inkijkexemplaar Kennismaking met Voorblad techniek Geachte collega, Beste leerling,

Transcriptie

1 Geachte collega, Beste leerling, Veel leerlingen ervaren het vak Techniek als saai, te moeilijk en te theoretisch, terwijl Techniek het tofste vak zou moeten zijn. Kinderen tussen 11 en 14 jaar vertonen nochtans veel interesse voor techniek, zowel jongens als meisjes. Voor de leerlingen van het eerste jaar secundair onderwijs hebben wij dit leerwerkboek geschreven dat rekening houdt met de nieuwste eindtermen. Het evenwicht tussen kennis, handelen en duiden wordt in ere hersteld. Een degelijke doeactiviteit loopt als rode draad doorheen het leerboek. Wij zijn ervan overtuigd dat de leerlingen met plezier de lessen techniek zullen volgen en nog lang zullen nagenieten van de gekozen doeactiviteit. Met vriendelijke groet, De auteurs Luc De Vlieger Anne Delobelle Een cursus samenstellen kost veel inzet, tijd en geld. De vergoeding van de auteurs en van iedereen die bij het maken en verhandelen van dit leerwerkboek betrokken is, komt voort uit de verkoop ervan. In ons land beschermt de auteurswet de rechten van deze mensen. Wanneer je zonder toestemming kopieën maakt, ontneem je dus een stuk van die vergoeding. Dat is niet eerlijk en bovendien door de wet verboden. Daarom vragen wij je beschermende teksten niet te kopiëren zonder schriftelijke toestemming. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt op om het even welke manier zonder geschreven toestemming van de uitgever Uitgeverij Tess bvba, Oudenaarde Verantwoordelijke uitgever: Tess bvba Windmolenstraat Oudenaarde Tel.: 055/ Fax: 055/ info@tess.be Kennismaking met Voorblad techniek 1

2 Bij de samenstelling van dit leerboek werd heel veel fotomateriaal gebruikt. Mochten er illustraties zonder voorkennis van de rechthebbende zijn afgedrukt, dan worden die vezocht contact te nemen met de uitgeverij. Bij deze methode hoort een leerkrachten CD. Op deze CD staat de ingevulde cursus, jaarplan, didactische richtlijnen, uitbreidingsleerstof, film en fotomateriaal, enz... De leerkrachten CD kun je bekomen bij de uitgeverij. Kaftontwerp: Tim Konincks timkonings.be ISBN X Eerste druk Wettelijk depot: D/2002/. Verantwoordelijke uitgever: TESS bvba Windmolenstraat Oudenaarde Tel.: Fax: info@tess.be 2

3 1. Wat is techniek? 4 2. Communicatie in de techniekklas Hoe communiceren mensen? Ruis Communicatiehulpmiddelen Enkele technische hulpmiddelen Hoe communiceert een computer Techniek in de wereld Het technisch proces 18 3

4 1. Wat is techniek? Veel van jullie ouders en zeker jullie grootouders hebben het vak Techniek, als algemene vorming, niet onderwezen gekregen in hun tienerjaren. Was dit vroeger niet nodig? Waren er veel minder technische realisaties dan nu? Wij proberen op deze vragen te antwoorden door onze fantasie te laten werken. Veronderstel eens dat op de plaats waar je nu bent er geen enkele technische realisatie zou zijn. Hoe zou deze plek eruit zien? Techniek is duidelijk niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Er zijn ontelbare technische realisaties, aan allemaal aandacht besteden is onmogelijk. We beperken ons tot een aantal toepassingsgebieden zoals: communicatie en informatie, energie, constructie, transport, biochemie. Opdracht 1 Noteer bij elk toepassingsgebied 2 technische realisaties die op jou, zowel positief als negatief, indruk hebben gemaakt. Toepassingsgebied Communicatie en informatie Energie Transport Biochemie Constructie Technische realisatie Een technische realisatie is een object dat door technisch handelen tot stand komt. Techniek is een geheel van technische realisaties die door de mensen worden gebruikt om aan een materiële behoefte te voldoen. 4

