het veld in beweging kennis tussen de disciplines verbonden alle cijfers van 2012

Transcriptie

1 Jaa RB e RIC HT 2012 Algemeen directeur Carsten Herstel: onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen. het veld in beweging 3 innovatieve NIFP projecten uitgelicht. kennis tussen de disciplines verbonden Wetenschap en opleidingen bundelt krachten. alle cijfers van 2012 In ruim strafrapportages werd de expertise van het NIFP ingeschakeld.

2 (advertorial) Rechercheurs van de ziel Zo typeerde een landelijk dagblad het werk van de gedragsdeskundigen van het NIFP (Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie). Als rapporteur Pro justitia zet u uw expertise in om een advies te geven aan onze justitiële ketenpartners over de geestesgesteldheid van een verdachte. Aan gedetineerde patiënten biedt u psychomedische zorg in voorbereiding op een terugkeer naar de maatschappij. Het is uitdagend en prikkelend werk in multidisciplinaire teams op het snijvlak van behandelen en beoordelen. Het NIFP heeft op verschillende terreinen regelmatig vacatures. Het werk van de onafhankelijk gerechtelijk deskundige Het NIFP onderhoudt een pool van psychiaters en psychologen die als onafhankelijk gerechtelijk deskundige willen rapporteren over de persoon van een verdachte. Rapportages worden gemaakt voor volwassenen en jeugdigen in strafzaken én over kinderen (en eventueel) de ouders in civiele zaken. Deze pool moet kwalitatief en kwantitatief op peil blijven. Rapporteurs die voor het NIFP rapporteren maken deel uit van een netwerk van gedragsdeskundigen. De website biedt collega s uit het hele land een platform voor het stellen van vragen en het discussiëren over de diverse onderwerpen waarmee een rapporteur te maken krijgt. Ook is het de serviceportal voor allerlei praktische zaken zoals de inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Op de website vindt u verder de nieuwste formats en richtlijnen en het actuele opleidings- en trainingsaanbod. Zo biedt het NIFP de Opleiding Rapporteur aan waarmee wij bijdragen aan de opname van deskundigen in het Nederlands Register voor Gerechtelijk Deskundigen (NRGD). Het werk van de NIFP psychiater in de forensische zorg Het NIFP zoekt regelmatig naast onafhankelijke gerechtelijk deskundigen ook regelmatig psychiaters. Psychiaters werken in kleine multidiscplinaire teams, zijn (mede) verantwoordelijk voor de matching en toetsing van pro Justitia rapportages, verlenen zorg aan psychiatrische patiënten die gedetineerd zijn en werken samen met de coördinator indicatiestelling forensische zorg (IFZ) met betrekking tot indicatiestellingen. Het NIFP biedt ruime mogelijkheden voor verdere bij- en nascholing en voor het doen van eventueel wetenschappelijk onderzoek. U neemt deel aan intervisie en netwerkbijeenkomsten. Het werk betreft een brede schakering aan psychiatrische problematiek, waarbij een multidisciplinaire benadering essentieel is. Naast patiëntencontacten neemt u deel aan het wekelijkse patiëntenoverleg binnen de penitentiaire inrichting, PPC s of het detentiecentrum. Verder heeft u een adviserende taak richting het Openbaar ministerie en de Rechtbank en u overlegt regelmatig met de diverse ketenpartners. Werken als coördinator Indicatiestelling Forensische Zorg Naast rapportage en zorg is het NIFP ook verantwoordelijk voor de indicatiestelling forensische, klinische zorg. Door middel van indicatiestelling wordt het meest geschikte niveau van zorg en beveiliging voor een patiënt bepaald. De indicatiestelling is een onderdeel van het project Vernieuwing Forensische Zorg. Voorwoord INHOUDS OPGAVE behandelen 19 cijfers 21 Coördinatoren IFZ zijn verantwoordelijk voor het proces van indicatiestelling. Bij het proces van indicatiestelling maken de coördinatoren IFZ gebruik van rapportages van onafhankelijke deskundigen. Hierdoor vindt indicatiestelling niet alleen onafhankelijk, maar ook objectief en vanuit een breed perspectief plaats. Vanuit dit brede, objectieve perspectief wil NIFP/IFZ graag meedenken over het gehele traject van indicatiestelling en plaatsing. Naast het afgeven van indicatiebesluiten, informeert NIFP/IFZ de zorginkopers over behoeftes aan zorg en eventuele moeilijkheden bij indicatiestelling en de voorbereiding van plaatsing. beoordelen/samenwerken 5 nifp Jeugd 9 IndIceren 21 PerSoneel 23 cijfers Zorg 27 cijfers PJ 28 cijfers Pbc 29 cijfers IFZ 30 Meer informatie Wilt u meer weten over het NIFP en haar werkzaamheden, kijkt u dan op of volg ons op Op de website staan de vacatures en de adresgegevens van alle NIFP locaties. Tevens kunt u zich er aanmelden voor de rapporteursnieuwsbrief. Wanneer u geïnteresseerd bent in het werk als gerechtelijk deskundige, kunt u contact opnemen met de locatie bij u in de buurt. Het hoofd van dienst staat u graag te woord. De beloning van onze professionals is conform de GGz-normen. Schriftelijke sollicitaties kunnen gestuurd worden naar: nifp@dji.minjus.nl InoVatIe 11 wetenschap &opleidingen 14 ondernemingsraad 24 organisatie & omgeving 24 adressen 31 colofon 32

3 VOORWOORD Het NIFP werkt intensief samen met diverse ketenpartners in de forensische zorg, het gevangeniswezen, de strafrechtketen en de jeugdzorg. Ook hier staat de samenwerking centraal en werkt het NIFP aan zijn rol als betrouwbare en integere ketenpartner. carsten herstel Vorig jaar was de kop van het voorwoord van Carsten Herstel, algemeen directeur van het NIFP, doen waar je goed in bent. Hiermee onderstreepte hij de kwaliteit die de medewerkers leveren in hun werk. Met elkaar geven wij vorm aan een centrum van expertise op het grensvlak van forensische psychiatrie, psychologie en strafrecht. Staat die uitspraak nog steeds? Jazeker, ik ben er van overtuigd dat we binnen het NIFP unieke expertises in huis hebben. Of het nu gaat om psychiatrie, klinische psychologie of om bijvoorbeeld forensisch milieuonderzoek. Ik zou deze stelling willen aanvullen met de kern uit het denken van de grondlegger van de observatiekliniek, Pieter Baan. Het afgelopen jaar stonden we stil bij zijn honderdste geboortedag en zijn gedachtegoed. Pieter Baan vond dat de meerwaarde van het forensische werk, ligt in de ontmoeting tussen de verschillende vakwetenschappen. Dit uitgangspunt staat nog steeds als kernwaarde in onze organisatie. Onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen. De organisatie heeft in 2012 veel gedaan aan het creëren van deze samenwerking, zodat er gewerkt kon worden aan vernieuwing en verbetering, maar ook aan verdere kennismaking met elkaar. Waar ben je, terugkijkend op het afgelopen jaar, trots op? Het NIFP heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in de samenwerking met ketenpartners en probeert zo goed mogelijk rekenschap te geven van zijn positie. Dit doen we door het opzetten van intervisie, door state of the art te werken en door het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten. Daarbij mogen we nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Immers: de adviezen van de gedragsdeskundigen kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de patiënt. Het is een uitdaging om het evenwicht te vinden tussen een goede en tijdige dienstverlening en het leveren van een hoogwaardig advies over iemand. Daar ligt een klus voor het NIFP en ik heb er vertrouwen in dat we hier steeds beter in worden. In 2012 is er veel gezegd over de veranderingen bij het klinisch onderzoek. Wat is de stand van zaken daarvan? Je kunt natuurlijk een verandering inzetten door iedere discipline voor zich iets uit te laten werken en dat vervolgens aan de klant aan te bieden. Maar ik geloof niet dat dit op de lange termijn daadwerkelijk gaat slagen. We hebben er voor gekozen om te onderzoeken waar, binnen de klinische rapportage, de knelpunten liggen en om met de klant te onderzoeken wat zij nu willen. Om ook hier de verbinding te zoeken. Zo kwamen we erachter dat naast het bespreken van de inhoud van de rapportage behoefte bestond aan het opnieuw vastleggen van de indicatiecriteria voor een klinisch onderzoek. Daar moet je de tijd voor willen en durven nemen. Ik geloof dat we, door stapsgewijs met elkaar dingen door te werken, iedereen meekrijgen in de veranderingen die op stapel staan was het jaar om tot een duidelijk kader te komen, nu is het zaak dat kader in te vullen. Daardoor zullen het komend jaar voor de klinische rapportage vernieuwingen tastbaarder worden. Eén van de dingen waar ik aan denk is de IFZ conferentie, waarbij twee ex-patiënten aan het woord kwamen die met een indicatiestelling geplaatst zijn in een zorginstelling. Door hun verhaal te horen werd de deelnemers aan de conferentie nogmaals duidelijk hoe belangrijk een persoonsgerichte aanpak is, die wij als NIFP voorstaan. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen als voordeur naar de forensische zorg. We werken voor de opdrachtgever, de patiënt maar vooral voor de samenleving. Een ander voorbeeld is een eindstaf die ik in het Pieter Baan Centrum bijwoonde. Ik heb daar gezien hoe de dialoog tussen de teamleden het onderzoek naar een hoger plan tilde. Het is niet alleen de expertise in huis hebben, maar deze kunnen inzetten in verbinding met elkaar. Of het nu binnen het NIFP is of met ketenpartners daarbuiten. Waar ben je terugkijkend op het afgelopen jaar minder trots op? In het vorige jaarbericht gaf ik aan dat ik de normtijd wilde verkorten voor de rapportages. In het belang van patiënt en maatschappij zouden we de doorlooptijd van een rapport zo efficiënt mogelijk moeten laten verlopen. Die efficiency slag is in 2012 nog niet helemaal gelukt. Inmiddels zien we wel een enorme verbetering. Dat geeft vertrouwen voor Het is ook nog niet gelukt om samenwerkingsovereenkomsten af te sluiten met alle rapporteurs. Dit is jammer, omdat zo n overeenkomst hoort bij de zakelijke verhouding die we met de rapporteurs hebben en het maakt verwachtingen over en weer helder. Iets anders waar ik veel plezier aan beleefd heb, is het afnemen van de eed & belofte bij een groot aantal medewerkers. Tijdens die bijeenkomsten hebben we expliciet stil gestaan bij de trots van het ambtenaar zijn en bij de integriteit die het werk van ons vraagt. Aan de hand van stellingen zijn we in gesprek gegaan, waaruit bleek dat antwoorden niet altijd zwart-wit zijn. Door met elkaar een veilige cultuur te creëren, blijft er ruimte om het werk te bespreken en elkaar aan te spreken. Ik ben trots op het feit dat steeds meer disciplines in staat zijn hun werk en werkwijze goed te beschrijven. Denk daarbij aan het nieuwe handboek Forensisch Milieuonderzoek of aan de Best Practice ISD waarin met verschillende disciplines afspraken zijn gemaakt over de samenwerking. Er wordt dus niet alleen meer gesproken over kennisdeling; het wordt echt concreet. Het gaat voor de mensen echt leven. Als we over een jaar hier weer zitten? Waar wil je dan op terug kunnen kijken? Over een jaar hebben we hopelijk onze positie als ketenpartner verder versterkt en zijn de doorlooptijden op orde, zodat 80% van de rapportages op tijd klaar is. Op het gebied van de indicatiestelling dat we ons ook inzetten voor de indicatiestelling voor de Penitentiaire Psychiatrische Centra, de PPC s. En de samenwerking met het gevangeniswezen en de dienst bijzondere voorzieningen zal inhoudelijk verder vorm hebben gekregen. Tot slot hoop ik dat in 2013 de NIFP-dag weer een succes zal zijn in het teken van persoonlijke relaties en juist even niet de vakinhoud. Het afgelopen jaar heb ik gezien hoe iedereen die dag enthousiast met elkaar optrok en meer gevoel kreeg bij elkaars werk. Op dit betrekkingsniveau moet de kiem van die samenwerking liggen. 2 3

