Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?
|
|
|
- Koenraad Smet
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar 2009 Tjeerd Blacquière, bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario? Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen & Sjef van der Steen bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Succesverhaal wordt rampscenario? Evolutionair Succesverhaal: co evolutie Angiospermen en Insecten (bestuivers) beide enorme grote soortenrijkdom grote mate afhankelijkheid + passendheid vooral bijen + bloemplanten Rampscenario: Einde van het succesverhaal (te) nauwe vervlechting één + ander, niet één zonder ander Rapport Science (Biesmeijer 06): beide gaan NRCNatAcad: Status Pollinators...: pollinators NU: CCD: honingbijen gaan 1
2 Vijf vragen Vijf antwoorden over bijen Vijf vragen sub vragen Vijf antwoorden sub antwoorden Andere vragen Verkenning + Visie Vraag 1. Belang van honingbijen + andere bestuivers Honingbijen: 1. wat is het belang? 1. bestuiving veel gewassen 2. bestuiving planten natuur 2. hoe groot? Wereld, Nederland 1. Gewassen: diverse schattingen gedaan: VS, UK, B, (NL) 2. Natuur: moeilijk vast te stellen of te schatten Andere bestuivers: 1. Gewassen 2. Natuur Waarde bestuiving gewassen door honingbij Eerdere benaderingen: VS 2000: 14,5 miljard $ (~10 miljard ) UK (2007): 300 miljoen B (2003): 316 miljoen NL (1987): 80 miljoen 2
3 Waarde bestuiving gewassen door bestuivers Recente benaderingen: (Klein et al., 2006): wereld gewassen 76% gewassen gebruikt bestuivers 35% van productie (tonnen) verband met bestuivers Gallai et al., 2008 Wereld: waarde bestuiving wereldgewassen: 153 miljard!!! = 10% van totale waarde wereldvoedselproductie Wegvallen bestuivers: wegvallen van 10% van voedselproductie Sterke verarming pakket (noten, groenten, fruit, genotmiddelen) Waarde bestuiving door bestuivers in NL Doortrekken lijn (Klein et al., 2006): en Gallai et al., 2008 Waarde bestuiving wereldgewassen: 153 miljard!!! = 10% van totale waarde Waarde tuinbouw NL = 22 miljard (Flowers & Food) helft = sierteelt voedselgewassen 11 miljard waarde bestuiving stel 10%: 1,1 miljard veel hoogwaardige gewassen zaadteelt Bijenstand: speler 1: bijenhouder Omgeving dracht: voedsel milieu: stoffen weer natuur: parasieten, plagen 3
4 Speler : Honingbijen Darren week Werksters week Koningin jaar Bijensterfte Sterfte: levende bij dode bij veel bijen dood alle bijen dood: Volksterfte Volksterfte: wintersterfte verdwijnziekte Verdwijnziekte (1981) 4
5 Vraag 2: sterven bijenvolken (massaal)? Uitsterven: Nee / (ja) Volkssterfte: ja van alle tijden wel frequenter laatste jaren treft ook redelijk goede imkers soms massaal Verenigde Staten: grote sterfte en achteruitgang aantal volken Aanbeveling: uitvoeren adequate monitoring elk jaar in samenwerking met Europese landen Vraag 3: oorzaken sterfte volken honingbijen Niet één oorzaak: 1. varroa mijt + secundaire infecties 2. andere pathogenen en parasieten 1. Nosema: nieuwe invasieve soort N. ceranae 2. Virussen: verband met varroa en met nosema 3. Bacterieziekten (o.a Europees vuilbroed) 3. Afname dracht 