Tussentijdse beleidsevaluatie Visie Agrologistiek

Transcriptie

1 Tussentijdse beleidsevaluatie Visie Agrologistiek Uitgevoerd in opdracht van: Ministerie van LNV / Platform Agrologistiek Nijmegen, mei 2007

2 Inhoudsopgave Blz. Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 Achtergrond Inleiding Methodologie Leeswijzer 8 Hoofdstuk 2 Wat willen we bereiken? Inleiding Hoofdlijn en doelstellingen Visie Agrologistiek Doelstellingen uit Kamerbehandeling Doelstellingen instrumenten (Platform) Krachtenveld rond agrologistiek 13 Hoofdstuk 3 Ingezette instrumenten Inleiding Inventarisatie instrumenten 17 Hoofdstuk 4 Inzet van middelen Inleiding Inzet van middelen 23 Hoofdstuk 5 Inventarisatie bereikte resultaten Inleiding Inventarisatie bereikte resultaten Confrontatie doelen, instrumenten en resultaten Resultaten in perspectief 32

3 Blz. Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen Inleiding Conclusies evaluatie Observaties beleidsveld agrologistiek Aanbevelingen 40 Bijlage 1 Speelveld Agrologistiek 47

4

5 Samenvatting Vanuit de Visie Agrologistiek en een Tweede Kamerbehandeling in november 2001 is het Platform Agrologistiek opgericht om de doelstellingen van de Visie Agrologistiek te verwezenlijken. Eind 2006 is Buck Consultants International gevraagd een tussentijdse beleidsevaluatie uit te voeren van de acties uitgevoerd in het kader van de Visie Agrologistiek. In de evaluatie zijn de doelstellingen van de Visie, als ook de ingezette instrumenten en middelen uitgebreid in kaart gebracht en geplaatst in het krachtenveld van het thema Agrologistiek. Uiteindelijk is beoordeeld of de instrumenten en middelen in verhouding staan tot de beoogde en de gerealiseerde resultaten. Kernvraag is daarbij of het Platform met haar middelen en instrumenten voldoende heeft bijgedragen aan de doelstellingen van de Visie Agrologistiek en de Kamerbehandeling. De resultaten zijn tevens geplaatst binnen het beleidsveld Agrologistiek. Terugkijkend op de jaren heeft het Platform zich sterk gericht op verspreiding van het gedachtegoed, kennisontwikkeling en op samenwerking tussen verschillende partijen door de organisatie van congressen en bijeenkomsten. Voorbeelden zijn de verspreiding van publicaties, het vormen van een (online) best practices/kennisbank maar ook CoP (Community of Practice) bijeenkomsten waarmee verschillende partijen gezamenlijk tot initiatieven komen door boven het partijbelang uit te stijgen. Het Platform heeft sterk ingezet op benoemen, het stimuleren en het ondersteunen van A-statusprojecten door mediaaandacht, en ondersteuning op cruciale momenten door het opgebouwde netwerk. Naast bovengenoemde activiteiten richt het Platform zich in het begin op onderzoek en later op onderwijs. Kijkend naar de middelen en personele inzet (ongeveer 2 FTE op jaarbasis) dan staan deze in verhouding tot de resultaten. In het beleidsveld Agrologistiek blijkt dat beslissingen rondom realisatie van projecten vaak worden genomen op regionaal niveau en dat daarmee slechts een beperkt aantal projecten wordt gerealiseerd. Dit komt doordat de trajecten langdurig, complex en vaak afhankelijk zijn van enkele beslissingen op regionaal niveau waarvan de uitkomsten onzeker zijn. De algemene conclusie is dat het Platform een sterke bijdrage heeft geleverd in de periode Het bestaan van het Platform wordt door verschillende partijen als positief ervaren. De Visie wordt door inzet van een breed pakket aan instrumenten verspreid en men weet veel verschillende partijen te motiveren en aan elkaar te binden. Het thema Agrologistiek staat zeker op de kaart en het Platform heeft daaraan een belangrijke bijdrage geleverd. De A-status projecten die door het Platform worden ondersteund zijn goede voorbeeldprojecten die het thema Agrologistiek breed benaderen. Zo wordt niet enkel gekeken naar bijvoorbeeld transportbesparing maar wordt de problematiek rondom Agrologistiek breed verbonden met ruimtelijke ordening, regionale productie/internationalisering, intermodaal vervoer en horizontale en verticale ketenintegratie in lijn met de Visie Agrologistiek. Buck Consultants International 1

6 De kwantitatieve resultaten blijven, in absolute zin, achter op de verspreiding van het gedachtegoed en bij de te verwachten effecten ligt de nadruk sterk op clusteren. Zo ligt de taak duidelijk in de opschaling van de effecten. De concrete effecten op gebied van transportbesparing, CO 2 -uitstoot en bijvoorbeeld dierenwelzijn zijn sterk verbonden met de A-status projecten en regionaal van aard. Ten opzichte van de landelijke situatie zijn de effecten beperkt De rol ligt daarbij nadrukkelijk niet bij het Platform alleen. Zo zal er ook landelijk discussie gevoerd moeten worden en vragen beantwoord moeten worden rondom thema s als schaalvergroting, clustering en semi-industrialisering binnen landbouwontwikkelingsgebieden. De volgende aanbevelingen worden gedaan: Visie en doelstelling Voortzetten van uitgangspunten van de Visie Agrologistiek. Concretiseren van meetbare doelstellingen en sturing van deelactiviteiten om de instrumenten en middelen sterk te koppelen aan de beoogde doelstellingen. Pijlers van de Visie Agrologistiek Voortbouwen op de pijler clusteren en uitwerking van deelthema s op gebied van schaalvergroting, clustering etc. Meer aandacht voor de pijler verbinden door samenwerking met partijen rondom logistiek en transport (V&W, logistiek dienstverleners) mede om expertise op gebied van bijvoorbeeld intermodaal transport te verbeteren. Gericht zoeken naar mogelijkheden rond de pijler regisseren en kennis en expertise op dit vlak uit te breiden (bijv. informatievoorziening, ontkoppeling fysieke stromen en handelsstromen). Dit thema is vaak een voorwaarde voor de pijler verbinden, bijvoorbeeld waar het gaat om een efficiënte inzet van meerdere modaliteiten in de logistieke keten. Naar massa maken Voortzetten ondersteuning pilotprojecten maar wel gestructureerde verversing van de pilotprojecten gericht op een thema of specifieke branche. Massa maken via samenwerking met andere initiatieven zoals het Programma Duurzame Logistiek van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat en het 7 e Kaderprogramma, het Marco Polo Programma en initiatieven op gebied van energie- en klimaat. Massa maken in de regio door Provincies, LTO-regio s, Gemeenten, etc. te activeren. Massa maken met landelijk bestuur en politiek door het thema Agrologistiek op de agenda te zetten en discussies rondom belangrijke thema s (bijv. schaalvergroting) te stimuleren en te ondersteunen met andere organisaties. Zo kan het complexe en onzekere traject voor realisatie van dit type projecten versneld en vereenvoudigd worden. 2 Buck Consultants International

