De Publieke OMROEP. Datum / 19 december 2007 Status / Definitief

Transcriptie

1 De Publieke OMROEP IN FEITEN & CIJFERS 2006 Rapport Datum / 19 december 2007 Status / Definitief

2 Inhoudsopgave 1 Algemeen Doel en reikwijdte van het rapport Opbouw rapport Opmerkingen Toetreders Handboek Financiële Verantwoording 7 2 Landelijke Publieke Omroep Balansgegevens Resultaatgegevens 10 3 Televisie Zendtijd Landelijke Publieke Omroep Programmasoort MJB-indeling Programmasoort versus MJB-indeling MJB-indeling versus kosten versus kijkdichtheid Programmatische gegevens per net Financiële gegevens per net 26 4 Radio Programmatische gegevens Landelijke Publieke Omroep Programmatische gegevens per zender Financiële gegevens per zender Crossmedialiteit 35 NPO pagina 02

3 5 Neventaken Gebruik internetdiensten Gebruik Uitzendinggemist.nl Financiële gegevens neventaken 41 Bijlage A 42 Bijlage B 43 Bronnen 44 Begrippenlijst 45 Definitielijst 46 Genrelijst Televisie 49 Genrelijst Radio 51 NPO pagina 03

4 + = De Publieke Omroep in Feiten & Cijfers NPO pagina 04

5 1 Algemeen De rapportage die hier voor u ligt, is samengesteld uit reeds bestaande rapportages op het gebied van financiën en programmagegevens. In dit rapport worden de programmatische geregistreerde gegevens en de financiële gegevens van de Landelijke Publieke Omroep (LPO) aan elkaar gekoppeld. 1.1 Doel en reikwijdte van het rapport Het rapport De Publieke Omroep in Feiten & Cijfers heeft als doel om de lezer inzage te geven in de feiten en cijfers van de LPO over het jaar Door middel van het samenvoegen van programmatische en financiële informatie wordt duidelijk welke middelen nodig zijn om een bepaald genre programma s te produceren en uit te zenden. Dit rapport heeft niet de status van een verantwoordingsdocument, maar is puur bedoeld om de lezer te informeren. De primaire doelgroep waarvoor dit rapport is samengesteld is het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen (OCW) en het Commissariaat voor de Media (CvdM), dat ook opdrachtgever is. Een tweede doelgroep is de LPO zelf. Hieronder worden verstaan de Raad van Bestuur en de omroepen. Tot slot kan dit rapport dienen ter informatie van journalisten en vanzelfsprekend iedere andere belangstellende. NPO pagina 05

6 1.2 Opbouw rapport In het rapport zijn de gegevens van de gehele LPO weergegeven, met onderscheid naar platforms en daarbinnen naar netten en zenders. Er waren in 2006 drie specifieke platforms te onderscheiden binnen de LPO: Televisie (hoofdstuk 3) Radio (hoofdstuk 4) Neventaken (hoofdstuk 5) Er zijn zowel puur financiële hoofdstukken als hoofdstukken waarin financiën en programmatische gegevens gecombineerd zijn. Een begrippenlijst met daarin opgenomen de gebruikte afkortingen is als bijlage bij het rapport opgenomen. 1.3 Opmerkingen Evenals in 2005 is de rapportage nog grotendeels gericht op het platform televisie, maar zijn in onderhavige rapportage de gegevens van de beide andere platforms ook opgenomen. Het platform televisie is echter ook in deze rapportage het meest toegelichte platform. Dit komt omdat de registratiesystemen die de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) gebruikt voor televisie verder zijn ontwikkeld en geïmplementeerd dan die voor radio en neventaken. Bovendien zijn de neventaken een geheel ander medium dan radio en televisie. Deze worden niet gemeten in genres en kijk- en luistertijdaandelen maar in aantallen unieke bezoekers en aantallen pageviews. Internet is een neventaak van de publieke omroep. Een andere neventaak betreft de zogenaamde themakanalen. Deze themakanalen staan nog in de kinderschoenen en daarbij de registratie van het kijk- en luistergedrag naar deze themakanalen. De kosten van deze themakanalen (in totaal 7,9 mln in 2006, inclusief 1,9 mln Concertzender) zijn echter wel opgenomen in de financiële overzichten in het hoofdstuk Neventaken (hoofdstuk 5). NPO pagina 06