4. Pesticiden: nieuwe generatie: neonicotinen 1. sub letale effecten 2. synergistische werking 5. Imkerpraktijk 6. Globalisering (parasieten, dracht) Vraag 3: oorzaken sterfte volken honingbijen Ook veel genoemd: Smalle genetische basis honingbij (aanwijzingen): vitaliteit wilde (feral) volken uitgestorven pleidooi voor anti selectie GMO gewassen (geen harde aanwijzingen) Global warming/klimaatverandering) (idem) Multipele stress allerlei factoren: zie ook eerste lijst: reizen, imkerhandelingen, varroa bestrijding,... perioden met voedselgebrek pesticiden (sub letaal) enz. UMTS straling (negatieve aanwijzingen) 5
6 Vraag 3: oorzaken sterfte volken honingbijen: Aanbevelingen Drachtverbetering landelijk gebied stedelijk gebied Professionalisering hobby imker voorlichting: extra fte onder te brengen bij onderzoek onderzoek scholing verlagen drempels: ruimtelijke ordening Vraag 3: oorzaken sterfte volken honingbijen: Aanbevelingen Versterking wetenschappelijk onderzoek (of reconstructie) universitair docent apidologie / bestuiving Versterking praktijkgericht onderzoek onderzoek naar invasieve Nosema onderzoek interacties factoren/ imkersmethoden / sterfte onderzoek subletale effecten pesticiden Aanscherpen toelatingsbeleid pesticiden sub letale effecten synergie / interacties AID onderzoek altijd (ook zonder overtreding wet) Vraag 4: Gevolgen achteruitgang 1. gevolgen tuinbouw (+ glastuinbouw)? 2. NL, EU, wereld? 3. voedselvoorziening? 1. nu nog geen directe effecten 1. beginnende tekenen tekort NL en EU 2. nakend tekort in VS, Australië (amandel) 2. zie boven 3. Bij wegvallen bestuivers (worst case): 1. verarmd voedselpakket 2. tekorten bijna overal 6
7 Vraag 5: Andere bestuivers ook? 1. Ja 1. (Biesmeijer 06; rpt 2. NRCNatAcad USA 07) 2. Hommels: achteruitgang 1. habitat 2. flora/dracht 3. import ziekten 4. pesticiden 3. wilde bijen + andere 1. habitat 2. flora 3. pesticiden Remedie: Noodplan Bestuivers 1. EHS 2. beschermplannen + beheer (gebiedsbenadering) 3. restricties/regels handel en import / export 4. landinrichting: 1. stad 2. platteland 3. groen rode dooradering 5. betere evaluatie pesticiden 6. onderzoek Bees as a model: Decision making: find a home Vraag 6: Wat is nodig om tij te keren Doel: zoeken nieuwe woning wie bepaalt ( ind)? meerderheid consensus inspraak beste verhaal/show??? Quorum: Tom Seeley,
8 Vraag 6: Wat is nodig om tij te keren Uitbreiding Onderzoek infrastructuur: academisch (UD) + praktijk onderzoek + voorlichting (onderzoekers) in verhouding tot de waarde 1,1 miljard (?) stap 1: vaststellen waarde Voorwaarden goede imkerij infrastructuur is er (verenigingen) professionalisering onderwijs + voorlichting verlagen drempels bescherming honingbijen natuur voedselplanten: Lindenwoud! pesticiden 7: Perspectief Een bloeiende insect bestuiving legio onbenutte en onbekende mogelijkheden slechts laaghangend fruit geoogst hooghangend deel komt nog volgend jaar weer laaghangend fruit Mits...! Nagekomen bericht: sterfte voorjaar 2009: NL: ~19% (?) D: 9% voorjaarsontwikkeling 2009: NL: prima D: super Dank u wel voor de aandacht Wageningen UR 8
Imidacloprid en bijensterfte?
