Het IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage"

Transcriptie

1 Het IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage Bert Metz Co-voorzitter IPCC WG III on Mitigation Nationaal Symposium Schoon Fossiel, 23 november 2005

2 Over het IPCC Geen onderzoek, geen monitoring, geen aanbevelingen Technisch en wetenschappelijk verantwoorde informatie Auteurs zijn academici, uit de industrie en van maatschappelijke organisaties Reviews door experts en regeringen Policy relevant, but NOT policy prescriptive Goedkeuring door regeringen

3 Struktuur en werkwijze IPCC Plenary: all (>150) UNEP/ WMO member countries Wg I Wg II Wg III TFInv Review editors Bureau, secretariat, TSU s Scientific authors (hundreds) Expert and Government Reviewers housands (thousands)

4 Goedkeuring SPM Hele rapport, inclusief de Technical Summary goedgekeurd Summary for Policymakers: voorstel door de auteurs Plenaire vergadering (Montreal) met delegaties van ca. 120 landen veranderen de samenvatting, en keuren hem regel voor regel goed.

5 Deze presentatie Wat is CO 2 afvang en opslag? Hoe kan het een rol spelen bij het voorkomen van klimaatverandering? Hoe volwassen is de technologie? Wat zijn de bronnen van CO 2? Wat zijn de kosten en het potentieel? Wat zijn de risico s voor gezondheid, veiligheid en milieu?

6 Wat is CO 2 afvang en opslag? Brandstoffen Processen Opslagmogelijkheden

7 Hoe kan CCS een rol spelen bij het voorkomen van klimaatverandering? Onderdeel van een portfolio Vermindering totale kosten voor mitigatie Meer flexibiliteit bij het reduceren van broeikasgasemissies Toepassing in ontwikkelingslanden is belangrijk Punt van aandacht: energiegebruik van afvang

8 Volwassenheid van CCS technologie Oxyfuel combustion Post-combustion Pre-combustion Industrial separation Mineral carbonation Ocean storage Enhanced Coal Bed Methane Gas and oil fields Saline aquifers Transport Industrial utilization Enhanced Oil Recovery Research phase Demonstration phase Economically feasible Mature market

9 Deze presentatie Wat is CO 2 afvang en opslag? Hoe kan het een rol spelen bij het voorkomen van klimaatverandering? Hoe volwassen is de technologie? Wat zijn de bronnen van CO 2? Wat zijn de kosten en het potentieel? Wat zijn de externe risico s voor gezondheid, veiligheid en het milieu?

10 Nabijheid CO 2 bronnen en opslagmogelijkheden Global distribution of large stationary sources of CO 2 (Based on a compilation of publicly available information on global emission sources, IEA GHG 2002)

11 Nabijheid CO 2 bronnen en opslagmogelijkheden Storage prospectivity Highly prospective sedimentary basins Prospective sedimentary basins Non-prospective sedimentary basins, metamorphic and igneous rock Data quality and availability vary among regions Prospective areas in sedimentary basins where suitable saline formations, oil or gas fields, or coal beds may be found. Locations for storage in coal beds are only partly included. Prospectivity is a qualitative assessment of the likelihood that a suitable storage location is present in a given area based on the available information. This figure should be taken as a guide only, because it is based on partial data, the quality of which may vary from region to region, and which may change over time and with new information (Courtesy of Geoscience Australia).

