Opleidingsgids

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Opleidingsgids 2008-2009"

Transcriptie

1 Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Bachelor in de Luchtvaart sgids KHBO Campus Sint-Michiel Spoorwegstraat 12 B-8200 Sint-Michiels Tel Fax

2 Inhoud 1 Voorwoord Toelatingsvoorwaarden Eerste jaar Toelating tot de masteropleidingen Samenstelling van het studieprogramma Vrijstellingen Schakelprogramma voor afgestudeerden uit het hoger professioneel onderwijs Voorbereidingsprogramma s Geïndividualiseerd opleidingsprogramma - Schakelprogramma s Toelating tot de opleiding Bachelor in de luchtvaart, afstudeerrichting aspirantlijnpiloot Kwaliteitsbewaking Organisatie van het departement Jaarindeling Departement, basisopleidingen en opleidingen Onderwijsaanbod Algemene structuur van de opleidingen Studieaangelegenheden Cursussen en laboratoria Examenreglement en onderwijsregeling Bedrijfscontacten en eindwerk Studie- en trajectbegeleiding Studentenvoorzieningen KHBO (STUVO) Europese studieprojecten en studiestages Bibliotheek Plaatsingsdienst Praktische organisatie Gebouwen Lokalen Secretariaat Materiaalshop Ad valvas en beeldschermen Fotokopiëren Laptopgebruik op de campus Oostende Computerondersteuning voor de basisopleidingen Computergebruik Ethisch gebruik van de PC's Rekentoestellen Veiligheidsvoorschriften in de laboratoria en lokalen Studenten Studentenvertegenwoordigers Medezeggenschap Studentenvoorzieningen KHBO (STUVO) Studentenclubs Studentenlogement en restauratie Financiële gegevens Studiegeld Kostprijs leermiddelen Verzekeringen Toebrengen van schade De opleiding bachelor in de luchtvaart De eindtermen van de opleiding sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 2 van 205

3 9.2 Structuur van de opleiding NOG IN TE VULLEN XXXXXXXXXXXXXXX Overzicht competenties bachelor in de luchtvaart sfiches Semester Luchtvaarttechnologie Aërodynamica en vliegtuigstructuren Computertekenen luchtvaarttechnologie Lab Luchtvaarttechnologie Toegepaste wiskunde Toegepaste wiskunde Oefeningen wiskunde Elektriciteit Elektriciteit Lab elektriciteit Mechanica Mechanica _2 Lab Mechanica Communicatieve vorming ICT - vaardigheden Engels Semester Luchtvaarttechnologie Aërodynamica en vliegtuigstructuren Projecten Luchtvaarttechnologie Toegepaste wiskunde Toegepaste Fysica Toegepaste Fysica Lab Toegepaste Fysica Elektronica Elektronica Lab elektronica Mechanica Kinematica en dynamica Sterkteleer Lab Mechanica Computer- en webtechnieken Semester vliegtuigmaterialen vliegtuigmaterialen lab vliegtuigmaterialen Vliegtuigtechnologie Vliegtuigstructuren en -systemen _Vliegtuigpropulsie Toegepaste Elektriciteit Elektrische machines Lab Elektrische Machines Analoge en digitale technieken Toegepaste Mechanica Sterkteleer Lab sterkteleer Toegepaste wiskunde Toegepaste wiskunde Statistiek Semester 4 - Luchtvaarttechnologie Vliegtuigtechnologie Vliegtuigstructuren en - systemen sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 3 van 205

4 4.1.2 Vliegtuigpropulsie Lab Luchtvaartmechanica Lab Vliegtuigtechnologie Lab CNC/CAD Luchtvaartelektronica Avionica Lab luchtvaartelektronica Meet- en regeltechniek Analoge regeltechniek Meetsystemen en sensoren Lab meet- en regeltechniek Toegepaste informatica Toegepaste informatica Communicatieve vaardigheden Engels Informatievaardigheden Semester 5 - Luchtvaarttechnologie Vliegtuigtechnologie Vliegtuigstructuren en systemen Lab Vliegtuigstructuren en systemen Vliegtuigonderhoud en logistiek Vliegtuigonderhoud en logistiek Lab Vliegtuigonderhoud en logistiek Vliegtuigproductietechnieken Vliegtuigproductietechnieken Lab vliegtuigproductietechnieken Luchtvaartelektronica Avionica Lab luchtvaartelektronica Luchtvaartwetgeving en human factors Luchtvaartwetgeving Human Factors AC3: Kritisch reflecteren AC6: Beschikken over het vermogen tot communiceren BL2: toepassen LV-procedures Vliegtuigpropulsie Semester 6 - Luchtvaarttechnologie Religie, Zingeving en Levensbeschouwing (RZL) Communicatieve vaardigheden Bedrijfsbeheer AC1: Denken en redeneervaardigheid: kwaliteitsvolle redenering opbouwen AC2: Zelfstandig informatie verwerven en verwerken Kwaliteits- en veiligheidszorg Eindejaarsprojecten Bedrijfscontact Eindwerk en lab eindwerk sfiches Aspirant lijnpiloot Luchtvaartprocedures en wetgeving Weerkunde Toegepaste aerodynamica en prestaties Communicatie Navigatie Vliegtuigsystemen Avionica Systemen Radionavigatie Fysiologie en psychologie Gewicht en Balans - Prestatieberekeningen sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 4 van 205

5 11.11 Operaties en veiligheid Vliegtraining, vluchtplanning en monitoring Lijst van de lokalen A-gebouw B-gebouw C-gebouw D-gebouw VLOC Vlaams Luchtvaart scentrum sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 5 van 205

6 1 Voorwoord Deze programmagids is een leidraad voor studenten van het departement Industriële Wetenschappen en Technologie (de campus Oostende) van de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende. De programmagids verschaft informatie in verband met de basisopleidingen, zowel over de verschillende onderwijsactiviteiten van het studieprogramma als over de dagelijkse gang van zaken binnen het departement en de hogeschool. Soms is aanvullende informatie beschikbaar in publicaties waar verder in deze programmagids naar verwezen wordt. Naast algemene informatie bevat deze programmagids een vrij gedetailleerde beschrijving van de verschillende onderwijsactiviteiten van het studieprogramma. Om de beschrijving van een onderwijsactiviteit terug te vinden kunnen zowel de inhoudstafel als de tabellen met de studieprogramma s geraadpleegd worden. In de tabellen met de studieprogramma s is voor elke onderwijsactiviteit of opleidings een verwijzing opgenomen naar de betreffende bladzijde. De programmagids ondergaat jaarlijks aanpassingen, ook rekening houdend met de vragen en opmerkingen van de studenten. Voor correcties en opmerkingen kan men altijd terecht bij Renaat De Craemer, adjunct-departementshoofd. sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 6 van 205

7 2 Toelatingsvoorwaarden Het onderwijsaanbod op de campus Oostende situeert zich binnen het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie. In het academiejaar werd het eerste studiejaar ingericht van professioneel gerichte en academisch gerichte bacheloropleidingen. Deze opleidingen werden jaar na jaar opgebouwd. Terzelfdertijd werden de bestaande basisopleidingen van één cyclus (3 studiejaren, gegradueerde) en van twee cycli (2 maal 2 studiejaren, industrieel ingenieur) jaar na jaar afgebouwd en dus gaandeweg vervangen door nieuwe bacheloropleidingen. Vanaf worden voor de eerste maal de masteropleidingen ingericht die aansluiten bij de academisch gerichte bacheloropleidingen. 2.1 Eerste jaar Om toegelaten te worden tot het eerste jaar van een bacheloropleiding is het nodig te beschikken over ofwel: - een in België behaald diploma van secundair onderwijs met volledig leerplan; - een in België behaald diploma van het hoger onderwijs van het korte type met volledig leerplan; - een in België behaald diploma van het hoger onderwijs van sociale promotie (uitgezonderd het Getuigschrift Pedagogische Bekwaamheid); - een diploma dat bij of krachtens een wet, decreet, Europese richtlijn of een andere internationale overeenkomst als gelijkwaardig wordt erkend met één van de hiervoor vermelde diploma s. Kandidaat-studenten die niet voldoen aan de hierboven vermelde toelatingsvoorwaarden kunnen onder bepaalde specifieke voorwaarden tot een bacheloropleiding worden toegelaten. Voor meer informatie wordt verwezen naar de onderwijsregeling van de hogeschool. 2.2 Toelating tot de masteropleidingen Onderstaande tabel duidt aan tot welke masteropleiding men wordt toegelaten, in functie van het behaalde diploma Bachelor in de Industriële Wetenschappen. Voor afgestudeerden uit een professioneel gerichte bacheloropleiding kan toelating verkregen worden door het met succes volgen van een schakelprogramma, zie verder. Toelating tot de masteropleidingen Basisopleiding Master in de Industriële Wetenschappen, Bouwkunde Master in de Industriële Wetenschappen, Elektromechanica Master in de Industriële Wetenschappen, Elektrotechniek * Master in de Industriële Wetenschappen, Elektronica-ICT Master in de Industriële Wetenschappen, Kunststofverwerking Toelating na: Bachelor in de Industriële Wetenschappen: - Bouwkunde - Elektromechanica - Elektromechanica - Elektronica-ICT - Elektronica-ICT - Elektromechanica sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 7 van 205