7 Hoofdstuk 1 Achtergrond 1.1 Inleiding Historie Eind jaren 90 is door het Ministerie van LNV en de agro(logistieke) sector vastgesteld dat er meer structurele aandacht besteed zou moeten worden aan de ontwikkelingen op het gebied van agrologistiek in Nederland. Hierbij stonden zowel de concurrentiekracht van de sector in Nederland (innovatie, werkgelegenheid, etc.) als ook maatschappelijke factoren (milieu, dierenwelzijn, voedselveiligheid, etc.) centraal. Op basis van deze vaststelling is in 2000 het Platform Agrologistiek in de eerste instantie opgericht door het Ministerie van LNV in samenwerking met vele partijen uit de sector. Doel was het stimuleren van een efficiëntere en meer duurzame logistiek van agrarische goederen. Het vervoer van agrarische goederen neemt een substantieel deel in van het totale vervoer: schattingen lopen uiteen maar over het algemeen wordt onderkend dat één op de drie vrachtwagens in Nederland gevuld is met flower en food producten (Ministerie LNV, 2006). Daarnaast wordt er nog een flink volume afgehandeld via andere modaliteiten als spoor en binnenvaart. Deze grote goederenstroom zorgt voor knelpunten op het gebied van ruimtelijke inrichting, infrastructuur en economie en druk op de bereikbaarheid van veel agroclusters. Het Platform heeft de eerste twee jaren vooral hard gewerkt aan het bijeenbrengen van partijen uit de sector en het ontwikkelen van de Visie Agrologistiek. Deze is in 2002 in de Tweede Kamer besproken en goedgekeurd. Op basis van eerder genoemde doelstellingen van Platform en Visie kan worden vastgesteld dat de drivers achter de Visie Agrologistiek nog steeds actueel zijn: Belang van agro-producten (productie, handel en logistiek) voor de Nederlandse economie. Toenemende vervoersstromen van agro-producten als gevolg van: een steeds wijder wordende gap tussen productie, handel en consumptie; meer vervoer in kleine fracties; meer afleverpunten (verkooppunten voor consumenten). Tegengaan van nadelige effecten van dit vervoer (afname bereikbaarheid, toename congestie, negatieve milieueffecten). Meer samenwerking en verbeterde interdepartementale afstemming. Buck Consultants International 3

8 Figuur 1.1 Tijdlijn Visie, Platform, Netwerk, Uitvoering projecten In figuur 1.1 worden de verschillende fasen van het thema agrologistiek weergegeven. In eerste instantie wordt in A de Visie Agrologistiek door de Ministeries van LNV en V&W opgesteld en uitgedragen. In B gaat de taakstelling van het Platform van start. Naast het Platform zijn er ook andere instanties die aandacht besteden aan het thema agrologistiek. Deze initiatieven zorgen gezamenlijk voor bewustwording, samenwerking en het netwerk rondom het thema Agrologistiek (C). Bovenstaand agrologistiek netwerk brengt uiteenlopende projecten voort. Binnen het Platform zijn de A-status projecten verantwoordelijk voor uiteindelijke kwantitatieve effecten (D). Buiten het Platform profiteren ook andere projecten van een versterking van het agrologistieke netwerk. De effecten op gebied van CO ² uitstoot, dierenwelzijn, economie en energie worden veelal pas op (middel-)lange termijn zichtbaar door de lange doorlooptijd van deze projecten. Om de doelstellingen uit de Visie Agrologistiek te realiseren wordt een aantal instrumenten ingezet. Het Platform Agrologistiek kan in dit kader worden gezien als het belangrijkste overkoepelende instrument. In het Platform Agrologistiek zijn naast de Ministeries van LNV, V&W, EZ en VROM, bedrijfsleven en koepelorganisaties vertegenwoordigd zoals EVO en TLN, NDL, Productschap Tuinbouw, Frugi Venta, The Greenery, Rabobank, Unilever en het Havenbedrijf Rotterdam. 4 Buck Consultants International

9 In de visie wordt agrologistiek als volgt gedefinieerd: Definitie agrologistiek In deze visie wordt onder agrologistiek verstaan: het transport, de opslag, de distributie en de regie (besturing, beheersing en organisatie) van de agrostromen - food en non-food - in de gehele agroketen, van grondstoffen tot consument, o.a. op de verssector en het diertransport. Hierbij zijn de volgende voertuigbewegingen te onderscheiden: toelevering van grondstoffen zoals mengvoeder en meststoffen aan primaire producenten; collectievervoer van de primaire productie naar de verwerking (bijvoorbeeld de veiling); verplaatsingvervoer van de veiling naar het distributiecentrum; fijndistributie van het distributiecentrum naar de winkelier en supermarkt. Bij de implementatie van de visie ligt de nadruk op het ondersteunen door het aanbieden organisatorische netwerken. Het Platform heeft de afgelopen jaren verschillende instrumenten ingezet om haar doelstellingen te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn de website Agrologistiek, de benoeming en ondersteuning van 13 A-status projecten, de inzet van een actieve voorzitter, periodieke Platformbijeenkomsten, de opzet van Communities of Practice, congressen, brochures etc. De zeer beperkte directe financiële middelen worden vooral gebruikt om bovengenoemde instrumenten mogelijk te maken. Evaluatie In 2006 is gekozen voor een tweeledige aanpak om de (tussentijdse) resultaten van de inspanningen van het Platform en de daaruit voortvloeiende effecten in kaart te brengen. Als eerste is in het najaar van 2006 een monitoringstudie uitgevoerd gericht op de A-status projecten die nauw verbonden zijn met het Platform. In de tweede fase wordt het geheel aan ingezette middelen geëvalueerd en getoetst aan de doelstellingen uit de Visie Agrologistiek. Buck Consultants International (BCI) is gevraagd om deze Tussentijdse beleidsevaluatie Visie Agrologistiek uit te voeren. Met dit onderzoek wordt in de behoefte tot inzicht in de resultaten van het Platform voorzien en wordt ook voldaan aan de verplichting vanuit de Rijksbegroting om een evaluatie uit te voeren. De uitkomsten van de studie zijn input voor de strategische beslissingen inzake (de wijze van) voortzetting van het Platform Agrologistiek in de komende jaren. Op grond van het voorafgaande is de volgende evaluatie doelstelling geformuleerd: Het verschaffen van inzicht in de ingezette instrumenten en middelen, de daarmee bereikte resultaten en de mate waarin deze bijgedragen hebben aan realisatie van de doelstellingen van de Visie Agrologistiek. Naast het in kaart brengen van de ingezette instrumenten en middelen en de bereikte resultaten, worden deze ook geplaatst in de context van de veranderende (beleids-)omgeving. Buck Consultants International 5