12 Kosten Twee manieren Meerkosten elektriciteit Energiewereld CO 2 -reductiekosten Klimaatwereld Verschillende uitkomsten US$/kWh 0 )* US$/tCO 2 vermeden )* Capture-ready, lage transportkosten, inkomsten van opslag: 360 MtCO 2 /yr

13 Economisch potentieel Hoeveel CCS hebben we nodig? Verschillende basisscenario s ppmv stabilisatie Verschillende kostenaannames 220-2,200 GtCO 2 cumulatief tot to 55% van de cumulatieve werelwijde CO 2 reductie tot 2100 Kostenverlaging stabilisatie : 30% of meer

14 Primary energy u Million Tonnes Carbon Dioxide per Year Gas (Vented) Gas (no CCS) CCS Coal als CCS een Coal CCS 200 Coal 200(Vented) Coal (no CCS) overbruggingstechnologie? Conservation 90,000 90,000 and Energy MiniCAM MESSAGE Conservation and Efficiency 80,000 80,000 Energy Efficiency 70,000 Renewable 70,000 Energy Renewable Energy 60,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 - Emissions to the atmosphere Nuclear 50,000 40,000 30,000 Coal to Gas Substitution 20,000 Emissions to the atmosphere 10,000 CCS - Allowable Emissions for 180 Volgens de meeste 160 scenario s neemt de rol van 140 CCS toe in de 120 loop van deze eeuw Marginal Price of CO2 (2002 US$/tCO2) 100 Benodigde prijzen 80 voor substantiële toepassing 60 CCS: US$/tCO INTERGOVERNMENTAL PANEL 2050 ON 2065CLIMATE CHANGE (IPCC) Nuclear Coal to Gas Substitution CCS

15 Opslagpotentieel Ondergrondse opslag: waarschijnlijk tenminste ongeveer 2,000 GtCO 2 in geologische formaties Waarschijnlijk" is een kans van 66 tot 90% Oceaanopslag: in de orde van duizenden GtCO 2, afhankelijk van milieubeperkingen Mineralisatie: niet te bepalen Hergebruik in de industrie: Weinig netto reductie van CO 2 emissies

16 Deze presentatie Wat is CO 2 afvang en opslag? Hoe kan het een rol spelen bij het voorkomen van klimaatverandering? Hoe volwassen is de technologie? Wat zijn de bronnen van CO 2? Wat zijn de kosten en het potentieel? Wat zijn de externe risico s voor gezondheid, veiligheid en het milieu?

17 Risico s In het algemeen: weinig empirische data, dus vergelijking met soortgelijke operaties CO 2 pijpleidingen: vergelijkbaar of lager dan bij gasleidingen Ondergrondse opslag: Bij juiste locatiekeuze, een monitoring programma dat problemen signaleert, een juridisch raamwerk, en methodes om lekkages te stoppen als ze voorkomen: Risico s vergelijkbaar met huidige ondergrondse activiteiten Gasopslag, EOR, waterstofsulfide-opslag

18 Oceaanopslag: Risico s ph verandering Sterfte van organismen Gevolgen voor ecosystemen Chronische effecten onbekend Mineralisatie: Mijnbouw en afvalberging Deel kan wellicht worden hergebruikt

19 Maakt lekkage de toepassing van CCS nog wel zinvol? Fraction retained in goed geselecteerde en beheerde geologische reservoirs is Zeer waarschijnlijk meer dan 99% over 100 jaar, en Waarschijnlijk meer dan 99% over 1,000 jaar. Waarschijnlijk" is een kans van 66 tot 90%, zeer waarschijnlijk" van 90 tot 99% CO 2 lekkage van oceaanopslag zou geleidelijk plaatsvinden, over een periode van honderden jaren Voldoende?

20 Volgende stappen Publicatie door Cambridge University Press in december Voorlopige versie van het rapport beschikbaar op website IPCC SPM en Technical Summary als aparte uitgave Presentatie voor UNFCCC/SBSTA en op een sideevent tijdens COP-11

21 Bedankt voor uw aandacht! Summary for Policymakers en hele rapport beschikbaar op

Wat iedereen moet weten van het energiesysteem (en van CO 2 afvang en opslag)

Wat iedereen moet weten van het energiesysteem (en van CO 2 afvang en opslag) Wat iedereen moet weten van het energiesysteem (en van CO 2 afvang en opslag) Heleen de Coninck, NRC Klimaatacademie, Spitsbergen 27 juni 2010 www.ecn.nl Inhoud Energie: huidige situatie Drie problemen

