Overige belagers. Bram Cornelissen. 3 november 2012, Wageningen
|
|
- Sebastiaan van Beek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Overige belagers Bram Cornelissen 3 november 2012, Wageningen 1
2 2
3 Wetgeving en gezond verstand! Importeren uit derde landen Gezond verstand Het importeren van bijen Op Europees niveau geregeld Verordening (EU)nr.206/2010 Aangifteplichtige ziekten (APZ) AVB Aethina Tropilaelaps Incl. Zwitserland Aantal landen binnen EU hebben aanvullende (nationale eisen) bijv. Engeland: EVB 3
4 Het importeren van bijen Binnen EU: Gezondheidsverklaring nodig tav APZ s Derde landen Bijenkoninginnen met begeleidende werksterbijen Uit lijst bijlage II bij verordening 206/2010 En aangifteplichte APZ s In afwijking: Geografische en epidemiologische geïsoleerde gebieden Gebieden in bijlage IV, deel 1 afdeling 1 Hawaii Veterinair online Het importeren van bijen 4
5 Het importeren van bijen? Het importeren van bijen Werkwijze Importeur verantwoordelijk en betaalt kosten Op de hoogte stellen NVWA komst van zending Planning bestemmingscontrole Koningin overzetten in nieuw kluisje / kast Kast blijft dicht tot Restmateriaal onderzocht is door Bijen@wur Uitslag negatief: Bijenvolk open Uitslag positief: vernietiging bijenvolk + materiaal 5
6 Gezond verstand! Illegaal importeren Geen controle op exotische ziekten Dit gebeurt in de praktijk Spreek elkaar hier op aan! De meeste organismen vallen niet onder wetgeving Hiervoor geldt in principe importeren mag... Maar gebruik gezond verstand! Gezond verstand! Micro-organismen Bacteriën Schimmels Virussen Insecten Besmettingsroutes Was, honing e.a. bijenproducten Imkergereedschap Kastmateriaal Eitjes en sperma Derde routes: bijvoorbeeld fruit 6
7 gezond verstand! Indirecte effecten? Martin et al 2012 science Tropilaelaps mijtziekte 7
8 Tropilaelaps mijtziekte Gastheer T. mercedesae Apis dorsata Apis laboriosa Apis cerana (reproductie?) Apis mellifera T. clareae Apis dorsata breviligula Apis dorsata binghami Apis mellifera Rattus spp T. koenigerum Apis dorsata Azië Verspreiding Azië (vasteland) en indonesië (behalve Sulawezi) Azië (bergachtig gebied) Azië Azië, Iran en Kenia (?) Filipijnen Sulawezi Filipijnen Filipijnen T. thaii Apis laboriosa Himalaya Herkennen van Tropilaelaps mijtziekte Volwassen vrouwtje: 1mm x 0.6 mm Snel! Zachary Huang photo, 8
9 ? 9
10 Levenscyclus (1) Vergelijkbaar met Varroa Horizontale verspreiding: Bijenvolken Via vervliegen van volwassen bijen Zwermen (absconding) Bijen: overstappen van bij naar bij Kan 5-10 dagen zonder broed Kan niet door de opperhuid van volwassen bij heen prikken en daardoor zich niet voeden met hemolymfe van volwassen bij Leggende mijten <2 dagen 10
11 Levenscyclus (2) Voortplanting in het broed (als varroa) Voorkeur voor darrenbroed (tot 100% besmet) Vrouwtje stapt broedcel in en legt gemiddeld 3-4 eitjes Tot 12 vrouwtjes in 1 cel! Voedsel: hemolymfe van larve/pop Ontwikkeling van ei tot mijt: 6 dagen Ter vergelijking varroa: 7-8 dagen Daardoor snellere opbouw populatie dan varroa Waarom nog meer? Schade door Tropilaelaps Broedsterfte Bij ernstige besmetting tot 50% sterfte van broed Kan zwermen (absconding) veroorzaken en dit leidt weer tot verspreiding van de parasiet Verkorte levensduur bijen geïnfecteerd tijdens ontwikkeling Fysieke aantasting Kort achterlijf Slecht ontwikkelde vleugels Overdracht virussen Deformed Wing Virus 11
12 Kan Tropilaelaps overleven in Nederland? Heeft broed nodig om te overleven In gematigd klimaat in China vindt overwintering plaats D. Anderson Diagnose van Tropilaelaps Volk: Bodemplank Volwassen bijen: Poedersuiker of alcohol Broed: open maken van gesloten broed 12