4 Beoordelen betekent samenwerking Aan de pro Justitia rapportage worden hoge kwaliteitseisen gesteld. De adviezen van deskundigen spelen een belangrijke rol bij het nemen van (soms verstrekkende) beslissingen van de rechter. Ook dienen ze vaak als basis voor een vorm van behandeling, begeleiding of training in en buiten detentie. Dit proces vraagt om een nauwe en goed gecoördineerde samenwerking tussen alle betrokken partijen. Samenwerking tussen een Officier van Justitie (OvJ) of een rechter-commissaris (RC) die vragen heeft over de psychische gesteldheid van een verdachte en waar het NIFP adviseert over de wenselijkheid van een gedragsdeskundig onderzoek. Samenwerking met het NRGD Landelijke benoemingsprocedure Samenwerking met de zelfstandige forensisch deskundige (PJ-rapporteur) die op basis van bemiddeling door het NIFP de rapportage uitvoert. Dit zijn psychiaters of psychologen die zijn opgenomen in het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD). Het NIFP bevordert de kwaliteit van de rapportages door systematische feedback te geven op elk rapport voordat de deskundige het via het NIFP bij de opdrachtgever indient. Het NIFP heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in de samenwerking met ketenpartners. Dit doen we door het opzetten van intervisie, door state of the art te werken en door het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten. Daarbij mogen we nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Immers: de adviezen van de gedragsdeskundigen kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de patiënt. Het is een uitdaging om het evenwicht te vinden tussen een goede en tijdige dienstverlening en het leveren van een hoogwaardig advies over iemand. Daar ligt een klus voor het NIFP en ik heb er vertrouwen in dat we hier steeds beter in worden. Carsten Herstel De begeleiding van de rapportages steunt op een goede interne samenwerking en afstemming tussen alle NIFP deskundigen en locaties. In 2012 is op het gebied van rapportage veel uitgewerkt en opgezet met als doel te komen tot heldere producten en een transparante uniforme dienstverlening, zodat het NIFP ook de komende jaren een betrouwbare partner is in de strafrechtketen. Consultatie rechtspleging Multidisciplinair pro Justitia - overleg Samenwerking met de rapporteurs Uniforme kwaliteitsfeedback Forensisch Milieuonderzoek Tenuitvoerleggingsrapportages BeOORDelen samenwerken 5 5

5 Samenwerking met het NRGD Op 1 januari 2010 is de Wet deskundige in strafzaken in werking getreden ter verbetering van onder andere de positie en kwaliteit van de forensisch deskundigen. In dit kader is het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD) opgericht waarin de deskundigen worden opgenomen. Het NIFP heeft actief bijgedragen aan de grondslagen en de oprichting van dit register. Het doel van het NRGD is het bevorderen en waarborgen van forensische deskundigheid door het ontwikkelen van kwaliteitsnormen en deze regelmatig te toetsen. Het NRGD heeft voor de pro Justitia rapportage het deskundigheidsgebied FPPO (Forensische Psychiatrie Psychologie en Orthopedagogiek) omschreven. Het NIFP streeft er naar dat in de toekomst ook het Forensisch Milieuonderzoek wordt omschreven en voorzien van kwaliteitsnormen voor opname in het NRGD. Landelijke benoemingsprocedure Eén van de gevolgen van de Wet deskundige in strafzaken is dat de Officier van Justitie uitsluitend gedragsdeskundigen kan benoemen die zijn opgenomen in het NRGD. Voor het NIFP betekent dit dat zij - met enige uitzonderingen - uitsluitend gedragsdeskundigen voordraagt die in het register staan ingeschreven. Deze afspraken zijn vastgelegd in de zogeheten Landelijke Benoemingsprocedure. Deze, samen met het Openbaar Ministerie (OM) en de Zittende Magistratuur (ZM), ontwikkelde procedure bestaat uit afspraken over: 1) een systematische casefinding door het OM van onderzoekswaardige zaken 2) consultatie en advies door het NIFP over de wenselijkheid van een rapportage en welke variant (consultatie rechtspleging, zie ook verderop) 3) de bemiddeling van de rapportage door het matchen van een zaak aan (een) geschikte en beschikbare deskundige(n) en het voordragen voor benoeming 4) de benoeming van een gedragsdeskundige door de officier en in uitzonderingsgevallen de Rechter-commissaris Omdat het NIFP veel waarde hecht aan een goede relatie met haar rapporteurs en opdrachtgevers, heeft de organisatie hen hierover in 2012 continu geïnformeerd. Ook is het NIFP steeds in gesprek met alle betrokken partijen over zaken als overgangs- en instroomregelingen voor rapporteurs die nog niet geregistreerd zijn of die nog in hun opleiding zitten en vooralsnog onder supervisie rapporteren. Consultatie rechtspleging Zoals eerder aangegeven kan een opdrachtgever (Officier van Justitie of Rechtercommissaris), bij vragen over de psychische gesteldheid van een verdachte en/of over de wenselijkheid van een pro Justitia rapportage, contact opnemen met het NIFP. Het NIFP adviseert of en welke rapportagevariant is aangewezen. Deze advisering kan op verschillende wijzen plaatsvinden die samen vallen onder de noemer Consultatie Rechtspleging. Als voorkeursvariant kent het NIFP het voorgeleidingsconsult. De NIFP psychiater of psycholoog spreekt de verdachte vlak voor, of vlak na, de voorgeleiding op het kabinet RC en kan zo op basis van de individuele casuïstiek de opdrachtgever adviseren over plaatsing in een (penitentiaire) zorgvoorziening en eventuele rapportage. Wanneer een verdachte later in strafrecht wordt bezocht door een NIFP psychiater dan heet dit een trajectconsult. Naast deze face-to-face beoordelingen wordt er ook advies uitgebracht op basis van strafrechtelijke stukken. Dit heet een rapportageadvies. In 2012 heeft het NIFP ook een ISD-consult ontwikkeld. Hierin is een speciale vraagstelling opgenomen toegespitst op de wenselijkheid en mogelijkheid van een ISD-maatregel. Multidisciplinair pro Justitia - overleg In het kader van de herinrichting klinische rapportage (waarover u verderop meer kunt lezen) wordt het indicatie- en bemiddelingsproces verbeterd. In het nieuwe voorstel wordt in elke NIFP locatie multidisciplinair overlegd (het PJ-overleg) bij zaken waarin het OM om advies vraagt. Via dit overleg beoordelen een psychiater, een psycholoog en een jurist op basis van de beschikbare gegevens en het eventuele face-to-face consult óf en met welke rapportagevorm de zaak het best gediend is. Als er redenen zijn voor een klinische rapportage (onder meer in het PBC) plegen zij ruggespraak met de kliniek en geven de officier advies. Deze nieuwe werkwijze zorgt voor een beter, multidisciplinair afgewogen advies aan de opdrachtgever en een scherpe afweging in het uitzetten van een klinische rapportage. Slotsom in deze ontwikkeling is en blijft uiteraard dat de opdrachtgever beslist. Samenwerking met de rapporteurs Het NIFP heeft met de Vereniging voor Rapporteurs een convenant afgesloten dat de basis vormt voor individuele overeenkomsten met de rapporteurs. Het doel hiervan is - naast het scheppen van heldere verhoudingen de kwaliteit van de rapporten verder te verbeteren en borgen. Het NIFP ontwikkelt op basis van dit convenant een landelijke rapporteurspool en matchingsprotocol. Op die manier krijgen we als organisatie een meer geobjectiveerd inzicht in de competenties en specialisaties van de deskundigen in relaties tot specifieke zaakskenmerken. Door een landelijk overzicht kan er ook beter worden ingespeeld op (lokale) schommelingen in aanvragen. Uniforme kwaliteitsfeedback In 2012 is het NIFP intern gestart met kwaliteitsoverleggen voor professionals van het NIFP die feedback geven op rapportages. Zo wordt, aan de hand van concrete casuïstiek, het kennis- en competentieniveau van de feedbackgevers verhoogd. Tevens dragen deze overleggen bij aan meer uniformiteit bij het geven van feedback. Om de kwaliteit van de feedback inzichtelijk te maken is een landelijk feedbackformulier ontwikkeld. Deze werkwijze maakt helder dat het opmaken van het rapport door een freelance gedragsdeskundige en het geven van feedback op het rapport door het NIFP gescheiden verantwoordelijkheden zijn. In 2013 krijgen de rapporteurs aan de hand van het formulier feedback op hun rapportage. Tenuitvoerleggingsrapportages Het NIFP bemiddelt ook rapportageopdrachten, in het kader van de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke maatregelen, naar ervaren rapporteurs. De meest voorkomende rapportage daarbij is het zogeheten zes jaars verlengingsonderzoek. Volgens wettelijk voorschift moet de rechter, naast het advies van de behandelaar, ook de beschikking hebben over rapporten van een psychiater en een psycholoog als de duur van de TBS zes jaar of een veelvoud daarvan is. Ook wanneer iemand wordt aangemeld voor plaatsing in de longstay in de TBS én als iemand daar drie jaar verblijft, is het opmaken van een onafhankelijke rapportage door externe deskundigen verplicht. Dit laatste is een recente beslissing waardoor er in 2012 een inhaalslag gerealiseerd moest worden. Dat is goed gelukt. 6 7