8 2.3 Samenstelling van het studieprogramma Studenten leggen bij de aanvang van het academiejaar hun programma vast, en schrijven in voor een diplomacontract, een creditcontract of een examencontract. In het geval van een examencontract heeft de student enkel recht op het afleggen van examen: hij kan geen onderwijsactiviteiten volgen noch beroep doen op andere ondersteunende diensten van de hogeschool. De student krijgt wel toegang tot de elektronische leeromgeving (Toledo) en beschikt over een KHBO adres. Alleen opleidingsonderdelen waar geen permanente evaluatie aan verbonden is, komen in aanmerking voor een examencontract. Ook bedrijfscontacten, eindwerken en masterproeven komen niet in aanmerking voor een examencontract. Een studietraject met het oog op het behalen van een diploma wordt geordend in een modeltraject of in een geïndividualiseerd traject. Een voltijds modeltraject omvat per academiejaar ten minste 54 en ten hoogste 66 studiepunten. Een deeltijdse modeltraject omvat ten minste 3 en ten hoogste 53 studiepunten. 2.4 Vrijstellingen Een vrijstelling is de opheffing van de verplichting om over een opleidings of onderwijsleeractiviteit examen af te leggen. Een vrijstelling kan verleend worden op grond van een creditbewijs behaald in de eigen of een andere instelling, een bewijs van bekwaamheid uitgereikt door een validerende instelling of een Eerder Verworven Kwalificatie (EVK) die niet via een creditbewijs, maar via een ander studiebewijs werd bekrachtigd. Ook Eerder Verworven Competenties (EVC) (verworven kennis, vaardigheden en attitudes die niet met een studiebewijs werden bekrachtigd) kunnen aanleiding geven tot het verlenen van vrijstellingen. 2.5 Schakelprogramma voor afgestudeerden uit het hoger professioneel onderwijs Een afgestudeerde met een bachelordiploma uit het hoger professioneel onderwijs kan zich inschrijven voor en schakelprogramma om zo toelating te bekomen tot het volgen van een masteropleiding. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de schakelprogramma s die door het departement IW&T van de KHBO gedurende het academiejaar worden georganiseerd, in relatie tot de masteropleiding tot dewelke zij toelating verlenen. Elk schakelprogramma is voor een gedeelte samengesteld uit onderwijsactiviteiten om algemene wetenschappelijke competenties bij te brengen en die gemeenschappelijk worden gedoceerd aan alle studenten die een schakelprogramma volgen. Een tweede gedeelte van elk schakelprogramma is samengesteld uit onderwijsactiviteiten die aansluiten bij de eigen kwalificatie (b.v. elektronica-ict, elektrotechniek, elektromechanica, chemie, bouwkunde, kunststofverwerking, ) en die specifiek wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis bijbrengen. Zoals de tabel toont, moet, de kwalificatie van de behaalde graad van Bachelor in de lijn liggen van de kwalificatie van de masteropleiding (Industrieel Ingenieur) die men wenst te volgen. Indien de kwalificatie van de masteropleiding die de student wenst te volgen te veel afwijkt van de kwalificatie van zijn bachelor, zal het te volgen studieprogramma omvangrijker zijn. sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 8 van 205

9 Bachelor in de Technologie Master in de Industriële Wetenschappen (Industrieel Ingenieur) Autotechnologie Bouw Chemie Elektromechanica (afstudeerrichtingen Elektromechanica en Luchtvaarttechnologie) Bouwkunde Kunststofverwerking Elektromechanica (afstudeerrichtingen Elektromechanica en Luchtvaarttechnologie) Elektromechanica Elektrotechniek (afstudeerrichtingen Automatisering en Hernieuwbare energie) Kunststofverwerking Elektronica-ICT (afstudeerrichting elektronica) Elektronica-ICT (afstudeerrichting ICT) Elektrotechniek Luchtvaart (afstudeerrichting luchtvaarttechnologie) Elektronica-ICT (afstudeerrichtingen Elektronica en ICT) Elektrotechniek (afstudeerrichtingen Automatisering en Hernieuwbare energie) Elektronica-ICT (afstudeerrichtingen Elektronica en ICT) Elektrotechniek (afstudeerrichtingen Automatisering en Hernieuwbare energie) Elektromechanica (afstudeerrichtingen Elektromechanica en Luchtvaarttechnologie) Elektrotechniek (afstudeerrichtingen Automatisering en Hernieuwbare energie) Elektronica-ICT Kunststofverwerking Mechanische ontwerp- en productietechnologie Toegepaste Informatica Elektromechanica (afstudeerrichtingen Elektromechanica en Luchtvaarttechnologie) Kunststofverwerking Elektronica-ICT (afstudeerrichting ICT) 2.6 Voorbereidingsprogramma s Geïndividualiseerd opleidingsprogramma - Schakelprogramma s Aansluitend op de uitbouw van de academische bacheloropleidingen worden vanaf academiejaar de masteropleidingen ingericht. Indien een academische bacheloropleiding geen rechtstreekse toegang verleent tot een masteropleiding, dan kan toegang mogelijk worden via een voorbereidingsprogramma of een geïndividualiseerd opleidingsprogramma. In het geval van een professioneel gerichte bacheloropleiding wordt toegang verkregen tot de masteropleiding via een programma van studieduurverkorting (het behalen van sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 9 van 205

10 die graad van bachelor die wel toegang geeft tot die masteropleiding) of via een schakelprogramma. 2.7 Toelating tot de opleiding Bachelor in de luchtvaart, afstudeerrichting aspirant-lijnpiloot Om te worden toegelaten tot de afstudeerrichting Aspirant-lijnpiloot van de opleiding Bachelor in de luchtvaart, moet de student beschikken over een geldig geneeskundig attest JAR-FCL 3 (Ministrieel besluit tot vaststelling van de voorwaarden inzake lichamlijke en geestelijke geschiktheid van de leden van het stuurpersoneel van burgerlijke luchtvaartuigen). Medex, het ExpertiseCentrum voor LuchtvaartGeneeskunde (ECLG), fungeert als centraal medisch centrum in België voor de geschiktheidsattesten van piloten in de burgerluchtvaart. De erkenning van een vliegvergunning en de rechtsgeldigheid ervan is gebonden aan de erkenning van zeer strikte medische criteria, zoals beschreven in de Europese JAR-wetgeving en gecontroleerd door Medex. Vooraleer studenten worden toegelaten tot het volgen van de afstudeerrichting Aspirantlijnpiloot bezorgen zij een kopie van het geneeskundig attest aan het studentensecretariaat. Het geneeskundig onderzoek voor tot het verkrijgen (en het hernieuwen) van een CPL- ATPL-IR-vergunning moet worden aangevraagd bij één van de volgende centra: Expertisecentrum voor Luchtvaartgeneeskunde Simon Bolivarlaan, 30 (bus 3), 1000 Brussel tel: , medex@health.fgov.be of: Centrum voor Luchtvaartgeneeskunde CMA (FOD Defensie) Kwartier Koningin Astrid - Blok B, niveau 1, Bruynstraat, 1120 BRUSSEL tel: , cma@mil.be sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 10 van 205

11 3 Kwaliteitsbewaking Het verstrekken van goed onderwijs is altijd de doelstelling geweest van het departement Industriële Wetenschappen en Technologie op de campus Oostende. Daarom is Integrale Kwaliteitszorg een beleidsobjectief dat de opleidingen continu wil verbeteren en aanpassen aan de veranderingen in het bedrijfsleven en in de maatschappij. Het departement wil de studenten vooral een brede basisvorming verschaffen en een bijdrage leveren aan hun verdere persoonlijke ontplooiing. De opleidingen zijn gericht op: - het verwerven van technisch-wetenschappelijke kennis om op methodische wijze problemen op te lossen; - het zich eigen maken van een leerhouding om de toekomstige technologische evolutie te kunnen blijven volgen; - het integreren van een christelijk waardenperspectief in een ruime maatschappelijke context. - Het kwaliteitsbeleid van het departement is gericht op een actieve aanpak van de kwaliteit in alle afdelingen en diensten. Concreet wordt er voortdurend naar gestreefd om: - de opleidingen te laten beantwoorden aan de verwachtingen van een latere beroepsloopbaan; - in de leerprogramma s een evenwicht te bewaren tussen theorie en praktijk; - eventuele tekorten in de vooropleiding op te vangen; - in de laboratorium- en oefenzittingen de groepswerking en sociale vaardigheden aan bod te laten komen; - goed en aangepast cursus- en studiemateriaal aan te bieden met o.a. volledig uitgewerkte voorbeelden en oefeningen; - te voorzien in studiebegeleiding en monitoraat; - het aantal examens per zittijd te beperken door onder meer het invoeren van semestervakken; - In functie van de kwaliteitsbewaking en met de medewerking van de studenten, het onderwijsproces op regelmatige tijdstippen te evalueren; - via studietijdmetingen te controleren of, per onderwijsactiviteit, de studiebelasting van de studenten overeenkomt met de in het studieprogramma voorziene studielast (het aantal toegekende studiepunten); - op een gestructureerde wijze bij de studenten bevragingen te organiseren over docenten. Deze resulteren in een rapport dat de docenten toelaat hun doceergedrag te evalueren en bij te sturen. Ook de "plaatsingsdienst", die per opleiding info verzamelt i.v.m. vacatures voor laatstejaars en tewerkstelling van afgestudeerden, levert een belangrijke bijdrage aan de kwailiteitsbewaking door op regelmatige tijdstippen een link te maken tussen het opleidingsprofiel en het beroepsprofiel. sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 11 van 205

12 4 Organisatie van het departement 4.1 Jaarindeling Het academiejaar wordt verdeeld in 2 semesters. Elk semester eindigt met ongeveer 3 weken blok en examens. Het eerste semester start in september en eindigt begin februari. Het tweede semester eindigt eind juni of begin juli. De herfstvakantie en de kerstvakantie in het eerste semester en de krokusvakantie en de paasvakantie in het tweede semester vallen samen met deze in het basis- en secundair onderwijs. Bij het begin van een academiejaar ontvangt elke student(e) een studentenagenda met daarin de academische kalender. De academische kalender vermeldt onder andere de perioden voor onderwijsactiviteiten, examenzittijden, deliberaties, vakanties en vrije dagen, en de planning voor de informatiesessies voor de nieuwe studenten. Gedurende elk semester worden 12 effectieve lesweken georganiseerd, waarbij na elke periode van 6 weken een aantal dagen kunnen worden voorzien om de onderwijsactiviteiten in te halen die omwille van omstandigheden niet konden doorgaan. De programmering van de onderwijsactiviteiten (uurroosters, leslokalen, docenten) wordt aan de studenten langs elektronische weg bekendgemaakt (website KHBO/studenten/Lesrooster). 4.2 Departement, basisopleidingen en opleidingen Het departement Industriële Wetenschappen en Technologie van de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende bevindt zich op de campus Oostende. Het departementshoofd draagt de verantwoordelijkheid voor de dagdagelijkse werking van het departement en wordt hierin bijgestaan door het adjunct-departementshoofd, door het studentensecretariaat en door het campussecretariaat. Zoals hiervoor reeds vermeld situeert het onderwijsaanbod op de campus Oostende zich binnen het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie. Per opleiding draagt een opleidingshoofd de verantwoordelijkheid voor het onderwijsproces van de opleiding. Op de vergaderingen van elke opleiding worden ook studenten uitgenodigd die behoren tot de betreffende basisopleiding. In functie van de dagdagelijkse werking zijn er, onder leiding van het departementshoofd, tweemaandelijks bijeenkomsten met het adjunctdepartementshoofd, de opleidingshoofden, de hoofdbibliothecaris, de departementale ICTO-coach en de departementaal verantwoordelijke internationalisering. Op deze vergaderingen worden ook studenten van het departement uitgenodigd. Dagdagelijkse werking: Departementshoofd: Wim HAEGEMAN Adjunct-departementshoofd: Renaat DE CRAEMER Campussecretariaat: Gerda JONCKHEERE Gina HOSTEN Linda HOSTEN Studentensecretariaat Bertho ERNEST sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 12 van 205