7 In het rapport wordt een algemene toelichting gegeven op de gebruikte termen en de wijze van verwerken in de diverse rapportages. Bij de meeste opgenomen tabellen zijn tevens de vergelijkende cijfers van het jaar 2005 opgenomen. Voor het samenstellen van dit rapport is gebruik gemaakt van een zeer grote database. Doordat er verschillende doorsneden van deze database zijn gebruikt, kan het zijn dat er afrondingsverschillen zijn ontstaan. In dit rapport hebben wij de werkelijke cijfers gehanteerd, waardoor het kan voorkomen dat er kleine verschillen optreden in de optelling/berekening van en in een tabel. Niet van alle programma s is de kijkdichtheid bekend. Voor het berekenen van de gemiddelde kijkdichtheid zijn dus alleen die programma s meegenomen waarvan de kijkdichtheid bekend is. Daarom zijn bij de berekening van de kosten per uur en de kosten per uur per kijkdichtheid ook alleen die programma s meegerekend waarvan de kijkdichtheid bekend is. De gegevens die gebruikt zijn voor dit samengestelde rapport zijn afkomstig uit diverse verantwoordingsdocumenten. In de bijlage is een lijst van bronnen opgenomen. Omdat de LPO reeds in deze documenten verantwoording heeft afgelegd over de besteding van de door haar van OCW verkregen middelen, dient onderhavige rapportage als een puur informerend document te worden beschouwd. Het bij dit document gevoegde rapport van bevindingen van de accountant van het CvdM bestrijkt dan ook alleen het proces en niet de inhoud. 1.4 Toetreders Per 1 september 2005 zijn drie nieuwe omroepen toegetreden tot het landelijke publieke bestel. Per die datum zijn de omroepen LLiNK, MAX en NIO (Nederlands Islamitische Omroep) begonnen met het verzorgen van radio- en televisie-uitzendingen. De vergelijkende cijfers van deze drie omroepen over 2005 betreffen dan ook de periode 1 september 2005 tot en met 31 december Handboek Financiële Verantwoording De landelijke publieke omroepen verantwoorden zich in hun jaarrekening over de bestede middelen. Zij doen dit conform het zogenaamde Handboek Financiële Verantwoording. NPO pagina 07

8 2 Landelijke Publieke Omroep In dit hoofdstuk worden de financiële en programmatische gegevens op het minst gedetailleerde niveau weergegeven, namelijk van de LPO als geheel. Dit zijn dus alle omroeporganisaties (inclusief de NPO) en alle platforms samen. Allereerst zullen de financiële gegevens op hoofdlijnen worden toegelicht en vervolgens aan de programmatische gegevens worden gekoppeld. 2.1 Balansgegevens In tabel 1 zijn de programmavoorraden, de verschillende reserves en de eigen vermogens van de LPO van 2002 tot en met 2006 opgenomen. Onder de voorraden zijn zowel de programma s opgenomen die al gereed zijn maar nog niet uitgezonden als de programma s die nog in productie zijn. Tevens is de bijdrage verrekend die van derden is ontvangen voor in de voorraad opgenomen programma s. De Raad van Bestuur kent aan alle omroepen een bepaald gedeelte van het van OCW verkregen budget toe. Wanneer dit budget om wat voor reden dan ook niet geheel wordt opgemaakt, dient het resterende budget aan de zogenaamde reserve voor programmadoeleinden te worden toegevoegd. Ook de positieve resultaten die uit verenigingsactiviteiten, programmabladen en andere nevenactiviteiten worden verkregen, dienen aan de reserve voor programmadoeleinden te worden toegevoegd. De middelen die in deze reserve zijn opgenomen dienen in volgende jaren te worden gebruikt voor de programmering (lees: televisie, radio en neventaken). In 2005 heeft de Raad van Bestuur besloten dat de reserve voor programmadoeleinden een bepaald maximum per omroep niet te boven mocht gaan. Alle reserves boven dit maximum moesten worden overgedragen aan de Raad van Bestuur. Deze bindende regeling heeft tot gevolg gehad dat ultimo 2006 opnieuw 22,4 mln aan reserves door de omroepen is overgedragen aan de Raad van Bestuur (2005: 65,8 mln). Deze zet de overgedragen reserves vervolgens in voor de programmering. Naast deze reserve voor programmadoeleinden hebben de ledengebonden omroepen (behalve BNN, LLiNK en MAX) ook nog een verenigingsreserve. Deze verenigingsreserves zijn opgenomen onder de algemene reserves. Daarnaast kan er vanuit het verleden nog sprake zijn van een herwaarderingsreserve voor vaste activa. Tot slot zijn er nog overige reserves. NPO pagina 08