10 1.2 Methodologie Algemeen De gefaseerde aanpak van de evaluatiestudie wordt in onderstaand figuur weergegeven: Figuur 1.2 Fasering onderzoeksaanpak 1 Analyse uitgangspunten Visie Agrologistiek 2 Analyse ingezette middelen en bereikte resultaten 3 Confrontatie doelstelling middelen en resultaten 4 Evaluatie in perspectief 5 Eindrapportage De evaluatie is binnen relatief korte tijd uitgevoerd. Het doel was dan ook om de evaluatie concreet, kort en bondig te houden. Het ging daarbij nadrukkelijk niet om een definitieve eindevaluatie van de Visie en het Platform. Conform voorschriften van de Rijksoverheid is de tussentijdse beleidsevaluatie uitgevoerd volgens de VBTB-voorschriften (Van Beleidsbegroting Tot Beleidsverantwoording) van de overheid. Onderstaand tekstblok geeft de uitgangspunten van deze voorschriften weer. Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording (VBTB) Sinds 2002 hanteert het Rijk de VBTB-begroting. In deze begroting staat niet alleen het geld centraal, maar ook wat we met het beleid willen bereiken en op welke manier. Uitgangspunt zijn dan ook de 3 W-vragen : Wat willen we bereiken? Formulering doelstellingen/maatschappelijke effecten Wat gaan we daarvoor doen? Opsomming instrumenten en prestaties Wat gaat het kosten? Het uit te geven geld en aan te gane verplichtingen Bron: Ministerie van LNV, Buck Consultants International

11 De informatieverzameling heeft uit verschillende elementen bestaan: Desk research: websites, dossiers LNV, overige publicaties. Voorafgaande studies (o.a. Vinger aan de pols, Monitoring pilotprojecten Agrologistiek, etc.). Vijf interviews met experts. Gesprekken met Arno Rohde en Lucie Wassink als centrale personen binnen het secretariaat van het Platform Agrologistiek en werkzaam bij het ministerie van LNV. Bij deze tussentijdse evaluatie wordt er duidelijk onderscheid gemaakt tussen instrumenten, middelen en resultaten. Instrumenten: Instrumenten hebben betrekking op alle handelingen, acties die door het Platform worden ingezet om het uiteindelijke doel te verwezenlijken. Middelen: Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen financiële middelen en de personele inzet in voltijdseenheden. Resultaten: Resultaten hebben ten eerste betrekking op de effecten van het Platform op doelgroep en stakeholders (kennisontwikkeling, kennisverspreiding, bewustwording, samenwerking, motivatie). Ten tweede heeft het betrekking op de uiteindelijke effecten die mede door faciliteren van het Platform gerealiseerd zijn zoals vermindering uitstoot, vermindering voertuigbewegingen, leefomgeving. Interviews Er is voor gekozen om personen uit zowel bedrijfsleven als overheid te betrekken bij dit onderzoek. Geïnterviewde personen zijn: Dhr. R. Bol, Ministerie van LNV, directeur Industrie & Handel Dhr. M. Jurriaans, Ministerie van V&W, projectleider Duurzame Logistiek Dhr. P. Kersten, Alterra, coördinator van Communities of Practice Dhr. G. Driessen, Provincie Limburg, gedeputeerde Dhr. W. Baljeu, FrugiVenta, directeur Buck Consultants International 7

12 1.3 Leeswijzer Het vervolg van dit rapport is opgebouwd aan de hand van de drie W-vragen uit de VBTBaanpak. Hoofdstuk 2 gaat in op de eerste W: Wat willen we bereiken. Hier wordt een analyse van de uitgangspunten en doelstelling van de Visie Agrologistiek weergegeven. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op: Wat gaan we daarvoor doen? Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de ingezette instrumenten. Hoofdstuk 4 gaat in op de derde W: Wat gaat het kosten? In hoofdstuk 5 wordt een analyse weergegeven waarin de drie W-vragen met elkaar worden samengebracht (wat heeft het opgeleverd) en waarin de uitkomsten van de analyse vervolgens in de bredere beleidscontext worden geplaatst. Hoofdstuk 6 geeft tenslotte de conclusies en aanbevelingen weer. 8 Buck Consultants International

13 Hoofdstuk 2 Wat willen we bereiken? 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt in gegaan op de eerste W-vraag uit de VBTB-aanpak. Het gaat hier om het vaststellen van de doelstellingen die ten grondslag liggen aan de inzet van instrumenten en middelen op het gebied van agrologistiek in de afgelopen jaren. De volgorde die in dit hoofdstuk wordt gehanteerd is als volgt: 1 Hoofdlijn en doelstellingen Visie Agrologistiek 2 Doelstellingen voortkomend uit de Kamerbehandeling 3 Doelstellingen direct voortvloeiend uit de instrumenten (Platform Agrologistiek) Vervolgens wordt een beschrijving gegeven van het krachtenveld rond agrologistiek om te laten zien waarop de Visie betrekking heeft. 2.2 Hoofdlijn en doelstellingen Visie Agrologistiek De volgende factoren waren aanleiding tot het formuleren van een Visie Agrologistiek: Knelpunten op het gebied van bereikbaarheid van de knooppunten van productie, distributie en detailhandel door toename goederenvervoer en internationalisering van agroketens. Knelpunten op het gebied van de ruimtelijke ordening van bedrijfsvestigingen. Knelpunten op gebied van veterinaire risico s, dierenwelzijn en voedselveiligheid. Behoefte vanuit Ministeries voor een gezamenlijke visie op agrologistiek (het thema agrologistiek beslaat heel nadrukkelijk het werkveld van meerdere Ministeries). Verwachting dat door intensievere samenwerking tussen Ministeries (LNV, V&W, EZ, VROM) meer effectieve resultaten op afzonderlijke beleidsdoelen kunnen worden gerealiseerd. Buck Consultants International 9