13 Bestrijding van Tropilaelaps Nog weinig bekend Vergelijkbare gevoeligheid Varroa In Azië m.n. Chemische bestrijding Organische zuren en etherische oliën Meer bestrijding nodig dan varroa? Meer weten? Denis L. Anderson and Mathew J. Morgan (2007) Genetic and morphological variation of bee-parasitic Tropilaelaps mites (Acari: Laelapidae): new and re-defined species. EXPERIMENTAL AND APPLIED ACAROLOGY Volume 43, Number 1 (2007), 1-24, DOI: /s OIE Manual: pdf Oldsroyd en Wongsiri (2007) Asian honey bees Harvard university Press. 13
14 Kleine bijenkastkever Aethina tumida Kever (Coleoptera) foto: J. Ellis Kleine bijenkastkever (Aethina tumida) Neumann & Ellis
15 Film! +/- 20 minuten Aziatische hoornaar (Vespa velutina) Sociale wesp Ondersoort nigrithorax ZO-Azië (sub-tropen) Introductie Frankrijk: <2004 Sinds 2011 in België Staat bekend als agressief in Azië Tot nu toe niet in Europa mogelijk door lage populatie druk. Uitroeiing is vrijwel uitgesloten 15
16 crabro versus velutina Foto : Richard Bartz V. crabro V. veluntina Grootte (werksters) 25 mm 25 mm Thorax zwart/rood zwart Abdomen vnl. geel vnl. zwart Poten en antennes rood geel/zwart Biologie - nest foto wikicommon: Fredciel Papierwesp Nest tot 75 cm groot Open lucht, bodem, beschut Tot broedcellen Thermoregulatie (~30 C) Actief bij relatief lage buitentemperatuur 16
17 Biologie - Levenscyclus Jaarcyclus Koningin overwinterd (99% gaat dood) Broedt van mei tot november Embryo nest daarna mogelijk migratie Carnivoor / larvale uitscheiding zoetstof Potentieel een Limonade-wesp! Tot 1000 werksters in herfst Honderden darren en koninginnen Weer beïnvloedt ontwikkeling m.n. in najaar Schade aan bijenvolken Nog weinig info over situatie in Europa!! Voorkeur voor Apis mellifera Bijen worden in de lucht gevangen of van de vliegplank geplukt Constante predatie van werkers kan volksontwikkeling remmen (Shah et al. 1991) Uiteindelijk gaat de wesp naar binnen en rooft daar honing en broed 17
18 Foto s : Richard Bartz Verweer Apis cerana (Tan et al 2005, Ono, 1995) Mexican waves Werksters op vliegplank wapperen met vleugels Waarschuwingsignaal aan landende foerageerders Heatballing Temperatuur >45 C Ook waargenomen bij A. mellifera, maar minder effectief Vernietigen van nesten en koninginnen heeft geen enkel effect op de populatie (Frankrijk, India) Wanneer in Nederland? 18
19 Meer weten? Chauzat, M., Martin, S A foreigner in France: the Asian hornet. Roberts, S., Rome, Q., Villemant, C Information Sheet: Asian hornet (Vespa velutina) link Wilde, A., de 2010 Vespa velutina. Bijenhouden!! Fera website BEEBASE link 19
20 Apocephalus borealis Vlieg (Diptera) Noord-Amerika Infecteert hommels en papierwespen én honingbijen levenscyclus (laboratorium) Infecteert volwassen bijen met eitjes via ovipositor 4.8 nakomelingen (range 1-13, sd:2.4) Ontwikkeling larvale stadium 7 dagen (range: 1-14, sd: 1,68) Adult na 28 dagen (range: 22-36, sd: 1.9) Reproductie in bijenkast mogelijk? poppen en poppenhuidjes in kast aangetroffen Overwintering? 20
21 Core A, Runckel C, Ivers J, Quock C, Siapno T, et al. (2012). "A new threat to honey bees, the parasitic phorid fly Apocephalus borealis". PLoS ONE 7 (1).DOI: /journal.pone Retrieved on 04 January Core A, Runckel C, Ivers J, Quock C, Siapno T, et al. (2012). "A new threat to honey bees, the parasitic phorid fly Apocephalus borealis". PLoS ONE 7 (1).DOI: /journal.pone Retrieved on 04 January
22 Nachtelijke activiteit? Gelinkt aan CCD Bijen onder lampen op de campus Gedesoriënteerd Niet op poten kunnen staan Alle weersomstandigheden Hogere infectiegraad met A. borealis foto: GMF Nachtelijke activiteit? Zwarte lijn Bijen onder lampen s nachts Roze Lijn besmetting van foerageerders overdag OCT 09 JAN 10 63% (range 32-91, sd: 18.5) 6% (range , sd: 8.2) JUL 10 NOV 10 50% (range 11-88, sd: 19) 4% (range 0-11, sd: n/a) Bijen kwamen vnl uit bijenkast studie 22