9 Tabel 1 Programmavoorraad en eigen vermogen x! 1.000, Programma voorraad Reserve voor progr.doeleinden Algemene reserve Herwaarderingsreserve Overige reserves Reserve voor progr.doel. NPO Algemene reserve NPO Herwaarderingsreserve NPO Overige reserves NPO Totaal eigen vermogen Zoals uit tabel 1 blijkt, fluctueren de programmavoorraden van jaar tot jaar. Dit komt doordat de waarden van de programma s die in de voorraad zijn opgenomen verschillen. Wanneer in enig jaar een dure dramaserie is geproduceerd, maar nog niet uitgezonden, heeft dit direct gevolgen voor de waarde van de voorraad. De voorraad in 2006 is ten opzichte van 2005 flink gedaald. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door de voorraad van de NOS. In deze voorraad zijn namelijk tevens de aangekochte sportrechten opgenomen voor (toekomstige) sportevenementen. De voorraad daalt in de jaren waarin de grote sportevenementen worden uitgezonden. De reserve voor programmadoeleinden is in deze periode tot 2004 gestegen tot 118,5 mln als gevolg van positieve resultaten. De Raad van Bestuur van de NPO heeft in juli 2005 een bindende regeling vastgesteld waarmee de overtollige programmareserves terugvloeien naar de Raad van Bestuur. Ultimo 2006 zijn de programmareserves bij de omroepen door mede door deze regeling gedaald naar 36,3 mln. Welke reserves overtollig zijn, is berekend aan de hand van een maximum benodigd percentage reserve voor programmadoeleinden bij een bepaald budget. Op deze manier is berekend dat in ,4 mln (2005: 65,8 mln) van de reserves voor programmadoeleinden van de omroepen overtollig is. De overdracht van deze reserves naar de Raad van Bestuur heeft tot gevolg dat deze in 2005 voor het eerst eveneens een reserve voor programmadoeleinden heeft. De naar de Raad van Bestuur teruggevloeide overtollige reserves zijn in 2006 en zullen in 2007 en 2008 ter ondersteuning van de programmering worden ingezet. In 2006 heeft de Raad van Bestuur in totaal 83 mln uit de reserves ingezet ten behoeve van de programmering. Daarvan is 34 mln afkomstig uit de in 2005 overgedragen programmareserves, de overige 49 mln komen uit de reserves van de NPO. NPO pagina 09

10 Naast de algemene reserves (met name verenigingsreserves) van de omroepen is ook de algemene reserve van de NPO opgenomen. De hoogte van deze reserve fluctueert met de resultaten van de NPO en met de mate waarin deze reserve wordt ingezet ten behoeve van de programmering. De fluctuaties in de reserve van de NPO zijn het gevolg van o.a. de terugvordering van OCW (2006) en de verkoop van aandelen Nozema (2006), dividenduitkeringen (2004 en 2005) en contractonderhandelingen (2003 en 2004). De reserve van de NPO bestaat uit de incidenteel negatieve exploitatiereserve ad - 40,4 mln en de bestemmingsreserve ad 10,4 mln voor nieuwe projecten. 2.2 Resultaatgegevens Iedere omroep stelt jaarlijks een jaarrekening op waarin naast de balans een exploitatierekening is opgenomen. In deze exploitatierekening worden alle baten en lasten in een jaar verantwoord. In tabel 2 is de exploitatierekening voor de jaren van de LPO opgenomen. Tabel 2 Categoriale exploitatierekening* x! 1.000, Baten Radio en televisie Neventaken Opbrengst programmabladen Opbrengst overige nevenactiviteiten Opbrengst vereniging(-sactiviteiten) Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Lasten Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijvingen op vaste activa Bijzondere waardeverminderingen vlottende activa Directe productiekosten Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten BEDRIJFSRESULTAAT Opbr. van vord. die tot de vaste activa behoren Rentebaten en inkomsten uit beleggingen Waardever. van vord. die tot de vaste activa behoren Waardeverandering van beleggingen resp. effecten Rentelasten en soortgelijke kosten SALDO UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING Buitengewone baten Buitengewone lasten (-) EXPLOITATIESALDO * Exclusief RVD en politieke partijen NPO pagina 10