6 Het bleek wel lastig om de afgesproken doorlooptijden te halen. Die luisteren bij dit soort van rapportages erg nauw ten gevolge van allerlei wettelijke termijnen. In overleg met de opdrachtgever van deze rapportages, de Directie Forensische Zorg van DJI (DForZo) worden de doorlooptijden in 2013 een speerpunt. Milieuonderzoek ingezet als onderdeel van een dubbelrapportage Het ambulante milieuonderzoek werd tot 2012 meestal toegepast in samenhang met een psychiatrisch en psychologisch onderzoek pro Justitia (de zogenaamde triple-rapportage). Nieuw is dat het ambulante milieuonderzoek nu ook gekoppeld kan worden aan een enkelvoudig psychologisch of enkelvoudig psychiatrisch onderzoek pro Justitia tot een dubbel-rapportage. Zo kan binnen de ambulante rapportagevariant meer maatwerk geleverd worden. Hierover wordt systematisch en verantwoord gerapporteerd aan de opdrachtgever. Die krijgt op deze manier ook zicht op de risicofactoren en de beschermende factoren in het leven van de verdachte en aanwijzingen voor eventuele hulpverlening. Het forensisch milieuonderzoek als deskundigheidsgebied is geïntegreerd in het klinisch onderzoek pro Justitia NIFP/PBC en in de ambulante onderzoekspraktijk. Zo draagt het bij aan de beantwoording van de vragen over de persoon van de verdachte. NIFP JEUGD Soms heeft een jongere iets strafbaars gedaan of komt een kind in gevaar waardoor het niet thuis kan wonen. Twee voorbeelden van situaties waarbij een kind, een jongere en de ouders te maken kunnen krijgen met een straf- of civielrechtelijk onderzoek. Het NIFP adviseert daarbij de rechterlijke macht, de Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg over de mogelijkheden van een deskundigenonderzoek. Een rapportage is bestemd voor de onderzochte en de opdrachtgever maar levert ook informatie aan degenen die nadien bij de onderzochte betrokken zijn. Opleiding en kwaliteit In samenspraak met het bureau Wetenschap en Opleidingen (i.o.) is een opleidingstraject voor milieuonderzoekers toegevoegd aan de rapporteuropleiding. Ook worden er jaarlijks twee studiedagen georganiseerd in het kader van bijscholing. Feedback op de ambulante milieurapportages wordt gegeven door ervaren milieuonderzoekers van het NIFP/ PBC. Op deze manier wordt de verdere professionalisering en kwaliteitsontwikkeling van het deskundigheidsgebied gewaarborgd. Alle hierboven genoemde ontwikkelingen hebben geleid tot een best practice en een brochure, bedoeld ter ondersteuning van (indicerende) rapporteurs, opdrachtgevers, keten- en netwerkpartners. Het onderzoek bij adolescenten in straf- of civielrecht is een specifieke expertise die nog volop in ontwikkeling is. Het bewustzijn dat deze ontwikkeling collectief gedaan moet worden door alle betrokken partijen is hoog. Het NIFP vormt al enige jaren een belangrijke gesprekspartner in deze ontwikkeling. Onder meer door een good practice op te stellen op het terrein van civielrechtelijke onderzoeken. Dit document kan dan als basis dienen voor een algemene richtlijn civielrechtelijke rapportage, die nu nog ontbreekt in Nederland. Maar ook door het jaarlijks organiseren van een conferentie over Jeugd of het coördineren van wetenschappelijk onderzoek. Ook op gebied van adolescentenstrafrecht trekt het NIFP collectief met de jeugdstrafrechtsector op. Zo zal de verwachte inwerkingtreding (in 2014) van het wetsvoorstel adolescentenstrafrecht consequenties hebben voor het werk van het NIFP en pro Justitia rapporteurs. De ontwikkelingsleeftijd van een jong volwassene zal nadrukkelijk aan de orde moeten komen in de toekomstige gedragsdeskundige advisering over de verdachte aan de rechter. Samenwerkingsafspraken NIFP en Raad voor de Kinderbescherming Onderzoek Forensisch Milieuonderzoek In een forensisch milieuonderzoek wordt op methodisch verantwoorde wijze informatie ingewonnen over de levensloop en familie-geschiedenis van een onderzochte en de sociale context waarbinnen het ten laste gelegde zich afspeelde. Indicatiecriteria Klinisch Onderzoek Adolescenten 8 9

7 adolescentenstrafrecht Eind 2012 heeft staatssecretaris Teeven het wetsvoorstel adolescentenstrafrecht naar de Tweede Kamer gestuurd. In dit wetsvoorstel wordt een samenhangende strafrechtelijke aanpak geregeld voor adolescenten in de leeftijdsgroep 15 tot 23 jaar. Hierbij wordt de mogelijkheid geboden om bij de sanctionering niet alleen rekening te houden met de ernst van de strafbare feiten, maar meer dan voorheen ook met de ontwikkelingsfase waarin zij zich bevinden. De verwachte inwerkingtreding (in 2014) van het wetsvoorstel heeft consequenties voor het werk van het NIFP en pro Justitia rapporteurs. De ontwikkelingsleeftijd van een jong volwassene zal nadrukkelijk aan de orde moeten Samenwerkingsafspraken NIFP en Raad voor de Kinderbescherming In de jeugdstrafrechtketen zijn zowel het NIFP als de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) belast met advisering aan de rechtsplegers. Het NIFP en de RvdK hebben in 2012 samenwerkingsafspraken geformuleerd rond het gedragsdeskundig onderzoek ten behoeve van de Gedragsbeïnvloedende Maatregel (GBM). Deze heropvoedingmaatregel kan worden opgelegd aan jeugdigen bij wie sprake is van ernstig delictgedrag in combinatie met ernstige gedragsproblematiek en die al eerder met het jeugdstrafrecht in aanraking kwamen. Het NIFP en de Raad voor de Kinderbescherming spreken hiermee de intentie uit om samen tot een afweging te komen over de beslissing wie het beste dit onderzoek kan uitvoeren. Voor de Gedragsbeïnvloedende Maatregel (GBM) geldt dat deze alleen kan worden opgelegd op advies van de Raad. De onderliggende rapportage kan worden uitgevoerd door een gedragsdeskundige van de raad óf een onafhankelijke rapporteur via het NIFP. Dit vraagt om goede afspraken die in de regio s nog verder handen en voeten gaan krijgen komend jaar. Onderzoek Subsidie aanvraag ontwikkelings criteria toegekend Criteria om de ontwikkelingsleeftijd van jongvolwassenen te bepalen bij wie ook sprake is van psychopathologie, zijn onvoldoende omschreven. Wanneer is een jong volwassene beter af in een justitiële jeugdinrichting en wanneer in een penitentiaire inrichting? Wanneer komt een jeugd-sanctie in beeld? In 2012 heeft het NIFP een subsidie aanvraag voorbereid om deze vragen beter te kunnen beantwoorden. Deze aanvraag is begin 2013 toegekend. Standaardvraagstelling aangepast Het NIFP zal de standaardvraagstelling in 2013 uitbreiden met de vraag of er argumenten zijn, gelegen in de persoonlijkheid en/of ontwikkeling, die aanleiding geven bij de jong volwassene (18-21) het jeugdstrafrecht toe te passen. Indicatiecriteria Klinisch Onderzoek Adolescenten In sommige zaken is het wenselijk om een adolescent voor een klinisch onderzoek op te laten nemen op een observatieafdeling. Dit onderzoek kan plaatsvinden in JJI Teylingereind of in het Pieter Baan Centrum (PBC). Een gezamenlijke werkgroep van beiden observatieafdelingen heeft bekeken waar een klinisch onderzoek pro Justitia van jong volwassenen het beste kan plaatsvinden. Deze indicatiecriteria zijn een handvat bij de NIFP-consultatie rechtspleging, waarbij het NIFP adviseert over de wenselijkheid van de rapportage en over welk type rapportage is aangewezen (klinisch of ambulant). INNOVATIE Het NIFP investeert in de innovatie van haar dienstverlening. Daarbij gaan we uit van de gedachte dat een innovatie in samenwerking met de opdrachtgevers en werkvloer vorm moet krijgen. Je kunt natuurlijk een verandering inzetten door iedere discipline voor zich iets uit te laten werken en dat vervolgens aan de klant aan te bieden. Maar ik geloof niet dat dit op de lange termijn daadwerkelijk gaat slagen. Je moet de tijd willen en durven nemen om dit gezamenlijk op te pakken. Ik geloof dat we, door steeds stapsgewijs met elkaar dingen door te werken, iedereen mee te krijgen in de veranderingen die op stapel staan In 2012 liepen er drie grote innovatieve projecten binnen het NIFP. De meest omvangrijke was de herinrichting van de klinische rapportage. Hiermee wil het NIFP meer maatwerk gaan leveren op de klinische rapportages om zo specifieker en effectiever inzicht te krijgen in de persoon van de verdachte. Vooral bij complexe strafzaken. Bij de opzet en uitwerking van het project zijn medewerkers, opdrachtgevers en afnemers van de klinische rapportage betrokken. Daarnaast is er in 2012 begonnen om te onderzoeken waar het proces van de rapportagebemiddeling efficiënter kan plaatsvinden om zodoende de doorlooptijd te stroomlijnen. En heeft het NIFP wederom vanuit het Openbaar Ministerie de vraag gekregen voor het doen van een psychiatrische en psychologische autopsie bij zaken waarbij de dader de hand aan zichzelf heeft geslagen. Om zo in het geval van een dergelijk ingrijpend misdrijf duiding te kunnen bieden aan familie en nabestaanden maar ook aan de maatschappij. Project verkorting doorlooptijden rapportagebemiddeling Herinrichting Klinische rapportage Pieter Baan Centrum Psychiatrische en psychologische autopsie door NIFP komen in de gedragsdeskundige Onderzocht zal worden hoe professionals advisering over de verdachte aan de rechter. de ontwikkelingsleeftijd bepalen. Deze criteria worden vervolgens beschreven. Daarna zullen de gedragsdeskundigen van het NIFP en pro Justitia rapporteurs hierin worden geschoold