13 De opleidingshoofden zijn: shoofd Academisch gerichte basisopleidingen Bachelor in de Industriële Wetenschappen Master in de Industriële Wetenschappen Bouwkunde: Björn Vandewalle Elektromechanica: Elektronica-ICT: Kunststofverwerking: Marc Hongerloot Joan Peuteman Hilde Bonte Professioneel gerichte basisopleidingen (1 cyclus: graduaat) Bachelor in de Chemie: Luc Scherpereel Elektromechanica: Martin Wylleman Elektronica-ICT: Luc Vanhee Luchtvaart: Roland Defever 4.3 Onderwijsaanbod Vanaf het academiejaar wordt op de campus Oostende van de volgende basisopleidingen het eerste jaar aangeboden (vanaf het tweede jaar, vanaf het derde jaar). Professioneel gerichte bacheloropleidingen Basisopleiding Afstudeerrichting Bachelor in de chemie - Chemie - Milieuzorg Bachelor in de elektromechanica - Elektromechanica - Automatisering Bachelor in de elektronica-ict - Elektronica - ICT Bachelor in de luchtvaart - Luchtvaarttechnologie - Aspirant-lijnpiloot sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 13 van 205

14 Academisch gerichte bacheloropleidingen Basisopleiding Afstudeerrichting Bachelor in de Industriële Wetenschappen, Bouwkunde Bachelor in de Industriële Wetenschappen, Elektromechanica Bachelor in de Industriële Wetenschappen, Elektronica-ICT Vanaf worden masteropleidingen ingericht die aansluiten op de hierboven genoemde academisch gerichte bacheloropleidingen. De volgende masteropleidingen worden voorzien: Academisch gerichte masteropleidingen Basisopleiding Afstudeerrichting Master in de Industriële Wetenschappen, Bouwkunde Master in de Industriële Wetenschappen, Elektromechanica Master in de Industriële Wetenschappen, Elektrotechniek * Master in de Industriële Wetenschappen, Elektronica-ICT Master in de Industriële Wetenschappen, Kunststofverwerking - - Elektromechanica - Luchtvaarttechnologie - Hernieuwbare energie - Automatisering - Elektronica - ICT - sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 14 van 205

15 4.4 Algemene structuur van de opleidingen De bacheloropleidingen omvatten een studiebelasting van 180 studiepunten en worden georganiseerd over een modeltraject van drie studiejaren, elk met 60 studiepunten. Bij de bacheloropleidingen wordt een semestersysteem gehanteerd met voor elk semester een gemiddelde studiebelasting van 30 studiepunten. Voor de masteropleidingen die vanaf worden ingericht is een studielast voorzien van 60 studiepunten met een modeltraject van één studiejaar. Professioneel gerichte bacheloropleidingen Bij de professioneel gerichte bacheloropleidingen is het studieprogramma reeds vanaf het eerste studiejaar duidelijk gericht op de eigen kwalificatie (chemie, elektromechanica, elektronica-ict of luchtvaart). Een beperkt aantal onderwijsactiviteiten (wiskunde, fysica, ) is meer algemeen vormend en is naar inhoud en onderwijsaanpak identiek voor de verschillende professioneel gerichte opleidingen. Academisch gerichte bacheloropleidingen Bij de academische bacheloropleidingen bestaat het studieprogramma gedurende de eerste semesters uit onderwijsactiviteiten die algemeen wetenschappelijk vormend zijn of bijdragen tot de algemene ingenieursvorming. Gedurende de eerste drie semesters is het studieprogramma voor de academisch gerichte bacheloropleidingen gemeenschappelijk. Vanaf het vierde semester is het studieprogramma volledig gericht op de eigen kwalificatie en situeert het zich nagenoeg volledig in één van de volgende drie disciplines: bouwkunde, elektromechanica of elektronica-ict. Bachelor in de industriële wetenschappen: 180 studiepunten 6 opleidingsonderdelen en 30 studiepunten per semester Semester 1 Semester 2 Semester Algemeen wetenschappelijke vorming, algemene ingenieursvorming wiskunde, fysica, chemie, mechanica, elektriciteit, vormgevingstechnieken, materialenleer, computertoepassingen, kansrekenen en statistiek, energieconversie, sterkteleer, informatica, projectwerk, taalvaardigheden 3 Semester 4 Semester Disciplinegebonden onderwijsactiviteiten 3 verschillende disciplines: bouwkunde, elektromechanica, elektronica- ICT 5 Semester 6 sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 15 van 205

16 5 Studieaangelegenheden 5.1 Cursussen en laboratoria Voor de bacheloropleidingen worden per week gemiddeld 24 lestijden van 60 minuten georganiseerd. De lestijden worden per dag gespreid als volgt: Lesuur Lesuur u u u u u u u u u u u u u u u u u u Nooit lesuur 4 en 5 op dezelfde dag; lesuur 9 uitzonderlijk Bij uitzondering kan van dit tijdschema worden afgeweken. Ook voor onderwijsactiviteiten die doorgaan in het Vlaams Luchtvaart scentrum kan van dit uurrooster worden afgeweken. Het uurrooster met vermelding van de onderwijsactiviteiten en de lokalen waar de onderwijsactiviteiten worden georganiseerd wordt bekendgemaakt via de website van de KHBO ( ). Uurroosters worden wekelijks aangepast en moeten door de studenten dan ook wekelijks worden geraadpleegd. Onvoorziene leswijzigingen worden alleen meegedeeld via de beeldschermen. De informatie op de beeldschermen kan ook elektronisch worden geraadpleegd via het elektronisch leerplatform Toledo. Studenten worden verwacht om alle lessen en laboratoria te volgen en om aan alle onderwijs- en studieactiviteiten deel te nemen. Een herhaalde afwezigheid kan tot gevolg hebben dat men niet meer over die onderwijsactiviteit kan geëvalueerd worden. Meer informatie hierover is te vinden in de onderwijsregeling en het examenreglement, te raadplegen via de website of via het elektronisch leeplatform. 5.2 Examenreglement en onderwijsregeling Een algemeen examenreglement en een algemene onderwijsregeling worden bij de aanvang van het academiejaar aan de studenten overhandigd. Er zijn drie examenperioden ( = examenzittijden): - de eerste examenperiode aan het einde van het eerste semester; - de tweede examenperiode aan het einde van het tweede semester; - de derde examenperiode na de zomervakantie. Over opleidingsonderdelen waarvoor in de eerste examenperiode een examen wordt georganiseerd kan ten vroegste in de derde examenperiode opnieuw een examen worden afgelegd. De examenroosters met vermelding van de ondervraagde vakken en met de examenschikking worden wordt bekendgemaakt via de website van de KHBO ( ). Studenten kunnen slechts deelnemen aan de examens als zij het verschuldigde studiegeld betaald hebben. Voor bepaalde examens kunnen ook voorwaarden gesteld worden zoals aanwezigheidsplicht met betrekking tot praktische onderdelen, deelname aan groepsactiviteiten of het tijdig indienen van werkstukken. Voor de betreffende onderwijsactiviteiten wordt dit verduidelijkt in deze opleidingsgids. Voor opleidingsonderdelen met permanente evaluatie is er in principe slechts één examenkans per academiejaar. Uitzondering hierop zijn de eindejaarsprojecten en de sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 16 van 205

17 masterproef. Het bedrijfscontact, als van de eindejaarsprojecten of de masterproef kan eventueel hernomen worden tussen de tweede en de derde examenperiode (juli - augustus), een tweede verdediging van het eindwerk of van de masterproef is voorzien in de derde examenperiode. Aan het einde van de eerste examenperiode stelt een beperkte examencommissie de resultaten vast voor elk opleidings waarover een examen werd georganiseerd. Aan het einde van de tweede en de derde examenperiode stelt de examencommissie de resultaten vast voor elk opleidings waarvoor een examen werd georganiseerd, beslist ze voor welke opleidingsonderdelen een student getolereerd wordt of moet hernemen en beslist ze of een student al dan niet geslaagd is voor een opleiding. Een student slaagt voor een opleidings als hij ten minste 10 punten op 20 of de beoordeling geslaagd behaalt. In deze gevallen verwerft de student een creditbewijs. Voor een student die voor een opleidings minder dan 10 punten op 20 behaalde, oordeelt de examencommissie of de betrokken student dit opleidings al dan niet moet hernemen in functie van het behalen van het diploma van de opleiding. Voor bepaalde opleidingsonderdelen of delen ervan kan een student(e) niet opnieuw worden beoordeeld in de derde examenperiode. In deze gevallen wordt de quotatie van de eerste of tweede examenperiode behouden in (overgedragen naar) de derde examenperiode. Wie niet slaagt voor een opleidings kan dit hernemen in een volgend academiejaar door voor dit opleidigs opnieuw in te schrijven. Na de derde examenperiode kan de examencommissie de '' weigering '' uitspreken. Een student(e) die schuldig wordt bevonden aan bedrog of poging tot bedrog tijdens de examens ontvangt voor het betreffende opleidings een examencijfer van 0 op 20. Het departementshoofd deelt deze beslissing mee aan de examencommissie ter gelegenheid van de beraadslagingen over het examenresultaat van de betreffende examenperiode. Voor ieder departement wordt een ombudspersoon aangeduid die de student kan bijstaan bij eventuele problemen gedurende alle examenperiodes. De ombudspersoon kan klachten onderzoeken in verband met examens en kan optreden als bemiddelaar bij eventuele conflicten tussen examinatoren en studenten. De naam van de ombudsman wordt meegedeeld, samen met het examenrooster. 5.3 Bedrijfscontacten en eindwerk Gedurende hun studieperiode brengen de studenten een tijd door in een bedrijf of in een onderzoekslaboratorium ( = bedrijfscontact ). Alleszins voor de professionele opleidingen staat de aard van het bedrijfscontact meestal in verband met het persoonlijk werk dat ze in de loop van het laatste jaar zullen uitvoeren en dat ze als eindwerk moeten verdedigen voor een jury. De opleidingen helpen de studenten bij het zoeken naar een bedrijf. In afspraak met de opleiding kan de student(e) ook zelf een bedrijf voorstellen. Het bedrijfscontact wordt georganiseerd in het academiejaar gedurende een periode van 6 weken en maakt deel uit van het studieprogramma. De duur en de uitvoering van het bedrijfscontact moeten gestaafd worden door een attest vanwege een verantwoordelijke in het bedrijf. De student moet over zijn bedrijfscontact een verslag indienen met daarin o.a.: - een beknopte geschiedenis van het bedrijf of de onderneming; - de organisatie, het fabricatieprogramma of de door het bedrijf geleverde diensten; - het onthaal, de arbeidsvoorwaarden, de omgang met oversten en met arbeiders; - een omschrijving van het uitgevoerde werk; - aspecten van veiligheid. sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 17 van 205