Nadere informatie

CO 2 Opvang en Opslag

CO 2 Opvang en Opslag pagina 1/11 Wetenschappelijke Feiten Bron: IPCC (2005) over CO 2 Opvang en Opslag Samenvatting en details: GreenFacts Context - Koolstofdioxide (CO 2 ) is een belangrijk broeikasgas, dat de globale opwarming

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

CO 2 Opvang en Opslag

CO 2 Opvang en Opslag pagina 1/23 Wetenschappelijke Feiten Bron: IPCC (2005) over CO 2 Opvang en Opslag Samenvatting en details: GreenFacts Niveau 2 Details over CO 2 Opvang en Opslag 1. Wat is opvang en opslag van koolstofdioxide?...3

Nadere informatie

Biomassa en 1.5 C: Wat zegt het IPCC?

Biomassa en 1.5 C: Wat zegt het IPCC? Biomassa en 1.5 C: Wat zegt het IPCC? Dilemma s rond biomassa Milieunetwerk GroenLinks & Wetenschappelijk Bureau GroenLinks 24 mei 2019 Heleen de Coninck Afdeling Milieukunde Faculty der Natuurwetenschappen,

Nadere informatie

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation FRDO Forum, Brussel, 13 november 2008 Het klimaat is al veranderd Schadelijke effecten treden reeds op Het klimaat

Nadere informatie

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in

Nadere informatie

Transport en opslag van CO 2. P. Lako

Transport en opslag van CO 2. P. Lako Transport en opslag van CO 2 P. Lako ECN-I--06-006 Februari 2006 Verantwoording Deze korte studie is uitgevoerd in het kader van het project Optiedocument energie en emissies 2010/2020 van ECN Beleidsstudies

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

Caro De Brouwer 27/11/2013

Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers

Nadere informatie

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Gert Jan Kramer Politiek Café Energietransitie, Nieuwegein, 5 juni 2019 Inhoud / onderwerpen Het Klimaat; Energie en Klimaat Het Politieke Klimaat rond

Nadere informatie

Het klimaat verandert, wat nu?

Het klimaat verandert, wat nu? Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1

Nadere informatie

CO 2 Opvang en Opslag

CO 2 Opvang en Opslag pagina 1/23 Wetenschappelijke Feiten Bron: IPCC (2005) over CO 2 Opvang en Opslag Samenvatting en details: GreenFacts Niveau 2 Details over CO 2 Opvang en Opslag 1. Wat is opvang en opslag van koolstofdioxide?...3

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

NRC Infographic, Prinsjesdag

NRC Infographic, Prinsjesdag Naar een volgende fase in het milieubeleid: Urgentie vanuit de wetenschap Let wel: Wetenschap gaat over het verleden en heden (begrijpen van processen), terwijl beleid de toekomst omvat (beïnvloeden van

Nadere informatie

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2 Afvang, transport en opslag van (CCS) ECN-facts Methoden van -afvang Afvang van is een bekende technologie in verschillende industriële processen, bijvoorbeeld in de kunstmestindustrie, waterstofproductie

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Gouden Bergen. Over prijs en waarde van opgeborgen CO 2. Bert Stuij. Manager Energie Strategie en Transitie, SenterNovem. maandag 11 december 2006 1

Gouden Bergen. Over prijs en waarde van opgeborgen CO 2. Bert Stuij. Manager Energie Strategie en Transitie, SenterNovem. maandag 11 december 2006 1 Gouden Bergen Over prijs en waarde van opgeborgen CO 2 Bert Stuij Manager Energie Strategie en Transitie, SenterNovem maandag 11 december 2006 1 Gouden Bergen Over de waarde en de prijs van opgeborgen

Nadere informatie

De klimaatverandering: fabel of pure ernst?