Imidacloprid en bijensterfte? Tjeerd Blacquière, Adindah Visser bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Bijensterfte & Bestuivingscrisis Rol en neergang bestuivers Gevolgen wereld Nederland
De Bij hoort erbij. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards
. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards Wat heb ik met bijen. Als klein jongetje al met mieren en bijen bezig. Grote tuin met fruitbomen Kortom, de natuur en het behoud ervan is mij lief Einstein
Visie Bijenhouderij en Insectenbestuiving
Visie Bijenhouderij en Insectenbestuiving Analyse van bedreigingen en knelpunten Dr. T. Blacquière met bijdragen van J.J.M. van der Steen MSc & A.C.M. Cornelissen Rapport 227 Visie Bijenhouderij en Insectenbestuiving
Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie
Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid, Wageningen, 24 maart 18 Honey bees, origin and distribution Honingbijen
Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen
Den Haag Bij voorbeeld Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Inleiding Bijensterfte neemt wereldwijd en in Nederland alarmerend toe. Door het grootschalige gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen
Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt
Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken Coby van Dooremalen 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Sommige links naar artikelen is alleen de samenvatting
Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee
Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar
Bijen en Exoten. Tjeerd Blacquière,
Bijen en Exoten Tjeerd Blacquière, bijen@wur tjeerd.blacquiere@wur.nl Bijen en exoten / bijen als exoten 1. Honingbijen (Apis mellifera) 1. herkomst en voorkomen 2. Apis mellifera als exoot 1. koloniën
Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt. Klimaat en weer. Coby van Dooremalen,
Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt Wetenschappelijke manuscript in voorbereiding (ingediend voor publicatie) Coby van Dooremalen, Honingbijenvolken
11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks
Varroa Bijenhouderij in transitie Coby van Dooremalen Opbouw college 1. Inleiding collegereeks EU/NL honingprogramma? 7. Lering uit varroacrisis 7 oktober 2017 1. Inleiding collegereeks 1. Inleiding collegereeks
Imkervereniging de korenbloem. Bart Bakker Jan Breembroek
Wees erbij! Imkervereniging de korenbloem Bart Bakker Jan Breembroek 1 Imkervereniging de korenbloem Gemeente Renkum plus stukje Betuwe 50 leden 102 jaar oud Bestuur: Bart Bakker Jan-Joris van Kampen Jan
29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.
Percentage koloniesterfte 29/3/217 Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor Tjeerd Blacquière bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid 25 maart
Neonicotinoïden en bijen
Neonicotinoïden en bijen Tjeerd Blacquière, Guy Smagghe, Kees van Gestel & Veerle Mommaerts 17 maart 2012, Wageningen Neonicotinoiden en bijen Introductie: bijen sterfte Neonicotinoiden + bijen: sinds
Thermoregulatie bij honingbijen
Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte
Twee nieuwe invasieve exotische soorten
Twee nieuwe invasieve exotische soorten probleem of uitdaging? 24 maart 2018, Bram Cornelissen & Jolanda Tom KLEINE BIJENKASTKEVER SINDS 2014 IN EU (ZUID-ITALIË) AANGIFTEPLICHTIG VLIEGGEVAARLIJK Foto:
3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR)
3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR) Bestuivende insecten Ca. 88% wilde bloemplanten door insecten bestoven Ca. 84% gewassen in Europa door insecten bestoven Relevantie insectenbestuiving
Bestuiving = instandhouding van soorten
Bestuivers vandaag? Bestuiving = instandhouding van soorten MiNa Raad Wuustwezel 17.06.2013 2 Bestuiving van de natuurlijke flora DIENT DE VOORTPLANTING Bestuiving van cultuurgewassen DIENT (o.a.) DE PRODUCTIE
Zittingsdocument B7-0000/2010 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-000/2010
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 14.9.2010 B7-0000/2010 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-000/2010 ingediend overeenkomstig artikel 115, lid 5, van het
Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij
De bijen hebben het zwaar Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij komen. Maar deze beestjes, die overigens lelijk kunnen steken, zijn zeer belangrijk voor de natuur en ons voedsel.
Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers
Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers EU honingprogramma 2017-2019 Helen Goossen & Coby van Dooremalen Foto stand met kasten over heel slide (interview
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Drachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld,
Drachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld, yoga.riet@ziggo.nl Wat kan een imker doen?? Luisteren naar de argumenten en motieven van anderen. Voorlichting geven. Netwerken. Samenwerken
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 372 Wijziging van de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden in verband met de implementatie van Europese regelgeving op het gebied van het
Bijensterfte in Nederland,
Indicator 13 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste tien jaren gaan wereldwijd
Het wordt stil in de bijenkast
De wetenschap over bijensterfte Het wordt stil in de bijenkast Er is iets goed mis met de honingbij: s winters legt een derde van de volken het loodje. Geleidelijk aan krijgt de wetenschap meer inzicht
NVWA en bijen Toon Driessen Divisie Landbouw en Natuur Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA)
NVWA en bijen Toon Driessen Inspecteur Toezichtsontwikkeling Divisie Landbouw en Natuur Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) Catharijnesingel 59 3511 GG Utrecht Postbus 43006 3540 AA Utrecht
Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen
Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Bart Pannebakker (WU-Erfelijkheidsleer) bart.pannebakker@wur.nl Tjeerd Blacquière (PRI-bijen@wur) tjeerd.blacquiere@wur.nl Percentage
Geen bijzaak. Initiatiefnota beperken bijensterfte in Noord-Holland
Geen bijzaak Initiatiefnota beperken bijensterfte in Noord-Holland Fractie Partij voor de Dieren in de provincie Noord-Holland 21 november 2011 Inhoudsopgave Samenvatting 1. De provincie moet de bij redden,
Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen
Het V-woord en de weerstand daartegen Onderzoek bijen@wur Tjeerd Blacquière (PRI) / bijen@wur 13 april 2013 Symposium Bijengezondheid bijen@wur, Wageningen Bestuiving Voeding van bijen Ziekten van bijen
Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees
Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit Nationale Bijenstrategie 2017-2023 Bed & Breakfast for Bees Waarom een Nationale Bijenstrategie? Bestuivers: bijen, zweefvliegen, kevers, dag- en nachtvlinders
Cursusgids bijenteeltonderwijs
Afdeling : Naam cursist : Cursusgids bijenteeltonderwijs voor Bestuivingcursus 2009 De Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis
Angeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 17 mei 2011) Nummer 2486
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 17 mei 2011) Nummer 2486 Onderwerp Bijensterfte en gebruik bestrijdingsmiddelen Aan de leden van Provinciale Staten
BIJENLANDSCHAP OP DE KAART. Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center
BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center Koos.biesmeijer@naturalis.nl BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Bijen op de kaart figuurlijk letterlijk Bijenlandschap op de kaart BIJEN
Natuurlijke selectie varroa resistentie (?)
Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Tjeerd Blacquière bijen@wur Plant Research International Boer zoekt vrouw Boer zoekt ehh... geen tijd... waar? lief... Imker zoekt niks ehh! alle tijd overal
kijk ook op Hierna volgend artikel is afkomstig uit:
Hierna volgend artikel is afkomstig uit: Doelstelling van De Levende Natuur Het informeren over ontwikkelingen in onderzoek, beheer en beleid op het gebied van natuurbehoud en natuurbeheer, die van belang
Kritische kijk op wintersterfte bij honingbijen en maatregelen om het tij te keren prof. Dirk de Graaf
Kritische kijk op wintersterfte bij honingbijen en maatregelen om het tij te keren prof. Dirk de Graaf Agrolink Vlaanderen workshop, 4 mei 2016 inzoemen op de bijensterfte 6 th periode van massaal uitsterven
Voordracht aan Provinciale Staten. Van Partij voor de Dieren GEWIJZIGD. Juni 2012
GEWIJZIGD Voordracht aan Provinciale Staten Van Partij voor de Dieren Vergadering Juni 2012 Nummer 6468 Onderwerp Geen bijzaak, initiatiefnota Partij voor de Dieren over beperken bijensterfte in Zuid-Holland
Bijen zijn geen bijzaak. Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving
Bijen zijn geen bijzaak Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving De bijen hebben het vandaag bijzonder moeilijk. In Vlaanderen verdween de voorbije jaren haast 40 procent van de bijenkolonies.
Groen Kapitaal. Bevorderende maatregelen voor wilde bijen. Jeroen Scheper
Groen Kapitaal Bevorderende maatregelen voor wilde bijen Jeroen Scheper 3 In Europa ~ 2000 wilde bijensoorten 275 264 357 376 548 913 580 647 1043 Theo Peeters Bloembezoek - Bijen zijn geheel afhankelijk
Voorstel van resolutie. betreffende een actieplan voor de bescherming en het behoud van de honingbij en van de wilde bij in Vlaanderen
stuk ingediend op 1137 (2010-2011) Nr. 1 16 mei 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van de heren Dirk Peeters en Hermes Sanctorum betreffende een actieplan voor de bescherming en het behoud van de
Wist u dat 76 % van alle voedselgewassen afhankelijk is van bestuiving door insecten? Dat komt overeen met 35 % van onze voedselproductie in tonnen!