23 Verdwijnen waarom? Parasiet verandert het gedrag van bijen Gastheer gen expressie manipulatie door parasiet fysiologie lichtgevoeligheid? Meerdere stressfactoren? Altruïsme Uit huis gezet Interactie met andere ziekten? Nosema ceranae en DWV aangetroffen replicatie? Ziekte-overdracht andere bestuivers? 23
24 Bedreiging? Volksterfte niet waargenomen Nog niet in NL Weinig bekend van biologie Geen wetgeving! Questions? 24
Twee nieuwe invasieve exotische soorten
Twee nieuwe invasieve exotische soorten probleem of uitdaging? 24 maart 2018, Bram Cornelissen & Jolanda Tom KLEINE BIJENKASTKEVER SINDS 2014 IN EU (ZUID-ITALIË) AANGIFTEPLICHTIG VLIEGGEVAARLIJK Foto:
Nadere informatieHet importeren van honingbijen
Het importeren van honingbijen Bram Cornelissen Inleiding Er wordt in de wereld volop gehandeld in bijen en bijenproducten. De globalisering is niet aan de bijenteelt voorbij gegaan. Producten als honing
Nadere informatieSmall Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders
Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever Jeroen Donders Kleine bijenkastkever / Small Hive Beetle Vaak afgekort tot KBK/SHB Oorsprong in Zuidelijk Afrika Wordt daar niet als plaag gezien
Nadere informatieHoningbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie
Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid, Wageningen, 24 maart 18 Honey bees, origin and distribution Honingbijen
Nadere informatieNatuurlijke selectie varroa resistentie (?)
Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Tjeerd Blacquière bijen@wur Plant Research International Boer zoekt vrouw Boer zoekt ehh... geen tijd... waar? lief... Imker zoekt niks ehh! alle tijd overal
Nadere informatieBijen en Exoten. Tjeerd Blacquière,
Bijen en Exoten Tjeerd Blacquière, bijen@wur tjeerd.blacquiere@wur.nl Bijen en exoten / bijen als exoten 1. Honingbijen (Apis mellifera) 1. herkomst en voorkomen 2. Apis mellifera als exoot 1. koloniën
Nadere informatieWitte voelsprieten als VSH signaal
Witte voelsprieten als VSH signaal De varroalade als diagnosemiddel Foto: Mathijs Herremans Henk Kok De Duurzame Bij 2018 Inhoud Enkele waarnemingen op de varroalade Proef met een VSH volk bij Arista Bee
Nadere informatie1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje
De levenscyclus van de varroamijt Hoewel de varroamijt een natuurlijke parasiet is van de Aziatische honingbij is zijn biologie bestudeerd op de Westerse honingbij omdat de mijt voor deze bij een economische
Nadere informatieAfweer van bijenvolken
Afweer van bijenvolken Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium bijen@wur, 14 maart 2015 Actieplan Bijengezondheid pijler 1: pesticiden pijler 2: ziekten en plagen pijler 3: voedsel en biodiversiteit
Nadere informatieRisicoanalyse import ei- en spermacellen van honingbijen uit de Verenigde Staten en Canada
Risicoanalyse import ei- en spermacellen van honingbijen uit de Verenigde Staten en Canada J.J.M. van der Steen en B. Cornelissen Rapport 486 Risicoanalyse import ei- en spermacellen van honingbijen uit
Nadere informatieBeevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious
Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat
Nadere informatieGearchiveerd op 17/09/2013
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2484 - Pilootproject voor toezicht op de mortaliteit in bijenkolonies 2013-2014 -
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieWORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!
WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! Piet Huitema 26 maart 2013 MONITORING (VIRUS)ZIEKTEN 170 standen in Nederland (2008) 8 virussen onderzocht.
Nadere informatieAngeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Nadere informatieEffectieve bestrijding van varroa. bijen@wur
Effectieve bestrijding van varroa bijen@wur 1 2010 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Alle intellectuele eigendomsrechten en auteursrechten op de inhoud van dit document behoren
Nadere informatieKiBO-ongedierte Kennisinstituut voor de bestrijding van ongedierte
Wespen 1. Plaats in het dierenrijk De Duitse en de gewone wesp de Duitse wesp (Vespula germanica F.) de gewone wesp (Vespula vulgaris L.) Dierenrijk Afdeling klasse Orde Familie Geleedpotigen insecten
Nadere informatieVarroabestrijding. Varroamijt
Varroabestrijding Varroamijt Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van
Nadere informatieOpbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen
Het V-woord en de weerstand daartegen Onderzoek bijen@wur Tjeerd Blacquière (PRI) / bijen@wur 13 april 2013 Symposium Bijengezondheid bijen@wur, Wageningen Bestuiving Voeding van bijen Ziekten van bijen
Nadere informatieDe kleine bijenkastkever Aethina tumida
De kleine bijenkastkever Aethina tumida Introductie De kleine bijenkastkever, Aethina tumida Murray, is afkomstig uit Afrika ten zuiden van de Sahara. In zijn natuurlijke omgeving wordt hij meestal niet
Nadere informatieThermoregulatie bij honingbijen
Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte
Nadere informatieSamen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers
Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers EU honingprogramma 2017-2019 Helen Goossen & Coby van Dooremalen Foto stand met kasten over heel slide (interview
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieversie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose
versie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose 1 versie 3 (sept2016)) 2016 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) onderzoeksinstituut
Nadere informatieGearchiveerd op 31/07/2013
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2484 - Pilootproject voor toezicht op de mortaliteit in bijenkolonies 2012-2013 [2484]
Nadere informatieBinnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters
Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de
Nadere informatieWerkstuk Biologie Bijen
Werkstuk Biologie Bijen Werkstuk door een scholier 1330 woorden 13 december 2004 5,6 79 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Wat is de functie van de koningin? Wat is de functie van darren Wat is
Nadere informatieBijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?
Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar 2009 Tjeerd Blacquière, bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?
Nadere informatieBijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee
Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar
Nadere informatieCursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012.
Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. 1e Praktijkles.!!! 1. Donderdag 5 juli 2012. 10 personen Namen A t/m F. 2. Vrijdag 6 juli 2012. 10 personen Namen G t/m L. 3. Donderdag 12 juli 2012. 10
Nadere informatieDe Kleine Bijenkastkever. Een beknopt overzicht van de huidige kennis B. Cornelissen
De Kleine Bijenkastkever Een beknopt overzicht van de huidige kennis B. Cornelissen De Kleine Bijenkastkever Een beknopt overzicht van de huidige kennis Auteurs Bram Cornelissen 1 1 Plant Research International
Nadere informatieDe broedziekten van honingbijen, herkenning en bestrijding
De broedziekten van honingbijen, herkenning en bestrijding Voorwoord In het broed van honingbijen komt een aantal broedziekten voor. Deze brochure beschrijft deze ziekten en hoe ze (preventief) bestreden
Nadere informatieHet bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank
Het bijenjaar 18 T 2 Jan Westerhof 1 Even opfrissen Sociaal insect, superorganisme Insect 3 paar poten, mijt 4 paar poten Ei, larve, pop: Broed Gedaanteverwisseling Verpoppen Gesloten broed Koningin, werkbij,
Nadere informatieWaarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les
B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk
Nadere informatie17 oktober 2013 Hub Maar
17 oktober 2013 Hub Maar Agenda Roverij, Bijenpaviljoen Vaeshartelt, Winter APK, Imkeravond november, Koninginnen symposium Lieteberg, Heinsberg: Dr. Pia Aumeier, Studiedag Horst, Studiegroep Pollen, Ambrosiusavond,
Nadere informatiePilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte 2012-2013 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2)
Nadere informatieImkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..