14 Doelstelling van de Visie is dus primair om oplossingen te bieden voor deze knelpunten en behoeften. De Visie Agrologistiek moet worden beschouwd als een echte Visie, een gewenst toekomstbeeld, die aangeeft waarop de focus zou moeten liggen voor een bepaalde periode. In een Visie zijn veelal geen direct meetbare SMART-doelen opgenomen. Deze SMARTdoelen worden vaak juist gekoppeld aan de focusgebieden die voortkomen uit een Visie. Zo is het ook in het geval van de Visie Agrologistiek. De algemene doelstelling voortvloeiend uit de Visie is een bijdrage te leveren aan het verder ontwikkelen van een duurzame, innoverende en vervoersefficiënte agrologistiek, ten behoeve van het behoud en de versterking van economisch krachtige en maatschappelijk verantwoorde agroketens. Deze algemene doelstelling wordt in de Visie vormgegeven door drie focusgebieden (pijlers) te benoemen, namelijk: Clusteren, Verbinden en Regisseren. 1 Clusteren: minder ruimtelijke versnippering en meer logistieke efficiency door clustering van agrobedrijven nabij logistieke ontsluitingen in agrarische bedrijventerreinen. 2 Verbinden: betere bereikbaarheid realiseren door het inzetten van o.a. spoor en binnenvaart voor vervoer van agrostromen. 3 Regisseren: agrostromen besturen, beheersen en organiseren, met als resultaat efficiencywinst, minder veterinaire risico s en verbetering van dierenwelzijn en voedselveiligheid. BCI interpreteert bovenstaande als volgt: vanuit de Visie Agrologistiek wordt gestreefd naar een verduurzaming van agroketens, zowel economisch, maatschappelijk als ruimtelijk. Hierbij gaat het om het terugdringen van externe kosten (uitstoot, files, ruimtebeslag, etc.) en het verhogen van waardetoevoeging van de agroketens door innovatie en verduurzaming van transport, logistiek en de inrichting van agroketens. Hiertoe worden bedrijven samengevoegd, wordt gewerkt aan samenwerking en een verbetering van organisatie/regie in de agroketen. In de conclusie van deze evaluatie zal worden weergegeven in hoeverre de afgelopen jaren middels inzet van Platform en onderliggende instrumenten is toegewerkt naar realisatie van deze doelstellingen. 10 Buck Consultants International

15 2.3 Doelstellingen uit Kamerbehandeling In de Tweede Kamerbehandeling van de Visie Agrologistiek (27 november 2001, 25 februari 2002) is deze besproken in zowel de Commissie Verkeer en Vervoer als de Commissie Landbouw en unaniem aangenomen. Toenmalig Minister Brinkhorst van LNV heeft aangegeven de Tweede Kamer jaarlijks te informeren over de voortgang van de projecten en het beleid. In de behandeling van de Visie Agrologistiek wordt besloten: Tot een actieplan rondom tien innovatieve pilotprojecten in de agrologistiek. Dat er wordt ingezet op een brede pragmatische aanpak gekoppeld aan een globale visie op de toekomst van de agroketen. Dat het Platform Agrologistiek de regiefunctie vorm zal geven. In verschillende brieven is de Tweede Kamer jaarlijks geïnformeerd over de voortgang van de acties in het kader van de Visie Agrologistiek. 2.4 Doelstellingen instrumenten (Platform) In Figuur 2.1. wordt de samenhang weergegeven van de Visie, de Kamerbehandeling en het Platform. De Visie en het kamerstuk hebben geleid tot een invulling van het thema Agrologistiek door het Platform Agrologistiek. Zowel de Visie, de Kamerbehandeling als de taakstelling van het Platform zijn nauw verbonden met deelthema s verbinden, clusteren en regisseren. De taakstelling is door het Platform zelf gedefinieerd maar is zowel resultaat van de Visie als de Kamerbehandeling. Het centrale instrument dat ingezet is in het kader van de Visie Agrologistiek is zoals eerder gezegd het Platform Agrologistiek. Vanuit het Platform zijn vervolgens allerlei subinstrumenten ingezet om de taakstelling te verwezenlijken. Buck Consultants International 11

16 Figuur 2.1 Samenvatting doelstellingen Visie, Kamerbehandeling, Platform Visie Agrologistiek Knelpunten op het gebied van bereikbaarheid van de knooppunten van productie, distributie en detailhandel door toename goederenvervoer en internationalisering van agroketens Knelpunten op het gebied van de ruimtelijke ordening van bedrijfsvestigingen. Knelpunten op gebied van veterinaire risico s, dierenwelzijn en voedselveiligheid. Behoefte vanuit Ministeries voor een gezamenlijke visie op agrologistiek (het thema agrologistiek beslaat heel nadrukkelijk het werkveld van meerdere Ministeries) Verwachting dat door intensievere samenwerking tussen Ministeries (LNV, V&W, EZ, VROM) meer effectieve resultaten op afzonderlijke beleidsdoelen kunnen worden gerealiseerd. Clusteren Kamerbehandeling Tot een actieplan komen rondom tien innovatieve pilotprojecten in de agrologistiek. Inzetten op een brede pragmatische aanpak gekoppeld aan een globale visie op de toekomst van de agroketen. Vormgeven van de regiefunctie door het Platform Agrologistiek. Verbinden Platform Regisseren Advisering, samenwerking, begeleiding bij uitvoering van de voorbeeldprojecten om de, in de Visie Agrologistiek genoemde, systeeminnovaties in deze sector te helpen tot stand brengen; Stimuleren, aanjagen, ideeën opperen, creëren van enthousiasme van betrokkenen bij proefprojecten; Ambassadeur van de Visie Agrologistiek; Het creëren van politieke bewustwording in Nederland en de Europese Unie inzake het belang van de agrologistiek; Het op de politieke agenda krijgen van knelpunten en kansen in de agrologistiek; Informatie-uitwisseling over o.a. knelpunten, oplossingen en kansen in de agrologistiek. Het Platform Agrologistiek heeft de volgende taken: Advisering, samenwerking, begeleiding bij uitvoering van de voorbeeldprojecten om de, in de Visie Agrologistiek genoemde, systeeminnovaties in deze sector te helpen tot stand brengen. 12 Buck Consultants International

17 Stimuleren, aanjagen, ideeën opperen, creëren van enthousiasme van betrokkenen bij proefprojecten. Ambassadeur van de Visie Agrologistiek. Het creëren van politieke bewustwording in Nederland en de Europese Unie inzake het belang van de agrologistiek. Het op de politieke agenda krijgen van knelpunten en kansen in de agrologistiek. Informatie-uitwisseling over o.a. knelpunten, oplossingen en kansen in de agrologistiek. 2.5 Krachtenveld rond agrologistiek Tot slot van dit hoofdstuk wordt het krachtenveld beschreven rondom agrologistiek in Nederland. Ten eerste wordt beschreven welke rollen er bestaan binnen het krachtenveld. Ten tweede wordt een matrix gepresenteerd waarin wordt aangegeven waar de huidige activiteiten binnen agrologistiek zich op richten en ten derde wordt een totaaloverzicht van het krachtenveld weergegeven. Rollen in agrologistiek Het thema Agrologistiek kent vele partijen die in te delen zijn naar hun rol. In deze paragraaf worden voorbeelden gegeven van de verschillende partijen en hun rol. Politieke besluitvorming Politieke besluitvorming zorgt voor wet- en regelgeving op diverse relevante beleidsterreinen zoals op gebied van mestbeleid, uitstoot van voertuigen, emissie, etc. Herziening van regelgeving kan ook een belangrijke stimulans zijn voor innovaties. De politieke besluitvorming van de Europese Commissie en het Europees Parlement op gebied van duurzame energie en reductie van CO 2 uitstoot vormt een belangrijke stimulans voor Agrologistieke projecten op nationaal en regionaal niveau: Europese Commissie en Parlement De Tweede Kamer Provinciale Staten Colleges van B&W Buck Consultants International 13