Statenvoorstel / Voorgestelde behandeling Statencommissie : PS-vergadering : 4 juli 2014 Onderwerp Initiatiefvoorstel van de Partij voor de Dieren inzake beperken bijensterfte in Noord-Brabant, verzoek
versie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose
versie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose 1 versie 3 (sept2016)) 2016 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) onderzoeksinstituut
Invloed van imidaclopridresiduen in oppervlaktewater op bijensterfte in Nederland
Invloed van imidaclopridresiduen in oppervlaktewater op bijensterfte in Nederland Adindah Visser Individuele verdieping 2009-2010 Invloed van imidaclopridresiduen in oppervlaktewater op bijensterfte in
Bijensterfte in Nederland,
Indicator 24 januari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste tien jaren gaan wereldwijd
Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college
Percentage koloniesterfte Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen Waarom juist Varroa? Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Bijscholing leraren en BGCs Austerlitz 14 april 218 exotisch (Azië)
Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen
Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest
Liggen we op koers? Qua enthousiasme aantal initiatieven en partners zeker! Alle beetjes helpen! Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center
Liggen we op koers? Qua enthousiasme aantal initiatieven en partners zeker! Alle beetjes helpen! Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center GEDEELDE URGENTIE & INTENTIES Hoe bereiken we gezamenlijk
Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters
Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de
Datum 14 januari 2013 Betreft Toezegging tijdens AO gewasbeschermingsmiddelen van 10 oktober 2012 over activiteiten ter versterking van de bijensector
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den
Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1
Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Dit artikel verscheen ook in de Bijenhouden van juni 2014 Kan de grootte
Afweer van bijenvolken
Afweer van bijenvolken Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium bijen@wur, 14 maart 2015 Actieplan Bijengezondheid pijler 1: pesticiden pijler 2: ziekten en plagen pijler 3: voedsel en biodiversiteit
Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF
Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Geschiedenis Vanaf 1989, onderzoekers aan de Wageningen Universiteit.
Docenten handleiding cursus bijengezondheid
Docenten handleiding cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen. Het doel van de vereniging
Men moet de zwarte bij redden* (door Dylan Elen)
Men moet de zwarte bij redden* (door Dylan Elen) De zwarte bij past zich makkelijk aan aan diverse milieus en heeft minder behoefte aan nazicht door de imker. Helaas lijkt zij gedoemd om te verdwijnen,
Cursusgids vervolgcursus 1 bijenhouden. georganiseerd door Bijenhouders vereniging Utrecht e.o.
Cursusgids vervolgcursus 1 bijenhouden georganiseerd door Bijenhouders vereniging Utrecht e.o. Henk Verver 2014 1 Soms wordt nog de verouderde term gevorderden cursus voor deze cursus gebruikt 1 Inleiding
Waar fruit wordt gegeten heeft een bij gezeten.