Imkercafé Deel 4 Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Vandaag na de pauze: Overleg onderhoud Biebult (Wim Baselmans). Overleg koninginnenteeltcommissie
Nadere informatieAziatische hoornaar Vespa velutina
Aziatische hoornaar Vespa velutina Algemene opmerkingen: Noot 1: Bij het score van de pathways is bij de effecten op de handel uitgegaan van een score 1. Basisinformatie Nederlandse soortnaam: Aziatische
Nadere informatieSemi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen
Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Bart Pannebakker (WU-Erfelijkheidsleer) bart.pannebakker@wur.nl Tjeerd Blacquière (PRI-bijen@wur) tjeerd.blacquiere@wur.nl Percentage
Nadere informatieEffect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1
Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Dit artikel verscheen ook in de Bijenhouden van juni 2014 Kan de grootte
Nadere informatieImkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.
Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieControle op de varroamijt Henk Roerink
Controle op de varroamijt Henk Roerink Enschede 15 Oktober 2004 Zo zorgvuldig mogelijk vertaalt uit de leerstof van grondleergang imkerij Landes wirtchaftkammer Nordrein Westfalen. Varroa onder controle
Nadere informatie29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.
Percentage koloniesterfte 29/3/217 Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor Tjeerd Blacquière bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid 25 maart
Nadere informatieBasiscursus Bijenhouden 2016/2017
Naam cursist : Basiscursus Bijenhouden 2016/ Cursusgids Cursusgids basiscursus bijenhouden 1 Inhoudsopgave 1 Inhoud van de cursus 3 2 Organisatie 4 2.1 Wie organiseert deze cursus? 4 2.2 Wie is verantwoordelijke
Nadere informatieResultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt
Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken Coby van Dooremalen 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Sommige links naar artikelen is alleen de samenvatting
Nadere informatieOmdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college
Percentage koloniesterfte Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen Waarom juist Varroa? Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Bijscholing leraren en BGCs Austerlitz 14 april 218 exotisch (Azië)
Nadere informatieEPILOBEE Eerste resultaten
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire EPILOBEE 2013-2014 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2) Eerste resultaten 3) Conclusies
Nadere informatieBIJENSTERFTE EN STUIFMEEL
Omgaan met BIJENSTERFTE EN STUIFMEEL Zutendaal, 14 november 2015 Omgaan met bijensterfte en stuifmeel Vele oorzaken Protisten Trypanosomen Gregarines Amoeben Stuifmeeltekort Bacteria Melissococcus plutonius
Nadere informatieOp tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen
Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest
Nadere informatieAalsteren tegen varroa
Aalsteren tegen varroa Bestrijding en zwermverhindering gecombineerd Bram Cornelissen Inleiding Dit jaar begon de lente erg vroeg. De bijen hebben er optimaal van geprofiteerd en veel bijensterfte is er
Nadere informatieSelectie op VSH bij de Carnica
Selectie op VSH bij de Carnica Wat is VSH? De hier gepresenteerde activiteiten en resultaten zijn mogelijk dankzij de stichting Arista Bee esearch De stichting werkt in principe met alle rassen bijen;
Nadere informatieIs er nog een toekomst voor de Europese paling?
Is er nog een toekomst voor de Europese paling? Onderzoeks- en beheersuitdagingen in de 21e eeuw Gregory Maes Dirk Schaerlaekens Laboratory of Animal Diversity & Systematics Katholieke Universiteit Leuven
Nadere informatieDe Bij hoort erbij. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards
. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards Wat heb ik met bijen. Als klein jongetje al met mieren en bijen bezig. Grote tuin met fruitbomen Kortom, de natuur en het behoud ervan is mij lief Einstein
Nadere informatieDe honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt).
De honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt). Het bijenvolk Sinds eeuwen worden in Nederland bijen gehouden. In een bijenvolk leeft 1 koningin, heel veel werksterbijen en ook
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieGezondheid en bescherming van bijen Uitdagingen en opiossingen
Science For A Better Life Gezondheid en bescherming van bijen Uitdagingen en opiossingen Bayer CropScience AG Bayer HeaithCare - Animal Health Aifred-Nobel-Str. 50 40789 ivlonheim am Rhein Germany Email:
Nadere informatie1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing Was Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en
Bijen inhoud 1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing 10 7. Was 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17 1. Bijen
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een beetje wisselvallige dag. In het begin was het bewolkt, en in het eerste half uur heb ik bijna geen insect gezien.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus
Nadere informatieZienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland
Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland Discussie: zwarte bijen, biologisch imkeren Egbert Touw Austerlitz 24 November 2018 Wat is Duurzaam? duurzaam kijkt naar de huidige
Nadere informatieMonitoring Vectoren. Achtergrondinformatie bij de monitoring van steekmuggen en teken, uitgevoerd door het Centrum Monitoring Vectoren.