18 Het eindwerk wordt door de laatstejaarsstudent uitgevoerd onder begeleiding van een binnen- en een buitenpromotor, in afspraak met de opleiding, eventueel op voorstel van de student. De student noteert in een verslagboek ( = "logboek") de vorderingen van zijn eindwerk en de werkzaamheden die hij daartoe verricht. Dit verslagboek wordt om de 14 dagen op initiatief van de student aan de binnenpromotor voorgelegd. De opleidingsonderdelen Eindejaarsprojecten en Masterproef kunnen slechts worden gevolgd in het programmajaar dat leidt tot het behalen van het diploma. 5.4 Studie- en trajectbegeleiding Het onderricht en de vorming worden verstrekt door personeel dat zijn activiteit steunt op een onderwijservaring opgebouwd over de meer dan 80 jaar dat de campus te Oostende bestaat. Deze onderwijservaring leert dat het overdragen van kennis en ervaring aan jonge mensen een kwestie is van hen te motiveren en van eisen te stellen aan de inspanning die ze moeten leveren, maar ook dat jongeren hierin moeten begeleid worden. Voor studiebegeleiding en trajectbegeleiding kunnen alle studenten van het departement Industriële Wetenschappen en Technologie van de KHBO terecht bij Marieke Demeester, studie- en trajectbegeleider ( STUTRA ). Als studie- en trajectbegeleider zorgt zij voor een aantal algemene initiatieven in verband met studiebegeleiding (infosessies studievaardigheid, opvolging toetsen en monitoraat, ) maar staat ze ook in voor individuele begeleiding van studenten, in zoverre die niet vakspecifiek is. Bij de STUTRA kunnen de studenten terecht in verband met studeren en studievaardigheid (studiemethode, studieplanning, memoriseren, samenvatten, ), trajectbegeleiding (individuele trajecten, veranderen van studie, stoppen met studie, ), werkende student, topsportstudent, anderstalige student, studeren met functiebeperking,. De STUTRA kijkt samen met de student wat de mogelijkheden zijn en hoe de student verder begeleid kan worden. De STUTRA is op verschillende manieren te bereiken: - telefonisch: (059) ; - via marieke.demeester@khbo.be ; - rechtstreeks in de inkomhal van het D-gebouw van de campus Oostende op de volgende tijdstippen: op dinsdag van 12.30u tot 18.00u en op donderdag van 8.30u tot 12.00u. De STUTRA onderhoudt ook een rubriek op het elektronisch leerplatform Toledo: de student kan hier de Organization Studie- en trajectbegeleiding raadplegen met online studievaardigheidstesten, algemene tips, documenten, interessante links, nuttige weetjes, informatie over de sessies,. Iedere student kan zichzelf op deze Organization inschrijven. Een aantal algemene initiatieven in verband met studievaardigheid, vooral gericht naar eerstejaarsstudenten, zijn de volgende: Infosessie studievaardigheid Gedurende de eerste weken van het academiejaar wordt voor de eerstejaarsstudenten een infosessie georganiseerd met onder andere aandacht voor studievaardigheid, studiemethode en studieplanning. Oefensessies studievaardigheid Voor de eerstejaars in de professionele opleidingen worden gedurende de eerste 6 weken van het academiejaar facultatief sessies Toepassingen wiskunde aangeboden. Voor dezelfde studenten worden gedurende de tweede periode van 6 weken facultatief sessies Studievaardigheden aangeboden. Toetsen voor eerstejaars Halverwege het eerste semester worden voor de eerstejaarsstudenten een aantal schriftelijke "toetsen" georganiseerd. Deze toetsen maken geen deel uit van de examens sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 18 van 205

19 en hebben dus ook geen invloed op het examenresultaat. Ze laten de student(e) wel toe om kennis te maken met de manier van ondervragen en met de manier waarop de gegeven antwoorden verbeterd en beoordeeld worden. Ze laten ook toe om het eigen studeergedrag te evalueren. Monitoraat De studenten kunnen altijd beroep doen op een monitoraatsdienst door de lector of docent van het betreffende vak aan te spreken en een afspraak te maken. Wie over specifieke begeleiding meer informatie wenst, kan zich wenden tot Renaat De Craemer, adjunct-departementshoofd. Instapcursussen Ieder jaar worden gedurende de maanden augustus en september instapcursussen georganiseerd met o.a. lessen voor de vakken wiskunde, chemie, elektriciteit, computertekenen en Engels. Inlichtingen worden verstrekt bij de inschrijving of op het secretariaat. Het volgen van een instapcursus, net voor de aanvang van het eerste academiejaar in het hoger onderwijs kan een belangrijke stap zijn om zich beter aan te passen aan dit hoger onderwijs. Een instapcursus biedt niet alleen de mogelijkheid om de kennis en vaardigheid uit het secundair onderwijs bij te schaven maar laat ook toe om een eerste keer de sfeer op te snuiven, om kennis te maken met de gang van zaken op de campus en om contacten te leggen met nieuwe vrienden en collega-studenten. Ook de ervaring met de manier van "doceren" in het hoger onderwijs en het breken van het eerste ijs bij de omgang met de lectoren en docenten kan helpen. Studietijd De ervaring van de lectoren en docenten tijdens hun persoonlijk contact met de studenten of tijdens hun medewerking aan pedagogische onderzoeksprojecten wijst op een reeks grondige misopvattingen die er soms leven bij eerstejaarsstudenten omtrent het begrip "studeren''. Velen beschouwen de tijd die ze gebruiken voor het opmaken van labverslagen, tekeningen of bibliografische opzoeking verkeerdelijk als studietijd. De tijd hieraan besteed heeft vooral tot doel de werkzaamheid, de zorg en het organisatievermogen van de student(e) te bevorderen. 5.5 Studentenvoorzieningen KHBO (STUVO) Voor specifieke informatie in verband met het studentenstatuut, kinderbijslag, zelfstandig wonen, studiefinanciering (studietoelage, studieleningen, ), huisvesting, kan je terecht bij de sociale dienst van STUVO. Wie op zoek is naar meer gespecialiseerde begeleiding in verband met faalangst, uitstelgedrag, assertiviteit, of last heeft van slaapstoornissen, angsten, relationele problemen, kan bij de psychosociale dienst van STUVO terecht. Studenten met zin voor initiatief kunnen van STUVO-KHBO steun verkrijgen voor culturele en sportieve activiteiten. Daarnaast kan elke student bij STUVO terecht voor een ruim aanbod aan voordelen op sportief en cultureel vlak. STUVO is bereikbaar: - op de campus Oostende: maandag van 14u tot 17.45u en woensdag van 12.30u tot 13.30u (tijdens de lesweken); - Xaverianenstraat 3, 8200 Brugge: maandag tot donderdag: van 8.30u tot 17u, vrijdag: van 8.30u tot 12.30u, tijdens de vakantieperiodes: graag op afspraak. - telefonisch (050) ; - zie Europese studieprojecten en studiestages Het departement is zeer nauw verbonden met diverse instellingen voor onderwijs en onderzoek in verschillende Europese landen. De studenten die dit wensen kunnen eventueel tijdens hun studies of in aanvulling ervan, van deze contacten gebruik maken om in andere landen specifieke curriculum onderdelen te studeren of aanvullende kennis te verwerven. Studenten uit het voorlaatste jaar worden zeer concreet geïnformeerd sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 19 van 205

20 omtrent de mogelijkheid tot een buitenlandse stage gedurende hun laatste jaar. Geïnteresseerden kunnen zich altijd wenden tot de departementaal verantwoordelijke voor internationalisering: Gwendolyn Rogge ( gwendolyn.rogge@khbo.be ). 5.7 Bibliotheek De bibliotheek bevindt zich op de tweede verdieping van het A-gebouw. Ze is elke werkdag open van 8.30 tot uur (vrijdag tot uur). De inhoud van de uitgebreide collectie is vooral gericht op de lesinhouden van de verschillende opleidingen. Meer info en toegang tot de catalogi is te vinden via de website: In oktober worden de eerstejaars rondgeleid. In de bibliotheek is iedereen welkom, alleen moeten bezoekers die geen student of docent zijn van de KHBO wel een waarborg betalen indien ze wensen te ontlenen. 5.8 Plaatsingsdienst De "plaatsingsdienst" is een dienstverlening om laatstejaarsstudenten en pas afgestudeerden aan een eerste job te helpen. Via de plaatsingsdienst worden werkaanbiedingen bekend gemaakt en worden aan belangstellende bedrijven de gegevens van werkzoekenden bezorgd. De plaatsingsdienst werkt met een verantwoordelijke per opleiding en houdt per student een aantal gegevens bij die nuttig zijn bij het verwerken van de binnenkomende vacatures. Ook fungeert de plaatsingsdienst i.f.v. het verzamelen van nuttige info i.v.m. de tewerkstelling van oudstudenten. Dit laat toe om op regelmatige tijdstippen een link te maken tussen het opleidingsprofiel en het beroepsprofiel. De werking van de plaatsingsdienst verschilt per opleiding, met o.a. een aanbod van info via de web-site, het selecteren en kanaliseren van informatie naar geïnteresseerden, een aanbod van lijsten van afgestudeerden, het doorsturen van vacatures, het contacteren en doorverwijzen van afgestudeerden,.... Laatstejaarsstudenten worden, binnen de opleiding waartoe zij behoren, geïnformeerd over de werking van de plaatsingsdienst. Vacatures die door bedrijven worden aangeboden worden gedurende 2 maanden gepubliceerd via de website Jaarlijks wordt ten behoeve van de laatstejaarsstudenten een "industriedag" (jobbeurs) georganiseerd waar verschillende bedrijven en ondernemingen de mogelijkheden komen presenteren die zij bieden als mogelijke toekomstige werkgever. Verantwoordelijken plaatsingsdienst Master in de Industriële Wetenchappen Bouwkunde: Elektromechanica: Elektronica: Elektromechanica: Kunststofverwerking: CHEYNS Jozef HONGERLOOT Marc POELAERT Jan HONGERLOOT Marc DESPLENTERE Frederik Verantwoordelijken plaatsingsdienst bachelor in de technologie Chemie: COUPILLIE Luc Elektriciteit - elektronica: VANHEE Luc Elektromechanica: LAFORCE Marleen Luchtvaart: DEFEVER Roland sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 20 van 205