18 Beleid maken en uitvoeren Rondom het thema Agrologistiek zijn veel beleidsmakers betrokken op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau. Naast het beleid van LNV en V&W heeft het thema Agrologistiek ook raakvlakken met het beleid van VROM en EZ, bijvoorbeeld rondom de inrichting en ontwikkeling van de Greenports. De overige overheden zijn veelal verantwoordelijk voor uitvoering en beleid op gebied van vergunningen en wet- en regelgeving. Daarmee zijn ze nauw betrokken bij totstandkoming van innovaties op gebied van Agrologistiek. De belangrijkste partijen zijn: Europese Commissie en Europees Parlement Ministeries van LNV, V&W, EZ, VROM Gemeenten Provincies, etc. Aanjagen & verbinden Het Platform heeft een sterk aanjagende rol. Tevens heeft het een sterk verbindende functie voor verschillende partijen zoals overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Het aanjagen is gericht op innovatie binnen het bedrijfsleven en op de faciliterende functie van overheid en kennisinstellingen bij die innovatie. Overige organisaties die deze rollen ook kunnen spelen zijn bijv. brancheorganisaties zoals Frugi Venta, Productschappen, etc. Innoveren (bedrijven, kennisinstellingen) Zowel bedrijven als kennisinstellingen richten zich op innovatie op het gebied van agrologistiek. Het bedrijfsleven is sterk gericht op kostenbesparing die bij optimalisering van Agrologistiek te behalen is. Innovatie op het gebied van Agrologistiek is vaak ook van strategisch belang voor bedrijven om het bestaansrecht te garanderen. Verder plaatsen steeds meer bedrijven duurzaamheid hoog op de agenda, gedreven door zowel bedrijfsmissie als de vraag vanuit de markt. Bedrijfsvoering (bedrijven, overheden) Uiteindelijk zijn het bedrijven en ketens van bedrijven die invulling geven aan de organisatie van agro(logistieke) ketens en met name overheden die ruimte geven voor die bedrijfsvoering. Het bedrijfsleven heeft dan ook een centrale rol in alle activiteiten vanuit de Visie Agrologistiek. 14 Buck Consultants International

19 Expertise inbrengen (kennisinstellingen, adviseurs) Zowel kennisinstellingen als adviseurs dragen bij aan het thema Agrologistiek door inbreng van (nieuwe) wetenschappelijke principes, concepten, kruisbestuiving vanuit andere sectoren en bedrijven. Procesmanagement, projectmanagement Een belangrijke rol in de innovatie is de rol van proces en projectmanagement. Agrologistieke projecten ontstijgen veelal het individuele bedrijfsniveau en zijn vaak complex door bijv. wet- en regelgeving en de lange duur van de projecten. In de uitvoering van agrologistieke projecten blijkt communicatie naar omgeving, bestuurders en beleidsmakers/uitvoerders cruciaal. De rol van projectmanagement kan liggen bij een bedrijf zelf, bij projectmanagement/adviesbureaus maar ook bij bijvoorbeeld een provincie of een regionale ontwikkelingsmaatschappij, geheel afhankelijk van de aard van het project. Faciliteren en belangenbehartiging Brancheorganisaties en bijvoorbeeld regionale ontwikkelingsmaatschappijen hebben een faciliterende rol op branche en regionaal niveau. De ondersteuning vindt plaats op verschillende gebieden zoals communicatie, secretariële ondersteuning, belangenbehartiging, netwerkfunctie etc. Consumeren Binnen het thema Agrologistiek speelt de consument een belangrijke rol doordat ze de randvoorwaarden bepaalt van de markt, bijvoorbeeld op gebied van dierenwelzijn, voedselkwaliteit, assortiment, etc. Het bedrijfsleven richt zich in de teelt, handel en retail op de vraag van de consument en die bepaalt voor een deel de mate van duurzaamheid van de keten. De burger stelt verder eisen aan haar omgeving en speelt een belangrijke rol in de voorwaarden waaraan een Agrologistiek project moet voldoen op gebied van geluidsoverlast, lichtoverlast etc. De belangen van consument en burger worden vaak behartigd in actiegroepen, natuur- en milieuorganisaties, etc. De perceptie van de consument en burger is daarbij niet altijd gelijk aan de visie van beleidsmakers, het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Buck Consultants International 15

20 Totaaloverzicht krachtenveld Agrologistiek Het krachtenveld rondom Agrologistiek is hieronder samengevat. Figuur 2.2 Krachtenveld Agrologistiek Overige overheden Provincies Gemeenten Agribusiness Verladers Vervoerders Kennisinstellingen Brancheorganisaties Rijks overheid LNV VROM V&W EZ Platform Agrologistiek Politiek Kamer PS B & W Europese Unie Consument & Burger Adviseurs Belangenorganisaties Natuur & Milieu organisaties Het Platform staat centraal in het krachtenveld. Daar omheen bestaan verschillende ringen van stakeholders. De eerste ring bevat partijen die nauw betrokken zijn bij de activiteiten van het Platform. De tweede ring bevat partijen die weliswaar invloed hebben op en/of beïnvloed worden door de activiteiten van het Platform maar daar niet direct bij betrokken zijn. 16 Buck Consultants International

21 Hoofdstuk 3 Ingezette instrumenten 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt in gegaan op de tweede W-vraag, namelijk: welke instrumenten zijn ingezet om de doelstellingen uit de Visie Agrologistiek te bereiken? Er is een inventarisatie uitgevoerd van de ingezette instrumenten. Hierbij wordt gerefereerd aan figuur 2.3 waaruit blijkt dat het centrale instrument het Platform Agrologistiek zelf is en dat daaronder vervolgens allerlei subinstrumenten worden ingezet. 3.2 Inventarisatie instrumenten Het Platform Agrologistiek zet een breed pakket aan instrumenten in om haar taakstelling te bewerkstelligen. Als eerste is het Platform van Platformleden zelf een instrument. Daarnaast zijn de instrumenten onder te verdelen in instrumenten voor het faciliteren van de projecten, instrumenten gericht op interactie en communicatie m.b.t. het thema Agrologistiek en instrumenten gericht op onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek. Daarnaast wordt ook gewerkt aan internationalisering van agrologistieke ontwikkelingen. Het Platform van Platformleden Een belangrijk instrument is de Platformfunctie: Platformleden die regelmatig bijeenkomen onder leiding van onafhankelijk voorzitter Frans Tielrooij. Binnen dit Platform zijn bedrijfsleven, belangenorganisaties en overheid op hoog niveau breed vertegenwoordigd. De Platformleden dragen in belangrijke mate bij aan het vormgeven, het uitdragen van en het creëren van draagvlak voor het thema Agrologistiek. Daarnaast worden de A-statusprojecten ondersteund. Een voorbeeld van deze ondersteuning is het adopteren van projecten door leden van het Platform om de ontwikkeling van de projecten te volgen en op kritische momenten bij te staan. Buck Consultants International 17