8 Project verkorting doorlooptijden rapportagebemiddeling Het strafrecht is erbij gebaat dat een verdachte snel voor de rechter verschijnt en er geen dure zittingscapaciteit verloren gaat. Voor het NIFP en de deskundige betekent dit dat de advisering aan de rechtelijke macht wel tijdig moet worden afgerond. Prioritering van doorlooptijden is daarom een belangrijk (kwaliteits)aspect voor het NIFP. Als bemiddelende instantie in de pro Justitia rapportage wil het NIFP een betrouwbare ketenpartner zijn in de aanloop naar de terechtzitting. Door binnen de normtijd een kwalitatief hoogstaande rapportage aan te leveren wordt bijgedragen aan een gestroomlijnde rechtsgang. Huis op orde & Differentiatie normtijden Er is in 2012 binnen het NIFP een stevig fundament neergelegd voor verbetering van de doorlooptijden. Er is gekozen voor een tweesporenbeleid: 1) Huis op orde en 2) Differentiatie van normtijden per rapportagevariant. Binnen het huis op orde is afgesproken dat de totale rapportagebemiddeling maximaal zeventig kalenderdagen in beslag mag nemen. In 2013 worden, in samenwerking met de rapporteurs, de normtijden per rapportagevariant vastgelegd. De doelstelling voor 2013 is het realiseren van de afgesproken normtijden in tachtig procent van de zaken die het NIFP bemiddelt. Ketenafspraken doorlooptijden Het verkorten van de doorlooptijden binnen de strafrechtketen doet het NIFP niet alleen. In 2012 is gestart met het departementale verbeterproject Advies op tijd. Binnen dit project zijn de rollen en taakstellingen van de verschillende ketenpartners (Openbaar Ministerie, Reclasseringsorganisaties en het NIFP) beter op elkaar afgestemd. Deze moeten leiden tot een effectieve en efficiënte procesgang binnen de strafrechtketen. Herinrichting Klinische rapportage Pieter Baan Centrum Eén van de belangrijkste wensen vanuit de opdrachtgevers van de Pro Justitia rapportage is het leveren van maatwerk om zo specifieker en effectiever inzicht te krijgen in de persoon van de verdachte. Vooral bij complexe strafzaken. Wij hebben de expertise in huis om deze complexe onderzoeken op ons te nemen. Dat doen we nu via een ambulant triple onderzoek of een klinische opname van zeven weken in het Pieter Baan Centrum. Tussen die twee zit echter een ruimte waarin het onderzoek juist baat zou hebben bij een klinische opname of andersom waar een kortere klinische opname voldoende zou zijn. Die ruimte willen we nu invullen door de klinische rapportage te gaan moduleren. Het project Herinrichting Klinische Rapportage kent, voor wat betreft de klinische rapportage zelf, twee doelstellingen: 1) het differentiëren van het rapportage aanbod en 2) het (opnieuw) opzetten van de klinische rapportage op een andere locatie (en daarmee in een nieuwe omgeving). Hierbij geldt wel dat de kwaliteit van de klinische PBC rapportages aan dezelfde eisen moet voldoen als nu het geval is. Ook is het belangrijk dat de PBC rapporten, op welke locatie ook gerealiseerd, door de opdrachtgever erkend worden als PBC-rapporten. Een randvoorwaarde van een andere orde is dat de reorganisatie optimaal rekening houdt met de belangen van medewerkers. In 2011 besloot de hoofddirectie van DJI om het gebouw van het Pieter Baan Centrum (PBC) af te stoten en 24 van de 32 plaatsen voor klinische rapportage onder te brengen bij het Multifunctionele Forensische Centrum (MFC) in Almere, waar ook de Oostvaarderskliniek is gehuisvest. Ook werd onderzocht om zeven plaatsen te realiseren in een afdeling van GGZ De Woenselse Poort te Eindhoven en nog eens acht plaatsen in een afdeling van het Penitentiair Psychiatrisch Centrum te Amsterdam. expertisepunt openbare - en gezinsdoding Het is nodig om de wetenschappelijke en de praktische kennis over dodingen, autopsie en incidenten te bundelen. Het NIFP en het landelijke OM ontwikkelen samen een nationaal expertisepunt voor openbare - en gezinsdoding in afstemming met GGZ Nederland en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Tevens zijn er internationale contacten gelegd. Het expertisepunt heeft als doelen kennis verzamelen, werkwijzen ontwikkelen, informatie uitwisselen en vraagbaak zijn voor politie, OM en GGZ. Zo kan er betere afstemming en communicatie ontstaan tussen betrokken instanties, en meer zicht op de zorg voor overlevenden. Het NIFP doet literatuuronderzoek en doet dossieronderzoek naar mislukte homicide-suïcide zaken. In december 2012 werd een visie- en kaderdocument vastgesteld. In 2013 komt het project in de uitvoeringsfase en kunnen diverse onderdelen worden beproefd en uitgevoerd. De verhuizing naar Almere zal waarschijnlijk pas eind 2014 worden gerealiseerd Psychiatrische en psychologische autopsie door NIFP Het NIFP doet in opdracht van het openbaar ministerie (OM) psychiatrische en psychologische autopsie bij homicide-suïcide zaken. Dit zijn zaken waarbij een dader eerst één of meerdere mensen heeft omgebracht en vervolgens zichzelf om het leven brengt. De eerste autopsie betrof Karst T. in 2009, Tristan van der V. volgde in In 2012 zijn ook autopsieën verricht bij overleden daders en eenmaal bij een zelfdoding. Het NIFP heeft zo inmiddels een unieke expertise opgebouwd. Drie redenen autopsie: verklaren, verduidelijken en voorkomen In de gezondheidszorg wordt een autopsie verricht om de doodsoorzaak en eventuele ziekten vast te stellen. Bij overleden daders kan ook een autopsie worden gedaan om te achterhalen of de dader een psychiatrisch ziektebeeld had en of hij op die gronden handelde. Dat gebeurt door de ontwikkeling, de medische voorgeschiedenis, de relaties en het milieu van de dader in kaart te brengen. Door het vaststellen of uitsluiten van psychopathologie voorafgaande en ten tijde van de gebeurtenis kan mogelijk een verklaring worden gevonden voor het handelen. Dit kan vragen helpen verduidelijken van familie en nabestaanden en eventueel maatschappij of media over beweegredenen. Er hoeft er niet meer gegist te worden. Speculaties in de media kunnen worden ingekaderd. Door het verwerven van kennis over soortgelijke incidenten, en het opdoen van preventieve kennis, kunnen mogelijk nieuwe zaken worden voorkomen. Organisatie autopsie De opdracht en vragen voor de autopsie worden door een coördinator van het NIFP in nauw overleg opgesteld met het OM. De autopsie wordt gedaan via een zogenaamd triple onderzoek. Een psychiater, psycholoog en forensisch milieuonderzoeker doen het onderzoek. Een begeleidend team (psychiater, psycholoog en jurist) bevraagt de onderzoekers over de gevolgde methodiek, de onderbouwing van conclusies en adviezen, en bewaakt de onafhankelijkheid van de onderzoekers. In overleg met het OM wordt uitleg gegeven over de bevindingen van de autopsie aan de naasten en slachtoffers van de homicide-suïcide

9 WETENSCHAP EN OPLEIDINGEN Verbinden van kennis Forensisch deskundigen (psychiaters, psychologen, milieuonderzoekers & juristen) zijn gespecialiseerde professionals die hun kennis en vaardigheden dagelijks inzetten en dienen bij te houden. Er wordt van ze verwacht dat ze op de hoogte zijn van ontwikkelingen binnen de wetenschap en de maatschappij en dat ze werken volgens de nieuwste inzichten. Binnen het NIFP is de verbinding van kennis belegd bij het Bureau Wetenschap & Opleidingen. Ik ben er van overtuigd dat we binnen het NIFP unieke expertises in huis hebben. Of het nu om psychiatrie gaat of om bijvoorbeeld milieuonderzoek. Ik zou deze stelling willen aanvullen met de kern uit het denken van de grondlegger van de observatiekliniek, Pieter Baan. Hij vond dat de meerwaarde van het forensische werk ligt in de ontmoeting tussen de verschillende vakwetenschappen. Onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen Om die samenwerking te stimuleren is het belangrijk om de aanwezige kennis met elkaar te verbinden en nieuwe ontwikkeling te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Door bijvoorbeeld de dialoog te stimuleren via refereerbijeenkomsten en intervisie. Of om de aanwezige kennis over te dragen op een nieuwe generatie via stageplekken en opleidingsmodules. Voor de ontwikkeling van kennis ter verbetering van forensische diagnostiek, indicatiestelling en zorg wordt de verbinding gezocht in een intensieve samenwerking met universiteiten, het Expertise Centrum Forensische Psychiatrie (EFP), het Openbaar Ministerie (OM) en diverse andere forensisch psychiatrische centra. Wat zich vertaald in wetenschappelijk onderzoek. Het Bureau Wetenschap & Opleidingen vormt de verbindende schakel tussen als deze kennistrajecten. Opleidingen in 2012 Wetenschap in 2012 Nieuw onderzoek in 2012

10 het bureau wetenschap & opleidingen Bij het bureau Wetenschap & Opleidingen (W & O) werken naast het hoofd, senior onderzoekers, onderzoekers, een supervisor, een informatiespecialist (bibliotheek) en secretariaatsmedewerkers. Samen zorgen zij voor de uitvoering van een groot aantal opleidingen, cursussen en wetenschappelijke onderzoeken ter verbetering van forensische diagnostiek, indicatiestelling en zorg. Het hoofd wordt aangestuurd door het directieraadlid met de portefeuille kennis. Opleidingen in 2012 Visitatie door het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD) De opleiding rapporteur van het NIFP is gevisiteerd door het NRGD. Erkenning van het is van belang, omdat deelnemers na afronding van de opleiding in aanmerking komen voor voorlopige registratie in het NRGD. Er werd vooral gekeken naar juridische aspecten en rapportage onderdelen. De visitatiecommissie oordeelde dat de opleiding op alle gevisiteerde onderdelen voldoende scoorde.aanbevelingen ter verbetering waren het nog verder versterken van het juridische deel en het gebruik maken van e-learning modules. Hiermee is direct gestart, zodat in het najaar van 2012 de module Jeugd Civiel in de vorm van e-learning is aangeboden. Refereerbijeenkomsten en cursussen t.b.v. (bij)scholing Het forensische vakgebied ontwikkelt zich in toenemende mate en vormt inmiddels een complex, multidisciplinair specialisme, dat hoge eisen stelt aan de expert. Op zowel medisch- psychiatrisch, psychologisch als juridisch gebied wordt actuele wetenschappelijke kennis en inzichten gevraagd. Bovendien moeten rapporteurs voor hun (her) registratie in het NRGD zich aantoonbaar bijscholen. Het bureau W & O organiseerde het gehele jaar refereerbijeenkomsten als (bij) scholingsmodules en een scala aan cursussen op het gebied van risicotaxatie, presenteren voor de rechtbank, communiceren met de verdachte, diagnostiek en groepsobservatie. In 2012 is tevens de leergang transculturele psychiatrie voor eigen medewerkers afgerond. Stage- en opleidingsplaatsen Het bureau W & O coördineert de beschikbare stage- en opleidingsplaatsen binnen het NIFP voor GZ-psychologen, AIOS psychiatrie en klinisch psychologen. Immers: het opleiden tot forensisch specialisten kan niet tot stand komen zonder praktijkervaring. Het NIFP is als centrum van expertise dé plek voor het beschikbaar stellen en het overdragen van kennis. Opleidingsplaatsen worden vormgegeven i.s.m. Palmhuis/de Jutters, Altrecht, het PPC Amsterdam en de Oostvaarderskliniek in Almere t.b.v. de GZ-opleidingsplaatsen binnen het NIFP. Tot slot lopen ook ieder jaar een flink aantal masterstudenten van diverse universiteiten stage bij het NIFP. Wetenschap in 2012 In 2012 hebben onderzoekers van het bureau W&O zich ingezet voor de ontwikkeling van kennis ter verbetering van forensische diagnostiek, indicatiestelling en zorg. Dit deden zij in intensieve samenwerking met universiteiten, het Expertise Centrum Forensische Psychiatrie (EFP), het Openbaar Ministerie (OM) en diverse andere forensisch psychiatrische centra. De lopende onderzoeken binnen het NIFP worden gecoördineerd door een senior onderzoeker. Hieronder volgt een korte beschrijving van lopend en nieuw onderzoek in Overeenstemming behandeladvies in ambulante rapportages pro Justitia en vonnis Er wordt onderzocht in hoeverre rechters, bij ambulant uitgevoerde rapportages pro Justitia over volwassenen, de adviezen uit In het Pieter Baan Centrum wordt dit onderzoek verder toegespitst op het in kaart brengen van kenmerken en stoornissen van vrouwelijk observandi. Deze kennis kan bijdragen aan een scherpere diagnostiek. Effecten van BooG Op dit moment loopt er een promotieonderzoek naar effecten en toepassingen van BooG, Beslissingsondersteuning onderzoek Geestesvermogen. BooG is een hulpmiddel dat de Officier van Justitie of Rechter-commissaris adviseert over de wenselijkheid van een onderzoek pro Justitia. Het onderzoek is een prospectief cohortonderzoek. Dit houdt in dat een grote groep personen over langere tijd gevolgd wordt, zodat kan worden nagegaan wat de voorspellende waarde van BooG is. Diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen in het forensische veld In 2012 is binnen dit project de toepasbaarheid van de DAPP-SF als geschikte screener voor persoonlijkheidsstoornissen onderzocht. Effect van oxytocine op onbewuste emotieherkenning van psychopaten in TBS Emotieherkenning en empatisch vermogen zijn bij psychopaten vaak een probleem. Onderzocht wordt of het toedienen van oxytocine m.b.v. een neusspray deze vermogens verbeterd. De Medisch Ethische Commissie van de Universiteit van Utrecht heeft op ons verzoek het onderzoeksvoorstel gestaafd op mogelijke ethische bezwaren. Deze commissie heeft haar goedkeuring gegeven en inmiddels is een pilot gestart en zijn de eerste TBS-ers benaderd. Onbewuste emotieherkenning bij observandi in het PBC In 2012 werden diverse observandi in het PBC onderzocht m.b.v. eye-tracking-movement op onbewuste emotieherkenning en moreel gedrag. De vraag is of er een relatie is tussen (het gebrek aan) emotieherkenning en psychopathie en pedofilie (herkennen seksuele signalen). De resultaten van dit onderzoek leiden mogelijk tot de ontwikkeling van nieuwe, objectieve, instrumenten, die op hun beurt weer bijdragen aan een scherpere diagnostiek. In 2012 is de oprichting voorbereid van het bureau W & O dat een samenvoeging wordt van de bureaus Opleidingen en Onderzoek & Ontwikkeling. Aan het eind van het jaar heeft de Ondernemingsraad positief geadviseerd over deze ontwikkeling. Hierdoor kan in 2013 gestart worden met de verdere invulling van het bureau. Bureau W & O organiseerde in 2012, met professionals van binnen én buiten de organisatie, studiedagen zoals de vijfde Prison Mental Health dag en een dag over diagnostiek en behandeling van seksuele delinquenten (in samenwerking met de Van de Hoevenen de Pompekliniek). Ook vond de tweede Rapporteursdag plaats en werd voor de niet forensisch geschoolde medewerker een aantal keer een lezing georganiseerd over het werkveld. Het bureau verzorgde bovendien de rapportage in het vonnis opnemen, welke kenmerken dit bepalen en of deze voorspellend zijn voor het opleggen van een bepaalde intensiteit van behandeling. Delinquente vrouwen In 2012 is een boek verschenen over diagnostiek en daderschap van vrouwelijke delinquenten waarin algemene kenmerken zijn onderzocht, zoals het type delict en het soort stoornis. de accreditatie door de beroepsverenigingen van deze bijeenkomsten