Waar fruit wordt gegeten heeft een bij gezeten. Deltaplan Duurzame en vitale bijenhouderij in Nederland Nederlandse BijenhoudersVereniging Grintweg 273, 6704 AP Wageningen tel: 0317-422422 - fax:0317-424180
Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO)
Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) 2010-2012 J. van der Steen*, C. Hok-Ahin, B. Cornelissen bijen@wur. Plant Research International Wageningen UR + verantwoordelijk auteur van het
Bijensterfte in Nederland,
Indicator 10 juli 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste tien jaren is wereldwijd
Verbloemen wij het bijenprobleem? Arjen Strijkstra, Lectoraat bijengezondheid VHL Leeuwarden
Verbloemen wij het bijenprobleem? Arjen Strijkstra, Lectoraat bijengezondheid VHL Leeuwarden Verbloemen wij het bijenprobleem? Plaatsvervangend lector Bijengezondheid, Arjen Strijkstra, vertelt in zijn
1. werken aan. biodiversiteit ACTIES
1. werken aan biodiversiteit Biodiversiteit is een sleutelwoord in ons denken. Drachtplanten en de bijenweide hebben alle aandacht van de NBV. We ondersteunen en verwezenlijken plannen van de gemeenten,
Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid
Naam cursist Handleiding praktijklessen Voor de cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Advies voor de verbetering van de leefomstandigheden van bijen en overige bestuivende insecten in Rotterdam
Advies voor de verbetering van de leefomstandigheden van bijen en overige bestuivende insecten in Rotterdam Uitgebracht door de Adviescommissie Dierenwelzijn & Stadsnatuur april 2012 Inhoud Aanleiding
Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist
Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Cursusgids bijenteeltonderwijs
Afdeling : Naam cursist : Cursusgids bijenteeltonderwijs voor De kennismakingcursus De Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis
Cursusgids vervolgcursus 1. georganiseerd door. Bijenhouders vereniging Utrecht e.o.
Cursusgids vervolgcursus 1 georganiseerd door Bijenhouders vereniging Utrecht e.o. Henk Verver 2012 1 Soms wordt nog de verouderde term gevorderden cursus voor deze cursus gebruikt Inleiding De Bijenhouders
SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging
SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV sacbrood virus zakbroed behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging diagnose zakbroed 1 5.5 weinig larven zichtbaar ingezakte celdeksels
Voorstel van resolutie. betreffende een actieplan voor het behoud van de honingbij en van de wilde bij in Vlaanderen
stuk ingediend op 1340 (2011-2012) Nr. 1 27 oktober 2011 (2011-2012) Voorstel van resolutie van de heren Karlos Callens, Dirk Peeters en Jos De Meyer, mevrouw Els Robeyns en de heer Mark Demesmaeker betreffende
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot. sv RIS Regnr. DSB/ Den Haag, 15 februari 2011
Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot sv 2011.031 RIS 178468 Regnr. DSB/2011.58 Den Haag, 15 februari 2011 Inzake: Bijen en bestuivende insecten
Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
De vitaliteit van bijenvolken. J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012
De vitaliteit van bijenvolken J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012 Vitaliteit bijenvolk Super organisme Trophallaxis Feed
Gezondheid en bescherming van bijen Uitdagingen en opiossingen
Science For A Better Life Gezondheid en bescherming van bijen Uitdagingen en opiossingen Bayer CropScience AG Bayer HeaithCare - Animal Health Aifred-Nobel-Str. 50 40789 ivlonheim am Rhein Germany Email:
WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!
WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! Piet Huitema 26 maart 2013 MONITORING (VIRUS)ZIEKTEN 170 standen in Nederland (2008) 8 virussen onderzocht.
Duurzaam voedsel voor de stad
Duurzaam voedsel voor de stad Jan Willem van der Schans en Anne-Charlotte Hoes Jan-willem.vanderschans@wur.nl Introductie Deze presentatie gaat over verduurzaming van de voedsel productie in relatie tot
Cursusgids bijenteeltonderwijs
Afdeling : Naam cursist : Cursusgids bijenteeltonderwijs voor De cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis
Inhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus...
Inhoudsopgave Inhoud Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...
mysterieuze ziekte treft voedselproductie Waar blijft de bij?