De klimaatverandering: fabel of pure ernst? De klimaatverandering: fabel of pure ernst? Rozemien De Troch 1,2 1 Koninklijk Meteorologisch Instituut; 2 Departement Fysica en Astronomie, UGent Praatcafé Beweging.net, 20 maart 2015, Drongen R. De Troch

Nadere informatie

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands

Nadere informatie

AFVANG EN OPSLAG VAN CO 2 :

AFVANG EN OPSLAG VAN CO 2 : AFVANG EN OPSLAG VAN CO 2 : VERMINDERING VAN DE CO 2 UITSTOOT VAN FOSSIELE BRANDSTOFFEN OM KLIMAATVERANDERINGEN TEGEN TE GAAN E.H. Lysen, D. Jansen, S. van Egmond 1. CO 2 emissies en klimaatveranderingen

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets

Nadere informatie

Koolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)

Koolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) Koninklijk Royal Netherlands Nederlands Institute Instituut for voor Sea Research Zeeonderzoek Koolstofcyclus in de zee Stefan Schouten NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research

Nadere informatie

Cees Jan Asselbergs directeur. ondergronds bouwen 17 juni 2011

Cees Jan Asselbergs directeur. ondergronds bouwen 17 juni 2011 Cees Jan Asselbergs directeur ondergronds bouwen 17 juni 2011 organisatie Deltalinqs 14 kernsectoren (nieuwe situatie) voorzitter Deltalinqs (bestuur) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Chemie Olieraffinage

Nadere informatie

Reden = straalstroom

Reden = straalstroom Europa juni2017 Reden = straalstroom Europa juni2017 Straalstroom ligt ten noorden Sterk hoge-drukgebied blokkeert de ligging van de straalstroom Straalstroom paar weken geblokkeerd Europa januari2017

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Risico s van CO2 leidingen

Risico s van CO2 leidingen takes gastransport further Risico s van CO2 leidingen Kennistafel buisleidingen T. Veenstra HSE coordinator Utrecht, 7 september 2010 Groningen, 9-9-2010 1 Inhoud Duurzaamheidsbeleid van Gasunie Ontwikkelingen

Nadere informatie

The influence of knowledge versus perceptions of CCS on public attitudes towards CCS in the Netherlands

The influence of knowledge versus perceptions of CCS on public attitudes towards CCS in the Netherlands The influence of knowledge versus perceptions of CCS on public attitudes towards CCS in the Netherlands Suzanne Brunsting, Mia Paukovic, Marjolein de Best-Waldhober, Jessanne Mastop Knowledge vs Perceptions

Nadere informatie

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA

Nadere informatie

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

Kennerschap en juridische haken en ogen. Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp

Kennerschap en juridische haken en ogen. Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp Kennerschap en juridische haken en ogen Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp De Emmaüsgangers () Lucas 24, 13-35 Juridische haken en ogen Wat te doen als koper

Nadere informatie

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software OSGEO conferentie 13 november 2013 Rob van de Velde De formule van Geonovum Werken aan beschikbaarheid Werken aan bruikbaarheid OGC

Nadere informatie

Publieke perceptie en wetgeving

Publieke perceptie en wetgeving Publieke perceptie en wetgeving Erik Lysen Utrecht Centrum voor Energie-onderzoek (UCE) Nationaal Symposium Schoon Fossiel Den Haag, 23 november 2005 Inhoud Internationale verdragen Publieke acceptatie

Nadere informatie

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006 Nuon Magnum Een volgende stap in de energietransitie Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum Utrecht, 6 december 2006 Nuon in het kort Nuon is een zelfstandig, internationaal energiebedrijf gevestigd

Nadere informatie

Zorgen om het klimaat?

