Het snoeien van heesters en bomen

Transcriptie

1 AFDELING DRONTEN

2 Het snoeien van heesters en bomen Snoeien is één van de belangrijkste onderdelen bij het onderhoud van de tuin. De meeste tuinliefhebbers weten wel dat er gesnoeid moet worden. Maar het hoe en waarom is vaak onvoldoende bekend. Vaak nemen ze de schaar ter hand om in het najaar eens rigoureus opruiming te houden. Of in de zomer als het gazon of pad dreigen te overwoekeren. Dat geeft dan echter vaak een reactie van nog meer groei op de verkeerde plaats. Natuurlijke snoei ontstaat door lichtgebrek, invriezen en takbreuk door wind of te zware last of dracht. Waarom snoeien? Snoeien doen we om heesters een langzaam en ononderbroken vernieuwingsproces te laten ondergaan. Daarbij zoeken we naar de balans tussen groei, bloei, verjongen en vruchtbaarheid (fruit) In de groei onderscheiden we een aantal fases: 1. de jeugdfase: snelle, enigszins steile groei, 2. de volwassen fase: groei, bloei, de heesters worden breder 3. de ouderdomsfase: we krijgen minder bloemen en er is geen volumetoename meer 4. de afsterffase: er ontstaan dode takken in de heester Enige kennis van de heester of boom die u wil planten is wel vereist. Hoe breed of hoe hoog wordt de struik? Past hij na 5 jaar nog wel in de beschikbare ruimte? Geef ze de ruimte die ze nodig hebben. Wanneer u een heester in een te klein ruimte plant en u dwingt hem door snoei binnen de ruimte te blijven, dan zal de reactie niet uitblijven. Gevolg: u moet nog meer snoeien. Te sterke snoei prikkelt in het algemeen tot een vergrote scheut en bladontwikkeling. Met vroegtijdige wortelsnoei kan men enigszins corrigeren. Wanneer we van jongs af aan regelmatig vormsnoei toepassen, hebben we op latere leeftijd geen last van achterstallig snoeiwerk. We voorkomen daarmee gevolgen als te grote wonden, inrotten van wonden, infectie en misvorming van de boom, heester of conifeer. Meer redenen om te snoeien. 1. Steeds jong hout te creëren 2. Model aan te brengen (vormsnoei) 3. Lichttoevoer te verbeteren 4. Uitdunnen om concurrentie tegen te gaan 5. Schuurtakken te verwijderen 6. Dode takken te verwijderen 7. Betere (grotere) bloemen of vruchten te krijgen 8. Bloeihout of vruchthout te sparen 9. Een stevig frame vormen (vruchtbomen) 2

3 Regels voor eenvoudig snoeiwerk. Het meeste snoeiwerk is vakwerk. Kennis van de groeiwijze van de bomen en struiken is hiervoor van essentieel belang. Een dik boekwerk zou nog niet alle varianten en nuanceringen kunnen bevatten. Algemene regels voor snoeiwerk zijn dan ook moeilijk te geven. Wilt u toch wat eenvoudig snoeiwerk zelf verrichten, dan volgen hier een aantal tips: Koop bij een specialist een goede snoeischaar (Velco) De schaar moet altijd scherp geslepen en geolied zijn. (Slijpen met een wetsteentje) Snoei regelmatig en tijdig zodat er zelden of nooit een snoeizaag aan te pas hoeft te komen. Het snoeisel moet zodanig worden verknipt of versnipperd, dat het gemakkelijk verwerkt kan worden als voedsel voor de beplanting. Het is beter om een aantal te dicht op elkaar staande struiken geheel weg te halen, dan ze door snoeiwerk te verkleinen. Houtige gewassen die bloemen en/of vruchten dragen op het hout dat in het vorige jaar gevormd is, moeten direct na de bloei of na de dracht worden gesnoeid. Tot deze gewassen behoren bijvoorbeeld: Forsythia, Weigelia, Framboos, Zwarte bes en Ribes. Houtige gewassen die nieuwe takken krijgen waaraan nog in hetzelfde seizoen bloemen komen, moeten meestal in het zeer vroege voorjaar worden gesnoeid. Tot deze gewassen behoren Struikrozen, Stamrozen, Klimrozen en Buddleia (Herfstsering). Houtige gewassen met steenvruchten, zoals de Pruimenboom (Prunus domestica), kunnen het veiligst in september worden gesnoeid om de kans op loodglans tot een minimum te beperken. Houtige gewassen die na het snoeien nogal erg bloeden, moeten voor half januari worden gesnoeid. De sapstroom is dan het geringst. Tot die gewassen behoren: Berk (Betula) en Wijnstok (Vitis), Voor het snoeien van hagen, zowel de groenblijvende als de bladverliezende, is begin april en begin augustus de geschiktste tijd. Overigens is het geen bezwaar om snel groeiende hagen het hele jaar door bij te houden. Het snoeien tot verbetering van de lichtinval, het verbeteren van de vorm of het verkleinen van de omvang mag, met mate, in elk jaargetijde gebeuren. 3