22 Facilitatie projecten Het Platform ondersteunt de A-statusprojecten naar gelang de behoefte van de projectleiders. Dit kan variëren van het mobiliseren van de juiste personen binnen Ministeries, juridische ondersteuning, en het indienen van een verzoek bij bijvoorbeeld de Minister van LNV. Daarnaast heeft het Platform een aantal tools ontwikkeld zoals de Financiële Wegwijzer (subsidie databank voor specifieke doelgroepen) en een kennisbank. Het Platform geeft enkel bij uitzondering (beperkte) financiële ondersteuning aan projecten. Interactie & Communicatie Het Platform Agrologistiek heeft in de periode 2002 tot 2007 op verschillende wijze bijgedragen aan het verspreiden van de Visie Agrologistiek door interactie en communicatie. Een bijzondere plek wordt ingenomen door de Communities of Practice (CoP) en de door het Platform georganiseerde congressen. Communities of Practice (CoP) Er zijn in totaal 6 Communities of Practice bijeenkomsten georganiseerd. De methodiek achter de Communities of Practice is gericht op interactie, sociaal leren en het ontstijgen buiten het eigen partijbelang (bedrijf, overheid, bestuur, belangenorganisatie etc.). Tijdens deze bijeenkomsten is een netwerk gevormd/versterkt rondom Agrologistiek. De Communities of Practice werden geleid door Alterra Wageningen Universiteit. Deze bijeenkomsten hebben geleid tot een verbetering in de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen door kennisoverdracht en inzicht in de overkoepelende problematiek. De opzet van de CoP-bijeenkomsten zorgt voor nieuwe samenwerkingsvormen, creatieve ideeën en een netwerk dat ook na de CoP-bijeenkomsten wordt benut. De volgende onderwerpen stonden op de verschillende Community of Practice bijeenkomsten centraal: Domeinbepaling Agrologistiek Bespreking van diverse projectplannen Organisatievormen en ontwikkelingsplanologie Kennismanagement Monitoring en evaluatie Agrologistiek Innovaties en corridors Toekomst van Agrologistiek Beurzen en Congressen Het Platform zorgt voor aandacht voor het thema Agrologistiek door het organiseren van congressen, workshops en bijeenkomsten. Tijdens deze momenten wordt extra aandacht gegeven aan Agrologistiek en de ontwikkelingen in Nederland en daarbuiten. 18 Buck Consultants International

23 Congressen waaraan is deelgenomen en waar het Platform vaak zelf initiator van was zijn: Congres Platform Agrologistiek te Amsterdam (oktober 2004) Congres Platform Agrologistiek op de Hortifair in Amsterdam ( november 2005) Congres Food Logistics samen met Food Valley in 2005 Greenports 2005 en 2006 Dag van de Toekomst/ LNV 2005, 2006, 2007 Congres Goed op Weg, Madurodam, Maart 2007 Workshop voor gemeenten en provincies, januari 2005 Workshop Agroketens en Ruimte, april 2001 ElsevierCongres, april e Nationaal Platform Agribusiness Complete Beurzen waaraan is deelgenomen: Agrinova 2005 in Alkmaar AGF 2004 in Rotterdam Hortifair 2005 TV-uitzending Nederland in bedrijf (november 2005) In november 2005 was er een uitzending van Nederland in Bedrijf gericht op Agrologistiek. Deze trok meer dan kijkers. Het Platform en de A-statusprojecten stonden hierbij centraal. Website Agrologistiek De website van het Platform biedt uitgebreid informatie en hulpmiddelen rondom het thema agrologistiek. In de loop van de jaren is het bezoekersaantal gegroeid van 800 tot meer dan 3500 unieke bezoekers per maand. Daarnaast geeft het Platform brochures uit en zijn DVD s uitgegeven over Agrologistiek. Aanvullend wordt een periodieke nieuwsbrief verstuurd aan plus minus 1500 geïnteresseerden. Onderstaand figuur geeft de ontwikkeling weer van de bezoeken aan de website en de twee centrale tools die daarop beschikbaar zijn. Buck Consultants International 19

24 Figuur 3.1 Bezoek website Onderwijs, Kennisontwikkeling en Onderzoek Op het gebied van kennisontwikkeling heeft het Platform veel verschillende onderzoeken laten uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn: onderzoek naar agroproductieparken, bundelen van agro-producten en clustering. Daarnaast is er ondersteunend onderzoek verricht naar bijvoorbeeld wet- en regelgeving, binnenlands distributievervoer en agrostromen. Onderzoeken die zijn uitgevoerd door en/of vanuit het Platform Agrologistiek zijn: Agribusiness complexes: a worldwide quickscan, Alterra Arcadis, Innovatienetwerk, Duurzame Agrologistieke concepten, een bijdrage aan agrologistiek van internationale klasse, Klict, Gebundelde Agrostromen. Gevraagd: Gids in Doolhof Wet- en Regelgeving, Ecorys en Scheffer Advocaten, Enquête onder vervoerders en verladers. Rapport: Agroketens en ruimte BCI. Factsheet agrologistiek Duitsland, NEA, Rapport: Illustratie Agrologistieke Concepten. Vertraging binnenlands distributie vervoer, Verdi 2 Arcadis, Visie Agrologistiek - Relevante kennisvragen voor onderzoek. Voorbeelden van Agribusinessparken, Alterra, Internationale trends, WUR, Agribusinesscomplexen in een nieuwe ruimtelijke jas, Arcadis, Mainports en agrologistiek, LEI, Naar voorstelbare beelden voor Agribusinessparken, Expertise Centrum LNV, Ruimtelijke uitwerking ABP s, BCI en Arcadis, Agribusinessparken: optimalisatie van agrologistiek en ruimte, BCI en EC LNV, Fresh consolidation Centres, NDL, LNV, Klict, IEM, Buck Consultants International