Zorgen om het klimaat? Zorgen om het klimaat? Kees de Lange Rotary Club Monnickendam, dinsdag 19 september 2017 Aardatmosfeer Stralingsbalans van de aarde Weer versus klimaat Weer lagere atmosfeer (troposfeer) vaak veel vervuiling

Nadere informatie

Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject

Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject Prof. mr. dr. Martha Roggenkamp Groningen Centre of Energy Law (RUG) en participant Cato2 Brinkhof Advocaten, Amsterdam

Nadere informatie

De club van Rome had toch gelijk!

De club van Rome had toch gelijk! De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future

Nadere informatie

Marktverslag Week 4. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal. Emissierechten. Weer & temperatuur. Macro economisch. Bullish.

Marktverslag Week 4. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal. Emissierechten. Weer & temperatuur. Macro economisch. Bullish. Verwachtingen voor week 4 Verwachtingen Komende week Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1 Power NL Power NL, spot

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie

Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie Prof. dr. ir. M. De Paepe michel.depaepe@ugent.be +32 9 264 32 94 Energy Efficiency in the Future Factory

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011 Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

PLANNING FOR ES WITH NATURE VALUE EXPLORER

PLANNING FOR ES WITH NATURE VALUE EXPLORER PLANNING FOR ES WITH NATURE VALUE EXPLORER Spatial explicit comparison of scenarios 16/05/2018 VITO Not for distribution 1 POLICY ECOSYSTEM SERVICES IN FLEMISH POLICY Witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen

Nadere informatie

Duurzaamheid in Business context

Duurzaamheid in Business context Duurzaamheid in Business context 2 Voorbeelden waarde creatie (B2C & B2B) Maarten ten Houten Sustainability Manager Global Marketing Duurzaamheidsdialoog 5 maart 2014 HEINEKEN - Truly Global Presence >165

Nadere informatie

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Froombosch Frans N. Stokman frans.stokman@grunnegerpower.nl 28 mei 2013 Hoe realiseren wij duurzaamheid? Decentrale duurzame

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland,

Broeikasgasemissies in Nederland, Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen

Nadere informatie

Prof. Gerbrand Komen. (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI. 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat

Prof. Gerbrand Komen. (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI. 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat Prof. Gerbrand Komen (ex-) Directeur Klimaatonderzoek KNMI 12 Maart 2009 NNV Sectie Energie en Klimaat Jaargemiddelde temperatuur (afwijking van 1951-1980) in Nederland (rode lijn) en wereldgemiddeld (blauwe

Nadere informatie

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem 3.C.1 Communicatieplan systeem General Document approval by: John Waltman (Europe) Classification: Approved for External / 3rd Party Use Document version: 5.0 Approval status: Approved NON-DISCLOSURE OF

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland

Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle

Nadere informatie

Trends in duurzaam bouwen

Trends in duurzaam bouwen Trends in duurzaam bouwen De ontwikkeling naar energie neutraal bouwen en duurzaam materiaalgebruik auteur ir. W.D. Wormgoor ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - ROERMOND - DÜSSELDORF - BONN - BERLIJN - PARIJS

Nadere informatie

Effectieve Innovatie: push & pull. Frans Rooijers - directeur

Effectieve Innovatie: push & pull. Frans Rooijers - directeur Effectieve Innovatie: push & pull Frans Rooijers - directeur CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Jeroen de Joode Schaliegasbijeenkomst provincie Noord-Brabant s-hertogenbosch, 27 september 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap Rol gas in NL energiesysteem

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Het veranderend klimaat deel 2

Het veranderend klimaat deel 2 Het veranderend klimaat deel 2 Prof. Gerbrand Komen 13 oktober 2008 HOVO, Utrecht Overzicht 1. Variabiliteit in het complexe klimaatsysteem 2. Waarnemingen en modellen 3. Klimaatverandering: detectie,

Nadere informatie

Risico's en veiligheid

Risico's en veiligheid Risico's en veiligheid Nationaal Symposium Schoon Fossiel voor Nederland Mart van Bracht, Directeur Kennis, TNO B&O Infrastructuur voor schoonfossiele energie Risicobeheersing Operationele fase Post-operationele