4 Wanneer kan er worden gesnoeid? Winter voorjaar zomer De snoeitijd op zich is niet gebonden aan een bepaald seizoen. Het doel van het snoeien, het soort gewas en de bepaalde gevoeligheden van sommige gewassen spelen wel een belangrijke rol. Het is dus niet zo dat de winter en het vroege voorjaar per definitie de goede snoeitijden zijn. Het is wel een feit dat het meeste snoeiwerk in die periode kan worden gedaan. Dat u ons vaak s winters ziet snoeien, komt voor een groot deel ook doordat er in de winter meer tijd voor is. Er mag bij vorst niet worden gesnoeid vanwege het "invriezen" van de wond. 1. Hartje winter i.v.m. het zogenaamde bloeden. Druif (december) zomers bijsnoeien dan neemt het blad het vocht op Berk en Esdoorn Magnolia Walnoot ( na bladverlies) 2. Voorjaar, maart / april Pluimhortensia en Annabel (foto 1) Roos ( op 3 ogen) (foto 2 en 3) Buddleia Lavendel (kort op hout) Winterheide Caryopteris Ceanothus Santolina Te vroeg snoeien geeft kans op invriezen 3. Direct na bloei Brem Deutzia Forsythia Kerria (wortels ook afsteken) Weigelia Phyladelphus (Boerenjasmijn) Spirea Van Houtie Tamarix Nog enkele andere snoei- vormen a. Het op stomp knippen (ragebol) Prunus tribola ( na de bloei) Salix (treurvorm) (maart) Spirea Antonia Watererie,, Tuinfuchsia ( na het invriezen) Caryopteris,, Hypericum (hertshooi),, Acacia (boom) (foto 2),, b. Verjongen voor hout en bladkleur Cornus (rode en gele kornoelje) 1/3 eruit.(foto 6) Goud- Bonte Vlier Roodbladige Hazelaar 4

5 Pruikenboom (cotinus) (foto 5) Leilinde (foto 4) c. Niet te veel snoeien Hamamelis (toverhazelaar) Magnolia Sering ( wortels afsteken bevordert de bloei) Rhododendron Azalia d. Heesters die te hoog worden Seringen Rode ribes Mahonia Gouden Regen Hibiscus Callicarpa Blauwe regen (rechte scheuten afsnoeien) Een aantal specifieke groepen/soorten Pruimenbomen en sierkersen In juni/juli snoeien i.v.m. ziekten Groenblijvende heesters Buxus en Hulst (vormsnoei) in voorjaar en juni /juli Laurier te zware takken Niet bij felle zon Coniferen en taxus -controleren op dubbele koppen -Schubconiferen: terugknippen van de buitenste jonge scheuten in mei eventueel juli -naaldconiferen dragen knoppen, vooral eindknoppen zorgen voor lengtegroei. Liever niet snoeien. Klimplanten Clematis -vroege bloeiers (mei) na de bloei snoeien -late bloeiers (zomer) in de winter snoeien Klimhortensia -vlak tegen de muur snoeien Vuurdoorn -idem Cotoneaster -idem Kamperfoeli -pruik er af Bruidsluier - niet planten i.v.m. veel te forse groei Snoeien van een haag Zie voorbeelden Wortelopslag Wildgroei op of om de stam verwijderen Vooral bij: - Rozen - Kronkelhazelaar - Rhus - Dwergkwee - Kerria 5

6 Tips -Takken afzagen doen we in gedeelten -Grote snoeiwonden insmeren tegen ziekten en schimmels wondbalsem ( bij Welkoop) -Grove bladhoudende heesters (Prunus) niet met een heggenschaar knippen, er wordt te veel blad doorgeknipt. Gebruik een snoeischaar. -Niet snoeien tijdens vorst -concurrenten en zuigers verwijderen -Voor het planten eventuele penwortels verwijderen -Bij Sering en Rododendron de uitgebloeide bloemen verwijderen. -Snoei altijd met scherp gereedschap Succes met uw snoeiwerk Verwijderen van een dikke tak Twee maal fout, één maal goed a b a.afstrijken ven een wond b.zwakke plek brengt gevaar Bijsnijden van een wond met snoeimes Snoeischaar met hefarmen Snoeizaag Snoeischaren a.aambeeldb. snaveltype 6 Langarmige snoeischaar voor bomen