mysterieuze ziekte treft voedselproductie Elk jaar verdwijnen er meer bijenvolken. Imkers blijven achter met lege kasten. Wetenschappers staan voor een raadsel en buitelen over elkaar heen om de oorzaken
STUDIEDAG GESCHIEDENIS VAN DE BIJENHOUDERIJ,
STUDIEDAG GESCHIEDENIS VAN DE BIJENHOUDERIJ, 27 september 2013 De dag wordt gehouden op Wageningen Campus in het Forumgebouw in zaal C214, waar ook de lunch plaatsvindt. Om 14.30 verhuist de bijeenkomst
Bijensterfte in Nederland,
Indicator 8 juni 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De sterfte van bijenvolken lag de
Aalsteren tegen varroa
Aalsteren tegen varroa Bestrijding en zwermverhindering gecombineerd Bram Cornelissen Inleiding Dit jaar begon de lente erg vroeg. De bijen hebben er optimaal van geprofiteerd en veel bijensterfte is er
Stichting Bee Foundation: Beleidsplan maart 2016
Stichting Bee Foundation: Beleidsplan maart 2016 Bestuivende insecten zorgen voor: bestuiving 90 % van de wilde planten 75 % van de voedselgewassen voedsel voor vele dieren (jonge grutto's eten insecten
Honingbijen in natuurterreinen? { Richtlijn Richtlij voor n be voor he be erd he ers erd Erik van der Spek
Honingbijen in natuurterreinen? { Richtlijn voor beheerders Erik van der Spek Natuurterreinen Natuur staat voorop, medegebruik daarop aangepast. Honingbijen concurrent 1 Ingolf Stephan-Dewenter 1998 kalkgrasland
Goederen en diensten van ecosystemen in Nederland, 2013
Indicator 2 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De Nederlandse samenleving maakt
Wist u dat 76 % van alle voedselgewassen afhankelijk is van bestuiving door insecten? Dat komt overeen met 35 % van onze voedselproductie in tonnen!
Statenvoorstel../.. Voorgestelde behandeling : PS-vergadering : : Statencommissie : Onderwerp Initiatiefvoorstel van de Partij voor de Dieren inzake beperken bijensterfte in Noord-Brabant, verzoek tot
betreffende een actieplan voor het behoud van de honingbij en van de wilde bij in Vlaanderen
stuk ingediend op 1211 (2010-2011) Nr. 1 28 juni 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van de heer Karlos Callens, de dames Gwenny De Vroe en Mercedes Van Volcem en de heren Dirk Van Mechelen en Sas
Bestuivingscrisis? Kees van Heemert
Bestuivingscrisis? Kees van Heemert Geboren worden en doodgaan zijn onderdeel van het leven. Zo is dat bij mensen, dieren en ook bij bijen. Berichten over doodgaan krijgen vaak meer aandacht in de pers.
Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB
Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen
Bijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie
Bijen en fauna-akkers Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie Bijen en fauna-akkers Wilde bijen, een korte inleiding Het fauna-akkerproject met RL De Voorkempen: onderzoeksvragen en resultaten
Cursusgids bijenteeltonderwijs. voor de. Opleiding Leraar Bijenteelt 2016-2017
Cursusgids bijenteeltonderwijs voor de Opleiding Leraar Bijenteelt 2016-2017 De Nederlandse BijenhoudersVereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Er is meer dan alleen maar bijen houden!
Er is meer dan alleen maar bijen houden! Imkervereniging Mergelland 18 oktober 2012 Organisatie, Bijengezondheid, Informatieverstrekking, Organisatie NBV, NBV Limburg Groep, Imkervereniging Mergelland,
Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO
Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO 12-03-2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10% v/h BNP;
Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor
Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 2 : De mentor De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit
Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit Waarom eigenlijk en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Bijeenkomst Goed Beezig Wanssum, 13 september 2018 Kennisimpuls
Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers
Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding Workshop Bestuivers Inhoud Bestuiving Bestuivers Belang van bestuiving voor voedselvoorziening
Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Algemeen kader
Symposium en Expo
Symposium Symposium en en Expo Expo Bijen@wur Bijen@wur Symposium en Expo Bijen@wur Diagnose bijenziekten Wintersterfte toen en nu Voeding en Bijensterfte energie Diagnose bijenziekten Bijensterfte Varroabestrijding
Bijenwerk september en oktober 2017
Bijenwerk september en oktober 2017 De nazomerdrachten van de Reuzenspringbalsemien en de Heide liggen definitief achter ons. De varroabestrijding is uitgevoerd en de laatste hand wordt gelegd aan de inwintering.
Pilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte 2012-2013 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2)
Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma
ANNEX 1 Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma The document hereafter (Evaluatie honingprogramma 214-216 en Behoefte sector en beleid)