Participatieverklaring

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Participatieverklaring"

Transcriptie

1 Participatieverklaring In dit document is informatie voor u verzameld over de pilot participatieverklaring die door het samenwerkingsproject Het Belang van Arbeidsmigranten is georganiseerd. Zo vindt u hieronder informatie over de inhoud en resultaten van de pilot, is de tekst van de participatieverklaring bijgevoegd en kunt u informatie over het taalonderwijs doornemen. Verder zijn er ook een aantal persberichten bijgevoegd die in de loop van de pilot in lokale, regionale en landelijke media zijn verschenen. We hopen dat u met interesse deze informatie doorleest. Meer informatie Wilt u meer informatie over de pilot participatieverklaring of heeft u vragen, dan kunt u contact opnemen met de projectleider dhr. Bert Peterse. Bert Peterse Projectleider Participatieverklaring bert.peterse@peelenmaas.nl Presentatie subsessie Participatie De presentatie van Bert Peterse tijdens de subsessie participatie op het Symposium kunt u via de volgende link nog eens terugkijken: Facebook Neemt u ook eens een kijkje op onze Facebook- pagina Het Belang van Arbeidsmigranten. Klik op Like om de pagina te volgen en blijf op de hoogte van het laatste nieuws van het samenwerkingsproject. Informatie over de pilot participatieverklaring Integratie en wederkerigheid Het regionaal samenwerkingsproject Het Belang van Arbeidsmigranten is begin 2014 gestart met de pilot participatieverklaring voor nieuwkomers in Noord Limburg. Deze pilot is onderdeel van een landelijk project van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en richt zich op het beter wegwijs maken van niet inburgeringsplichtige migranten in onze samenleving door het aanbieden van een breed integratieprogramma. Noord Limburg richt zich op de arbeidsmigrant. In december 2014 is de pilot succesvol afgerond. Contact maken Doel van de participatieverklaring is nieuwkomers die hier voor langere tijd willen blijven welkom heten en ze bewust maken van wat Nederland van hen verwacht. Het leggen van contact tussen de arbeidsmigrant en inwoners staat hierbij centraal. Participatie en integratie moeten namelijk van twee kanten komen. De (kleine) woonkernen in Noord Limburg met hun uitgebreide sociaal maatschappelijke netwerk bieden een uitstekende basis om de arbeidsmigrant te laten meedoen in de samenleving en bij te dragen aan de overdracht van normen en waarden.

2 Participatieverklaring Bijeenkomsten en beurs De pilot bestond uit drie bijeenkomsten over de verschillen tussen Polen en Nederland, normen en waarden van de Nederlandse samenleving, en rechten en plichten van arbeidsmigranten. Filmpjes en een 25 verschillen boekje illustreerden de verschillen tussen Nederlanders en Polen en vormden de basis voor de gesprekken tijdens deze bijeenkomsten. Daarnaast werd er ook informatie gegeven over taalonderwijs en heeft ProDemos een interactieve workshop georganiseerd over de Nederlandse staat. In oktober 2014 is er verder een grote informatiebeurs georganiseerd waar allerlei instanties, organisaties en verenigingen specifieke vragen van de arbeidsmigranten konden beantwoorden. De pilot is in samenwerking met welzijnsorganisaties Vorkmeer en Synthese, adviesbureau Viva Polonia, stichting Arka en de Poolse adviesraad georganiseerd. De regio Noord-Limburg denkt na over hoe deze succesvolle pilot een vervolg kan krijgen. Trots op resultaten Op maandag 15 december tekenden 109 arbeidsmigranten samen met hun burgemeester de participatieverklaring. Tijdens deze feestelijke gelegenheid sluiten ze de reeks van kennismakingsbijeenkomsten af. Arbeidsmigranten hebben kennisgemaakt met de Nederlandse samenleving. Dankzij een subsidie van de provincie Limburg zijn in 2014 al 60 arbeidsmigranten aan taallessen gestart. In 2015 volgen door deze subsidie nog andere taalprojecten voor arbeidsmigranten. In totaal kunnen door deze subsidie 145 arbeidsmigranten met taal aan de gang. Vervolg De deelnemers kijken positief terug op de bijeenkomsten die in een duidelijke informatiebehoefte hebben voorzien. Een aantal deelnemers heeft zich aangemeld voor vrijwilligerswerk in het eigen dorp en de Poolse adviesraad heeft vijf nieuwe leden gekregen. Ook is er veel interesse in het vervolgtraject met taallessen. De deelnemers zijn afkomstig uit de gemeenten Horst aan de Maas, Peel en Maas en Venray. Resultaten pilot participatieverklaring 166 mensen hebben deelgenomen aan de pilot participatieverklaring 109 mensen hebben de participatieverklaring ondertekend 98% van de deelnemers van de pilot participatieverklaring geeft aan zich meer welkom te voelen na deelname aan de bijeenkomsten 88% van de deelnemers zou anderen aanraden om naar de bijeenkomsten te gaan 93% vond de informatie over de gemeente nuttig tot erg nuttig 78% geeft aan nu veel meer te weten over de Nederlandse rechten, plichten en waarden 83% vindt het 25-verschillenboekje met cartoons over de verschillen tussen Nederlandse en Poolse mensen erg nuttig

3 Participatieverklaring Welkom in Nederland! Nederland is een democratie en een rechtsstaat. Dat betekent dat iedereen dezelfde rechten heeft, en dat iedereen zich aan dezelfde regels moet houden. In Nederland spelen de waarden vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit een centrale rol. Met deze waarden hangen rechten samen waarop u een beroep kunt doen. Deze waarden kunnen alleen stand houden als iedereen actief bijdraagt aan de samenleving. Participatie is in Nederland heel belangrijk. Vrijheid: In Nederland mag iedereen denken, doen en zeggen wat hij wil. Dit betekent dat: - iedereen zijn eigen mening mag uiten; - iedereen een eigen geloof mag hebben en vrij is wel of niet te geloven; - iedereen mag uitkomen voor zijn of haar eigen seksuele geaardheid; - iedereen recht heeft op eigen keuzen en zelfstandigheid (zelfbeschikkingsrecht). Hier zijn ook grenzen aan. Wat iemand doet of zegt mag nooit in strijd zijn met de wet. Je mag bijvoorbeeld niet discrimineren, aanzetten tot haat of oproepen tot vijandigheid. Gelijkwaardigheid: In Nederland worden alle burgers gelijkwaardig behandeld. Discriminatie naar geslacht, geloof, afkomst of seksuele geaardheid wordt niet geaccepteerd. Solidariteit: In Nederland zijn burgers samen verantwoordelijk voor de samenleving. Burgers hebben recht op een veilige leefomgeving, fatsoenlijke huisvesting, eerlijke arbeidsvoorwaarden en minimumloon bij werk, goed onderwijs en goede medische zorg. De overheid heeft de plicht mensen te beschermen tegen uitbuiting en ongelijke behandeling. Burgers moeten in principe in hun eigen levensonderhoud voorzien. Als dat niet op eigen kracht lukt, en er is niemand die kan helpen, dan biedt de overheid hulp. Participatie: In Nederland vragen we alle burgers bij te dragen aan een prettige en veilige samenleving, bijvoorbeeld door te werken, naar school te gaan of door vrijwilligerswerk te doen. Dat kan in de wijk, op school of in een vereniging. Het spreken van de Nederlandse taal is hierbij essentieel. Namens de gemeente, Ik verklaar dat ik kennis heb genomen van de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving en dat ik ze graag zal helpen uitdragen. Ik verklaar dat ik actief een bijdrage wil leveren aan de Nederlandse samenleving en reken erop dat ik daarvoor ook de ruimte krijg van mijn medeburgers. Naam: Geboortedatum: Handtekening: Datum - -, te