7 Snoeikalender (beknopt overzicht) Januari Tuinvogels helpen in de winter Gebruik kerstgroen om vorstgevoelige planten te beschermen Gebruik snoeihout van coniferen om vorstgevoelige planten te beschermen Snoeien zomerbloeiende en overige heesters Tot half januari kunt u nog de druif snoeien. Knip de zijtakken boven het derde oog af Er zijn verschillende bomen (Betula, Acer, Juglans, Pterocarya) waarbij de sapstroom zeer vroeg op gang komt. Deze bomen kunnen nu niet meer gesnoeid worden i.v.m. het bloeden van de wonden. Deze bomen kunnen weer gesnoeid worden als ze in het blad staan (Juni) omdat de sapstroom (druk) door verdamping van het blad sterk verminderd is. Februari Tuinvogels helpen in de winter Snoeien zomerbloeiende en overige heesters Maart Lentemaand Terugsnoeien van bolboompjes als trompetboom en bolacacia Snoeien heesters welke 's winters kunnen invriezen zoals rozen, Buddleia davidii (vlinderstruik), Ceanothus, lavatera etc. (vanaf half maart) Snoei struikrozen tot op drie (vier) ogen terug en zorg dat het bovenste oog naar buiten gericht is. Snoei zomerbloeiende heide April Grasmaand Voorjaarsbloeiers als Amelanchier (Krentenboompje), Forsythia etc. na de bloei snoeien Snoei zomerbloeiende heide Snoei winter- en voorjaarbloeiende heide Snoeien groenblijvende hagen Mei Bloeimaand Voorjaarsbloeiers als Amelanchier (Krentenboompje), Forsythia etc. na de bloei snoeien Snoei winter- en voorjaarbloeiende heide Snoeien Buxus vormen Snoeien hagen Dichte struiken snoeien? Kijk dan eerst of er niet een vogel in zit te broeden. Ook tussen de klimplanten kan een vogelnestje verborgen zitten. Juni Zomermaand Snoeien Buxus vormen Kies voor het snoeien van Buxus of andere groenblijvende haagsoorten een bewolkte dag Uitgebloeide bloemen verwijderen (Geeft bij sommige soorten vaste planten een tweede bloei) Bij uitgebloeide Rododendrons kunt u met een draaiende beweging de uitgebloeide bloemen verwijderen. Dit bevordert nieuwe knopvorming. Snoeien hagen (Voor de langste dag) 7

8 Knip uitgebloeide rozen terug tot aan een vijfblad. Doorbloeiende soorten zullen dan opnieuw knoppen gaan vormen Sommige rozen vormen na de bloei bottels. Deze worden niet terug geknipt Juli Hooimaand Uitgebloeide Lavendel kan worden gesnoeid Knip uitgebloeide rozen terug tot aan een vijfblad Uitgebloeide bloemen verwijderen (Geeft bij sommige soorten vaste planten een tweede bloei) Augustus Oogstmaand Snoeien hagen (2e snoei) Snoeien groenblijvende hagen (2e snoei) Uitgebloeide bloemen verwijderen (Geeft bij sommige soorten vaste planten een tweede bloei) September Herfst Snoeien hagen (2e snoei) Uitgebloeide bloemen verwijderen Oktober Herfst Snoeien hagen (2e of 3e snoei) November Herfst Snoeien zomerbloeiende en overige heesters Snoei nu bomen met vroege sapstroom als Acer, Betula, Juglans, Pterocarya Snoei de dakplatanen en andere vormbomen. Knip de uitlopers terug op 5 ogen. December Tuinvogels helpen in de winter Snoeien zomerbloeiende en overige heesters Deze maand kunt u nog bomen met een vroege sapstroom snoeien (Acer, Betula, Juglans, Pterocarya). Als bij het snoeien blijkt dat de boom bloedt kunt u beter stoppen met snoeien en wachten tot juni.. Gebruik snoeihout van coniferen om vorstgevoelige planten te beschermen Deze maand kunt u de druif snoeien. Knip de zijtakken boven het derde oog af Kerstversiering kunt u ook in de tuin vinden. Takken van hulst, klimop en coniferen of rozenbottels en uitgebloeide bloemen van kaardenbol en Monarda zijn decoratief 8

9 9