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Meedoen... 4 Hoofdstuk 2 Waarom doen?... 6 Hoofdstuk 3 Rechten... 8 Hoofdstuk 4 Plichten... 10 Hoofdstuk 5 Tips... 12 Hoofdstuk 6 Thuis... 14 Hoofdstuk 7 Familie... 16

Nadere informatie

Samenvatting door M woorden 15 januari keer beoordeeld. Thema's maatschappijleer. Hoofdstuk 1. Algemeen belang:

Samenvatting door M woorden 15 januari keer beoordeeld. Thema's maatschappijleer. Hoofdstuk 1. Algemeen belang: Samenvatting door M. 1124 woorden 15 januari 2014 9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1 Algemeen belang: Openbare orde en veiligheid Buitenlandse betrekkingen

Nadere informatie

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Beschrijving van de activiteit De quiz wordt gespeeld op de wijze van petje op, petje af. In de plaats van petjes krijgen de kinderen

Nadere informatie

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden door een scholier 587 woorden 14 januari 2004 3,8 76 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer H2 1. a) Bron2 in bron 1 wordt

Nadere informatie

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo entree / mbo niveau 2 Met (kandidaat-)statenlid INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen

Nadere informatie

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN FEBRUARI 2016 AAN DE SLAG MET #2 WAT HEB JE NODIG? De zoekplaat staat op de volgende pagina en is in kleur te downloaden op www.prodemos.nl/popolitiek. DE WERKVORM IN HET KORT Nederland

Nadere informatie

Lesmateriaal voor HAVO/VWO

Lesmateriaal voor HAVO/VWO Lesmateriaal voor HAVO/VWO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt

Nadere informatie

Leve de democratie? HAVO / VWO

Leve de democratie? HAVO / VWO Leve de democratie? HAVO / VWO Korte omschrijving van de werkvorm Leerlingen doen een test: Welke democratie past bij mij? In de test staan vragen over hoe ze zouden willen dat het democratische systeem

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Er is een groot aantal kiezers, dat op een partij van Rita Verdonk zal gaan stemmen, als die opgericht wordt. Omdat dit echter nog niet het geval is en Verdonk wel

Nadere informatie

gemeente Tiel ontvangen op:

gemeente Tiel ontvangen op: gemeente Tiel ontvangen op: 05-06-2018 **ID18.04370 ID18.04370 Van: Ans Borninkhof [mailto:burgerschapsvormingadvies@gmail.com] Verzonden: dinsdag 5 juni 2018 20:36 Aan: Smb TL Gemeente

Nadere informatie

Van-A-3 Verkiezingen

Van-A-3 Verkiezingen Van-A-3 Verkiezingen Didactische suggesties Doelen Dit Actua-magazine verschijnt naar aanleiding van de Europese en Vlaamse verkiezingen op 07 juni 2009. De leerlingen kunnen individueel de Van-A-3 krant

Nadere informatie

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming. Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk

Nadere informatie

ASJEMENOU 30 september t/m 7 oktober Muziekles

ASJEMENOU 30 september t/m 7 oktober Muziekles ASJEMENOU 30 september t/m 7 oktober 2016 Muziekles Deze week is de 2e muziekles gegeven aan onze groepen. Er werd een liedje gezongen en het thema ritme stond centraal. Ritmes maken met behulp van je

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl I POLITIEK EN BELEID tekst 8 VVD en D66 samen voor Europese verkiezingen DEN HAAG - D66 gaat toch in zee met de VVD voor de Europese verkiezingen in juni. De samenwerking blijft beperkt tot een lijstverbinding.

Nadere informatie

Workshop Tweede Kamerverkiezingen

Workshop Tweede Kamerverkiezingen Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland Hier de titel van de presentatie invoegen Openingsdia Beeld op de positie van dit grijze kader. 1. Voeg een afbeelding toe 2. Muis-klik rechts op de afbeelding en selecteer Bijsnijden 3. Pas de breedte

Nadere informatie

De ideale duurzame stad! 10-14

De ideale duurzame stad! 10-14 De ideale duurzame stad! 10-14 Inhoud Inleiding... 1 Stap 1: De stad verkennen... 2 Stap 2: Jullie ideale stad maken!... 6 Stap 3: Het vormen van groepjes... 8 Stap 4: Help, wat is duurzaam?... 9 Stap

Nadere informatie