Prioritaire voertuigen met een dringende opdracht Enkele aspecten van verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid

Transcriptie

1 Prioritaire voertuigen met een dringende opdracht Enkele aspecten van verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid Marc Broeckaert, Verkeersplanoloog bij het BIVV 21 april 2015

2 overzicht Probleemstelling observaties tijdens verkeersveiligheidsinspecties Onduidelijk begrip en dubbelzinnige regels? Vrijstellingen op een aantal gedragsregels verantwoord? Intrinsiek veilig wegverkeerssysteem (concept) Snelheidsregimes en straatinrichting Besluit: kritische evaluatie snelle hulpverlening verzoenen met veiligheid en leefbaarheid draagvlak rekening houden met de factor mens

3 foto s

4 probleemstelling Herkenbaarheid van de veelheid aan prioritaire voertuigen Plotseling opstarten van de dringende opdracht door het prioritaire voertuig Plekken op de openbare weg waar de verschillende weggebruikers (plots) geconfronteerd worden met zeer snel rijdende en naderende voertuigen die daarenboven het rode licht negeren (>< verwachtingen) Kan de mens weggebruiker adequaat reageren? Draagvlak: samen solidair voor snelle hulpverlening als onrechtmatig aangevoeld voorrecht onduidelijk nut

5 begrip en bijbehorende regels (1) Wegcode: definitie en gedragsregels 4 toestanden (art 37) Zonder dringende opdracht Zonder dringende opdracht Met dringende opdracht Met dringende opdracht Blauwe knipperlichten Speciaal geluidstoestel Specifieke gedragsregels voor het prioritaire voertuig niet niet Art Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. In gebruik niet Art Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. In gebruik niet Art Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. Art Art 11 (snelheid van weg- en voertuigtypes) geldt niet Art Art 22quater geldt niet Art C43, ook met zonale geldigheid, moet niet in acht genomen worden. Art Art 40bis (groepen kwetsbare weggebruikers) en 41 (bepaalde groepen weggebruikers) gelden niet. Art 72.5 Er mag op de busstroken gereden worden. Art 72.6 Er mag op de bijzonder overrijdbare beddingen gereden worden. In gebruik In gebruik Art Voorwaardelijke vrijstelling van gordeldracht voor bestuurder en passagiers. Art Het rode licht mag voorbij gereden worden, na te hebben gestopt, en zonder gevaar voor de andere weggebruikers te veroorzaken. Art Art 11 (snelheid van weg- en voertuigtypes) geldt niet Art Art 22quater geldt niet Art C43, ook met zonale geldigheid, moet niet in acht genomen worden. Art Art 40bis (groepen kwetsbare weggebruikers) en 41 (bepaalde groepen weggebruikers) gelden niet. Art 72.5 Er mag op busstroken gereden worden. Art 72.6 Er mag op de bijzonder overrijdbare beddingen gereden worden. Specifieke gedragsregels voor derden geen geen Geen expliciete regels, maar aandacht is vereist wegens invloed op de eigen rijtaak. Aandacht is vereist wegens invloed op de eigen rijtaak. Art 38 De doorgang moet vrijgemaakt worden en er moet voorrang verleend worden; zo nodig moet er gestopt worden.

6 begrip en bijbehorende regels (2) Betekenis: prioritair voertuig met dringende opdracht en met blauw zwaailicht en sirene Erkenning als prioritair voertuig KB 16 maart 1968 technische voertuigeisen = ambtshalve + bij ministeriële toelating Grote verscheidenheid aan voertuigen Dringende opdracht? Voorrechten = vrijstelling op het naleven van een aantal verkeersregels

7 vrijstellingen De Wegcode geeft prioritaire voertuigen een aantal vrijstellingen op het naleven van verkeersregels, ook onderscheid naargelang ze al of niet met een dringende opdracht bezig zijn. Gordeldracht en wat met de eigen veiligheid? Niet alle snelheidsregels mogen genegeerd worden. Ook indirect snelheidsbeïnvloedende regels mogen niet genegeerd worden (in een verboden richting rijden; doorlopende witte lijn overschrijden; over weggedeelten rijden die tot de verblijfsruimte behoren; ). Voertuigen van politiediensten, van de wegbeheerder, krijgen nog andere vrijstellingen op het navolgen van de verkeersregels, zonder dat hun voertuigen prioritaire voertuigen moeten zijn. Bv. art 59.10; art 59.11; art 59.12

8 intrinsiek veilig wegverkeerssysteem Duurzaam Veilig principes SWOV 2005 Duurzaam Veilig principe Functionaliteit van wegen Homogeniteit van massa; snelheden; richting Herkenbaarheid van wegvormgeving; voorspelbaar wegverloop en gedrag Vergevingsgezindheid van de omgeving en van de weggebruikers onderling Statusonderkenning door de verkeerdeelnemers Beschrijving Stroomweg; gebiedsontsluitingsweg, erftoegangsweg Scheiden of niet scheiden Omgeving en gedrag ondersteunen de verwachtingen door consistentie en continuïteit van het wegontwerp Letselbeperking door vergevingsgezinde omgeving en door anticipatie van weggebruikers op het gedrag van anderen Vermogen om rijtaakbekwaamheid te kunnen inschatten Factor Mens Ergonomie ISA - Zelfrijdende voertuigen artificiële intelligentie in weg en voertuig => nieuwe mogelijkheden voor snelle hulpverleningsvoertuigen?

9 snelheidsregimes en straatinrichting gedifferentieerd snelheidsbeleid Evenwicht : functie vormgeving gebruik Snelheidsremmende ingrepen; meer bepaald pleksgewijs ingeplante remmers (verticaal en horizontaal) Snelle verplaatsing hoge rijsnelheid (cf. doorstroming van het openbaar vervoer) Adequate hulpverlening : rol van snelheid? andere factoren?

10 besluit: adequate hulp in nood is noodzakelijk Kritische evaluatie is nuttig Rol van snelheid durven herzien binnen een context van adequate hulpverlening (en nog andere doelstellingen zoals sociale veiligheid prestige?) politieke keuze maatschappelijk draagvlak Beperken en vereenvoudigen van : soorten prioritaire voertuigen en inhoud dringende opdracht => hulpverlening < dringende opdracht < prioritair voertuig < voertuig met bepaalde vrijstellingen Zware taak voor de bestuurder van een prioritair voertuig en van een andere voertuig met bepaalde vrijstellingen => aangepaste opleiding & rijtaak automatiseren => vertrouwen in de besturing kan leiden tot algemener vrijstellingen op de regelnaleving

11 Bedankt voor uw aandacht slot Reacties zijn welkom op Bronnen : BIVV BIVV-fiche Prioritaire voertuigen ; 2 december 2008 Prioritaire voertuigen mogen niet zomaar alles! ; Delphine Brognez en François Vlaminck in Via Secura 77 (2008) Instituut Fysieke Veiligheid