Monitoring Vectoren Achtergrondinformatie bij de monitoring van steekmuggen en teken, uitgevoerd door het Centrum Monitoring Vectoren. Het Centrum Monitoring Vectoren (CMV) voert sinds 2010 in heel Nederland
Nadere informatieEind september kregen we van onze collega s in Italië de eerste confronterende beelden binnenvan de uitbraakin zuiditalië.
1 2 Eind september kregen we van onze collega s in Italië de eerste confronterende beelden binnenvan de uitbraakin zuiditalië. Eenbeelddatin anderedelenvan de wereld misschienbekendis, maar in Europa tot
Nadere informatiePilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Algemeen kader
Nadere informatieLevenscyclus. Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen.
[Honingbij] Algemene Naam: Honingbij Wetenschappelijke Naam: Apis mellifera Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen. Het lichaam van een bij bestaat uit drie onderdelen: een
Nadere informatieVogelmijt kwis. Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als. A. De luis B. De spin C. De schorpioen D.
1 Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als A. De luis B. De spin C. De schorpioen D. De teek 2 Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als A. De
Nadere informatieBijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF
Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Geschiedenis Vanaf 1989, onderzoekers aan de Wageningen Universiteit.
Nadere informatiePraktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist
Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieDe buxusmot: Glyphodes perspectalis (syn. Diaphania perspectalis)
De buxusmot: Glyphodes perspectalis (syn. Diaphania perspectalis) Lepidoptera, fam. Crambidae Waardplanten Buxussoorten zoals Buxus microphylla, B. sempervirens en B. sinica. Geografische verspreiding
Nadere informatieGedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen.
Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat
Nadere informatieSBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging
SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV sacbrood virus zakbroed behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging diagnose zakbroed 1 5.5 weinig larven zichtbaar ingezakte celdeksels
Nadere informatieBIJENTEELT. 1. Inleiding
BIJENTEELT 1. Inleiding 1.1 Wetgeving 1.1.1 administratieve FAVV-regels voor de bijenhouder 10 november 2005. Koninklijk besluit betreffende heffingen bepaald bij artikel 4 van de wet van 9 december 2004
Nadere informatieToegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten
Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Voorstel aanvullingen/wijzigingen 1. Waar op letten bij bestrijdingsmiddelen - een hoge effectiviteit
Nadere informatieDefensief gedrag bij honingbijen
Defensief gedrag bij honingbijen Koninginnenteeltdag 2015 Marie José Duchateau met dank aan Minke van Det en Paul Smeets Honingbijen hebben van nature defensief gedrag: Verdediging van de kolonie tegen
Nadere informatiePraktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor
Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 2 : De mentor De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieZWERMEN IN LEWENBORG
ZWERMEN IN LEWENBORG De grote verhuizing Voor veel mensen heeft het iets angstaanjagends: de bijenzwerm die je in de maanden mei en juni kunt tegenkomen. 10.000, 20.000 of meer bijen in een snel bewegende
Nadere informatieZo helpen de wilde metselbij en de fruitteler
1 van 6 2-6-2017 13:52 Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler elkaar De bij krijgt een luxeverblijf in ruil voor gratis arbeid Een groeiend aantal Nederlandse fruittelers experimenteert met de inzet
Nadere informatieTeek some time for. De teek - Verspreiding. De teek - Stamboom. Teken en de ziekte van Lyme. De schapenteek Ixodes ricinus 06/06/2011
Teken en de ziekte van Lyme Teek some time for De ecologie van de ziekte van Lyme De ziekte van Lyme in Nederland Algemeen publiek Groensector Preventie Fedor Gassner Stichting voor duurzame ontwikkeling
Nadere informatieWageningen IMARES Harder en zeebaars
Harder en zeebaars Biologie en visserij in Nederland en Europa Tammo Bult, Floor Quirijns, Harriët van Overzee, Stijn Bierman is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Harder en Zeebaars
Nadere informatieVarroa bestrijden. De belangrijkste bestrijdingsmethoden op een rij
` Varroa bestrijden De belangrijkste bestrijdingsmethoden op een rij 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke, zonnige dag met niet teveel wind. Met een beetje sluierbewolking zou het een ideale dag zijn geweest
Nadere informatie1. werken aan. biodiversiteit ACTIES
1. werken aan biodiversiteit Biodiversiteit is een sleutelwoord in ons denken. Drachtplanten en de bijenweide hebben alle aandacht van de NBV. We ondersteunen en verwezenlijken plannen van de gemeenten,
Nadere informatieKoningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?
Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat
Nadere informatieRapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO)
Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) 2010-2012 J. van der Steen*, C. Hok-Ahin, B. Cornelissen bijen@wur. Plant Research International Wageningen UR + verantwoordelijk auteur van het
Nadere informatieDe varroamijt En de zoektocht naar de resistente bij
De varroamijt En de zoektocht naar de resistente bij Henk Rostohar De varroamijt Copyright 2015 Henk Rostohar Auteur: Henk Rostohar Druk: e-book Omslagontwerp: Henk Rostohar Vormgeving binnenwerk: Henk
Nadere informatieLaatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo
Buckfast Teeltgroep Flevo Nieuwsbrief 18 oktober 2016 Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Door het koude voorjaar in 2016 konden we pas laat beginnen met de teelt voor ons VSH project.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Volgens de weerprofeten zou het een mooie dag worden en ze kregen helemaal gelijk. De temperatuur was aanzienlijk hoger
Nadere informatieG.D.B. van Houwelingen. ++ = veel + = regelm. +/- = af en toe - = weinig -- = zeldzaam. G.D.B. van Houwelingen. G.D.B.
Ziekten van volwassen honingbijen Dick van Houwelingen Cursus specialist bijengezondheid NBV 2012/2013 Inhoud presentatie Overzicht ziekten volwassen bijen Tracheeënmijtziekte (Acarapis) Nosema Amoebe
Nadere informatieNeonicotinoïden en bijen
Neonicotinoïden en bijen Tjeerd Blacquière, Guy Smagghe, Kees van Gestel & Veerle Mommaerts 17 maart 2012, Wageningen Neonicotinoiden en bijen Introductie: bijen sterfte Neonicotinoiden + bijen: sinds
Nadere informatieNieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. Nieuwsbrief» nummer 2 april 2012 Het jaar 2012 is het jaar van de bever, van de das, van de historische buitenplaatsen, van de draak en van nog een
Nadere informatieI. Exportmogelijkheden:
I. Exportmogelijkheden: De export van levende dieren naar de Russische Federatie wordt geregeld in een veterinair memorandum tussen de Russische Federatie en de Europese Commissie. Dit memorandum geldt
Nadere informatieKritische kijk op wintersterfte bij honingbijen en maatregelen om het tij te keren prof. Dirk de Graaf
Kritische kijk op wintersterfte bij honingbijen en maatregelen om het tij te keren prof. Dirk de Graaf Agrolink Vlaanderen workshop, 4 mei 2016 inzoemen op de bijensterfte 6 th periode van massaal uitsterven
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een dag met veel bewolking, af en toe een regenbui en dan weer een tijdje een aangenaam zonnetje. Een dag waarop
Nadere informatieOpdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?
Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig
Nadere informatieBeheersing van de suzuki-fruitvlieg
Beheersing van de suzuki-fruitvlieg Herman Helsen, Bart van der Sluis Aardbeiendag 11.01.2017 Beheersing van suzuki-fruitvlieg Kennis van de levenswijze om tot optimale strategie te komen Hoe snel ontwikkelt
Nadere informatieNVWA en bijen Toon Driessen Divisie Landbouw en Natuur Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA)
NVWA en bijen Toon Driessen Inspecteur Toezichtsontwikkeling Divisie Landbouw en Natuur Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) Catharijnesingel 59 3511 GG Utrecht Postbus 43006 3540 AA Utrecht
Nadere informatieWandelroute langs insecten en andere kleine beestjes
Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Doordat we anderhalve week afwezig waren komt dit verslag later dan gebruikelijk. Intussen ben ik vergeten hoe de omstandigheden
Nadere informatieOpdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij
Opdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij In deze les ga je leren hoe de honingbij is opgebouwd. Je gaat bijen vergelijken met andere dieren en je gaat drie mooie tekeningen maken van de
Nadere informatie