21 6 Praktische organisatie 6.1 Gebouwen De gebouwen A, B, C en D bevinden zich op de campus Oostende, gelegen langs de Zeedijk 101 en de Troonstraat. Voor de opleiding professionele Bachelor in de Luchtvaart worden specifieke onderwijsactiviteiten georganiseerd in het VLOC (Vlaams Luchtvaart scentrum, Nieuwpoortsesteenweg 945C Oostende), in de onmiddellijke nabijheid van de luchthaven van Oostende. Zowel op de campus Oostende als in het VLOC gebeurt de aanduiding van de lokalen waar de verschillende onderwijsactiviteiten plaats hebben met vier tekens: 1 e teken (letter): aanduiding van het gebouw A - gebouw: auditoria, informatica, restaurant, bibliotheek, micro-elektronica; B - gebouw: laboratoria elektronica, laboratorium fysica, leslokalen, materiaalshop; C - gebouw: administratie (o.a. studentensecretariaat); D - gebouw: laboratoria bouwkunde, laboratoria chemie, laboratoria elektromechanica, computertekenlokalen, leslokalen; L : Vlaams Luchtvaart Centrum. 2 e teken (cijfer): verdieping waarop het lokaal zich bevindt 3 e en 4 e teken (cijfer): aanduiding lokaal op de verdieping Voorbeeld: B106: lokaal 6 op de 1 e verdieping van het B-gebouw D210: lokaal 10 op de 2 e verdieping van het D-gebouw Uitzonderingen: D5** : de lokalen van de bouwkunde bevinden zich op het gelijkvloers van het D-gebouw (en niet op de 5 e verdieping). B9** : lokalen in de kelderverdieping van het B-gebouw. Technische dienstlokalen worden aangeduid met de letter T. 6.2 Lokalen Een overzicht van de lokalen met aanduiding van de nummering, de functie en de uitrusting van het lokaal is terug te vinden achteraan in deze programmagids. 6.3 Secretariaat Het studentensecretariaat bevindt zich op het gelijkvloers van het C-gebouw, naast het onthaal en het algemeen secretariaat. Het is iedere werkdag open van 8 tot uur en van 13 tot 18 uur, met uitzondering van donderdagnamiddag. De studenten kunnen er o.a. terecht voor: - in- en uitschrijven als student(e); - adreswijzigingen; - formulieren studiefinanciering; - schoolbewijzen; - adressen en telefoonnummers van medestudenten; - studentenkaarten; - telekaarten. Het secretariaat houdt een bestand bij waarin persoonsgegevens worden bewaard. Dit laat toe om hetzij manueel, hetzij langs geautomatiseerde weg verwerkingen uit te sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 21 van 205

22 voeren. Deze gegevens worden niet meegedeeld aan derden (privacywet van B.S ). 6.4 Materiaalshop In de materiaalshop zijn allerhande cursusmateriaal en kopiekaarten te koop. De openingsuren zijn aangeduid aan de ingangsdeur. De materiaalshop bevindt zich op de 2 e verdieping van het D-gebouw. 6.5 Ad valvas en beeldschermen Berichten worden ad valvas uitgehangen en/of op de beeldschermen geplaatst in de hall van het D-gebouw en het B-gebouw. Studenten worden verwacht om van de berichten kennis te nemen. Een ad valvas-bericht of een bericht op de beeldschermen geldt als een officieel bericht vanuit de organisatie van de hogeschool. Uurroosters (weekoverzicht) en examenroosters worden elektronisch bekendgemaakt via de website van de KHBO ( ). Aanpassingen van het uurrooster kunnen dagelijks plaatsgrijpen, regelmatig raadplegen is dus de bodschap. Onvoorziene leswijzigingen die niet op tijd meer kunnen worden ingepast in het elektronische uurrooster worden alleen meegedeeld via de beeldschermen. 6.6 Fotokopiëren De studenten kunnen gebruik maken van de kopieerapparaten op de tweede verdieping van het D-gebouw. Kopiekaarten zijn te koop in de materiaalshop. 6.7 Laptopgebruik op de campus Oostende Onderwijsvernieuwing richt zich o.a. op een doorgedreven integratie van informatie en communicatietechnieken (ICT) in de dagelijkse lespraktijk. Daarbij bieden laptops aan de student een optimale bewegingsvrijheid. De combinatie van een laptop met draadloos internet opent mogelijkheden voor een vernieuwende didactische aanpak. De KHBO levert daarom de nodige inspanningen om werk- en studieplekken uit te rusten voor laptopgebruikers. De KHBO werkt ook samen met betrouwbare firma s die een laptop kunnen aanbieden tegen de beste verhouding prijs/kwaliteit. Alle werkruimtes en veel leslokalen zijn uitgerust met draadloos internet. Als KHBOstudent mag je hiervan gratis gebruik maken. Naast draadloos internet kan er met de laptop ook draadloos geprint worden. Hiervoor wordt de kostprijs aangerekend. 6.8 Computerondersteuning voor de basisopleidingen De servers die het computernetwerk ondersteunen bestaan zowel uit Linux-servers als NT-servers. Deze centrale computers zijn opgenomen in een netwerk samen met een aantal werkstations. De meeste werkstations draaien op Windows NT. Zo wordt het mogelijk om vanuit verschillende lokalen te werken op verschillende computers. Alle PC's zijn opgenomen in het netwerk zodat de student(e) de mogelijkheid heeft om thuis een programma in te tikken en het op de hogeschool uit te testen. Iedere student(e) kan op vrije basis het Internet raadplegen en beschikt over een adres onder de vorm: voornaam.achternaam@student.khbo.be. Het lokaal A13 is voorzien van een aantal PC s waarvan de studenten kunnen gebruik maken. Ook is er uimte voor het gebruik van eigen laptop (stroomvoorziening,draadloze netwerktoegang, printer). Het gebruik van de lokalen en van het computernetwerk is bedoeld voor studiewerk, opzoekingen en oefeningen in het kader van het studieprogramma. sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 22 van 205

23 6.9 Computergebruik Via het elektronisch leerplatform TOLEDO (bereikbaar via de website ) zijn een aantal hulpmiddelen beschikbaar om beter gebruik te maken van de voorziene ICT-faciliteiten, onder andere: - handleidingen van het elektronisch leerplatform Toledo, , ; - de mogelijkheid om via accountbeheer problemen met het wachtwoord te melden en op te lossen; - de mogelijkheid om de mailquota te bekijken Ethisch gebruik van de PC's Vermits bijna alle PC's in de campus Oostende van de KHBO zijn opgenomen in een intern netwerk, dat op zijn beurt is gekoppeld met het Internet, zijn een aantal afspraken omtrent het ethisch gebruik noodzakelijk. Er wordt gevraagd om de volgende afspraken grondig na te lezen en op te volgen: - het is niet toegelaten om software te kopiëren op diskettes of via andere weg, tenzij het persoonlijk ontworpen software is; - het materiaal moet steeds met de nodige zorg behandeld worden en het moet zich in perfecte staat bevinden bij het einde van een sessie. Indien bij de aanvang van een sessie gebreken worden vastgesteld, dan moet de begeleidende docent of de systeemverantwoordelijke hiervan onmiddellijk op de hoogte worden gebracht; - op de campus worden de PC's enkel voor educatieve doeleinden gebruikt: de PC's zijn niet bedoeld als tekstverwerker voor het intikken van verslagen of eindwerken, het gebruik van Internet is bedoeld om informatie op te zoeken in verband met de onderwijsactiviteiten, de opgelegde taken of het eindwerk; - het gebruik van Internet moet ten allen tijde correct gebeuren. Dit betekent dat de "netetiquette" moet gevolgd worden: - geen inbraak op computers; - geen spanmail versturen; - het onmiddellijk melden aan de systeemverantwoordelijke van alle verdachte gebeurtenissen in de eigen directory; - er wordt nooit zelf software op een PC geplaatst, tenzij het de bedoeling is om zelf ontwikkelde programma's uit te testen en uit te voeren; desnoods kan de systeemverantwoordelijke toestemmen om de software te installeren; - inloggen moet steeds gebeuren onder de EIGEN naam en paswoord Rekentoestellen Zowel in de professionele als in de academische opleiding wordt gebruik gemaakt van grafische rekentoestellen. Deze rekentoestellen worden naast de laptop gebruikt tijdens de lessen, labo s en soms tijdens de examens. Studenten die vanuit hun opleiding in het secundair onderwijs niet over een gepast rekentoestel beschikken krijgen bij de aanvang van het academiejaar de kans om tegen gunstige voorwaarden een gepast toestel aan te schaffen. Meer info wordt verstrekt door de docenten wiskunde Veiligheidsvoorschriften in de laboratoria en lokalen Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) legt in een afzonderlijke brochure de veiligheidsvoorschriften en de verantwoordelijkheden vast. Iedereen is verplicht het intern verkeersreglement te volgen dat door het CPBW is opgemaakt en bekendgemaakt. Ook op de openbare weg tussen de gebouwen moet het verkeersreglement worden nageleefd. Preventieadviseur is mevrouw Leen Croubels (leen.croubels@khbo.be). sgids bachelor in de luchtvaart Pagina 23 van 205

Opleidingsgids 2007-2008

Opleidingsgids 2007-2008 DEPARTEMENT INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Campus Oostende Zeedijk 101 8400 Oostende 1 Opleidingsgids Bachelor in de elektromechanica 2007-2008 2 INHOUD 1 VOORWOORD... 4 2 TOELATINGSVOORWAARDEN...