11 Effectevaluatie deskundigheidsbevordering PIJ-indicatie Een PIJ-maatregel is een Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen en is een maatregel uit het jeugdstrafrecht. Deze maatregel kan worden opgelegd wanneer sprake is van stoornissen, recidivegevaar en behoefte aan behandeling. Het NIFP heeft een weginglijst PIJ-indicatie ontwikkeld om rapporteurs te helpen om 1) een PIJ-maatregel beter af te wegen tegen andere sancties, 2) afwegingen meer gestructureerd te doen en 3) overwegingen inzichtelijker te maken in het rapport/vonnis. Uit onderzoek naar de weginglijst in 2012 bleek dat het gebruik ervan leidde tot een betere onderbouwing van advies in zware strafzaken. Op dit moment worden door bureau W&O cursussen in de weginglijst gegeven. Nieuw onderzoek in 2012 Effectevaluatie deskundigheidsbevordering PIJ-verlenging Naar aanleiding van de positieve resultaten t.a.v. het onderzoek naar de wegingslijst PIJ-indicatie (zoals hierboven beschreven) heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie subsidie verleend om een weginglijst voor de PIJ-verlenging te ontwikkelen en het effect daarvan te onderzoeken. Op dit project is een nieuwe junioronderzoeker aangenomen. In 2013 wordt middels bevraging van deskundigen en literatuuronderzoek beoordeeld welke functies en factoren een rol spelen bij het plegen van seksuele geweldsdelicten. Op termijn kan een diagnostisch profiel worden uitgewerkt per delicttype. Oprichting Forensisch Neuroscience Center In 2012 zijn de mogelijkheden onderzocht voor de oprichting van een forensisch neuroscience center. Dit wordt een samenwerkingverband tussen het NIFP, universiteiten en andere kennisinstituten om meer inzicht te verwerven in het neuropsychologisch functioneren van verdachten. Met als doel te komen tot de ontwikkeling van een geavanceerde neuropsychologische gevalideerde standaard testbatterij voor de PJ diagnostiek en een opleiding voor medewerkers/rapporteurs in het gebruik van deze testen. BEHANDELEN Samenwerken voor de psychiatrische zorg in detentie Dagelijks verblijven om en nabij personen in detentie of de vreemdelingenbewaring. Het merendeel van deze gedetineerden heeft te kampen met complexe psychiatrische problematiek. Om te zorgen dat de gedetineerden hun detentie goed doorkomen en bij terugkeer in de samenleving niet meer recidiveren is psychische zorg en begeleiding van groot belang. Zorg in detentie is een multidisciplinaire aangelegenheid. Wekelijks zijn ongeveer 50 psychiaters van het NIFP werkzaam in de penitentiaire zorg. Samen met de gevangenispsychologen en medische diensten zijn zij verantwoordelijk voor de psychische zorg. Optimale samenwerking tussen deze elkaar aanvullende disciplines vereist de beschikking over goede multidisciplinaire best practices, richtlijnen en mogelijk zelfs zorgplannen. Steeds meer disciplines zijn in staat hun werk en werkwijze goed te beschrijven. Denk daarbij aan de Best Practice ISD waarin met verschillende disciplines afspraken zijn gemaakt over de samenwerking. In 2013 zal deze samenwerking met het gevangeniswezen en de dienst bijzondere voorzieningen inhoudelijk nog verder vorm krijgen. Een belangrijke steunpilaar voor kwalitatief goede zorg is het verbinden en beschikbaar stellen van de aanwezige kennis. Het NIFP doet dit door een duidelijk inwerkprogramma, continue opleiding en bijscholing, intervisie en auditing. Daarnaast zorgt het NIFP voor het formuleren van vakinhoudelijke werkkaders voor de penitentiaire setting en het beschikbaar stellen van internationale bibliotheekfaciliteiten aan de zorgprofessionals. Naar een landelijke kwaliteitsstandaard voor psychische zorg Kennismanagement in de psychische zorg Project Stoornis en Risico In 2012 is gestart met een project Stoornis en Risico. Het project is ontstaan naar aanleiding van de beperkingen van het huidige stoornisconcept (DSM-IV) en de kanttekeningen en tekortkomingen van de risicotaxaties. Het uitgangspunt is dat de forensische diagnostiek zich meer moet richten op psychische dysfuncties & handicaps en persoonlijkheidskenmerken die bijgedragen hebben aan het begaan van het delict. Dit in tegenstelling tot het zich richten op een syndromale dan wel DSM stoornis. Er is meer kennis nodig over welke psychische functies, gebreken en persoonlijkheidsvariabelen relevant zijn om het verband tussen stoornis en risico in het individuele geval te kunnen verklaren. De grote uitdaging is om tijdens de detentie die behandeling op te starten die bijdraagt aan een betere terugkeer in de samenleving. Daartoe wordt in toenemende mate samengewerkt met de regionale GGz. Ook komende jaren zal de verdere integratie van de zorg tijdens en na detentie het speerpunt van beleid zijn