4 10 oktober 2014 PERSBERICHT Regio Noord-Limburg leert arbeidsmigranten Nederlandse taal De samenwerkende gemeenten in Noord-Limburg starten dit jaar nog een project om Poolse arbeidsmigranten de Nederlandse taal te leren. Bovendien worden ze meer betrokken bij de autochtone inwoners door het vormen van koppels en het organiseren van bijeenkomsten. Het project bestaat uit verschillende onderdelen van kennismaking tot coaching en scholing. Mede door subsidies vanuit de provincie Limburg en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is het mogelijk om een totaalaanpak rondom integratie en taal samen te stellen, aldus wethouder Roland van Kessel, die verantwoordelijk is voor het regionale project. We richten ons hierbij op arbeidsmigranten die voor korte of langere tijd hier verblijven én op de inwoners van onze regio. Scholing, coaching en kennismaking In totaal kunnen er 145 deelnemers meedoen aan dit project dat uit vier onderdelen bestaat. Arbeidsmigranten die voor langere tijd in Nederland blijven krijgen een uitgebreid scholingstraject aangeboden. Dit bestaat uit een voortraject van drie maanden en een BBL-opleiding van één jaar. Hierbij is een belangrijke rol voor werkgevers weggelegd. Zij moeten de deelnemers namelijk begeleiden en een deel van de kosten op zich nemen. Daar staat wel een subsidie tegenover en natuurlijk op termijn een beter ontwikkelde werknemer en dat het Rijk opleidingskosten vergoed. Arbeidsmigranten die nog niet weten hoe lang ze in Nederland blijven kunnen een voorzichtige start maken met het leren van de Nederlandse taal met een kortlopend traject. Het volgende onderdeel gaat meer in op de sociale kant. Poolse inwoners die voor langere tijd in Nederland willen blijven worden gekoppeld aan een Nederlandse vrijwilliger in het Kumpelproject. Kumpel is het Poolse woord voor maatje, maar heeft ook een Limburgse betekenis. De koppels gaan regelmatig samen iets ondernemen. Hierdoor vergroot de woordenschat van de Poolse deelnemer en komt hij of zij in contact met de buurt. Bovendien kan zo een barrière worden weggenomen die is ontstaan door de wederzijdse beeldvorming en het taal- en cultuurverschil. Het laatste onderdeel richt zich voornamelijk op kennismaking. In Meterik wonen veel Polen. Vanuit het dorp komt de vraag Waarom zeggen die Polen nooit Hallo terug als ik ze groet? Terwijl het voor Polen niet gebruikelijk is om te groeten op straat. Tijdens verschillende bijeenkomsten maken Polen en Nederlanders kennis met elkaars gewoonten. Onderdeel hiervan is het wederzijds aanleren van het Poolse én het

5 Nederlandse woord Goedendag. Deze aanpak wordt ook toegepast op een meer stedelijke omgeving, zodat eventuele verschillen zichtbaar worden. Wethouder Van Kessel: Poolse arbeidsmigranten zijn niet inburgeringsplichtig, maar hebben wel behoefte aan informatie en integratie. Dat blijkt onder andere uit het grote aantal deelnemers aan de pilot participatieverklaring. 210 arbeidsmigranten maken tijdens bijeenkomsten kennis met de Nederlandse samenleving, de normen, waarden en gebruiken. 145 deelnemers aan deze pilot komen dan ook in aanmerking voor de verschillende onderdelen van dit nieuwe taalproject. Informatiebeurs Op zaterdag 18 oktober vindt er in het Kerkeböske in Helden een informatiebeurs voor arbeidsmigranten plaats. De beurs is van 12 tot 17 uur waar arbeidsmigranten aan 20 standhouders hun vragen kunnen stellen over werk, verzekeringen, pensioen, wonen, hun auto, kinderopvang, taal en gemeentelijke zaken. Vorig jaar werd de beurs goed bezocht en werd voorzien in een belangrijke behoefte aan informatie voor de arbeidsmigrant. Samenwerking Noord-Limburg De regio Noord-Limburg is een van de negen regio s in Nederland waar gemeenten met partijen samenwerken als het gaat om een integrale aanpak rondom arbeidsmigranten. De samenwerking Noord-Limburg ziet arbeidsmigranten als een kans. Een kans om de regionale economie te stimuleren door de aanwezigheid van voldoende personeel. Daarnaast om de demografische ontwikkeling in Noord-Limburg positief te beïnvloeden, doordat een deel van de arbeidsmigranten zich blijvend vestigt in deze regio.

6 Cursusinstellingen 1. Gecertificeerde cursusinstellingen (met wettelijke kwaliteitseisen en extern toezicht) Diploma halen mogelijk Kusters scholing & training Gilde Opleidingen ORGB (ook ) 2. Cursusinstellingen Volksuniversiteit Venlo http//venlo.volksuniversiteit.nl Volksuniversiteit Venray Andere organisaties Bibliotheek Maasbree Vorkmeer EVA Vrouwencentrum Venray Zelfstudie Uitgeverij Boom oktober 2014 Het leren van de Nederlandse taal en meer In Nederland wonen en werken betekent dat je (deels) moet integreren in de Nederlandse samenleving. Want je gaat naar de bakker, de supermarkt en je werkt samen met collega s. Als je wilt communiceren, is je taalvaardigheid erg belangrijk. Daarom worden er s avonds en in het weekend taalcursussen aangeboden. Meestal kosten die geld. Bepaal daarom voor jezelf wat je ermee wilt bereiken. In deze folder vind je hiervoor een aantal handvatten.