5 2. Communicatie in de techniekklas Jullie krijgen 2 uur Techniek per week. Tijdens deze lessen zal er heel wat communicatie zijn tussen de leerkracht en de leerling. Communicatie is een informatie-uitwisselingsproces. In dit proces wordt kennis uitgewisseld. Het is belangrijk dat we weten hoe dit proces verloopt en hoe we het kunnen bevorderen Hoe communiceren mensen? Mensen willen aan andere mensen iets meedelen. Wie iets meedeelt, is de Wat hij meedeelt, noemen we de Wie de mededeling ontvangt, is de De zender wil een seintje van de ontvanger dat zijn boodschap begrepen werd. Dit noemen we de Om duidelijk te maken hoe communicatie werkt, gebruiken we een schema: Opdracht 2 Vervolledig het communicatieschema in volgende situaties. In opdracht 3 vul je de taalsoort in. taal 5

6 taal taal taal taal De boodschap wordt overgebracht in een bepaalde code. Bij mensen onderling is de meest gebruikte communicatiecode taal. We onderscheiden verschillende soorten taal. - gesproken taal: brabbelen van een baby, Frans, Engels enz... - geschreven taal: teksten, berichten, enz... - tekentaal: kleutertekening, plan van een huis, lichaamstaal, enz... 6

7 Opdracht 3 inkijkexemplaar Noteer onder elk schema met een rode balpen welke taal gebruikt wordt. Welke taal kan overal gebruikt worden? Waarom kunnen de andere talen niet overal gebruikt worden? Ken je het spreekwoord: Een Leer - wijzer Opdracht 4 zegt meer dan duizend 1. Wat is een technische realisatie? 2. Wat is techniek? 3. Noteer 2 technische realisaties bij elk toepassingsgebied. 4. Vul het communicatieschema in bij de situaties van de vorige bladzijde. 5. Welke taal kan overal gebruikt worden? Het is nu tijd om de leerstof te verwerken. Vraag aan je leerkracht hoe je best het vak Techniek kunt studeren. 7

8 2.1. Ruis inkijkexemplaar Als er iets mis gaat bij het verzenden of ontvangen van een boodschap is er sprake van ruis. Op sommige vormen van ruis hebben we zelf invloed, op andere niet. Het is belangrijk om ruis te vermijden in het communicatieproces tussen leerkracht en leerling. Het laag overvliegen van een vliegtuig is een vorm van ruis waar we geen invloed op hebben. Iemand van het secretariaat komt binnen met een boodschap, ook dit is een vorm van ruis waar we geen invloed op hebben. Er zijn heel wat vormen van ruis waar we wel invloed op hebben. Opdracht 5 Hoe kan je als leerling ruis vermijden en waar kan je leerkracht op letten? Leerling: Leerkracht: Er is veel interactie tussen de leerling en de leerkracht tijdens het lesgebeuren. Om de communicatie vlot te laten verlopen is het wenselijk en keurig dat de leerkracht je bij je naam noemt. Jullie hebben slechts één leerkracht Techniek, maar je leerkracht kan tot 200 leerlingen in zijn lokaal krijgen en dit voor slechts 2 lesuren per week. Welke voorstellen kun je bedenken om dit probleem op te lossen? Keuze: Opdracht 6 Maak het technisch proces van: Ik wil een naamkaartje maken dat aan de volgende eisen voldoet: - Het moet door de leerkracht zeer duidelijk leesbaar zijn. - Het moet kunnen meegenomen worden in de boekentas. - Het moet mooi zijn. - Het moet door jezelf gemaakt worden. 8

9 1. Probleemstelling: 2. Ontwerp: Welk materiaal, grootte en vorm kunnen een oplossing bieden? Hoe kan ik het kaartje versieren. Materiaal: Grootte: Vorm: Versiering: Keuze: 3. Maken : Noteer kort de stappen die je onderneemt. In het technieklokaal is de veiligheid heel belangrijk, daarbij onthoud je twee hoofdregels: a) Gedraag je veilig: wees rustig, luister naar je leerkracht,... b) Houd je steeds aan de veiligheidsvoorschriften. 4. In gebruik nemen : Gebruik je naamkaartje in de klas en vul de tabel in. Vaststelling Leesbaarheid voor de leerkracht Kan het vlot meegenomen worden in de boekentas? Is het door jezelf gemaakt? Creativiteit 5. Evaluatie : (product en procesevaluatie) Dit zal ik behouden: Dit zal ik verbeteren: 9