25 Integrale informatie Infrastructuur voor het agrocluster, Alterra, AIF, LEI, Het Nederlandse agrocluster in kaart, LNV, Het Nederlandse agrocluster op de wereldkaart, LNV, Instrumenten voor agribusinessparken, EC LNV, 002. Onderzoek naar bekendheid van het Platform Agrologistiek bij decentrale overheden en naar de benadering van de agrologistiek gerelateerde problematiek op decentraal niveau, NEA Naar een gedeelde agenda voor infrastructuur en agrologistiek rondom Greenports, WUR, v/d Geijn en Partners, BCI, Agroproductie parken en het vigerende beleid: succesfactoren, knelpunten en oplossingsrichtingen, Ecorys, Alterra, LEI Denkbare combinatie stromen in de Nederlandse Agrologistiek, GEODES Internationaal Het Platform Agrologistiek heeft internationaal bijgedragen aan het thema Agrologistiek door kennisuitwisseling. Zo zijn er werkbezoeken geweest aan China en de VS. Verder worden de internationale ontwikkelingen in kaart gebracht om optimaal gebruik te maken van de ervaring en kennis in andere landen. Voorbeelden van internationale studies zijn: Promotiestudie Tamara Metze UvA: vergelijking tussen Dairy Gate Wisconsin en A1 eiwit corridor. Overzicht van agrarische bedrijventerreinen wereldwijd, boekje en "Agribusiness Complexes: a worldwide quick scan" (Marco Steekelenburg, Tia Hermans en Peter Smeets, 2005). Engelstalige flyer uit de portfolio van de directie Industrie en handel getiteld: "Platform Agrolgistics: Intelligent solutions to transport problems" (2005). Engelstalige folder: "Platform Agrologistics: Improving logistics for the agricultural industry" (2005). DVD Agrologistiek in het Engels ("It can be done!"), Frans, Duits en Spaans (2004). Verkenning Agrologistiek in Duitsland (NEA, 2006). In onderstaand overzicht worden de verschillende instrumenten nog eens weergegeven en geplaatst in de tijd: Buck Consultants International 21

26 Figuur 3.2 Instrumenten gedurende de looptijd van het Platform Agrologistiek Visie Agrologistiek Thema Het Platform Agrologistiek Facilitatie projecten Support A-statusprojecten Financiele Wegwijzer/subsidiewijzer Experience box Ondersteuning bij opening/start projecten Juridische ondersteuning Interactie & communicatie Bijeenkomsten Congressen & Beurzen TV-uitzending "Nederland in Bedrijf" DVD, film Nieuwsbrief Brochures, etc. Website Communities of Practice Rondetafel gesprekken (oa Tweede Kamer) Werkbezoeken Europese Commissie Workshop voor gemeenten en provincie Onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek Onderwijs (stagiares, lezingen, publicaties) Onderzoek inhoudelijk Onderzoek meta Extern Onderzoek Monitoring A-statusprojecten Agrologistiek in het MKB Monitoring & evaluatie Internationaal Studies internationale ontwikkelingen Werkbezoeken oa China en VS Marktonderzoek Geconcludeerd kan worden dat veel instrumenten gericht zijn op de lange termijn (worden meerdere jaren toegepast). Samenvattend hoofdstuk 3 Het Platform staat centraal als instrument in de realisatie van de Visie Agrologistiek. Onder het Platform is een breed scala aan instrumenten ingezet. Het Platform weet via verschillende (media) kanalen de gedachte van de visie naar buiten te brengen. Het Platform heeft verschillende onderzoeken verricht, in bijzonder rondom logistieke concepten, trends en ontwikkelingen. 22 Buck Consultants International

27 Hoofdstuk 4 Inzet van middelen 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de derde W-vraag beantwoord: wat zijn de kosten die voortvloeien uit de inzet van de instrumenten? Tevens wordt hier een overzicht gegeven van de bezetting van het Platform Agrologistiek. De informatie is gebaseerd op financiële informatie verkregen vanuit het secretariaat van het Platform Agrologistiek en de bestudering daarvan. Er is voor gekozen te werken met een aggregatie van kosten in een aantal hoofdcategorieën. Doelstelling van het onderzoek is tenslotte niet om een gedetailleerde financiële analyse van het Platform uit te voeren. 4.2 Inzet van middelen Tabel 4.1 Middelen Platform Agrologistiek (x1000 euro) (bron LNV) ) Het Platform Agrologistiek Interactie & communicatie Onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek Totaal DLO middelen (externe onderzoeksmiddelen) Inzet FTE 2) 2,1 2,1 2,3 2 1,9 1) Begroting 2) Full Time Equivalent (medewerkers LNV) Buck Consultants International 23

28 De ingezette externe onderzoeksmiddelen zijn met name ingezet ten behoeve van onderzoek en kennisontwikkeling. Vanuit V&W is daarnaast een bedrag toegezegd aan AKK van ca 1.6 mln. euro. Dit bedrag is in de jaren uitgekeerd aan AKK via LNV en het Platform Agrologistiek. Gemiddeld gaat dit om een bedrag van 0.32 mln. per jaar. Figuur 4.1 Verdeling middelen Agrologistiek 1) Onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek Interactie & communicatie Het Platform Agrologistiek 1) 2007 betreft begroting Het hoge aandeel Interactie & Communicatie in 2004 is te verklaren door een congres, bijeenkomsten en gebruik van diverse promotiematerialen. De kosten voor het Platform zijn relatief constant. Verder blijkt dat er in 2006 relatief veel is besteed aan onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek. Samenvattend hoofdstuk 4 Kosten Platform zelf (de organisatie) relatief gering. Totale kosten per jaar grofweg tussen 0,3-1 mln. /jaar. Sterke daling verwacht voor Niet alle kosten gemaakt in het kader van de Visie zijn opgenomen. Investeringen door het bedrijfsleven zijn bijv. niet in kaart gebracht. 24 Buck Consultants International

29 Hoofdstuk 5 Inventarisatie bereikte resultaten 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de drie W-vragen met elkaar in verband gebracht en gerelateerd aan de bereikte resultaten. In 5.2 wordt eerst een inventarisatie weergegeven van alle bereikte resultaten (kwalitatief en waar mogelijk kwantitatief). Vervolgens worden de drie W- vragen en de resultaten in 5.3 in een totaaloverzicht gepresenteerd). 5.2 Inventarisatie bereikte resultaten Kwantitatief Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de bereikte resultaten die kwantitatief zijn uit te drukken. Hierbij wordt wederom de indeling in Platform, Interactie & Communicatie en onderwijs, kennisontwikkeling en onderzoek gehanteerd. Buck Consultants International 25