11 In de vorige rapportage schreven wij nog dat duidelijk te zien is dat in de evenementenjaren (de even jaren) het kostenniveau aanzienlijk hoger is dan in de oneven jaren. Dit omdat deze evenementen hogere kosten met zich meebrengen. Uit tabel 2 zou echter geconcludeerd kunnen worden dat deze theorie voor het jaar 2006 niet op gaat, in zoverre dat dit niet uit de vergelijking van de totale kosten blijkt. Echter, wanneer men kijkt naar de productiekosten in de periode , is deze trend wel degelijk waar te nemen. In 2006 zijn de productiekosten echter fors gedaald als gevolg van de budgettaire bezuinigingen (door o.a. de daling van Ster-inkomsten) die tot gevolg hebben gehad dat ook het budget voor de LPO flink lager is vastgesteld. In 2005 is een trendbreuk geweest door gestegen lonen en salarissen. Deze stijging wordt grotendeels veroorzaakt door de nog lopende afvloeiingsregelingen als gevolg van de in 2004 opgelegde bezuinigingen. De afvloeiingsregelingen overschrijden vaak het kalenderjaar. Daarnaast zijn in 2005 en 2006 ook de sociale lasten incidenteel hoog geweest. Dit was vooral het gevolg van de aangepaste pensioenregeling. Voor de kosten van de overgangsregeling is een pensioenvoorziening getroffen. De dotatie aan deze voorziening in zowel 2005 als in 2006 is verantwoord in de sociale lasten. Voor het verantwoorden van buitengewone baten en lasten bestaat scherpe regelgeving. Slechts bij hoge uitzondering mogen baten en lasten nog als buitengewoon worden verantwoord. Bij de LPO zijn zulke baten en lasten na 2002 niet meer voorgekomen. Zoals eveneens uit bovenstaande tabel 2 blijkt, heeft de LPO in 2006 een negatief resultaat behaald ter grootte van 113,8 mln. Dit negatieve resultaat is het gevolg van het steeds verder dalende budget dat de LPO ter beschikking staat als gevolg van opgelegde bezuinigingen, maar wordt vooral (incidenteel) veroorzaakt omdat in juni 2006 het ministerie van OCW tot een terugvorderingbeschikking heeft besloten. Dit als gevolg van een uitspraak van de Europese Commissie waarin is bepaald dat bepaalde geldstromen waarover de NPO in de periode 1994 tot 2004 heeft beschikt, staatssteun vormen in de zin van artikel 87 lid 1 van het EG-Verdrag. De Commissie heeft bepaald dat de Nederlandse Staat deze bedragen terug dient te vorderen van de ontvanger. Het terug te vorderen bedrag beloopt 76,3 mln vermeerderd met de rente, totaal circa 86,5 mln. Dit bedrag is opgenomen bij de NPO en is in mindering gebracht op de baten in De in tabel 2 opgenomen exploitatierekening wordt de zogenaamde categoriale exploitatierekening genoemd. Dit is een exploitatierekening opgebouwd naar baten- en lastensoorten. Ten behoeve van het CvdM stellen de omroepen nóg een exploitatierekening op, de zogenaamde functionele exploitatierekening. NPO pagina 11

12 Dit is een exploitatierekening ingedeeld naar functies zoals bepaald in de Mediawet en het Handboek Financiële Verantwoording. Uit deze laatste exploitatierekening kunnen de resultaten per platform worden afgelezen zoals in tabel 3 uiteengezet. Tabel 3 Exploitatieresultaat per platform x! 1.000, Televisie Radio Neventaken NPO Totaal In tabel 3 zijn de resultaten per platform in de afgelopen vijf jaar opgenomen. Het positieve resultaat in 2006 op het platform televisie ad 4,6 mln is inclusief 22,4 mln inzake aan de NPO overgedragen reserve voor programmadoeleinden en 83 mln afkomstig van de NPO, ingezet door de Raad van Bestuur voor de programmering. Nagenoeg alle omroepen hebben deze overdrachten verantwoord op dit platform. Exclusief deze overdrachten van en naar de NPO zou het totale resultaat op de platforms circa 64 mln negatief zijn geweest. Het negatieve resultaat bij de NPO wordt behalve door de netto overdracht aan de omroepen voornamelijk veroorzaakt door de eerder genoemde terugvorderingbeschikking van OCW van circa 86,5 mln. In de tabel is eveneens duidelijk te zien dat de omroepen in 2003 op het platform televisie gespaard hebben, waardoor het resultaat aanzienlijk was. De omroepen hebben dit gedaan, vooruitlopend op de budgetkorting ad 39 mln in 2004 als gevolg van de opgelegde bezuinigingen. In 2004 is het resultaat op dit platform nagenoeg nihil. Het fors negatieve resultaat in 2005 is voornamelijk veroorzaakt door de overdracht van reserve voor programmadoeleinden boven de norm van 65,8 mln. Deze zelfde overdracht zorgt voor een fors positief resultaat bij de NPO in dat jaar. In 2001 is door OCW voor nieuwe media (onderdeel van het platform neventaken) een geoormerkte financiering vastgesteld voor internet en overige nieuwe media, de zogenaamde bijdrage nieuwe media. Deze bijdrage is voor de jaren 2001 en 2002 in 2002 ontvangen. Hierdoor is het resultaat in dat jaar positief. Over het algemeen overschrijden de kosten echter de baten op dit platform. De indeling van de functionele exploitatierekening verschilt van die van de categoriale exploitatierekening. In de categoriale exploitatierekening worden alle baten en lasten bruto opgenomen. In de functionele exploitatierekening worden alleen de baten en lasten van het omroepbedrijf (radio, televisie en neventaken) bruto opgenomen. NPO pagina 12