10 Radio radio uit de jaren 50 inkijkexemplaar 2.2. Communicatiehulpmiddelen Op natuurlijke wijze communiceren heeft als nadeel dat de afstand van communicatie beperkt is. Om dit probleem op te lossen heeft de mens hulpmiddelen uitgevonden. De Indianen communiceerden met in de 12 de eeuw. Tijdens dezelfde eeuw werden reeds postduiven ingezet om geschreven berichten over te brengen. De uitvinding van de boekdrukkunst (met losse metalen letters) door Gutenberg in het midden van de 15de eeuw is een belangrijke vooruitgang op vlak van de geschreven kennisoverdracht. Vanaf midden 19de eeuw zorgen de nieuwe hulpmiddelen voor een snellere communicatie over grotere afstand Enkele technische hulpmiddelen Telegraaf telegraaftoestel Het telegraaftoestel luidde het begin in van de technologische communicatie. In België werden de eerste telegraaflijnen gelegd tussen Brussel, Antwerpen en Mechelen, om de vertrek- en aankomsttijden van treinen door te geven. Later werd de telegraaf ook gebruikt om persoonlijke berichten en nieuwsberichten te melden. Bij radio wordt een techniek gebruikt om radiogolven draadloos over te brengen van zender naar ontvanger. De eerste uitzending dateert van

11 Telex telex inkijkexemplaar Telefoontoestel met kiesschijf telefoontoestel Televisie televisietoestel PC en internet PC of laptop De telex was het communicatiehulpmiddel bij uitstek voor bedrijven die een rechtsgeldig en dringend bericht wensten te versturen. Het telexnetwerk bleef bestaan tot Met de telefoon worden gesprekken mogelijk tussen 2 personen die zich op een afstand bevinden. Aanvankelijk werden de telefoontoestellen met een draad verbonden. Tegenwoordig hebben de meeste telefoontoestellen een draadloze verbinding (GSM). In België werd het eerste GSM-netwerk in 1994 opgericht. Een televisietoestel ontvangt beeld en geluid over een grote afstand. De eerste televisieavond (zwart-wit uitzending) in Vlaanderen dateert van 31 oktober Al vlug verschijnt er op elk dak een antenne en wordt het TV-toestel razend populair. TV kent een snelle evolutie: denk maar aan kleuren TV, digitale televisie, sateliet TV, internet TV enz... De eerste bedrijven begeven zich op het net in In ons land ontstaat aan de K.U. Leuven de eerste service provider. (EU.net) Het duurt tot 2004 eer 70% van de huisgezinnen een PC aangeschaft hebben. Momenteel heeft bijna elk gezin één of meerdere computers. 11

12 ipod Ipod Pda Opdracht 7 Blackberry ICT inkijkexemplaar Op 23 oktober 2001 lanceert Apple de mp3-speler genaamd Ipod. De Ipod groeit al snel uit tot een succesproduct. In 2009 werden wereldwijd meer dan 150 miljoen Ipods verkocht. Een pda of Personal Digital Assistant is een klein draagbaar toestel dat computer-, telefonie-, fax- en netwerkfuncties combineert. Sommige pda s zijn uitgerust met een minitoetsenbord, andere met een aanraakscherm of touchscreen en een pen of stylus. Een bekend merk is Blackberry. Mobistar introduceerde de Blackberry in juli Techniek staat niet stil. De inkt van deze cursus is nog niet volledig droog of er is misschien al een nieuw communicatiehulpmiddel uitgevonden. Kies een nieuw communicatiehulpmiddel, kleef een foto en noteer de eigenschappen. Eigenschappen: 12

13 Opdracht 8 inkijkexemplaar Dit zijn een aantal belangrijke technische uitvindingen die het communiceren eenvoudiger maken: morse code, bluetooth, Globale Position System (GPS), fax, barcode Plaats deze uitvindingen in cronologische volgorde. Welke voordelen brachten deze uitvindingen? Opdracht 9 ICT ICT Klasgesprek: Denk kritisch na over volgende punten. 1. Wat is de invloed van de technische realisaties die we in dit hoofdstuk besproken hebben op...: het milieu: afval? het landschap? het energieverbruik? de gezondheid van de mens? de privacy? 2. Kunnen we nog functioneren zonder deze technologische realisaties? Hoe zou ons bestaan eruit zien? 13