Nadere informatie

Energie-ingenieur = fun. W. D haeseleer & R. Belmans infoavond masterkeuze, 16 maart 2016

Energie-ingenieur = fun. W. D haeseleer & R. Belmans infoavond masterkeuze, 16 maart 2016 Energie-ingenieur = fun W. D haeseleer & R. Belmans infoavond masterkeuze, 16 maart 2016 Globale energie-uitdagingen Klimaatverandering 2 1912 2000 Dreigende klimaatverandering 3 en meer emissies Globale

Nadere informatie

3.D.1. Sector- en keteninitiatieven

3.D.1. Sector- en keteninitiatieven 3.D.1. Sector- en keteninitiatieven General Document approval by: John Waltman (Europe) Classification: Approved for External / 3rd Party Use Document version: 4.0 Approval status: Approved NON-DISCLOSURE

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Klimaatverandering en Ontwikkeling

Klimaatverandering en Ontwikkeling Climate Klimaatverandering en Ontwikkeling BTC Infocyclus, 4 dec 2016 Julie Vandenberghe WWF Michel Roggo / WWF-Canon Index 1. Back to the basics: de wetenschap 2. Impact op het Zuiden 3. Internationale

Nadere informatie

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Wat betekent het klimaatakkoord van Parijs voor de Europese reductiedoelstellingen

Wat betekent het klimaatakkoord van Parijs voor de Europese reductiedoelstellingen Wat betekent het klimaatakkoord van Parijs voor de Europese reductiedoelstellingen Michel den Elzen 11 maart 2016 2 The making of.(korte versie) 2011: Durban onderhandelingsmandaat 2012: Doha amendering

Nadere informatie

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 1, maart 2005.

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 1, maart 2005. STACCATO Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag Nummer 1, maart 2005 Inhoud Introductie STACCATO CATO programma Peiling informatiebehoefte

Nadere informatie

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation Copernicus Institute of Sustainable Development Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation 17 November 2016,

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008 Energy Technology Perspectives 2008 Dolf Gielen Brussel, 12 December 2008 OECD/IEA - 2008 Afbakening Deze studie beschrijft de rol van technologie Transitiepaden worden geschetst voor de belangrijkste

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 2/14/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland Windows Server 2003 EoS GGZ Nederland Inleiding Inleiding Op 14 juli 2015 gaat Windows Server 2003 uit Extended Support. Dat betekent dat er geen nieuwe updates, patches of security releases worden uitgebracht.

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma GROENE KOOLWATERSTOFFEN Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma AANLEIDING: Grote belangstelling voor waterstof in de aanloop naar, en binnen het Klimaatakkoord Scenario s, projecties en schattingen voor

Nadere informatie

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 2, juli 2005.

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 2, juli 2005. STACCATO Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag Nummer 2, juli 2005 Inhoud The Firsth High Level European CO 2 Capture And Storage Conference

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Het Klimaatdebat. 09/01/2013 Bart Strengers

Het Klimaatdebat. 09/01/2013 Bart Strengers Het Klimaatdebat 1 De Klimaatwetenschap Brede overeenstemming over grote lijn en dat is in toenemende mate al decennia lang het geval De aarde warmt op en dat komt grotendeels door de mens. Wetenschap

Nadere informatie

Carbon Capture & Storage

Carbon Capture & Storage Carbon Capture & Storage A sustainable business case? Seminar NVBK en DACE Kosten en Waarde van Duurzaamheid Baarn 17 September 2009 Carel Cronenberg 1. Wat is CCS? 17 september 2009 2 CCS Carbon Capture

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu

CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Klimaatverandering zeer ingrijpend 2 Stabilisatie nodig: 400-450 ppm CO2e 3 Tijdsklem: 30% CO2-reductie

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis

Nadere informatie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst

Nadere informatie

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser Energie transitie het grote plaatje Prof.dr.ir. Vianney Koelman Photo: Andrew Glaser Hoeveel kcal per persoon per dag moeten geproduceerd worden om onze samenleving draaiende te houden? a. 2 000 kcal b.