13 De resultaten van de overige activiteiten zoals de vereniging en het programmablad worden netto onder de baten opgenomen onder eigen bijdragen. Een ander verschil is de indeling van de kosten. In de functionele exploitatierekening wordt (conform het Handboek van april 2005) een onderscheid gemaakt naar twee soorten kosten: Directe kosten: kosten die direct aan de programma s, de programmering en neventaken kunnen worden toegerekend; Indirecte kosten: kosten voor ondersteunende taken. In de categoriale exploitatierekening wordt dit onderscheid niet gemaakt. In tabel 4 is de functionele exploitatierekening verkort weergegeven voor de jaren 2002 tot en met Tabel 4 Verkorte functionele exploitatierekening x! 1.000, Vergoeding RvB Eigen bijdragen Totaal baten Directe kosten Indirecte kosten Buitengewone baten en lasten Totaal kosten Resultaat De vergoeding van de Raad van Bestuur in 2006 is fors lager dan in 2005: ruim 158 mln minder. Dit bedrag is opgebouwd uit: de (incidentele) terugvordering van 86,5 mln; 57 mln budgetkorting vanwege achterblijvende Ster-inkomsten; 11 mln vanwege de beëindiging van de distributie van het analoge televisiesignaal; 8 mln betreffende de derde tranche van de bezuinigingen en nog eens 3 mln vanwege een overheveling naar de beheertaken (uitzendproces) ten behoeve van De Digitale Voorziening. Het budget is in 2006 verhoogd met een indexverhoging van 7 mln als compensatie voor loon- en prijsstijgingen. Gemiddeld 87,9% ( 653,9 mln) van de totale kosten ad 744,1 mln in 2006 zijn kosten die rechtstreeks aan de programma s worden toegeschreven. De kosten die niet aan programma s kunnen worden toegerekend, de indirecte kosten ( 90,2 mln), bedragen 12,1% van de totale kosten. In 2005 was het aandeel indirecte kosten in de totale kosten nog 12,3%. NPO pagina 13

14 Aangezien de NPO in haar opzet een ondersteunende organisatie is, worden alle personele lasten als indirect verantwoord, wat een enigszins vertekend beeld oplevert van deze kosten. Wanneer de NPO buiten beschouwing wordt gelaten en dus alleen naar de hoogte van de indirecte kosten van het omroepbedrijf wordt gekeken, komt het percentage uit op 6,5% (2005: 7,3%). De indirecte kosten zijn in 2006 lager dan in 2005 en zijn in lijn met de bezuinigingsafspraken die over de indirecte kosten zijn gemaakt met OCW. In deze indirecte kosten is in zowel 2005 als in 2006 grotendeels de dotatie aan de pensioenvoorziening voor medewerkers van 55 jaar en ouder verantwoord, waardoor de indirecte kosten zijn gestegen. Bij de LPO wordt vanwege de verscheidenheid en looptijd van programma s veel gewerkt met ingehuurde krachten, freelancers. Deze werknemers zijn dus niet in dienst bij een omroep. Alle werknemers (voor bepaalde tijd en onbepaalde tijd) die wel in dienst zijn bij een omroep worden aangeduid met de term eigen medewerkers. In tabel 5 zijn de totale kosten van eigen medewerkers (zowel direct als indirect) en het aantal medewerkers omgerekend naar een fulltime equivalent (fte) weergegeven. Vervolgens zijn de kostenstijgingen van jaar tot jaar berekend evenals de gemiddelde kosten per fte. Tabel 5 Gemiddelde personeelskosten per fte x! 1.000, Kosten eigen medewerkers Kostenstijging -8,3% 7,4% -2,7% 0,3% 9,4% Aantal fte ultimo FTE-wijziging -2,3% -2,6% -4,2% -4,5% 6,0% Kosten per fte ultimo Zoals uit tabel 5 blijkt zijn de personeelskosten voor medewerkers in dienst bij de LPO in de periode gedaald met uitzondering van 2005 als gevolg van de eerder genoemde pensioenvoorziening. In 2003 zijn de personele lasten weliswaar nagenoeg gelijk gebleven aan 2002, het aantal fte s is wel gedaald. Tabel 5 wekt eveneens de indruk dat ook in 2004 en 2003 de kosten per fte zijn gestegen ten opzichte van respectievelijk 2003 en Hierbij moet echter rekening worden gehouden met het feit dat gerekend wordt met het aantal aanwezige fte s ultimo 2004 en In de kosten worden wel de loonkosten van fte s die in een jaar nog gedurende een x aantal maanden in dienst waren meegeteld, in het aantal aanwezige fte ultimo datzelfde jaar worden zij niet meer meegeteld. De gemiddelde kosten per fte NPO pagina 14