12 Naar een landelijke kwaliteitsstandaard voor psychische zorg In de afgelopen jaren heeft het NIFP een zorgportfolio ontwikkeld dat moet bijdragen aan bovengenoemde doelen: veilige detentie, multidisciplinaire samenwerking met gevangenispsychologen en medische diensten en zorgtoeleiding naar de (forensische) GGz penitentiaire zorg, psychofarmacotherapie, suïcidepreventie en de samenwerking met de GGz. In 2012 hebben 15 nieuwe psychiaters deze introductieopleiding gevolgd. Met de GW- psychologen wordt momenteel onderzocht of het in 2013 mogelijk is deze introductieopleiding tevens aan hen aan te bieden. toekomstige ontwikkelingen In lijn met de hier naaststaande ontwikkelingen hoopt het NIFP in 2013 te komen tot een krachtig samenwerkingsmodel met (de psychologen van) GW, waarin -onder de koepel van het NIFP- de kwaliteit van psychische zorg, door het hele systeem van basiszorg, PPC en forensische GGz, kan worden versterkt. ten behoeve van een veilige terugkeer in de samenleving. Door intensieve samenwerking tussen het NIFP, regionale ketenpartners, PI s, PPC s wordt er toegewerkt naar een samenhangend zorgsysteem waarbij zorg voor de gedetineerde ook na de detentiesituatie is gewaarborgd. In 2012 heeft het NIFP met het Gevangeniswezen (GW) een dienstverleningsovereenkomst (DVO) gesloten waarin dit portfolio als uitgangspunt werd genomen. Vakinhoudelijk gaan het NIFP, DBV en GW gezamenlijk zorg dragen voor de uitwerking van de (kwaliteits) kaders en investeren in vakmanschap van de verschillende zorgprofessionals. Via Trainingen, opleiding en intervisie-bijeenkomsten krijgen zorgprofessionals de gelegenheid ervaringen uit te wisselen met vakgenoten en te investeren in eigen vakmanschap. In januari 2013 is dit DVO met de directie van GW positief geëvalueerd en zijn afspraken gemaakt voor continuering en verdere uitbouw van de samenwerking met het NIFP. Deze verdere uitbouw is gericht op verdere integratie van GW-psychologen en het NIFP als expertise centrum van Justitie. Kennismanagement in de psychische zorg In 2012 heeft het NIFP op dit vlak de volgende activiteiten ondernomen: Landelijke studiedag Prison Mental Health Naast de introductieopleiding heeft het NIFP in juni 2012 een studiedag georganiseerd rond het thema psyche en somatiek. Het doel van deze studiedag is de ontmoeting van zorgprofessionals en samen te komen tot beleids-afspraken. Door de 150 deelnemers, overwegend GW-psychologen, NIFP-psychiaters en verpleegkundigen en huisartsen van de PI s wordt deze de studiedag bijzonder gewaardeerd. In het najaar van 2013 vindt de zesde editie plaats. Multidsciplinaire Best Practice ISD In 2012 hebben de NIFP psychiaters en GW-psychologen, die werkzaam zijn in de ISD*, een gezamenlijke Best Practice opgeleverd. Hierin zijn de verschillende rollen ten aanzien van screening, diagnostiek, zorg en trajectbegeleiding goed uitgewerkt. De Best Practice moet leiden tot efficiëntere samenwerking en kwalitatief betere behandeling. De psychiaters en psychologen werkzaam in de vreemdelingenbewaring zijn in 2012 eveneens gestart met een multidisciplinaire vakgroep om te komen tot goede afstemming en samenwerking in de zorg in de detentiecentra. (* ISD = Inrichting voor Stelselmatige Daders) Electronische dossiervorming Ten behoeve van een goede dossiervoering en informatieoverdracht tussen verschillende INDICEREN Indiceren naar de forensische zorg Mensen die in aanraking komen met politie en justitie, kunnen een psychiatrische stoornis hebben. Deze mensen komen dan, in het kader van een strafrechtelijke maatregel, in aanmerking voor forensische zorg. Hierbij wordt een behandeling verbonden met een bepaald beveiligingsniveau. Het doel is het terugdringen van de recidive en het vergroten van de veiligheid van de maatschappij. Tijdens de IFZ conferentie 2012 kwamen twee patiënten aan het woord die met een indicatiestelling geplaatst zijn in een zorginstelling. Door hun verhaal te horen werd mij nogmaals duidelijk hoe belangrijk een persoonsgerichte aanpak is, die wij als NIFP voorstaan. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen als voordeur naar de forensische zorg. We werken voor de patiënt én voor de samenleving. De coördinatoren Indicatiestelling Forensische Zorg zijn verantwoordelijk voor het vinden van het meest geschikte niveau van zorg én beveiliging voor deze justitiabelen. Dit doen zij door op grond van de beschikbare brondocumenten een indicatie af te geven voor plaatsing in een forensische instelling. NIFP/IFZ (Indicatiestelling Forensische Zorg) geeft vervolgens via een indicatie toegang tot deze forensische, klinische zorg en de doorstroming van intramurale zorg naar forensisch beschermd wonen. Om de kwaliteit van de indicatie en de dienstverlening te bewaken en te bevorderen bestaat er continu contact en samenwerking tussen NIFP/IFZ en de aanvragers en afnemers van een indicatiestelling (ketenpartners). Door steeds goede afspraken te maken moet de kwaliteit van de indicatiestellingen op niveau blijven en aansluiten op de (informatie)behoefte van een zorgaanbieder. Advies- en monitoringrol Toename aangevraagde indicatiestellingen Interne flexpool & doorlooptijden Organisatie: structuur & inbedding Conferentie en Festival Forensische Zorg Introductiecursus als onderdeel van het inwerkprogramma Psychiaters die nieuw in dienst komen bij het NIFP worden op locatie ingewerkt door een ervaren forensisch vakpsychiater. De coaching on the job wordt aangevuld met een tweedaagse introductieopleiding. Tijdens deze dagen staan de volgende onderdelen centraal: behandelaren is het NIFP in 2012 begonnen met de invoering van een electronisch dossier voor de psychiatrische zorg (PDS-Z). Het streven van het NIFP is om komende jaren onder aansturing van DJI- te komen tot een integraal medisch dossier voor psychiaters, GW-psychologen en medische diensten werkzaam in de basiszorg en de PPC s. juridische kaders en procedures in de 20 21

13 Personeel Advies- en monitoringrol In 2012 hebben IFZ coördinatoren door het hele land zorgaanbieders bezocht in het kader van de advies- en monitoringrol voor indicatiestelling. Het doel hiervan is de kwaliteit en de dienstverlening rondom de indicatie-stellingen te optimaliseren en te blijven borgen. Tijdens de bezoeken werd ingezet op het bespreken van elkaars werkwijzen, het wegnemen van knelpunten en het verdiepen van kennis over behandelprogramma s & beveiligingsniveaus. Uit de ronde door het land is gebleken dat er geen misindicaties hebben plaatsgevonden en dat IFZ zich in een paar jaar tijd echt een plek heeft verworven in de zorgketen. De advies- en monitoringrol blijft een vast onderdeel van de IFZ organisatie en wordt ook het komend jaar verder uitgebouwd door intensivering van de contacten met het Gevangeniswezen, de Reclassering en Penitentiaire Inrichtingen. Toename aangevraagde indicatiestellingen Het aantal aangevraagde indicaties steeg in 2012 naar bijna 4.000; in 2011 was er nog sprake van ongeveer aanvragen. De oorzaak van deze toename is te vinden in de duidelijke positionering in de zorgketen en in het eigen gezicht dat IFZ inmiddels heeft gekregen. In de loop van het jaar werd een stabilisatie zichtbaar in het aantal aanvragen die zich naar verwachting doorzet in Interne flexpool & doorlooptijden Door te gaan werken met een interne flexpool kon IFZ snel inspelen op de vraag naar indicatiestellingen en zo haar afspraken nakomen op het gebied van doorlooptijden. IFZ scoorde eind 2012 landelijk gemiddeld tegen de 80% van de indicatiestellingen op tijd. Dit betekent dat als het dossier compleet was de indicatiestelling binnen drie weken was afgerond en er een plaatsingsverzoek was ingediend. Voor IFZ geldt voor de indicatiestellingen vóór zitting dat de normtijd wordt verkort naar 14 kalenderdagen. Ook voor IFZ geldt, als partner in de strafrechtketen, dat er strakke ketenafspraken gemaakt zijn en er effectief gemonitord wordt op de doorlooptijden. Zodoende kan er tijdig een goed onderbouwde indicatiestelling worden verstrekt aan de opdrachtgever. Organisatie: structuur & inbedding In 2012 is, naast het hoofd IFZ, een plaatsvervangend hoofd aangesteld. Het hoofd houdt zich bezig met beleidsontwikkelingen en contacten op het Ministerie. Het plaatsvervangend hoofd richt zich vooral op de interne organisatie, kwaliteitsontwikkeling en advisering rondom casuïstiek. Samen zorgen zij voor heldere werkprocessen, functieomschrijvingen en een landelijke eenduidigheid in werkwijzen. Dit heeft er voor gezorgd dat IFZ, zowel intern als extern, een betrouwbare en onafhankelijke partner is geworden in de zorgketen. Conferentie en Festival Forensische Zorg Omdat samenwerking en dialoog essentieel zijn voor een goede indicatiestelling en plaatsing organiseert IFZ jaarlijks een conferentie waar aanvragers, zorgaanbieders & beleidsmakers zijn uitgenodigd. Met elkaar worden dilemma s besproken en wordt gewerkt aan oplossingen. Ook probeert men adviezen te formuleren voor beleidsmakers. Met deze reden neemt IFZ ook ieder jaar actief deel aan het Festival Forensische Zorg. In 2012 was het centrale thema de doorstroom en behandelbaarheid van delinquenten en de vraag wat er met hen gebeurt op het grensvlak van strafrecht en zorg. Een grote vertegenwoordiging van IFZ coördinatoren, zorgaanbieders, reclassering, gevangeniswezen, openbaar ministerie en rechtbanken ging hierover met elkaar in gesprek. Kwaliteit zit in de samenwerking tussen mensen. Wanneer de medewerkers zich prettig voelen, ontwikkelmogelijkheden hebben, gezond zijn en weten waar ze aan toe zijn, dan heeft dat zijn weerslag op de kwaliteit van het werk en de tevredenheid onder de medewerkers en de ketenpartners. Het NIFP heeft in 2012 veel geïnvesteerd om zowel de kwaliteit van de individuele medewerker als de verbinding tussen mensen te ondersteunen en te verbeteren. Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) Eind 2011 heeft een Medewerkerstevredenheidsonderzoek plaatsgevonden. De uitkomsten werden begin 2012 bekend. Op de punten inhoud, collegialiteit en zelfstandigheid scoort het NIFP goed. Zaken die nog verbeterd kunnen worden zijn de sturing en de informatievoorziening. De uitkomsten van het MTO zijn besproken in de directieraad en de teams op de locaties waarna acties zijn ondernomen die tot verbeteringen moeten leiden. Functiegebouw Rijk Het Rijk kende tot voor kort ruim verschillende functiebeschrijvingen. Hierdoor waren functies moeilijk vergelijkbaar en was niet duidelijk wat alternatieve loopbaanmogelijkheden zijn. De hele Rijksoverheid, en dus ook het NIFP, zijn over gegaan op een nieuw Functiegebouw Rijk, waarin de wirwar aan functies is teruggebracht tot 8 functiefamilies met daarin 52 functiegroepen. Hierdoor wordt solliciteren binnen de Rijksoverheid een stuk eenvoudiger en overzichtelijker. Alle NIFP medewerkers zijn hierover in het najaar geïnformeerd. Functioneringsgesprekken Binnen DJI is flink ingezet op het verhogen van het aantal gevoerde functioneringsgesprekken. Ook de directieraad en de hoofden van de NIFP locaties hebben zich hiervoor extra ingezet. Het functioneringsgesprek is van belang voor leidinggevende én medewerker, omdat het zowel over het huidig functioneren als over de ontwikkeling van medewerkers gaat. Ook in 2013 blijft het één van de speerpunten in het personeelsbeleid. Commissie Integriteit en Seksuele Omgangsvormen (I & SO) Vanwege het vertrek van enkele leden is in 2012 een interne vacature uitgezet voor het werven van nieuwe leden van de commissie I & SO. Er kwamen ruim twintig aanmeldingen binnen en inmiddels zijn vier nieuwe leden geïnstalleerd. De commissie ondersteunt en adviseert medewerkers die te maken krijgen met ongewenst gedrag en heeft een aantal keren per jaar overleg met de algemeen directeur. NIFP rookvrij en vitaal De DJI-brede vitaalscan uit 2011 heeft er voor gezorgd dat er in 2012 voorbereidingen zijn getroffen om in 2013 rookvrij te worden. Dit betekent dat er niet meer in de werkgeverstijd gerookt mag worden. Medewerkers is een cursus aangeboden om te kunnen stoppen met roken. Ook kunnen zij aan hun overgewicht werken door met korting gebruik te maken van fitness-scholen. Gedragsregels In 2012 zijn alle medewerkers met een factsheet geïnformeerd over de gedragsregels, voor ambtenaren van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, die gelden ten aanzien van zaken als: de beroepskostenregeling, het maken van dienstreizen, declaratiemogelijkheden, het uitvoeren van nevenwerkzaamheden, het aanvaarden van geschenken en het gebruik van bedrijfsmiddelen. Dit ter ondersteuning van integer gedrag dat hoort bij de voorbeeldfunctie die ambtenaren vervullen voor de samenleving. Eed & belofte In 2012 zijn een drietal bijeenkomsten georganiseerd waarbij medewerkers onder leiding van de algemeen directeur NIFP de eed en belofte konden afleggen als men dit nog niet had gedaan. Deze bijeenkomsten werden informatief ingestoken en stonden tevens in het teken van ontmoeting tussen medewerkers uit het hele land. NIFP Dag Op 13 september 2012 vond in Utrecht de eerste NIFP-dag plaats voor alle medewerkers. Het doel van deze dag was collega s uit het land te ontmoeten en op een informele manier te leren kennen. Door nu ook de gezichten bij de namen te kennen, zullen medewerkers makkelijker contact zoeken bij hun werkzaamheden. Deze dag krijgt in 2013 een vervolg. Formatie in 2012 (in fte) Psychiater 68,29 Psycholoog 29,70 Jurist 23,32 Milieuonderzoek 12,61 Groepsleiding 48,11 Medische administratie 63,81 Coördinator Indicatiestelling 19,94 Bewaring 40,75 Directie 4,33 Bestuursbureau 9,06 Communicatie 2,00 Bedrijfsbureau 10,61 Landelijke beveiligingsfunctionarissen 3,00 Huisvesting en facilitaire zaken 11,28 Overig 19,24 Totaal 366,