7 Wat moet je weten, als je Nederlands wilt leren? Hoe lang wil ik in Nederland blijven wonen en wat wil ik in Nederland bereiken? Wil ik een functie waarbij ik de Nederlandse taal moet spreken? Wil ik (nu of later) in Nederland verder leren voor een beroep? Wil ik omgaan met Nederlanders en met hen communiceren b.v. op een sportclub? Wil ik geld betalen voor het leren van de Nederlandse taal? Zo ja, hoeveel? Wil mijn werkgever (mee)betalen aan mijn opleiding, zodat ik beter kan communiceren met collega s? Wil ik 1 of 2 avonden per week naar school gaan en daarnaast ook huiswerk doen? Kan ik het volgen van de lessen combineren met mijn werk? B.v. bij ploegendienst? Hoe ga ik naar de cursus (auto, bus?) Hoe lang wil ik onderweg zijn? Waar moet je op letten, als je een cursusinstelling zoekt? Wat is het (eind)doel van de cursus? Hoeveel keer per week is de cursus? Hoeveel uur per keer? En hoeveel weken? Wordt er ook huiswerk opgegeven? Wat wordt er verder van mij verwacht? (b.v. aanwezigheid, zelfstudie, motivatie) Kan ik hiermee ook een (erkend) diploma halen? Waar vindt de cursus plaats? Wat is de prijs? Zijn leermiddelen (boeken), licenties en eventuele examenkosten inbegrepen in de prijs? Wanneer start de cursus? Of kan ik nu meteen starten? Is de cursusinstelling een professionele organisatie? Hoe is de studiebegeleiding georganiseerd? Hoe groot zijn de groepen waarin wordt lesgegeven? Taalniveaus en diploma s Je kunt de taal leren op vier niveaus. Die zijn in Europees verband vastgesteld: Niveau A1 is voor de basisgebruiker (beginner) Niveau A2 is voor de basisgebruiker (beginner) Niveau B1 is voor de zelfstandige gebruiker (gevorderde) Niveau B2 is voor de zelfstandige gebruiker (gevorderde) Voor meer informatie: Examen doen en een diploma halen Bij een aantal cursussen kun je examen doen en een diploma of certificaat halen dat erkend is door de Nederlandse overheid. Vooral de gecertificeerde cursusinstellingen bieden die mogelijkheid. Zie onder. 1. Inburgeringsexamen (niveau A2). 2. MBO-diploma 3. Staatsexamen NT2 Programma 4. Certificaat Nederlands als Vreemde 1. Inburgeringsexamen (niveau A2). Behalve voor een taalcursus kan ook gekozen worden voor een Inburgeringscursus. Kennis van de Nederlandse taal is een belangrijk onderdeel van deze cursus. Daarnaast wordt aandacht besteed aan kennis van de Nederlandse samenleving. Hiervoor moet een (deel)examen worden afgelegd. 2. MBO-diploma Het is ook mogelijk om via een beroepsopleiding de taal te leren. Daarbij leer je meer over werken in Nederland en wat daarbij van jou als werknemer verwacht wordt. En natuurlijk ook over het beroep. 3. Staatsexamen NT2 Programma I (niveau B1) of Staatsexamen NT2 Programma II (niveau B2) 4. Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) Nederlandse Taalunie Vooral voor cursisten die willen doorstromen naar een HBO of WOopleiding.

8 Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Donderdag, 07 augustus 2014 PROJECT Peel en Maas, Horst aan de Maas en Venray doen mee aan landelijke proef Wegwijs worden in Nederland Peel en Maas, Horst aan de Maas en Venray ontwikkelden een inburgeringstraject voor 220 Poolse arbeidsmigranten die in één van de drie gemeenten wonen. door Daan de Hulster Poolse arbeidsmigranten, hier aan het werk in het Westland, tekenen in Noord-Limburg later dit jaar een participatieverkaring. foto Hollandse Hoogte De animo voor een inburgeringstraject was aanvankelijk niet groot. Slechts zestig Poolse arbeidsmigranten reageerden op een uitnodiging van Peel en Maas, Horst aan de Maas en Venray om meer te leren over de Nederlandse samenleving. Terwijl de drie gemeenten toch een kleine 2000 Polen tellen die daar permanent wonen. Met hulp van adviesbureau Viva Polonia, dat veel contacten heeft met Polen in de regio, werd het deelnemersaantal opgekrikt tot 220. We wisten vooraf dat we in een ongunstige periode met het project starten, vertelt Annie Korstjaans van welzijnsorganisatie Synthese. In de zomer maken veel Poolse arbiedsmigranten immers de langste werkdagen. En degenen met kinderen, gebruiken de schoolvakantie om voor familiebezoek naar het thuisland te gaan. In juni begonnen de eerste bijeenkomsten voor Polen in de regio. De welzijnsorganisaties wijzen de deelnemers tijdens de sessies op de rechten en plichten die ze hebben in Nederland. Zoals de vrijheid van meningsuiting. Maar ze maken ook duidelijk dat Nederland alle burgers vraagt bij te dragen aan een prettige samenleving, door te werken en naar school te gaan of vrijwilligerswerk te doen bij een vereniging. De sessies zijn volgens Korstjaans meer dan informatiebijeenkomsten. We vragen de deelnemers ook hoe ze hun toekomst in Nederland zien. De meesten komen voor het geld en denken na een tijdje weer weg te gaan. Desondanks stellen velen dat vertrek uit. Met degenen die willen blijven, gaan we in gesprek over wat ze nodig hebben zich hier thuis te voelen. De Poolse arbeidsmigranten blijken op de bijeenkomsten met name te willen weten hoe ze Nederlands kunnen leren. Volgens projectleider Bert Peterse willen de gemeenten ze daarbij helpen. Bij de provincie is subsidie aangevraagd met als doel dat geld in te zetten voor taalcursussen. De Polen stellen ook veel vragen over de Arbeidswet. Zoals wat ze moeten doen als ze geen minimumloon krijgen of erg lange werkdagen moeten maken, zegt Korstjaans. Later dit jaar volgt nog een informatiemarkt waar de 220 deelnemers aan het project voor worden uitge- Deelnemers aan het project hebben vooral vragen over het leren van Nederlands en de Arbeidswet. nodigd. Daar kunnen ze met al hun vragen terecht bij instanties als zorgverzekeraars, vakbonden en de Rijksdienst Wegverkeer. Daarna volgt nog een bijeenkomst waar de Polen een verklaring ondertekeningen waarin ze aangeven actief een bijdrage aan de Nederlandse samenleving te willen leveren. Volgens wethouder Roland van Kessel van Peel en Maas volgt er na het project een evaluatie, maar zijn de drie gemeenten voor voortzetting van het traject niet afhankelijk van subsidie. De ontwikkelkosten hebben we al gehad, dus we zouden alleen voor de uitvoering