30 Tabel 5.1 Kwantitatieve resultaten Aandachtsveld Resultaat Aantal en periode Platform Leden Platform Gemiddeld ( ) Bijeenkomsten Platformleden A-status projecten 3x per jaar Excl. Seminars en conferenties ( ) 13( ) Interactie & Communicatie Onderwijs, kennisontwikkeling en Onderzoek Georganiseerde congressen Aantal bezoekers congressen Aantal beurzen Aantal bezoekers website Aantal ontvangers nieuwsbrief Aantal verspreide brochures, DVD s etc. Aantal Kijkers Nederland in Bedrijf Community of Practice bijeenkomsten Onderzoeken Afstudeeropdrachten en promotiestudies ( ) Ca 1000 ( ) ) > ( ) oplagen a 500 ( ) 666 duizend kijkers (nov. 2005) 6 ( ) >30 onderzoeken ( ) 3 afstudeeropdrachten en promotie studies( ) In 2006 is, zoals eerder aangegeven, een uitgebreide monitoring studie uitgevoerd naar de (potentiële) effecten van de 13 door het Platform Agrologistiek ondersteunde projecten. Oorspronkelijk waren 10 projecten bedoeld maar enkele aanvullende projecten hebben zich in de loop van de tijd aangediend. Onderstaande tabel geeft de in die studie geïdentificeerde (potentiële) effecten weer: 26 Buck Consultants International

31 Tabel 5.2 (potentiële) km-besparing en CO ² reductie A-status projecten Project Besparing (kilometers/ jaar) Besparing (%) Besparing Ton CO 2/jaar Inschatting kwalitatief Potentieel of gerealiseerd Driver(s) 1 Agriport A Gemiddeld Deels gerealiseerd Transportefficiency 2 Eiwitcorridor A Gemiddeld Deels gerealiseerd Transportbesparing 3 Kuijpers Kip Hoog Potentieel Transportbesparing 4 Greenport Venlo/Klavertje Vier NB NB NB Gemiddeld Potentieel Transportbesparing Transportefficiency 5 Flora Holland Hoog Potentieel Transportefficiency Eelde 6 Check Trade NB NB NB Neutraal NB Geen 7 Zuivelpark NB 5 5% Gemiddeld Gerealiseerd Transportbesparing Hoogeveen 8 Gezinsbedrijf Plus Gemiddeld Potentieel Transportbesparing Transportefficiency 9 Fresh Logistics NB 10 10% Gemiddeld Potentieel Transportefficiency Network 10 Nieuw gemengd Gemiddeld Potentieel Transportbesparing bedrijf 11 UnitNet >20 mln km 90 (weg) NB Hoog Potentieel Modal shift (weg) 12 Bedrijvencluster Zuid-Groningen Gemiddeld Gerealiseerd Transportbesparing NB Hoog Potentieel Transportbesparing 13 Groene Hoed/Ruraal Park NB (binnenlands) Tot 95 internationaal Bron: rapport Monitoring Pilotprojecten Agrologistiek, 2007, BCI In totaal leiden de A-status projecten op korte termijn tot een kilometerreductie op de weg van 3 mln. km, met een CO 2 -reductie van 2600 Ton tot gevolg. Op langere termijn is een verdubbeling tot 6 mln. km respectievelijk 5200 Ton CO 2 realistisch. In de monitoringstudie is tevens aangegeven dat door opschaling en kopiëren van concepten door de hele agrologistieke branche in Nederland resultaten van 600 mln. rit km denkbaar zijn. Buck Consultants International 27

32 Onderstaand figuur geeft aan dat de pilotprojecten in de komende jaren nog een stap moeten maken richting implementatie en realisatie van het totale potentieel. Figuur 5.1 Potentieel en realisatie Voorbereiding Uitvoering Idee Plan Organisatie Business Plan Pilot Effecten Opschaling Brede Implementatie Besparingspotentieel toekomst: 90% (3 mln km) Besparingsrealisatie nu: 8-10% ( km) Actie! Kwalitatief Naast de kwantitatieve resultaten is er uiteraard ook een aantal resultaten bereikt die niet zozeer in getallen uit te drukken zijn. Deze worden hieronder kort genoemd: Samenwerking in de branche bevorderd Door middel van congressen, (CoP) bijeenkomsten, projecten en het Platform zelf is de samenwerking in de branche bevorderd. Vanuit deze bijeenkomsten zijn nieuwe projecten en initiatieven ontstaan. Daarnaast is er meer bewustzijn rondom Agrologistiek gecreëerd bij verschillende overheden die daardoor meer ruimte scheppen voor ondernemers en projectleiders. De samenwerking tussen de verschillende departementen (LNV, Min V & W, EZ, VROM ) is tevens bevorderd op dit gedeelde beleidsterrein. Koppeling milieu en economie gelegd Het Platform weet enerzijds economisch interessante projecten te koppelen aan een vermindering in uitstoot en transport(bewegingen). Daarmee zijn de projecten zowel interessant voor bedrijfsleven, de Nederlandse economie als geheel als ook overheid en omgeving. 28 Buck Consultants International

33 Basis gelegd voor opschaling in de hele sector Met voorbeeldprojecten is een goede basis gevormd voor opschaling in de sector. De voorbeeldprojecten realiseren een grote besparing op gebied van CO 2 uitstoot en transportbewegingen. De A-status projecten zijn innovatief. Ondanks dat niet alle projecten volledig gerealiseerd zijn kan gezegd worden dat een eerste basis is gelegd voor brede opschaling. Vanuit het Platform is aangegeven dat dit type projecten noodzakelijk zijn om als voorbeeld te dienen. Relaties bedrijfsleven-kennisinstellingen-overheden versterkt Het Platform heeft zowel bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden betrokken bij congressen en de bijeenkomsten. Binnen de A-statusprojecten is te zien dat er goede samenwerking mogelijk is tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Naast het Platform zijn er verschillende samenwerkingsinitiatieven ontstaan. Het Platform heeft hier zeker een positieve bijdrage aan geleverd. Centraal kennisplatform gecreëerd Het Platform heeft veel kennis verzameld op gebied van Agrologistiek. Het Platform heeft onderzoek uitgevoerd op verschillende terreinen en de publicaties beschikbaar gesteld op haar website. Tevens is er een (kennis)netwerk ontwikkeld van actief betrokken personen. Deze biedt ondersteuning op gebied van bestuur en beleid. 5.3 Confrontatie doelen, instrumenten en resultaten In deze paragraaf worden de doelstellingen, ingezette instrumenten en bereikte resultaten met elkaar in verband gebracht. De doelstellingen hebben we eerder in 3 delen opgesplitst: doelen uit de Visie Agrologistiek, de Kamerbehandeling van de Visie en de doelstellingen vanuit het Platform Agrologistiek als belangrijkste instrument. Hieronder wordt deze indeling ook gehanteerd bij de confrontatie. Buck Consultants International 29