14 ondernemingsraad In 2012 heeft de Ondernemingsraad (OR) van het NIFP zijn, in 2011, vernieuwde koers voortgezet en bestendigd. Aansluitend bij zijn visie werd de OR steeds vaker in een vroegtijdig stadium bij ontwikkelingen betrokken. Om de input van de werkvloer op te halen had de OR regelmatig contact met vaste contactpersonen van de diverse NIFP-locaties. Voor de beoordeling van advies- en instemmingsaanvragen maakte de OR gebruik van klankbordgroepen. De proactieve werkwijze resulteerde in een betrokken OR die goed geïnformeerd was, efficiënt werkte en tijdig invloed op het beleid kon uitoefenen. De behaalde resultaten werden vermeld in een OR-nieuwsbrief, die eens per twee maanden uitging. Advies- en instemmingsaanvragen In 2012 is binnen het NIFP gewerkt aan hetproject herinrichting klinische rapportage, waarover elders in dit jaarbericht meer is te lezen. De OR maakte deel uit van diverse werkgroepen, die binnen dit project van start gingen. Op basis van de opgedane ervaringen heeft de OR een tussentijds advies over het project uitgebracht. Daarnaast gaf de OR in 2012 een advies over: de oprichting van Bureau Kwaliteit, de samenvoeging van de organisatieonderdelen Opleidingen en Wetenschap tot Bureau Wetenschap & Opleidingen, uitbreiding van het aantal Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundigen en de scheiding van zorg- en rapportagetaken in het PBC. Verder verleende de OR instemming over het rookbeleid en de beroepskostenregeling NIFP. Overige onderwerpen De OR besteedde in 2012 veel aandacht aan de continuïteit van de aansturing en het primaire proces in het Pieter Baan Centrum. De OR maakte verder deel uit van een bezuinigingswerkgroep en hield zich bezig met de vervanging van het informatiesysteem FRIS door PRISMA, de invoering van Functiegebouw Rijk, het parkeerbeleid in het PBC en interne competentieontwikkeling. OR Verkiezingen In december 2012 waren er OR-verkiezingen. Uit alle gelederen van de organisatie meldden zich tien kandidaten, die allen tot OR-lid werden verkozen. De nieuwe samenstelling van de OR is in januari 2013 van start gegaan. organisatie & omgeving Hoofd Directeur DJI Alemeen Directeur DJI Lid Directieraad Lid Directieraad Lid Directieraad Lid Directieraad Bestuursbureau RVE s NIFP RVE s NIFP RVE s NIFP PBC Bedrijfsvoering IFZ W & O Bureau Kwaliteit Visietraject In 2012 is NIFP gestart met het project Toekomstvast NIFP, dat bestaat uit: een visietraject een leiderschapstraject (opleiding van management) de herijking van de organisatiestructuur. Met Toekomstvast wil het NIFP haar organisatie zodanig stroomlijnen dat doelgericht en efficiënt wordt gewerkt aan de realisatie van de ambitie van het NIFP. Op die manier zorgt het NIFP dat zij haar unieke bijdrage aan de veiligheid van de maatschappij ook in moeilijke tijden kan blijven vervullen. Als eerste is in 2012 gestart met het visietraject. In een intensief participatie-traject is een nieuwe visie geformuleerd, waarin als kerntaak is geformuleerd het bieden van forensischpsychiatrische expertise, gericht op het individu en een veilige en gezondere samenleving. De ambitie van het NIFP is een interna-tionaal toonaangevend instituut te worden, dat met ketenpartners bijdraagt aan de reductie van recidive. In 2013 zal het NIFP gaan werken aan het realiseren van deze lange-termijn visie, door het opstellen van een strategie - en een daaruit volgend activiteitenplan- die ook leidend zal zijn bij het opstellen van komende jaarplannen. Financiën In 2012 werd het NIFP geconfronteerd met een aanzienlijke financiële taakstelling voor 2013 en daarna, voortvloeiend uit het Lenteakkoord en het regeerakkoord Rutte II. De begroting van het NIFP wordt met circa 15% omlaag gebracht. Dit gaat de komende jaren een flinke impact op de organisatie hebben. Er gaat gezocht worden naar bezuinigmaatregelen waarbij het primaire proces zo veel mogelijk ontzien wordt. Daarnaast zet het NIFP in op het ontwikkelen van nieuwe producten, waarmee we nieuwe inkomstenstromen creëren. De omvang van de taakstelling is echter dusdanig dat voor invulling ervan geldt dat personele gevolgen onontkoom- Sociale media Het NIFP is ook regelmatig te vinden in de sociale media. Zo wordt LinkedIn ingezet voor het invullen van vacatures en wordt Twitter gebruikt voor het snel verspreiden van nieuwtjes uit het forensische veld of het attenderen op een congres of studiedag. Op Twitter vindt u ons NIFP in de (Sociale) Media In 2012 werd het NIFP weer regelmatig benaderd door de media met het verzoek toelichting te geven bij (mediagevoelige) zaken. Het NIFP kan niet ingaan op individuele casuïstiek, maar geeft wel uitleg over de forensische wetenschap in het algemeen en onze werkwijze in het bijzonder. Het afgelopen jaar werd veel aandacht besteed aan een aantal buitenlandse zaken, zoals de rechtszaak rond Breivik in Noorwegen en ernstige geweldsincidenten in Luik (België) en Newton (USA). De media vroeg zich vooral af hoe deze daders in Nederland onderzocht zouden worden en wat vanuit de wetenschap over hen te zeggen is. Hierdoor kreeg het NIFP de gelegenheid om aan te geven hoe uniek het Nederlandse stelsel is en wat de rol van onze organisatie daarin is. In aansluiting hierop kunt u in het hoofdstuk Beoordelen lezen over het autopsie onderzoek waar het NIFP bij betrokken is. Het NIFP liet ook van zich horen via wetenschappelijke artikelen in de vakpers en op (inter)nationale congressen zoals het Borderlinecongress in Amsterdam, dat mede door het NIFP werd georganiseerd. In 2012 zorgde de promotie van Corrie van Esch (juriste bij het NIFP) voor veel media aandacht onder andere op de voorpagina van de Volkskrant. Haar kritische onderzoek onderschreef de noodzaak van kwaliteitsverbetering en kwaliteitsborging van gedragsdeskundig onderzoek, zoals dit de afgelopen jaren binnen het NIFP is opgepakt. Pieter Baan 100 jaar Op 22 oktober 2012 zou Pieter Baan 100 jaar zijn geworden. Binnen het NIFP is hieraan vorm gegeven door op deze dag een courant te verspreiden. Hierin stond een retrospectief op Baan en hoe zijn gedachtegoed zich vertaald naar onze huidige werkzaamheden. Ook de Volkskrant besteedde aandacht aan dit momentum door een interview af te nemen met Carsten Herstel. In dit artikel kwam ook de vernieuwingslag die de organisatie nu maakt op gebied van klinische rapportage aan de orde. Het vakblad voor de psychiatrie, de Psychiater, sloot in december de feestelijkheden af met een artikel over de relevantie van Baan op de huidige forensische psychiatrie en de rol van het NIFP daarin. tony de documentaire In 2011 kreeg de documentaire Tony een observatie in het Pieter Baan Centrum van Ditteke Mensink veel lof. Het publiek kreeg een zeldzame inkijk in een klinische rapportage van het NIFP en beloonde dat met enthousiaste reacties. In 2012 kreeg de vertoning van de documentaire een vervolg door een tournee langs de regionale rechtbanken. Aangevuld met een vraag en antwoord na afloop met de mensen uit de film. Het leverde veel begrip en dialoog op over zaken als weigeraars en het onderzoeksproces. Internationaal werd Tony vertoond op het internationale psychiatercongres in Berlijn. Ook hier was het publiek erg onder de indruk. baar zullen zijn