Nadere informatie

Inhoud RDC - 28-3-2008

Inhoud RDC - 28-3-2008 1 Inhoud 1 Voorwoord 3 2 Toelatingsvoorwaarden 4 2.1 Eerste jaar 4 2.2 Toelating tot de masteropleidingen 4 2.3 Samenstelling van het studieprogramma 5 2.4 Vrijstellingen 5 2.5 Schakelprogramma voor afgestudeerden

Nadere informatie

Opleidingsgids 2008-2009

Opleidingsgids 2008-2009 Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Bachelor in de Chemie Opleidingsgids 2008 2009 Departement IW&T Campus Oostende Zeedijk 101 8400 Oostende 059 569 000 0 Inhoud 1 Voorwoord...4 2 Toelatingsvoorwaarden...

Nadere informatie

Departement Industriële Wetenschappen en Technologie. Bachelor in de Industriële Wetenschappen. Bouwkunde

Departement Industriële Wetenschappen en Technologie. Bachelor in de Industriële Wetenschappen. Bouwkunde Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Bachelor in de Industriële Wetenschappen Bouwkunde Opleidingsgids 2009-2010 1 2 Inhoud 1 Voorwoord 7 2 Toelatingsvoorwaarden 8 2.1 Eerste jaar 8 2.2

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

Bachelor in de elektromechanica. Competentiematrix

Bachelor in de elektromechanica. Competentiematrix Bachelor in de elektromechanica Competentiematri Departement IW&T Doc. Nr. Rev. Nr. Toepassingsgebied Opleiding prof. Ba BO X Opleiding prof. Ba EM Opleiding prof. Ba EO-ICT Opleiding prof. Ba LV De competentiematri

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

SCHAKELPROGRAMMA S UHASSELT

SCHAKELPROGRAMMA S UHASSELT SCHAKELPROGRAMMA S UHASSELT Heb je een professioneel bachelordiploma op zak en wil je een academische master behalen? Dat kan! Via een schakelprogramma kun je doorstromen naar een bepaalde master. Het

Nadere informatie

Bijzondere examenreglementen

Bijzondere examenreglementen Bijzondere examenreglementen Versie goedgekeurd door de Academische raad d.d. 14.05.2007 Examenreglement van de K.U.Leuven 2007-2008 Onderafdeling 1 - Bijzondere bepalingen in verband met de verhandeling

Nadere informatie

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster voor studenten van campus Brussel en campus Parnas Academiejaar 2014-2015 1. Waar vind ik de inhoud van mijn vakken? Kies in de programmagids

Nadere informatie

informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende

informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende Inhoud Wat is EVK? Wat is EVC? Kom je in aanmerking voor een vrijstelling op basis van een EVK? Hoe kun je vrijstellingen verkrijgen? Kom

Nadere informatie

8 Grensoverschrijdend gedrag...13 9 ICT...14 10 Informatieberichten voor studenten...14 11 Internationalisering...14 12 Kopiëren...

8 Grensoverschrijdend gedrag...13 9 ICT...14 10 Informatieberichten voor studenten...14 11 Internationalisering...14 12 Kopiëren... Inhoud 1 Katholieke Hogeschool Vives... 3 2 Katholieke Hogeschool Vives Campus Oostende... 3 2.1 Onthaal... 3 2.2 Studentenadministratie... 4 2.3 Bibliotheek... 4 2.4 STUTRA... 5 3 Organisatie van het

Nadere informatie

Aanvullingen bij het examenreglement Studiegebied industriële ingenieurswetenschappen

Aanvullingen bij het examenreglement Studiegebied industriële ingenieurswetenschappen Aanvullingen bij het examenreglement Studiegebied industriële ingenieurswetenschappen Academiejaar 2012-2013 Artikel 7: Standaardtraject of flexibel traject De studieomvang van een voltijds studieprogramma

Nadere informatie

De directie van het centrum kan vrijstellingen van opleidingsonderdelen (modules) verlenen. Deze kunnen leiden tot studieduurverkorting.

De directie van het centrum kan vrijstellingen van opleidingsonderdelen (modules) verlenen. Deze kunnen leiden tot studieduurverkorting. Vrijstellingsprocedure SLO De directie van het centrum kan vrijstellingen van opleidingsonderdelen (modules) verlenen. Deze kunnen leiden tot studieduurverkorting. Vrijstelling van een module resulteert

Nadere informatie

Specifieke lerarenopleiding

Specifieke lerarenopleiding Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules. Algemene informatie De directie van het centrum kan vrijstellingen van opleidingsonderdelen (modules) verlenen. Deze kunnen leiden tot studieduurverkorting.

Nadere informatie

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT Departement Design & Technologie 2015-2016 In wat volgt staan een aantal aanvullingen op het algemeen onderwijsreglement (AOR) en het algemeen

Nadere informatie

INSCHRIJVEN AAN DE HOGESCHOOL

INSCHRIJVEN AAN DE HOGESCHOOL Je wil je inschrijven aan de Hogeschool en je zoekt informatie op het internet. De teksten zijn gebaseerd op de website van de Hogeschool Antwerpen. Voor de correcte info van dit moment: surf naar www.ha.be.

Nadere informatie

Semester 1 Studietijd (uren) Lestijden (60')

Semester 1 Studietijd (uren) Lestijden (60') Master in de IW: Kunststofverwerking College & TB Semester 1 Studietijd (uren) Lestijden (60') Contacturen Stpt Coll. TB ZW Totaal ECTS Fiche per. 1 per. 2 (6 wkn) (6 wkn) Reologie* 3 24 6 50 80 ELM 7402

Nadere informatie

Aanvulling onderwijs- en examenreglement 2014-2015 RITS School of Arts

Aanvulling onderwijs- en examenreglement 2014-2015 RITS School of Arts Aanvulling onderwijs- en examenreglement 2014-2015 RITS School of Arts 1.1 Aanvullingen op de Onderwijsregeling (OR) 1.1.1 Organisatie van het academiejaar OR Artikel 6 Organisatie van het academiejaar

Nadere informatie

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK)

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) GEZ Gezondheidszorg Departement Gezondheidszorg Campus Oude Luikerbaan 79 3500 Hasselt Verantwoordelijke EVK Ann Bancken (ann.bancken@khlim.be) Academiejaar

Nadere informatie

Academiejaar 2011-2012

Academiejaar 2011-2012 Schakelprogramma s Academiejaar 2011-2012 Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Campus Oostende Zeedijk 101 8400 Oostende 059 569000 iwt.info@khbo.be www.khbo.be Open deur 2011 Zaterdag

Nadere informatie

Schakelprogramma s UHasselt

Schakelprogramma s UHasselt 2018-2019 Schakelprogramma s UHasselt Heb je een professioneel bachelordiploma op zak en wil je een academische master behalen? Dat kan! Via een schakelprogramma kun je doorstromen naar een bepaalde master.

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

23/02/2015 Filip Vervenne

23/02/2015 Filip Vervenne 23/02/2015 Filip Vervenne 1.Een kijk op het hoger onderwijs 2.Studeren in het hoger onderwijs 1. Een kijkop het hoger onderwijs Berekening van het studiegeld http://www.kuleuven.be/studentenadministratie/inschrijvingen/studiegelden/

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken academiejaar

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken academiejaar Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken academiejaar 2012-2013 De opleiding gerechtsvertalen en tolken wordt georganiseerd door Lessius in samenwerking met de rechtbank, de balie

Nadere informatie

Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)?

Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)? Leerkrediet Informatie Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)? Diplomacontract: je volgt een opleiding met de bedoeling een diploma te behalen voor de volledige opleiding Creditcontract: je volgt

Nadere informatie

Aan alle eerstejaarsstudenten BACHELOR VERPLEEGKUNDE BRUGOPLEIDING 150 stp Campus Brugge Academiejaar

Aan alle eerstejaarsstudenten BACHELOR VERPLEEGKUNDE BRUGOPLEIDING 150 stp Campus Brugge Academiejaar Beste student, Aan alle eerstejaarsstudenten BACHELOR VERPLEEGKUNDE BRUGOPLEIDING 150 stp Campus Brugge Academiejaar 2019-2020 Binnenkort start je met de brugopleiding bachelor in de Verpleegkunde binnen

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat TOELATINGSVOORWAARDEN... 1 INSCHRIJVING... 2 STUDIETRAJECT... 2 STAGE... 4 WERKEN EN STUDEREN... 4 CURSUSMATERIAAL... 5 LESSENROOSTER... 5 EXAMENS...

Nadere informatie

DEPARTEMENTALE AANVULLING OP HET ALGEMEEN ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE ALGEMENE RECHTSPOSITIEREGELING

DEPARTEMENTALE AANVULLING OP HET ALGEMEEN ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE ALGEMENE RECHTSPOSITIEREGELING DEPARTEMENTALE AANVULLING OP HET ALGEMEEN ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE ALGEMENE RECHTSPOSITIEREGELING Departement Onderwijs en Pedagogie 2018-2019 EDU/DR/2018/33 d.d. 12.06.2018 Aanvullingen AOR-AER-RP

Nadere informatie

BANABA INTENSIEVE ZORGEN EN SPOEDGEVALLENZORG 2014-2015

BANABA INTENSIEVE ZORGEN EN SPOEDGEVALLENZORG 2014-2015 BANABA INTENSIEVE ZORGEN EN SPOEDGEVALLENZORG 2014-2015 INHOUD 04 Doel van de opleiding 05 Banaba Intensieve zorgen en spoedgevallenzorg 06 Situering van de opleiding 08 Curricula 09 Individueel traject

Nadere informatie

Aan alle eerstejaarsstudenten Logopedie Campus Brugge Academiejaar

Aan alle eerstejaarsstudenten Logopedie Campus Brugge Academiejaar Aan alle eerstejaarsstudenten Logopedie Campus Brugge Academiejaar 2019-2020 Beste student Beste ouder Binnenkort start je met de bacheloropleiding logopedie in de hogeschool VIVES, bij ons op campus Brugge.