9 een uitgave van A en C Media B.V. met wekelijks 60 edities / 97e jaargang, nummer 33 / Woensdag 13 augustus 2014 Echtpaar 25 jaar in dienst / 3 Nieuwe naam MVC Top D toernooi / 3 EK Children Seizoenkaarten Targos Bevo HC beschikbaar / 5 GRASHOEK Het dorpsplein van Grashoek heeft sinds zaterdagmiddag een naam: Onder de Linden. Deze naam is bedacht door Annie Teeuwen. Onder de Linden is afgeleid van de beroemde straat Unter den Linden in Berlijn. Het plein onderging dit jaar een opknapbeurt en werd opnieuw aangelegd in het kader van het nieuwe dorpshart. De onthulling werd zaterdagmiddag verricht door wethouder Roland van Kessel bij de opening van de kermis. Bekijk de fotoreportage van de onthulling van het dorpsplein en de opening van de kermis op pagina 9 Foto: Henny Roosen. Project Het Belang van Arbeidsmigranten in regio Noord-Limburg Kennismakingsbijeenkomsten arbeidsmigranten gestart PEEL EN MAAS - Het regionaal samenwerkingsproject Het Belang van Arbeidsmigranten is gestart met de pilot participatieverklaring voor nieuwkomers in Noord-Limburg. Deze pilot is onderdeel van een landelijk project van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en richt zich op het beter wegwijs maken van niet inburgeringsplichtige migranten in de samenleving door het aanbieden van een breed integratieprogramma. Noord-Limburg richt zich op de arbeidsmigrant. Het leggen van contact tussen de arbeidsmigrant en inwoners staat hierbij centraal. Er doen 223 arbeidsmigranten mee aan dit integratieprogramma. Aftrap met kennismakingsbijeenkomsten Het eerste onderdeel van het integratieprogramma bestaat uit vijf kennismakingsbijeenkomsten die worden georganiseerd door welzijnsinstellingen Synthese, Vorkmeer en adviesbureau Viva Polonia. In groepen van twintig deelnemers komen onderwerpen zoals normen en waarden, rechten en plichten, werk en geld, verzekeringen en gezondheid aan bod. Filmpjes en een 25 verschillen boekje illustreren de verschillen tussen Nederlanders en Polen en vormen de basis voor de gesprekken tijdens deze bijeenkomsten. Er heerst een open en gezellige sfeer. De deelnemers zijn enthousiast en oprecht geïnteresseerd in de Nederlandse cultuur. Als Nederlander ben ik positief verbaasd over de zaken die ze opmerken over hun nieuwe buren. Een klein voorbeeld: wij nemen de telefoon op met onze naam, in plaats van alleen hallo te zeggen zoals de meeste Polen doen, aldus Annie Korstjaans van Synthese. Het moet van twee kanten komen In de tweede bijeenkomst wordt aandacht besteed aan de eigen omgeving. De deelnemers krijgen een opdracht mee: Wat weet je van je eigen gemeente, dorp, buurt of wijk waar je woont? Wat zou je willen weten? Hierover wordt een gesprek aangegaan. De arbeidsmigranten laten zichzelf ook zien. Op ansichtkaarten met herkenbare regiobeelden vertellen zeven arbeidsmigranten hun verhaal en laten zien dat ze onmisbaar zijn voor onze regio. Informatie over taalonderwijs en een interactieve workshop van ProDemos over de Nederlandse staat en onze normen en waarden staan centraal in de derde bijeenkomst. De eindstreep In oktober wordt nog een informatiebeurs georganiseerd. Ook wordt er informatie over taalcursussen aan de deelnemers gegeven, waarmee een compleet integratieprogramma ontstaat. Aan het eind van het jaar ondertekenen alle deelnemers aan de pilot hun participatieverklaring, waarmee ze aangeven kennis van de Nederlandse wet en regelgeving en normen en waarden te hebben opgedaan. De regio Noord-Limburg spant zich in om de verklaring als een soort certificaat van waarde te laten zijn bij werkgevers en huisvesters. EGCHEL De broers Lars en finale rijden en Lars werd in Niels Kersten uit Egchel zijn de dagprijs elfde en in het hard op weg naar Europees uiteindelijke totaalklassement vijftiende van Europa. niveau. De 14-jarige Lars heeft vorige week op het EK Broertje Niels werd eind juli pony met Massaqua T. gereden. Het jonge team met ren met paard Arjolijn met in Arrezzo op het EK Child- Lars, Rowen van de Mheen zijn team elfde van de 21 landen. De leeftijdsgroep is 12 (14), Babette Kuijpers (15) en Lauri Touw (15) werd vijfde tot en met 14 jaar. in de landenwedstrijd. Deze jonge talenten hebben Met maar één tijdfout eindigden ze net achter de 1.30 meter niveau met de reeds ervaring opgedaan tot nummers 3 en 4. De vier paarden. teamleden mochten zondag Glas in lood! barbecue.nl Tel. (077) NAGELS LAKKEN Iedere zaterdag 9,50 A-Z Barbecue Menu per persoon: Lekker makkelijk, alles inclusief, minimaal 5 personen Vlees Salades Sauzen Zand Grind Container NODIG? (077) ,- Panningen Handy Jack Bel voor onze folder of kijk op BEZORGING DAGELIJKS GRATIS DOOR HEEL NEDERLAND ZELFS DE AFWAS NEMEN WE MEE! 11,55 Benodigdheden