15 cijfers Zorg Kwaliteit Het NIFP wil de kwaliteit van haar werk en dienstverlening systematisch verbeteren om beter aan te sluiten bij de wensen van klanten en om beter verantwoording af te leggen aan ketenpartners en maatschappij. Na enkele jaren programmatisch werken is eind 2012 een bureau kwaliteit opgericht en een klankbordgroep en wordt een kwaliteitsmedewerker aangetrokken. Het bureau maakt de taak- en werkbeschrijvingen duidelijker en toegankelijker voor medewerkers, doet interne audits, zet een incidenten- en klachtensystematiek op met systematische analyses van incidenten met behulp van software, en zet de lean verbetermethodieken in om het werk te vereenvoudigen en te verbeteren. Interne audits Door het doen van interne audits op deelonderwerpen wordt inzicht verkregen in de kwaliteit van het werk en de verbetermogelijkheden. Een aantal NIFP medewerkers is opgeleid in waarderend auditen. De audit over de intake van zorg in de penitentiaire inrichting verduidelijkte de mogelijkheden voor eenduidiger en efficiënter werken. Dit leidde tot concrete afspraken. Met de directie Gevangeniswezen zijn verbeterpunten besproken betreffende de ondersteuning en facilitering van de psychiater in de penitentiaire inrichting. De audit over de advisering aan de rechtspleger over de noodzaak van rapportage, de consultatie rechtspleging leverde veel mogelijkheden op om de kwaliteit van het advies en de doorlooptijden van het rapportageproces te verbeteren. Deze verbeteringen worden in 2013 doorgevoerd. Lean verbetermethodiek Medio 2012 zijn NIFP medewerkers getraind in de Lean verbetermethodiek. Het bureau kwaliteit gaat deze Lean kennis verder uitbouwen binnen het NIFP met behulp van de Lean six sigma methodiek. In eerste instantie wordt deze methodiek vooral gebruikt om de doorlooptijden van het rapportageproces te verbeteren. ICT-beleid en PRISMA Het NIFP moet zich toenemend verantwoorden over de uitvoering en de kwaliteit van het werk. Dat vraagt om goede ICT-beleid en goede informatiesystemen, zodat het NIFP kan voldoen aan de eisen van de tijd. In maart 2012 is daarom het project gestart om de registratie- en informatiesystematiek te vernieuwen voor de werkprocessen van de pro Justitia rapportage. Er is een leverancier gekozen voor de software en met een stuurgroep en expertiseteams wordt het systeem inhoudelijk vormgegeven. De nieuwe software die het rapportagedeel van het oude FRIS gaat vervangen heet PRISMA (Projustitia Rapportage Informatie Systeem Management en Administratie). PRISMA zal in september 2013 operationeel zijn. Het gaat de werkprocessen voor medewerkers beter ondersteunen, maakt deze inzichtelijk, brieven en formulieren worden automatisch gegenereerd, en het zal eenduidige gegevens gaan opleveren voor bedrijfsvoering en wetenschappelijk onderzoek. Veiligheidsbeleid & Bedrijfshulpverlening & Informatiebeveiliging Veiligheidsbeleid Het is voor medewerkers van het NIFP belangrijk dat zij zich veilig voelen op hun werk en weten hoe ze moeten handelen wanneer zich een incident voordoet. Het veiligheidsbeleid van het NIFP is erop gericht de medewerker te beschermen en te ondersteunen en is gericht op het Pieter Baan Centrum én de ambulante locaties. In 2012 heeft in het PBC een Externe Security Audit plaatsgevonden naar aanleiding van onveilige gevoelens op de werkvloer. Inmiddels is een plan van aanpak met aanbevelingen gerealiseerd dat in de loop van 2013 geïmplementeerd wordt. Op de ambulante locaties wordt ook met een beveiligingsplan gewerkt, waarin veiligheidsprocedures zijn opgenomen zoals BHV, toegangscontrole en informatiebeveiliging. Ook zijn op de locaties AED s geplaatst en zijn medewerkers in het gebruik hiervan getraind. Informatiebeveiliging Gedragsdeskundigen werken met gevoelige informatie en dienen er met veiligheidsmaatregelen voor te zorgen dat de gegevens niet op straat komen te liggen. Dit kan immers imagoschade tot gevolg hebben. Het NIFP heeft, door middel van voorlichting in de nieuwsbrieven en het nemen van een aantal maatregelen, er voor gezorgd dat het niveau van bewustwording enorm toegenomen is. Dit heeft zich ook vertaald in cijfers: in 2012 hebben zich slecht vier incidenten voorgedaan, een daling van 8 incidenten ten opzichte van opdrachtgeversoverleg (ogo) Ook in 2012 is het Opdrachtgeversoverleg (OGO) weer een aantal keren bij elkaar gekomen. Het doel van dit overleg is het goed laten aansluiten van de diensten en de producten van het NIFP op de wensen van de opdrachtgevers. De deelnemers zijn: het Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, DJI, Reclassering Nederland en het NIFP. Thema s die besproken zijn, zijn o.a.: de herinrichting klinische rapportage, de samenwerkingsovereenkomst met de rapporteurs, de doorlooptijden, het zorgportfolio, zorg in de vreemdelingenbewaring, het NRGD, het adolescentenstrafrecht en de opleiding tot rapporteur. Het OGO zal ook in 2013 regelmatig plaatsvinden. GW Zorg en Detentie Consulten 02a. Intake b. Herintake bij overplaatsing a. Kort behandelconsult b. Lang behandelconsult a. Spoedconsult b. Crisisinterventie 69 05a. RM / IBS procedure 47 05b. Geneeskundige verklaring 20 06a. Verwijziging tijdens detentie b. Verwijziing bij einde detentie ISD-intake Beoordeling tbv. forensisch traject TBS passantenbeoordeling 2 DBV-Intake consult 1 ISD Trajectconsult 64 Onbekend 3 Overig/Anders 72 Volwassenen Voorgeleidingsconsult 2 Volwassenen Zorgconsult 2 Zorg Gesprekstherapie 3 Zorg Intake 4 Zorg ISD intake en behandelplan 2 Zorg Psychofarmacotherapie 5 SPV Casemanagement 74 SPV Consult 32 SPV Intakeconsult 9 Totaal GW Zorg en Detentie Overleggen AC 2e moment AC PMO DBV: Psycho Medisch Overleg 6 Forensisch Psychiatrisch Netwerk 47 ISD-(casuïstiek)-overleg 114 Klinische lessen 29 Overig Structureel Casusoverleg 349 PI-Nazorgoverleg 2 Psycho Medisch Overleg SPV Beleidsmatige overleggen 21 SPV Casuïstiek Zorgregio overleg 11 TBS Casuïstiek Overleg (TCO) 373 Telefonisch Consult 2 Veelplegersoverleg 3 Veiligheidshuis 58 Totaal DBV Zorg en Detentie Consulten 02a. Intake b. Herintake bij overplaatsing 13 03a. Kort behandelconsult b. Lang behandelconsult a. Spoedconsult 49 04b. Crisisinterventie 9 06a. Verwijziging tijdens detentie 7 06b. Verwijziing bij einde detentie 2 DBV-Crisisinterventie 1 Overig/Anders 2 Volwassenen Zorgconsult 1 Zorg Gesprekstherapie 1 Zorg Intake 1 Zorg Psychofarmacotherapie 4 Totaal DBV Zorg en Detentie Overleggen AC 2e moment 61 AC PMO 219 Forensisch Psychiatrisch Netwerk 1 Psycho Medisch Overleg 247 Totaal

16 cijfers rapportage Vooraf consult volwassenen type rapport top 5 Volwassenen Civiel Indicate PJ rapport Volwassenen geslacht NIFP- voorgeleidingsconsult 946 NIFP- trajectconsult NIFP- rapportageadvies Enkel Psychologisch 46,55% Overleggen 361 Cliënten 543 Vrouwelijk 7,95% Totaal Enkel Psychiatrisch 18,12% Mannelijk 92,05% Dubbel Rapport 29,81% Vooraf consult jeugd NIFP- voorgeleidingsconsult 164 NIFP- trajectconsult 92 NIFP- rapportageadvies 339 Overig 5,35% Triple Rapport 0,18% type rapport top 5 Jeugd Straf Indicatieoverleg (Jeugd) Totaal PJ rapportage Jeugd geslacht Vrouwelijk 4,41% Totaal 595 Enkel Psychologisch 55,15% Civiel rapportages Mannelijk 95,59% Enkel Psychiatrisch 4,32% Totaal 497 Rapportages met BooG fromulier Dubbel Rapport 33,86% Totaal ForCa Observatie 6,38% civiel rapportage geslacht Strafrapportages volwassenen Totaal Overig 0,29% top 3 ttl1 delict Strafrapportage Volwassenen Maatregel rapportages TBS 2-jaars verlenging iov de Reclassering 33 TBS 6-jaars verlenging iov Dforzo 12 TBS Longstay rapportage dubbel 2 TBS verlenging (overig) 3 Vrouwelijk 47,06% Mannelijk 52,94% Strafrapportages jeugd Totaal Vermogen 32,16% Bedreiging 31,24% Totaal 50 Pbc rapportage geslacht Strafrapportages Geweld 36,60% PBC Gemiddelde leeftijd Vrouwelijk 4,79% Totaal jr Mannelijk 95,21% top 3 ttl1 delict Strafrapportage Jeugd top 4 delict Pbc Geweld 14,01% Vermogen en geweld 35,01% Vermogen 50,98% Vermogen en geweld 11,26% Poging leven 38,41% Leven 39,07% Zeden en geweld 11,26% 28 29

17 cijfers IFZ adressen Aantal afgeronde en gefiatteerde indicatiestellingen in 2012 (per maand). Indicerende instantie NIFP jan feb ma apr mei juni juli aug sept okt nov dec de nifp handboeken vormen essentiële naslagwerken voor de uitvoerend deskundigen, zijn informatief voor ketenpartners en integeïnteresseerd in het forensisch psychiatrisch en psychologisch werkveld. reeds verschenen delen zijn: 1 Forensisch psychologisch onderzoek en rapportage. 2 PJ rapportage in strafzaken, juridische kaders voor het behandeladvies (out of stock). 3 Psychofarmacotherapie in het gevangeniswezen. 4 Juridische kaders voor het gedragsdeskundig onderzoek binnen het personen- en familierecht (out of stock). 5 best practice psychologische en psychiatrische zorg in ISd - inrichtingen. 6 het forensisch milieuonderzoek, kaders en uitvoering. Bestuur, Bestuursbureau en Bedrijfsvoering Postbus LJ UTRECHT Bezoekadres Herman Gorterstraat EW Utrecht Tel. (088) Fax (088) nifp@dji.minjus.nl NIFP Oost, Locatie Almelo Postbus AJ ALMELO Bezoekadres Schouwburgplein AE ALMELO Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Amsterdam Emmalaan Post- en bezoekadres Emmalaan AT AMSTERDAM Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Amsterdam WG-plein Bureau Opleidingen Post- en bezoekadres WG-Plein SC AMSTERDAM Tel. (088) Fax (020) De locatie sluit naar verwachting in september Het bureau gaat verhuizen naar de Herman Gorterstraat 5, Utrecht. NIFP Oost, Locatie Arnhem Postbus DR ARNHEM Bezoekadres Pels Rijckenstraat DK ARNHEM Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Noord Postbus AC GRONINGEN Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Breda/Middelburg Post- en bezoekadres Stationsplein BB BREDA Tel. (088) Fax (076) NIFP, Locatie Den Haag Post- en bezoekadres Oranjestraat JB DEN HAAG Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Haarlem / Alkmaar Post- en bezoekadres Zijlweg 148 C BJ HAARLEM Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie s-hertogenbosch Postbus AA s HERTOGENBOSCH Bezoekadres Leeghwaterlaan BA s HERTOGENBOSCH Tel. (088) Fax (088) NIFP Limburg, Locatie Maastricht Postbus AJ MAASTRICHT Bezoekadres Sint Servaasklooster AJ MAASTRICHT Tel. (088) Fax (043) NIFP Midden-Nederland Postbus AV Utrecht Bezoekadres Maliebaan CN UTRECHT Tel. (088) Fax (088) De locatie sluit naar verwachting in september Het bureau gaat verhuizen naar de Herman Gorterstraat 5, Utrecht. NIFP Limburg, Locatie Roermond Postbus KG ROERMOND Bezoekadres Kapellerlaan JB ROERMOND Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Rotterdam/Dordrecht Postbus AD ROTTERDAM Bezoekadres Noordsingel EM ROTTERDAM Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Pieter Baan Centrum Post- en bezoekadres Gansstraat EP UTRECHT Tel. (088) Fax (088) NIFP, Locatie Zwolle - Lelystad Postbus AW ZWOLLE Bezoekadres Stationsplein CW Zwolle Tel. (088) Fax (088) Voor meer informatie nifp@dji.minjus.nl 31

18 VERHUISBERICHT In de derde week van mei 2013 gaan het bestuur, het bestuursbureau, het bedrijfsbureau, de OR, (het bestuur) IFZ, Bureau Kwaliteit over naar een nieuw pand aan de Herman Gorterstraat 5. Naar verwachting volgen het Bureau Wetenschap & Opleidingen in september 2013 en NIFP Midden-Nederland in het najaar. Houdt onze website in de gaten voor de nieuwe adressen en telefoonnummers. COLOFON Redactie: Marije Noorbergen, Bas de Koning. Vormgeving: Business Graphics, Amsterdam Fotografie: Marije Noorbergen, Bas de Koning en Ton Kastermans. Het Jaarbericht 2012 is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).

19 Deze brochure is een uitgave van: NIFP / DJI Postbus / 3507 LJ Utrecht Tel: Mei 2013