TeraKnowledge Bureau voor Onderzoek

Transcriptie

1 TeraKnowledge Onderzoeksrapport Betalen in Nederland In opdracht van seniorenorganisatie Unie KBO Auteur: P. van der Meer, TeraKnowledge

2 Inhoudsopgave Inleiding p Beschrijving van de steekproef p De belangrijkste onderzoeksresultaten p Centrummaten (numerieke items) p De frequentieanalyse resultaten (gesloten vragen) p De bijlagen met de antwoorden op de open vragen p. 27 Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 2 van 110

3 Inleiding Om een goed beeld te krijgen van de manier waarop senioren betalen en wat hun huidige en toekomstige voorkeuren hierbij zijn, heeft Unie KBO onderhavig onderzoek laten uitvoeren. De Unie KBO beoogt met de resultaten de belangen van haar leden beter te kunnen behartigen. De resultaten van dit onderzoek zullen worden ingezet bij de formulering van de adviezen en voorstellen van de kant van de Unie KBO hieromtrent in haar overleg met overheid en bedrijfsleven en verder worden de resultaten geïntegreerd in het KBO project Tien dagen zonder contant geld door het leven. Het onderzoek is uitgevoerd onder leden van het KBO-panel, door middel van online interviews en heeft plaatsgevonden in het begin van de maand juli. De volgende onderzoeksvragen worden beantwoord. 1. Op stap met contant geld? 2. Hoe worden de geldautomaten gebruikt? 3. Hoe is het gebruik van internetbankieren? 4. Hoe wordt er betaald? En wat zijn de ervaringen? 5. Hoe worden de uitgaven gecontroleerd? 6. Hoe is het gebruik van en de verwachting over moderne betaalwijzen? 7. Hoe staan senioren die niet bekend zijn met contactloos betalen daar tegenover? 8. Hoe is de toekomst van contantloos betalen? Na de beschrijving van de steekproef, hieronder wordt in deel 2 de belangrijkste onderzoeksresultaten per afzonderlijk onderzoeksonderwerp behandeld. Dit deel wordt afgesloten met de onderzoeksverantwoording. Deel 3 bevat de centrummaten die zijn berekend over de numerieke items uit de enquête en in deel 4 worden de resultaten van de frequentieanalyse weergegeven per gesloten vraag (meerkeuze items). Aan het eind in deel 5 zijn de bijlagen opgenomen met de reacties op de open vragen. Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 3 van 110

4 1. Beschrijving van de steekproef In totaal hebben 700 Nederlandse senioren meegedaan aan dit onderzoek. Er is hierbij gebruikgemaakt van het online KBO Seniorenpanel. De panelleden zijn uitgenodigd via de standaard procedure waarbij de enquête geopend kan worden door het aanklikken van de URL in het bericht. Hierbij zijn panelleden benaderd. De openingsgraad was 75% en de click through rate 65%. De gemiddelde leeftijd is 73 jaar en de oudste deelnemer is 92 jaar. Verder is 53% vrouw (47% man), 32% heeft géén relatie en 63% is getrouwd, 3% samenwonend en 2% heeft een latrelatie, 82% heeft kinderen, gemiddeld tussen de twee en drie kinderen. En 28% heeft een laag opleidingsniveau, 41% een midden niveau en 31% een hoog opleidingsniveau. En tot slot heeft 60% een geloofs- of levensovertuiging Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 4 van 110

5 2. De belangrijkste onderzoeksresultaten De belangrijkste resultaten van het onderzoek worden hieronder per onderzoeksonderwerp gerapporteerd, in volgorde: Op stap met contant geld? Hoe worden de geldautomaten gebruikt? Hoe is het gebruik van internetbankieren? Hoe wordt er betaald? En wat zijn de ervaringen? Hoe worden de uitgaven gecontroleerd? Hoe is het gebruik van en de verwachting over moderne betaalwijzen? Hoe staan senioren die niet bekend zijn met contactloos betalen daar tegenover? Hoe is de toekomst van contantloos betalen? En aan het eind van dit deel is de onderzoeksverantwoording opgenomen. Voor meer details wordt verwezen naar deel 4 (centrummaten) en deel 5 (frequentieanalyses) en de bijlagen met de antwoorden op de open vragen. 1. Op stap met contant geld? 60% van de senioren verlaat nooit het huis, zonder contant geld op zak te hebben en 28% heeft meestal contant geld bij zich. De rest (12%) heeft een enkele keer contant geld bij zich of nooit In de meeste gevallen (91%) heeft men zowel papier- als muntgeld bij zich met een gemiddelde waarde van 46 euro. 2. Hoe worden de geldautomaten gebruikt? 96% van de senioren maakt gebruik van geldautomaten om aan contant geld te komen. De meeste senioren maken maandelijks (36%) een of meer keer gebruik van geldautomaten om contant geld op te nemen, gevolgd door tweewekelijks (36%) en wekelijks (21%). Het bedrag dat per keer wordt opgenomen is gemiddeld 143 euro. 67% van de senioren voelt zich doorgaans veilig tijdens geldopnames bij een geldautomaat, 3% voelt zich doorgaans onveilig en de rest (30%) kiest een middenpositie, zij voelen zich niet veilig, maar ook niet onveilig. 3. Hoe is het gebruik van internetbankieren? 89% van de senioren met internetaansluiting maakt gebruik van internetbankieren. 8% heeft wel eens problemen wanneer ze betalingen verrichten via internet, met name storingen. Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 5 van 110