10 Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Maandag, 20 oktober 2014 PARTICIPEREN Informatiebeurs voor arbeidsmigranten in Helden over werk, opvang, wonen, taal en belastingen Dit voelt ook als mijn land Als je je definitief in Nederland wilt vestigen, is het goed te weten hoe je dat doet. Een informatiemarkt voor arbeidsmigranten moet uitkomst bieden. door Judith Janssen R Roksana (29 jaar) twijfelt er nog over of ze haar 1-jarige dochter naar de peuterspeelzaal gaat brengen en voor hoeveel uur. Maar informeren naar de mogelijkheden kan in ieder geval geen kwaad. In de Poolse cultuur is het niet vanzelfsprekend dat je je kinderen onderbrengt bij een dagopvang. Ik wil graag weten hoe dat hier gaat en wat er mogelijk is, zegt de jonge moeder in goed Nederlands. Roksana is vijf jaar in Nederland. Ze is haar man na lange tijd definitief achterna gereisd vanuit Polen. Hij woont al ruim veertien jaar in Limburg en heeft inmiddels een goedlopend eigen bedrijf, zegt ze. Hier is de kwaliteit van het leven beter. We hebben in Nederland een goed inkomen waardoor we zonder geldstress kunnen leven. In Polen is het lastig om aan werk te komen. Maar ook om bijvoorbeeld een hypotheek te krijgen. Voor starters is het moeilijk om er los te komen van je ouders, zegt de afgestudeerde sportinstructrice. De Poolse is een van de ruim 140 mensen die zich zaterdagmiddag in mfc Kerkeböske in Helden middels een informatiemarkt lieten bijpraten over onder meer de kinderopvang, het UWV, de arbeidscontracten, de wegenbelastingen en het zoeken van een woning. Zoals ook Igor (42) uit Slowakije en zijn vriendin Ilona (39) uit Polen. Ze willen graag een eigen huis, Ruim 140 mensen bezochten zaterdagmiddag in mfc Kerkeböske in Helden de informatiemarkt voor arbeidsmigranten. zodat ze zich hier permanent kunnen vestigen. Maar hoe kom je aan een woning? Het tweetal werkt in de omgeving van Horst in de kas. Ilona al meer dan zeven jaar. Het is hier fijn wonen voor ons. We hebben hier vrienden, het leven is beter dan in Polen. Ze wachten bij de stand van WonenLimburg op hun beurt op een antwoord. Veel Poolse migranten die deze middag naar informatiemarkt komen, hebben vragen over het vinden van een woning. Maar nog meer hebben vragen over hun arbeidscontract. Bij de stand van de stichting SNCU die zich bezighoudt met voorlichting aan uitzendkrachten is het continu druk. Sommigen hebben zelfs hun contract of loonstrookje meegebracht. Zoals de meneer die wil weten of hij wel vakantiegeld kreeg en of zijn overuren zijn uitbetaald. In het Pools worden de vragenstellers te woord gestaan. Een jong stel is net foto Mijntje Wismans door Hanka Mongard van de organisatie FairWork geholpen. De jongeman had een vast contract maar zijn werkgever eiste dat hij veel meer ging werken, met ontslag als pressiemiddel. Heel schrijnend. Maar dat is ook de reden dat we hier zijn. Normaal kijken we weinig mensen in de ogen. Hier kun je echt een gesprek voeren. De 20- t0t 35-jarigen vormen de grootste groep die om informatie vraagt, zegt Bert Peterse van de gemeente Peel en Maas die zich bezighoudt met de pilot participatieverklaring van arbeidsmigranten. Polen is een EU-land en we kunnen de mensen niet dwingen de Nederlandse taal en cultuur te leren. We hopen ze door ze goed te informeren te verleiden dit wel te gaan doen. Want die behoefte is er bij die groep. Zoals bij Roksana. Ik wil de taal nog beter leren, want ik blijf hier. Ik wil me hier thuis voelen. Dit voelt als mijn land.

11 Polen werken aan integratie in Limburg - Trouw - Blendle Polen werken aan integratie in Limburg Arbeidsmigranten hard nodig voor logistiek en agrarische sector MARTEN VAN DE WIER Noord-Limburg heeft Poolse arbeidsmigranten hard nodig, en ze zijn dan ook van harte welkom. Die gedachte staat centraal in de aanpak van de gemeenten Venray, Horst aan de Maas en Peel en Maas. Maandag tekenen ruim honderd arbeidsmigranten er hun participatieverklaring, na een vrijwillig inburgeringstraject. Negen regio's experimenteren dit jaar met de participatieverklaring. Die is bedoeld om arbeidsmigranten te wijzen op hun rechten en plichten in Nederland. Dat moet ervoor zorgen dat migranten goed integreren. De drie Limburgse gemeenten hopen dat de arbeidsmigranten dan ook langer zullen blijven. Volgens een schatting zijn er in het hoogseizoen tot arbeidsmigranten in Noord-Limburg, en het overgrote deel daarvan is Pools. Voor de cursus waren duizend Polen benaderd, vooral migranten die al hier al wat langer zijn. Bijna 150 mensen deden mee. Projectleider Bert Peterse van de gemeente Peel en Maas is tevreden. "Het is een moeilijk benaderbare groep. De mensen die kwamen, waren hier gemiddeld al vijf jaar ingeschreven." Juist voor die groep is integratie belangrijk, volgens Peterse. Voor de Noord-Limburgse gemeenten is de participatieverklaring geen loos papiertje. Migranten doorliepen drie bijeenkomsten over normen en waarden in Nederland, en over verschillen in de dagelijkse omgang tussen Polen en Nederlanders, bijvoorbeeld bij visite. "Dat onderdeel werd door deelnemers het meest gewaardeerd", zegt Peterse. Op een beurs kregen de Polen informatie over huisvesting, taalcursussen, kinderopvang en arbeidsvoorwaarden. Zestig Polen doen nu mee aan een vervolgcursus taal, waar ze zelf 100 euro voor moesten betalen. "De kosten per deelnemer zijn 1/3

12 Polen werken aan integratie in Limburg - Trouw - Blendle 1000 euro, dus er zit een forse subsidie op", zegt Peterse. Na de taalcursus willen de gemeenten de Polen ook nog een praktijkopleiding aanbieden via de beroepsbegeleidende leerweg. "We zijn nu hun werkgevers aan het benaderen of ze dat willen bekostigen", zegt Peterse. Voor Polen die dat willen gaan de gemeenten op zoek naar Nederlandse taalmaatjes. Bovendien komt er komend jaar in twee dorpen een kennismakingsgesprek tussen Polen en Nederlanders. "Hoe kijkt het dorp aan tegen de komst van Polen? Wat zijn de kansen, wat de bedreigingen? Er zijn natuurlijk toch wel vooroordelen. Daar willen we over praten." De houding van de gemeenten komt voort uit welbegrepen eigenbelang. De regio vergrijst, en rekent op krimp. "We hebben onvoldoende krachten om al het werk voor elkaar te krijgen", zegt wethouder Roland van Kessel van Peel en Maas. De logistieke en de agrarische sector zijn van levensbelang voor de drie gemeenten, en daar werken veel Polen. Peterse: "We kunnen maar beter zorgen dat we een aantrekkelijke regio zijn, waar ze zich graag vestigen." 'Ik heb meer Polen leren kennen' Dorota Skrzypek (30), Baarlo "Ik woon al twee jaar in Nederland, en werkte altijd in de logistiek. Maar in mijn omgeving kende ik weinig Polen. Ik woon samen met een Nederlander. Via het project heb ik meer Polen leren kennen, en daardoor voel ik me nu beter thuis. We hebben het ook gehad over kernwaarden van de Nederlandse rechtsstaat, zoals vrijheid en gelijkheid. En over problemen zoals discriminatie en polarisatie. Ik heb de mogelijkheden leren kennen om hier vrijwilligerswerk te doen. Nu doe ik dat elke week voor de welzijnsstichting. Ik ben tolk op bijeenkomsten voor Polen. Ook heb ik via het traject een nieuwe baan gevonden: bij VivaPolonia, een bedrijf dat Polen in Nederland helpt met bijvoorbeeld het invullen van formulieren. De participatieverklaring zelf vind ik niet zo belangrijk. Het is de bedoeling dat je er voordeel mee krijgt, dat ze aan werkgevers kunt laten zien dat je moeite hebt gedaan om te integreren. De vraag is hoe dat in de praktijk uitpakt." 'Ik heb goed kunnen oefenen met de taal' Katarzyna Malorny (33), Venray 2/3