Nadere informatie

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK - EVC) Departement HB. PBA Bedrijfsmanagement: Accountancy-Fiscaliteit in avondonderwijs

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK - EVC) Departement HB. PBA Bedrijfsmanagement: Accountancy-Fiscaliteit in avondonderwijs Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK - EVC) Departement HB PBA Bedrijfsmanagement: Accountancy-Fiscaliteit in avondonderwijs Academiejaar 2012 2013 1. PROCEDURE 1.1 Aanvragen van je vrijstellingen

Nadere informatie

Bijzondere beroepstitel:

Bijzondere beroepstitel: 2012 2013 Bijzondere beroepstitel: Verpleegkundige gespecialiseerd in de intensieve zorg en spoedgevallenzorg Hogeschool West-Vlaanderen Departement Rijselstraat 5 8200 Brugge T 050 38 12 77 Wouter.Decock@howest.be

Nadere informatie

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009 de Stap Studieadviespunt Gent Klein Raamhof 8, 9000 Gent Tel. 09 233 75 15 - Fax 09 224 15 65 mail: info@destapgent.be website: www.destapgent.be Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering

Nadere informatie

Handleiding voor het samenstellen van een Individueel collegerooster

Handleiding voor het samenstellen van een Individueel collegerooster S.ORG.4.3/2007-08-20 uropese Hogeschool Brussel Campus conomische Hogeschool Dienst Studentenadministratie Stormstraat 2 1000 Brussel (02)210 13 02 Handleiding voor het samenstellen van een Individueel

Nadere informatie

Je reisgids. De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006

Je reisgids. De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006 Je reisgids De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006 Met alles wat je moet weten over: je inschrijving en het studiegeld de samenstelling van je studieprogramma examens en beraadslaging begeleiding

Nadere informatie

VRIJSTELLINGSAANVRAAG HBA

VRIJSTELLINGSAANVRAAG HBA CURSIST Naam &voornaam:.. Adres:. Telefoonnummer:.. Geboortedatum: Bij het secretariaat ingediend op:.... HBO Bedrijfsautomatisatie HBO Industriële wetenschappen en technologie Schooljaar Aanvraag tot

Nadere informatie

van professionele bachelor naar industrieel ingenieur

van professionele bachelor naar industrieel ingenieur van professionele bachelor naar industrieel ingenieur Greet Langie, Verderstudeerbeurs 24 februari 2017 2 Ervaringen van (ex) schakelstudenten Film: interviews met schakelstudenten 3 Wat wil je te weten

Nadere informatie

Schakelprogramma s UHasselt

Schakelprogramma s UHasselt 2017-2018 Schakelprogramma s UHasselt Heb je een professioneel bachelordiploma op zak en wil je een academische master behalen? Dat kan! Via een schakelprogramma kun je doorstromen naar een bepaalde master.

Nadere informatie

VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN ERKEND TRAJECT NAAR WERK DOOR VDAB. boekhouden en informatica WWW.VOORBEREIDINGSJAAR.

VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN ERKEND TRAJECT NAAR WERK DOOR VDAB. boekhouden en informatica WWW.VOORBEREIDINGSJAAR. ERKEND TRAJECT NAAR WERK DOOR VDAB VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN boekhouden en informatica IN ÉÉN SCHOOLJAAR KLAAR OM TE STUDEREN IN HET NEDERLANDS WWW.VOORBEREIDINGSJAAR.BE Ik

Nadere informatie

Leerkrediet

Leerkrediet Wat is het leerkrediet? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Rijselstraat 5 8200 Brugge T 050 38 12 77 F 050 38 11 71 www.howest.be Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2013-2014 Inhoud Doel

Nadere informatie

VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN. Erkend traject naar werk door VDAB. Boekhouden of informatica SCHOOLJAAR 2014-2015

VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN. Erkend traject naar werk door VDAB. Boekhouden of informatica SCHOOLJAAR 2014-2015 Erkend traject naar werk door VDAB VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN Boekhouden of informatica SCHOOLJAAR 2014-2015 In één schooljaar klaar om te studeren in het Nederlands WWW.VOORBEREIDINGSJAAR.BE

Nadere informatie

Leerkrediet 2011 2012

Leerkrediet 2011 2012 2011 WAT IS HET LEERKREDIET? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

Hoger onderwijs in Vlaanderen. Informatiebrochure 2012

Hoger onderwijs in Vlaanderen. Informatiebrochure 2012 Hoger onderwijs in Vlaanderen Informatiebrochure 2012 Inhoud Inleiding...2 Soorten instellingen...3 Soorten opleidingen...3 Nieuw vanaf 2013-2014: integratie academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten...5

Nadere informatie

ongewettigde afwezigheid van meer dan 25% aanleiding geven tot de quotatie afwezig voor het volledige opleidingsonderdeel.

ongewettigde afwezigheid van meer dan 25% aanleiding geven tot de quotatie afwezig voor het volledige opleidingsonderdeel. Beste student, Ibamaflex biedt nu de mogelijkheid om je afwezigheden digitaal te melden en de bewijsstukken te scannen en op te laden. Het is dan ook de bedoeling dat je dit voortaan via deze weg doet.

Nadere informatie

1 0 9 32 12 54 4,00 persoonlijke groei, maatschappelijk engagement)

1 0 9 32 12 54 4,00 persoonlijke groei, maatschappelijk engagement) KWALITEITSBAROMETER STUDENTEN (AFNAME 2e SEMESTER 08-09) Bachelor in de Toegepaste Informatica ALGEMEEN imago van HUB in Vlaanderen imago van HUB in Vlaanderen internationale gerichtheid internationale

Nadere informatie

schakel TW ELO curriculum master industriële wetenschappen.xls

schakel TW ELO curriculum master industriële wetenschappen.xls schakel TW ELO sem 1 sem 2 Schakel ELO Algemene vakken Fysica (schakelprogramma) 1,5 0,5 0 5 Fysica 1,5 2 2 Fysica oef. 0,5 Wiskunde (schakelprogramma) 1 2 0 6 Wiskunde 1 1 1 Wiskunde oef. 2 2 2 Wiskunde

Nadere informatie

Professionele bachelor elektromechanica

Professionele bachelor elektromechanica 1ste jaar (semester 1 en 2) 1ste jaar - gemeenschappelijk traject "Een stevige basis" 2de jaar (semester 3 en 4) 2de jaar - gemeenschappelijk traject "Een technologiebad" 3de jaar (semester 5 en 6) Afstudeerrichting

Nadere informatie

Bijlage II: uitvoeringsmodaliteiten

Bijlage II: uitvoeringsmodaliteiten Bijlage II: uitvoeringsmodaliteiten Artikel 3.3, lid 1 Algemene toelatingsvoorwaarden voor een bacheloropleiding Voor de inschrijving voor een bacheloropleiding geldt als algemene toelatingsvoorwaarde

Nadere informatie

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar 2015-2016 De opleiding gerechtsvertalen en tolken wordt georganiseerd door KU Leuven, Faculteit Letteren, campus Antwerpen

Nadere informatie

Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel

Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel Gelet op het decreet van 12 juni 1991 betreffende de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap, zoals gewijzigd, verder

Nadere informatie

ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018

ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018 ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018 I. Kennismaking II. Need to know III. Online leerplatform: Canvas IV.Timemanagement I. Kennismaking Studiebegeleiding Een gemotiveerd team van gespecialiseerde

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2012-2013 Inhoud Doel van de opleiding Situering van de opleiding Onderwijsvormen Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

Infobundel voor (kandidaat-)studenten die een vrijstelling willen aanvragen op basis van eerder verworven kwalificaties (EVK)

Infobundel voor (kandidaat-)studenten die een vrijstelling willen aanvragen op basis van eerder verworven kwalificaties (EVK) Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs J.Gerardstraat 18 9040 Sint-Amandsberg Infobundel voor (kandidaat-)studenten die een vrijstelling willen aanvragen op basis van eerder verworven

Nadere informatie

0 1 19 46 11 77 3,87 persoonlijke groei, maatschappelijk engagement)

0 1 19 46 11 77 3,87 persoonlijke groei, maatschappelijk engagement) KWALITEITSBAROMETER STUDENTEN (AFNAME 2e SEMESTER 09-10) Bachelor in de Medische beeldvorming Algemeen # respondenten: 84 (51,2%) imago van HUB in Vlaanderen imago van HUB in Vlaanderen internationale

Nadere informatie

Studenten: stage en praktijkervaring zijn het meest waardevol in de opleiding, al doende leert men

Studenten: stage en praktijkervaring zijn het meest waardevol in de opleiding, al doende leert men Uitdaging Studenten: stage en praktijkervaring zijn het meest waardevol in de opleiding, al doende leert men docenten: Voordat een student op stage kan vertrekken is er een degelijke basisopleiding nodig.

Nadere informatie

Lees onderstaande richtlijnen grondig door vooraleer je aanvraag in te dienen! Je kan slechts één dossier, per opleiding, per academiejaar indienen.

Lees onderstaande richtlijnen grondig door vooraleer je aanvraag in te dienen! Je kan slechts één dossier, per opleiding, per academiejaar indienen. Lees onderstaande richtlijnen grondig door vooraleer je aanvraag in te dienen! DEADLINE VOOR HET INDIENEN VAN JE DOSSIER Je kan slechts één dossier, per opleiding, per academiejaar indienen. Je vraagt

Nadere informatie

Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING

Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING Infobrochure SLO SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING INHOUD Voor wie? Waar staan wij voor? Opleidingsstructuur en diploma Inhoud van de modules Studiepunten Studieduur en modeltraject Flexibiliteit Waar en wanneer

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat Toelatingsvoorwaarden... 1 Inschrijving... 2 Studietraject... 3 Stage... 4 Werken en studeren... 5 Cursusmateriaal... 5 Lessenrooster... 6 Examens...

Nadere informatie

Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 02/09/17. Infosessie Hoger Afstandsonderwijs

Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 02/09/17. Infosessie Hoger Afstandsonderwijs Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 02/09/17 Doelgroep HAO Vanaf 21 jaar of minimum 3 jaar na S.O. Diploma S.O. (ASO, TSO, KSO of BSO mét 7 e jaar) -> Geen diploma en minimum 21?

Nadere informatie

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zitting 2008-2009 25 maart 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zie: 2158 (2008-2009) Nr. 1: Ontwerp van decreet 5571 OND 2 AMENDEMENT Nr. 1 Artikel 7 In a), tweede

Nadere informatie

Opleidingsprogramma

Opleidingsprogramma Opleidingsprogramma 2013-2014 Instelling: Straat + nr.: Zeedijk 101 Gemeente + nr.: Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende 8400 Oostende Instellingsnr.: Studiegebied: IW&T Opleiding: Bachelor in de elektronica-ict

Nadere informatie

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden.

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 168 van GRIET COPPÉ datum: 23 december 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Bachelor in de Verpleegkunde - In- en

Nadere informatie

Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 24/01/17. Infosessie Hoger Afstandsonderwijs

Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 24/01/17. Infosessie Hoger Afstandsonderwijs Leraar lager onderwijs in afstandsonderwijs (HAO) Infosessie 24/01/17 Doelgroep HAO Vanaf 21 jaar of minimum 3 jaar na S.O. Diploma S.O. (ASO, TSO, KSO of BSO mét 7 e jaar) Geen diploma en minimum 21?