Nadere informatie

CO 2 OPSLAG IN DE (ZEE)BODEM. CO 2, geothermie, H 2 Dr. F.P. Neele

CO 2 OPSLAG IN DE (ZEE)BODEM. CO 2, geothermie, H 2 Dr. F.P. Neele CO 2 OPSLAG IN DE (ZEE)BODEM CO 2, geothermie, H 2 Dr. F.P. Neele CO 2 OPSLAG IN DE (ZEE)BODEM CO 2 opslag Waarom? Hoe? Waar? Geothermie, H 2 opslag 2 3 PARIJS AKKOORD Holding the increase in the global

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS. JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren

ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS. JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren jcorrigan@kelleydrye.com Agenda Market drivers Changing installation energy policies Appropriated funds expenditures

Nadere informatie

CCS. Lust of Last. IPCC Fluor. Statoil. Statoil

CCS. Lust of Last. IPCC Fluor. Statoil. Statoil CCS Lust of Last Statoil IPCC Fluor Statoil Agenda 1 Introductie 2 3 CCS ontwikkelingen binnen RWE NER 300 - CCS Eemshaven Demo 4 Business Case 5 Conclusie Blz. 2 Nederlands kader - Twee scenario s Mt

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee Energietransitie Wat zijn de beleggingsrisico's gerelateerd aan de energietransitie? Wat zijn de onderliggende CO 2 risico factoren? Screening beleggingen op transitierisico's Klimaatrisico en energietransitie

Nadere informatie

DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL AFFAIRS NOTICE 245 OF 2017

DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL AFFAIRS NOTICE 245 OF 2017 Environmental Affairs, Department of/ Omgewingsake, Departement van 245 National Environmental Management Laws Amendment Bill, 2017: Explanatory summary of the Act 40733 STAATSKOERANT, 31 MAART 2017 No.

Nadere informatie

P. DE BOORDER & ZOON B.V.

P. DE BOORDER & ZOON B.V. Footprint 2013 Wapeningscentrale P. DE BOORDER & ZOON B.V. Dit document is opgesteld volgens ISO 14064-1 Datum Versie Opsteller Gezien 31 maart 2014 Definitief Dhr. S.G. Jonker Dhr. K. De Boorder 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

15 mei Inspire richtlijn van kracht

15 mei Inspire richtlijn van kracht Er is er één jarig! 15 mei 2007 Inspire richtlijn van kracht Wat regelt INSPIRE INSPIRE mijlpalen 15/5/2009 INSPIRE wet 3/12/2010 Metadata van annex I en II 9/11/2011 Discovery en view services voor annex

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

Tilburg University. Huishoudelijk gedrag en stookgasverbruik van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Economisch Statistische Berichten

Tilburg University. Huishoudelijk gedrag en stookgasverbruik van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Economisch Statistische Berichten Tilburg University Huishoudelijk gedrag en stookgasverbruik van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Economisch Statistische Berichten Publication date: 1980 Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151 Onderwerp CO 2 -opslag gemeente Barendrecht Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting

Nadere informatie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie Argumenten in het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming rondom wind op zee Mogelijkheden en beperkingen van MKBA s 04/11/2014, KIVI, Den Haag Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Nadere informatie

Assessment of Subsidence based on Production Scenario Basispad Kabinet

Assessment of Subsidence based on Production Scenario Basispad Kabinet Assessment of Subsidence based on Production Scenario Basispad Kabinet June 2018 By Dirk Doornhof and Onno van der Wal EP201806209337 Dit rapport is een weerslag van een voortdurend studie- en dataverzamelingsprogramma

Nadere informatie