13 Polen werken aan integratie in Limburg - Trouw - Blendle "Veertien jaar geleden kwam ik naar Nederland. Ik ben begonnen met champignons plukken, maar nu werk ik op het kantoor van hetzelfde bedrijf. Ik maak de planning en help nieuwe Poolse arbeiders met bijvoorbeeld huisvesting. Ik wil heel graag in Nederland blijven wonen en dus wil ik zo veel mogelijk weten over het land, de mensen, cultuur en tradities. Tijdens de cursus kregen we een boekje met verschillen tussen Nederland en Polen. Sommige dingen wist ik al, maar andere dingen waren wel nieuw. We leerden bijvoorbeeld dat Polen en Nederlanders anders denken en andere gewoonten hebben als we op bezoek gaan bij iemand. Ik heb nieuwe mensen leren kennen en goed kunnen oefenen met de taal. Ik vind het heel belangrijk dat ik goed Nederlands kan praten en schrijven. Een praktijkopleiding zou ik over moeten nadenken. Misschien als ik er iets aan heb in mijn huidige werk." 3/3

14 Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Dinsdag, 16 december 2014 INBURGEREN 109 arbeidsmigranten tekenen participatieverklaring Polen beloven deel te nemen aan samenleving Welkom in Nederland, Agnieszka! Omdat ze vrijwillig een inburgeringstraject volgden, mochten 109 arbeidsmigranten gisteren een participatieverklaring ondertekenen. Mijn buren zijn super. door Peter Heesen A Agnieszka Jankowska (34) is een van de 109 arbeidsmigranten die deze maandagavond in Horst een participatieverklaring ondertekenen. Het is echt belangrijk voor Poolse mensen. Ze moeten goede informatie krijgen. Zelf kan ze zich redelijk redden. Ze woont dan ook al zeven jaar in Nederland. In Grashoek. Een mooi, klein, rustig dorp. Alleen de taal beheerst ze nog niet goed, zegt ze in alleszins acceptabel Nederlands. Na de zomervakantie ga ik op taalles. Ze heeft het nu nog te druk. Zij en haar man werken allebei veertig uur per week en hebben twee jonge kinderen. Omdat haar familie in Polen zit, kan ze daar geen beroep op doen. Gelukkig hebben ze een goede band met de buren. Zij zijn bijna tachtig en vangen de kinderen af en toe op. Ze zijn als een opa en oma voor onze kinderen. Echt super. De participatieverklaring is bedacht door minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken. Het betreft een vrijwillig inburgeringstraject voor buitenlandse werknemers uit de Europese Unie. Arbeidsmigranten die drie kennismakingsbijeenkomsten hebben bijgewoond, mogen zo n verklaring ondertekenen. Wethouder Raf Janssen van Peel en Maas zei eerder al dat hij vond dat de verklaring te zeer de nadruk vestigt op de plichten van nieuwkomers. Zo moeten zij de normen en 109 Polen tekenden gisteren in cultureel centrum t Gasthôes in Horst een participatieverklaring. foto Mijntje Wismans waarden kennen en respecteren, en een bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving. De gemeenten Horst aan de Maas, Venray en Peel en Maas, behorend tot de regio s die bij wijze van proef de participatieverklaring hebben ingevoerd, benadrukken dat ze juist blij zijn met de migranten. De bevolking vergrijst en krimpt. Het wordt lastig om de banen te vervullen en de voorzieningen overeind te houden. Op 1 juli 2013 stonden in heel Noord-Limburg 4449 Oost- Europese werknemers ingeschreven. In het oogstseizoen verblijven er tussen de en Burgemeester Kees van Rooij van Op 1 juli 2013 stonden in heel Noord-Limburg 4449 Oost-Europese werknemers ingeschreven. Horst aan de Maas verwijst daarom liever naar de eerste regel onder de participatieverklaring: Welkom in Nederland! Wij moeten de mensen juist het gevoel geven dat ze welkom zijn. Dat betekent: een goed onderdak, een fatsoenlijk loon en een gastvrij onthaal. Van de 224 Polen die zich hadden ingeschreven voor het project, hebben 166 minstens één bijeenkomst bijgewoond. 115 Polen kwamen driemaal opdagen. Absoluut een goede score, meent projectleider Bert Peterse. Er zijn Polen die zich hebben aangemeld voor mantelzorg en vrijwilligerswerk. Zo heeft de Poolse adviesraad vijf nieuwe leden gekregen. Ania Janssen-Bizeczak (33) vindt dat goede voorlichting aan Polen van groot belang is. Zelf heeft ze het gemakkelijker. Ik ben getrouwd met een Nederlander. Daardoor leef ik in een andere wereld dan Poolse echtparen.

Arbeidsmigranten tevreden over informatiebijeenkomsten

Arbeidsmigranten tevreden over informatiebijeenkomsten Nieuwsbrief 11 januari 2015 Arbeidsmigranten tevreden over informatiebijeenkomsten Onder de noemer Poznaj Holandię/ Kennismaken met Nederland werd in de regio Noord Limburg door de gemeenten Horst aan

Nadere informatie

Plan van Aanpak uitvoering Participatieverklaring

Plan van Aanpak uitvoering Participatieverklaring Plan van Aanpak uitvoering Participatieverklaring 31 augustus 2016 Burgemeester en wethouders van Boxtel, De secretaris, drs. H.A.M. van Berkel De burgemeester, M. Buijs 1 INHOUDSOPGAVE Samenvatting...