6 4. Hoe wordt er betaald? En wat zijn de ervaringen? De betaalwijzen Boodschappen worden door 69% van de senioren betaald met de pinpas en 29% gebruikt doorgaans contant geld. Nieuwe kleding, schoenen en dergelijke worden door 88% van de senioren betaald met hun pinpas, 6% met contant geld, 4% met een credit- of debitcard en 2% doet iets anders, zij kopen dit soort artikelen bijvoorbeeld via internet. De ervaringen met betalingen In het algemeen wordt de pinpas als het meest veilige betaalmethode beschouwd (70%), gevolgd door contant geld (22%) en de credit- of debitcard (2%). De veiligheid van pinbetalingen moet volgens 43% van de senioren verbeterd worden. De meest gesuggereerde verbeteringen zijn een betere afscherming bij de betaal- en pinautomaten en buiten de pincode het invoeren van ook een ander beveiligingsmiddel zoals de vingerafdruk of de irisscan. Voor 86% is het geen probleem wanneer ze in een winkel alleen maar met een bankpas kunnen betalen en niet met contant geld. 5% heeft wel eens problemen wanneer ze met contant geld betalen, zoals het niet snel kunnen vinden van de munten of het controleren van het wisselgeld. Een betaling in de supermarkt met een pinpas wordt door 75% ervaren als veilig, 3% ervaart het als onveilig en de rest (18%) ervaart het noch als veilig, noch onveilig. En 4% tot slot betaalt nooit met een pinpas. Een betaling met een pinpas bij een mobiele betaalautomaat in bijvoorbeeld de horeca, wordt door 63% ervaren als veilig, 4% ervaart het als onveilig en de rest (29%) ervaart het noch als veilig, noch onveilig. En 4% tot slot betaalt hier nooit met een pinpas. 7% heeft wel eens problemen met betalingen via de pinpas, zoals het vergeten van de pincode of een weigering van het systeem. Het gemiddelde bedrag dat normaal gesproken nog maximaal met contant geld wordt betaald is 30 euro. Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 6 van 110

7 Hoe worden de uitgaven gecontroleerd? De uitgaven worden het meest via internet gecontroleerd (54%), gevolgd door via papieren afschriften (15%), of beiden (24%). 4% controleert zijn afschriften niet. En 3% gebruikt iets anders zoals een boekhoudsysteem. De uitgaven worden wekelijks gecontroleerd (51%), dagelijks (27%) of maandelijks (22%). 96% van de senioren heeft het gevoel dat ze een goed overzicht hebben over hun uitgaven. Hoe is het gebruik van en de verwachting over moderne betaalwijzen? 54% van de senioren is bekend met de mogelijkheid van contactloos betalen met de bankpas. En 22% van hen maakt er op dit moment gebruik van. 38% is bekend met de mogelijkheid van contactloos betalen via de mobiele telefoon. En 3% van hen maakt daar gebruik van. 67% is bekend met de manier van betalen via ideal. En 90% van hen maakt daar gebruik van. Het meest via de pc (88%), het mobiele apparaat (6%) of beiden (6%). 2% is bekend met de manier van betalen via Litecoin en 0% gebruikt Litecoin op dit moment. Hoe staan senioren die niet bekend zijn met contactloos betalen daar tegenover? 9% van de senioren die niet bekend zijn met contactloos betalen via de pinpas of de telefoon, staat daar positief tegenover, 25% negatief en de meerderheid (66%) kiest een middenpositie. Zij zijn hier niet positief, maar ook niet negatief over. Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 7 van 110

8 Hoe is de toekomst van contantloos betalen? 10% van de senioren gaat ervan uit dat contant geld over gemiddeld 7 a 8 jaar helemaal verdwenen zal zijn in Nederland. 61% is van mening dat het contant geld niet zal verdwijnen tussen nu en een paar jaar en de rest (29%) kiest een middenpositie. 79% zou er moeite mee hebben wanneer het contant geld zou verdwijnen. De meest genoemde redenen hiervoor zijn het onvertrouwde gevoel zonder contant geld te moeten leven en de problemen die dat zou opleveren bij het geven van fooien, inzamelingsacties, aalmoezen aan bedelaars en het geven van geld aan de (klein)kinderen. De senioren die moeite zouden hebben met een contantloze betaalwereld zijn vaker van het vrouwelijk geslacht (58%) en vaker alleenstaand (34% tegen 22%) dan de senioren die er geen probleem mee zouden hebben) 20% zegt dat er voordelen zouden zijn, wanneer ze niet meer met contant geld hoeven te betalen. Onderzoeksverantwoording Dit onderzoek is uitgevoerd door bureau TeraKnowledge in de maand juni onder 700 Nederlandse respondenten, allen Unie KBO-panelleden, door middel van online interviews. In dit online onderzoek is geen gebruik gemaakt van incentives. Voor de verwerking en statistische analyse van de onderzoeksdata is gewerkt met het statistische pakket SPSS. De netto gerealiseerde steekproef is statistisch gewogen (propensity weighting) op de variabelen geslacht, leeftijd, religie, woongebied en stedelijkheid en geeft een representatief beeld van de Nederlandse bevolking van 65 jaar op deze variabelen. Het onderzoeksrapport is geschreven door Drs. P.A.M. van der Meer bc. (Hons). Versie 1.0, 13 juli 2015 Pagina 8 van 110