Nadere informatie

Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding

Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding Ouderinfoavond Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding Studiewatte? STUDIEWATTE? Studiepunten Bacheloropleiding

Nadere informatie

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT. Departement Design & Technologie

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT. Departement Design & Technologie DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT Departement Design & Technologie 2017-2018 In wat volgt staan een aantal aanvullingen op het algemeen onderwijsreglement (AOR) en het algemeen

Nadere informatie

ELEKTROMECHANICA HBO5. Situering HBO5. Situering HBO5. Dagopleiding HBO5 EM: Avondopleiding HBO5 EM: Nieuwe dagopleiding. Uniek in Vlaanderen

ELEKTROMECHANICA HBO5. Situering HBO5. Situering HBO5. Dagopleiding HBO5 EM: Avondopleiding HBO5 EM: Nieuwe dagopleiding. Uniek in Vlaanderen Nieuwe dagopleiding sinds 01 01 Uniek in Vlaanderen Thomas More Kempen, Geel EM HBO5 luc.moonen@hik.be 1 Dagopleiding ook ism VDAB (OKOT-trajecten) Campus Geel Meer info: luc.moonen@hik.be ELEKTROMECHANICA

Nadere informatie

WELKOM IN HET STUDIEGEBIED IWT

WELKOM IN HET STUDIEGEBIED IWT WELKOM IN HET STUDIEGEBIED IWT Welkom in het studiegebied industriële wetenschappen en technologie van de Hogeschool VIVES! We geven je via deze brochure graag wat algemene informatie over de organisatie

Nadere informatie

VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE WERKEN & STUDEREN

VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE WERKEN & STUDEREN VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE 2018-2019 WERKEN & STUDEREN WELKOMSTWOORD ALGEMEEN DIRECTEUR Hogeschool PXL is een warme en kwaliteitsvolle hogeschool: ondernemend, netwerkend,

Nadere informatie

Departementale aanvulling op de onderwijs- en examenregeling

Departementale aanvulling op de onderwijs- en examenregeling Departement Gezondheidszorg & Landschapsarchitectuur: Departementale aanvulling op de onderwijs- en examenregeling 2014-2015 Onderwijsregeling 2014-2015: departementale aanvulling 1. Toelatingsvoorwaarden.

Nadere informatie

Werken en studeren Toegepaste Informatica

Werken en studeren Toegepaste Informatica Werken en studeren Toegepaste Informatica 2014 departement Design & Technologie Je hebt een deeltijdse of voltijdse job, maar je wil je graag bij- of omscholen tot informaticus? De Erasmushogeschool Brussel

Nadere informatie

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Start to study Overzicht Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Hoe maak je een goede studiekeuze? Studiekeuze Neem je tijd! begin

Nadere informatie

Aan alle eerstejaarsstudenten Ergotherapie Campus Brugge Academiejaar

Aan alle eerstejaarsstudenten Ergotherapie Campus Brugge Academiejaar Aan alle eerstejaarsstudenten Ergotherapie Campus Brugge Academiejaar 2019-2020 Beste student Beste ouder Binnenkort start je met de bacheloropleiding ergotherapie in de hogeschool VIVES, bij ons op campus

Nadere informatie

Introductiedagen 2011-2012 19-20 september 2011

Introductiedagen 2011-2012 19-20 september 2011 Studeren in het hoger onderwijs anno 2013-2014 Infoavond voor ouders / 20 november 2013 MAD-faculty / campus Elfde Linie 1 Ouderinfoavond Inhoud Situering van de opleiding Studentenbegeleiding en - ombudspersonen

Nadere informatie

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst HOGER INSTITUUT VOOR WIJSBEGEERTE Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst Combineer filosofie met een andere opleiding (rechten, sociologie, psychologie, geschiedenis ) Beste (toekomstige)

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013

ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013 LUCA School of Arts, departement Architectuur, campus Sint-Lucas Brussel-Gent ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013 2 Inhoudstafel Titel

Nadere informatie

Aanvraagformulier toelatingsprocedure Faculteit Theologie en Religiewetenschappen

Aanvraagformulier toelatingsprocedure Faculteit Theologie en Religiewetenschappen AANVRAAGFORMULIER TOELATINGSPROCEDURE FACULTEIT THEOLOGIE EN RELIGIEWETENSCHAPPEN NEDERLANDSTALIG PROGRAMMA 2016-2017 Bachelor met verminderde studieomvang Certificaat voor het godsdienstonderwijs Schakelprogramma

Nadere informatie

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar

Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar Onderwijs- en examenreglement opleiding gerechtsvertalen en tolken cursusjaar 2016-2017 De opleiding gerechtsvertalen en tolken wordt georganiseerd door KU Leuven, Faculteit Letteren, campus Sint-Andries

Nadere informatie

Extra informatie over de dagopleiding HBO5 Elektromechanica

Extra informatie over de dagopleiding HBO5 Elektromechanica Campus Geel Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel 014 56 23 22 info@hik.be Extra informatie over de dagopleiding HBO5 Elektromechanica Document 1: Voorstelling van de opleiding met allerlei info Document 2: Jaarplanning

Nadere informatie

Specifieke leraren - opleiding economie

Specifieke leraren - opleiding economie COMBINEER MET BACHELOR / MASTER Specifieke leraren - opleiding economie Leuven Brussel Antwerpen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit

Nadere informatie

INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER. Examenreglement

INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER. Examenreglement INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER Examenreglement 2015-2016 structuur 1. ombudsdienst 2. OER 1. basisbegrippen 2. studievoortgang 3. tolerantie 4. examenregels 5. evaluatie 3. tips 1. Ombudsdienst Art. 84.

Nadere informatie

Studietraject. Academiejaar

Studietraject. Academiejaar Studietraject Academiejaar 2018-2019 Studietrajectbegeleider Ilse Loockx Inhoud sessie 1. Wie ben ik? 2. Opbouw bachelor enkele begrippen 3. KU Loket - ISP en IER 4. Wat is studietrajectbegeleiding? 5.

Nadere informatie

Aan alle eerstejaarsstudenten Voedings- en dieetkunde Campus Brugge Academiejaar Beste student Beste ouder

Aan alle eerstejaarsstudenten Voedings- en dieetkunde Campus Brugge Academiejaar Beste student Beste ouder Aan alle eerstejaarsstudenten Voedings- en dieetkunde Campus Brugge Academiejaar 2019-2020 Beste student Beste ouder Binnenkort start je met de bacheloropleiding voedings-en dieetkunde in de hogeschool

Nadere informatie

Werken en studeren aan de Vrije Universiteit Brussel. WERKEN & STUDEREN Studiebegeleidingscentrum - SBC

Werken en studeren aan de Vrije Universiteit Brussel. WERKEN & STUDEREN Studiebegeleidingscentrum - SBC Werken en studeren aan de Vrije Universiteit Brussel Overzicht Studiebegeleidingscentrum BaMa woordenboek Studeren aan de VUB Je eigen traject Eerste Hulp Bij Studeren - EHBS Praktische info Studiebegeleidingscentrum

Nadere informatie

EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA

EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA TUSSEN DE ONDERGETEKENDEN, De Vrije Universiteit Brussel met zetel te 1050 Brussel, Pleinlaan 2, die rechtspersoonlijkheid geniet bij wet van 28 mei 1970

Nadere informatie

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING Departement Design & Technologie 2018-2019 In wat volgt staan een aantal aanvullingen op het algemeen onderwijsreglement

Nadere informatie

Handleiding elektronisch studentendossier

Handleiding elektronisch studentendossier Handleiding elektronisch studentendossier School of Arts Gent KASK en Koninklijk Conservatorium vormen de School of Arts van Hogeschool Gent Inhoud 1 Elektronisch studentdossier: algemeen... 3 2 Elektronisch

Nadere informatie

Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen

Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen Hoger Beroepsonderwijs Hoger Beroepsonderwijs (HBO5): Na secundair onderwijs of via toelatingsexamen 3 jaar overdag of s avonds les volgen Les volgen in een

Nadere informatie

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING

DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING DEPARTEMENTALE AANVULLING VAN HET ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT EN DE RECHTSPOSITIEREGELING Departement Design & Technologie 2019-2020 In wat volgt staan een aantal aanvullingen op het algemeen onderwijsreglement

Nadere informatie

ZER Informatica. Programma-evaluatie. Resultaten programma-evaluatie. 5 enquêtes:

ZER Informatica. Programma-evaluatie. Resultaten programma-evaluatie. 5 enquêtes: ZER Informatica Resultaten programma-evaluatie Programma-evaluatie 5 enquêtes: - Overgang secundair onderwijs universiteit - Studenten die niet aan examens deelnamen / met hun opleiding stopten - Evaluatie

Nadere informatie

INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER. Examenreglement

INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER. Examenreglement INFOSESSIE OMBUDSDIENST & OER Examenreglement 2015-2016 structuur 1. ombudsdienst 2. OER 1. basisbegrippen 2. studievoortgang 3. tolerantie 4. examenregels 5. evaluatie 3. tips 1. Ombudsdienst Art. 84.

Nadere informatie

CVO Crescendo Leopoldstraat 42 2800 Mechelen T. 015 41 30 45 info@cvo-crescendo.be www.cvo-crescendo.be

CVO Crescendo Leopoldstraat 42 2800 Mechelen T. 015 41 30 45 info@cvo-crescendo.be www.cvo-crescendo.be CVO Crescendo Leopoldstraat 42 2800 Mechelen T. 015 41 30 45 info@cvo-crescendo.be www.cvo-crescendo.be HBO5 ELEKTROMECHANICA Infobrochure 2016-2017 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 WAT IS HBO5 ELEKTROMECHANICA...

Nadere informatie

FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE

FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE ACADEMISCH PROGRAMMA POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT KENNIS PRAKTIJK INNOVATIE IMPLEMENTATIE INHOUD POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT MODULE FISCALE RECHTSVAKKEN Pagina 2 tot 7 POSTGRADUAAT FISCAAL RECHT SUMMERSCHOOL

Nadere informatie

Aanvulling onderwijs- en examenreglement RITCS School of Arts

Aanvulling onderwijs- en examenreglement RITCS School of Arts Aanvulling onderwijs- en examenreglement 2015-2016 RITCS School of Arts 1.1 Aanvullingen op de Onderwijsregeling (OR) 1.1.1 Organisatie van het academiejaar OR Artikel 6 Organisatie van het academiejaar

Nadere informatie