Nadere informatie

Raad op Zaterdag workshop: participatie en integratie vluchtelingen 24 september 2016

Raad op Zaterdag workshop: participatie en integratie vluchtelingen 24 september 2016 Raad op Zaterdag workshop: participatie en integratie vluchtelingen 24 september 2016 Roelie Lenten (VNG) Anne Graumans Start op dag 1! Meedoen Leren taal Aansluiten leefomgeving Vinden werk, dagbesteding

Nadere informatie

Plan van aanpak Participatieverklaringstraject

Plan van aanpak Participatieverklaringstraject Plan van aanpak Participatieverklaringstraject Gemeente Alphen aan den Rijn, augustus 2016 1. Inleiding Met ingang van 2017 is de participatieverklaring een verplicht onderdeel van de Wet Inburgering.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds In artikel 2.2a, eerste lid, wordt eerste lid vervangen door: tweede lid.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds In artikel 2.2a, eerste lid, wordt eerste lid vervangen door: tweede lid. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 38120 7 juli 2017 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 29 juni 2017, 2017-0000106853, tot

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

Plan van aanpak participatieverklaring Tholen

Plan van aanpak participatieverklaring Tholen Plan van aanpak participatieverklaring Tholen Integratie & re-integratie nieuwkomers (2015) Auteur: S.Rook Instelling: Gemeente Tholen Plaats van uitgave: Tholen Datum: 29-03-2016 Versienummer: 1.0 Plan

Nadere informatie

Plan van aanpak Participatieverklaring

Plan van aanpak Participatieverklaring Plan van aanpak Participatieverklaring Boxmeer, september 2016 Afdeling Sociale Zaken I-SZ/2016/2191 / RIS 2016-532 (Bijlage 2) 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1. Aanleiding 3 1.2 Uitgangspunten 3 1.3.

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Raad op Zaterdag Workshop: Participatie en integratie vluchtelingen 28 januari Marlies Volten, Accountmanager OTAV

Raad op Zaterdag Workshop: Participatie en integratie vluchtelingen 28 januari Marlies Volten, Accountmanager OTAV Raad op Zaterdag Workshop: Participatie en integratie vluchtelingen 28 januari 2017 Marlies Volten, Accountmanager OTAV Inhoud Algemeen Rol raad Participatie en Integratie Informatie uit het afgelopen

Nadere informatie

Goed voorbeeld voor Nederland!

Goed voorbeeld voor Nederland! Nieuwsbrief 12 juli 2015 Bezoek Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Goed voorbeeld voor Nederland! Een ambtelijke delegatie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op

Nadere informatie

Bekijk de actuele vragen en reageer!

Bekijk de actuele vragen en reageer! Subscribe Share Past Issues Translate Haarlemmermeervoorelkaar doet je goed! Bekijk deze e-mail in je browser Beste Carline, Iets goeds doen voor iemand kan al met iets kleins. Van het aansluiten van een

Nadere informatie

Project Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches.

Project Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches. Locatie Moerdijk VluchtelingenWerk Brabant-West Postbus 173 4250 DD Werkendam Telefoon (0183) 50 90 16 Fax (0183) 50 90 17 afdeling@vluchtelingenwerk.org Project Taalcoaches 1 januari 2009 31 december

Nadere informatie

Plan van aanpak Participatieverklaringstraject

Plan van aanpak Participatieverklaringstraject Plan van aanpak Participatieverklaringstraject Gemeente Ermelo Gemeente Harderwijk Gemeente Zeewolde Sociale Dienst Veluwerand 15 augustus 2016 1 *Į Inhoudsopgave Inleiding 3 Participatieverklaringstraject:

Nadere informatie

Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend!

Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend! Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend! Heb je geen werk, geen uitkering maar wél ambitie? Wil je bijvoorbeeld graag werkervaring opdoen, in contact komen

Nadere informatie

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Werken bij de. Wil je werken bij de Rijksschoonmaakorganisatie? Lees dan deze folder!

Werken bij de. Wil je werken bij de Rijksschoonmaakorganisatie? Lees dan deze folder! Werken bij de Rijksschoonmaakorganisatie Wil je werken bij de Rijksschoonmaakorganisatie? Lees dan deze folder! 2 Werken bij de Rijksschoonmaakorganisatie Inhoud 1. De Rijksoverheid gaat zelf schoonmaken.

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Ouders over kindcentra

Ouders over kindcentra Ouders over kindcentra Oberon, september 2015 Wat vinden ouders eigenlijk van kindcentra? Kennen zij de gedachte achter Kindcentra2020? We besloten om het maar eens aan ze te vragen. Onderzoeksbureau Oberon

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 30. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Informatie vragen bij een instelling. Veel succes! Deze

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Cursussen voor volwassenen

Cursussen voor volwassenen Groningen Drenthe Overijssel 26 2014-2015 Cursussen voor volwassenen www.alfa-college.nl U volgt uw cursus bij het Alfa-college Het Alfa-college is het regionaal opleidingen centrum voor Noorden Oost-Nederland,

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Nieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap

Nieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Nieuwe A Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Mixen in Mokum Nieuwe Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Volwassen Amsterdammers met verschillende culturele achtergronden ontmoeten

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga

taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga Verbeter je Nederlands! Wil jij ook beter Nederlands leren? Ga dan naar de bibliotheek in De Cultuurfabriek.

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS?

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Inhoud WELKE INFORMATIE VIND JE IN DIT BOEKJE? Bladzijde 3 - Waarom een boekje over je buurt? Bladzijde 4 - Ontdek je buurt Bladzijde 6 - Een buurtkaart

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Evaluatierapport. Pilot Ontsluiting collectie verhalen van Poolse Nederlanders

Evaluatierapport. Pilot Ontsluiting collectie verhalen van Poolse Nederlanders Evaluatierapport Pilot Ontsluiting collectie verhalen van Poolse Nederlanders 19 december 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Achtergrondinformatie... 4 Bibliotheek Maasbree... 4 3. De pilot... 5 Doel

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Hallo mogen wij ons even voorstellen

Hallo mogen wij ons even voorstellen Hallo mogen wij ons even voorstellen Wij zijn Verkeersschool Janssen en bedanken je voor het benaderen van informatie over jou rijopleiding. Denk je nog steeds dat het behalen van je rijbewijs duur en

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,

Nadere informatie

VRAGEN BIJ DE COMPETENTIES

VRAGEN BIJ DE COMPETENTIES ONDERWIJSMAGAZIJN VOOR LOB VRAGEN BIJ DE COMPETENTIES Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo VRAGEN BIJ ONTDEK COMPETENTIES JE PASSIE MOTIEVEN INLEIDING In LOB-trainingen en tijdens gesprekken met

Nadere informatie

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert.

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert. Nummer 2, jaargang 4, juli 2015 Special Cursusaanbod Bureau Herstel Beste lezer.. Voor je ligt de Herstel nieuwsbrief. Deze keer met als onderwerp het cursusaanbod van Bureau Herstel. Cursusaanbod voor

Nadere informatie

Oppasoma s en opa s. Resultaten GGD Gezondheidspanel

Oppasoma s en opa s. Resultaten GGD Gezondheidspanel Oppasoma s en opa s Resultaten GGD Gezondheidspanel Waarom een onderzoek over oppasoma s en opa s? Tegenwoordig doen ouders vaak een beroep op oma en opa als het gaat om opvang van de kleinkinderen. De

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Uitvoering Participatieverklaring

Uitvoering Participatieverklaring Openbaar Onderwerp Uitvoering Participatieverklaring Programma Zorg & Welzijn BW-nummer Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting Aan gemeenten is gevraagd om voor 1 september 2016 een Plan van Aanpak/Brief

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Johnny van Bochove. Kerstviering

Johnny van Bochove. Kerstviering ! Implacement Projecten heeft een mooi jaar achter de rug met vele vertrouwde gezichten die voor stabiliteit zorgden en nieuwe gezichten die een belangrijke bijdrage leverden aan verfrissende ideeën. Er

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Help! Verzuim voorkomen

Help! Verzuim voorkomen TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. Help! Verzuim voorkomen Een leidraad voor werkoverleg met medewerkers over verzuim Deze publicatie is

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Wet WIJ

Veelgestelde vragen Wet WIJ Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

gezinsvormen [ behandeling in een gezin ]

gezinsvormen [ behandeling in een gezin ] gezinsvormen [ behandeling in een gezin ] 03 Gezinshuis meestal een passend antwoord op een uithuisplaatsing voorwoord Ambiq biedt specialistische zorg aan kinderen, jongeren, hun ouders en volwassenen

Nadere informatie

WELKOM OP. VMBO Maasland AANDACHT VOOR

WELKOM OP. VMBO Maasland AANDACHT VOOR WELKOM OP VMBO Maasland AANDACHT VOOR Ben jij bijna van de basisschool af en ga je volgend jaar naar het vmbo? Heb je er nu al zin in? Of vind je het spannend? Op je nieuwe school krijg je verschillende

Nadere informatie

KWALITEITSHANDVEST EDUCATIE 2009-1010

KWALITEITSHANDVEST EDUCATIE 2009-1010 KWALITEITSHANDVEST EDUCATIE 2009-1010 Het Albeda College wil goed onderwijs geven. Om dit te kunnen doen hebben we regels. In dit kwaliteitshandvest lees je wat die regels zijn. Je leest wat de school

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

Maatschappelijke Participatie

Maatschappelijke Participatie Maatschappelijke Participatie Marjolein Kolstein September 2016 www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek 3 1.2 Doel van het onderzoek 3 1.3 Opzet van het onderzoek

Nadere informatie

Droits fondamentaux. inburgering opleiding. oriëntatie. traject gratis. taal. Onthaal van nieuwkomers

Droits fondamentaux. inburgering opleiding. oriëntatie. traject gratis. taal. Onthaal van nieuwkomers Droits fondamentaux oriëntatie traject gratis taal inburgering opleiding Onthaal van nieuwkomers 21 Zich inburgeren, wat betekent dat? Er wordt veel gesproken over inburgering of integratie van migranten.

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Nieuwsbrief 4 nazomer 2008

Nieuwsbrief 4 nazomer 2008 Nieuwsbrief 4 nazomer 2008 Van de redactie Hierbij ontvangt u de nazomer nieuwsbrief van Haagse Ontmoetingen Wij houden graag iedereen op de hoogte van de gebeurtenissen in en rond dit bijzondere project.

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,

Nadere informatie

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor

Nadere informatie

Kernwaarden van de Nederlandse samenleving

Kernwaarden van de Nederlandse samenleving Kernwaarden van de Nederlandse samenleving 20 februari 2014 Inhoud Inleiding 3 Vrijheid 6 Gelijkwaardigheid 9 Solidariteit en werk 11 2 Inleiding In dit boekje leest u over de waarden die de basis vormen

Nadere informatie

Praktijkonderwijs werkt!

Praktijkonderwijs werkt! DE VENEN Praktijkonderwijs werkt! Ontdek hoe het werkt op 20 januari! Waar wil jij een pro in worden? Bij ons op school leer je vooral door te doen! Op school én in de praktijk, via stages. Je kunt bij

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Opvoeding & Ontwikkeling

Opvoeding & Ontwikkeling MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling Ons kind is anders dan andere kinderen. Wat is er aan de hand? Mijn dochter is in de puberteit. Hoe ga ik

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

Les 35. Een nieuw paspoort

Les 35. Een nieuw paspoort http://www.edusom.nl Thema Het stadhuis Les 35. Een nieuw paspoort Wat leert u in deze les? Informatie over het aanvragen en verlengen van uw paspoort of identiteitskaart. Vragen stellen bij het loket.

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

tieve En Ect Educa traj

tieve En Ect Educa traj Educatieve trajecten Educatieve trajecten In opdracht van gemeentes verzorgt het ROC Kop van Noord- Holland opleidingen voor volwassenen om participatie in de samenleving of op het werk te vergroten: de

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk. Les 9. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen

Thema Op zoek naar werk. Les 9. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen http://www.edusom.nl Thema Op zoek naar werk. Les 9. Het sollicitatiegesprek ntwoord geven op vragen Inleiding Maria heeft een afspraak met de manager voor een sollicitatiegesprek. Deze les gaat over het

Nadere informatie

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010 Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT-

Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT- Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT- Dames en Heren, Partijgenoten, Ik sta hier beduusd voor u. Het is een bijzondere tijd geweest. Als ik in terugkijk

Nadere informatie

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Gemeente Ede laat zien waar goede zorg om draait. oktober 2017

Gemeente Ede laat zien waar goede zorg om draait. oktober 2017 Gemeente Ede laat zien waar e zorg om draait oktober 2017 In deze rapportage van Mijnkwaliteitvanleven.nl leest u de resultaten van dit landelijke initiatief, specifiek gericht op de gemeente Ede. Sinds

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 6. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen

Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 6. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 6. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen Inleiding heeft een afspraak met de manager voor een sollicitatiegesprek. Deze les gaat over het eerste deel van het

Nadere informatie