15 zijn dus in werkelijkheid lager. Bovendien zijn zoals hierna omschreven bepaalde extra kosten (zoals ontslagvergoedingen) in de personele lasten verwerkt waardoor de kosten per fte eveneens hoger uitvallen. In het kader van de opgelegde bezuinigingen voor de jaren 2004 en 2005 heeft de LPO een beroep mogen doen op de algemene omroepreserve voor de financiering van de afvloeiingsregeling voor omroepmedewerkers. Echter niet alle verplichtingen in het kader van personele afvloeiing konden op deze tegemoetkoming uit de omroepreserve worden verhaald. Dit is één van de redenen waardoor de personele lasten minder hard dalen dan het aantal fte s. Naast de al genoemde dotatie aan de pensioenvoorziening is er een tweede reden waardoor de pensioenlasten zijn gestegen die de werkgevers voor de werknemers afdragen. Om het vermogen van de pensioenverzekeraar van de LPO, PNO Media, weer op aanvaardbaar niveau te krijgen is afgesproken dat de werkgevers met ingang van 2004 gedurende een aantal jaren een inhaalpremie afdragen. Het aantal fte s ultimo 2006 is ten opzichte van 2002 met 500 fte (-13%) gedaald. Zowel de kosten als het aantal fte s is afgenomen als direct gevolg van de bezuinigingsmaatregelen. Grafiek 1 toont de verhouding tussen de personeelslasten en het aantal aanwezige fte s ultimo een jaar. Grafiek 1 Personeelslasten en aantal fte Personeelslasten en aantal fte fte x! 1.000, NPO pagina 15

16 3 Televisie Het platform televisie is niet het oudste platform van de LPO, maar sinds jaar en dag wel het grootste. Met drie netten inclusief een kindernet is de LPO dan ook een begrip in Nederland. 3.1 Zendtijd Landelijke Publieke Omroep De LPO zendt haar televisieprogramma s uit op drie netten, Nederland 1, Nederland 2 en Nederland 3 en een kindernet, Z@pp(elin), dat overdag uitzendt op Nederland 3. Gedurende een aantal jaren kende de LPO het begrip thuisnetten. Dit betekende dat alle omroepen voornamelijk op één net uitzonden. In 2006 werd tot en met augustus nog volgens dit model uitgezonden en wel als volgt: Nederland 1: EO, KRO, NCRV, MAX, TELEAC en de zogenaamde 39f-omroepen; Nederland 2: AVRO, BNN, TROS en NOS; Nederland 3: NPS, VARA, VPRO, LLiNK en RVU; Z@pp(elin): alle omroepen die kinderprogramma s uitzenden. Op Nederland 1 en 2 wordt in de nacht de zogenaamde nachtcarrousel uitgezonden. Hierin worden continu herhalingen van journaals, sportjournaals, actualiteitenprogramma s en Man Bijt Hond uitgezonden. Overdag worden op Nederland 1 programma s herhaald onder de naam Uitzending Gemist en op Nederland 3 worden kinder- en jeugdprogramma s uitgezonden onder de naam Z@ppelin en Z@pp. Zoals gezegd werd tot en met augustus 2006 nog volgens het thuisnetmodel uitgezonden. Met ingang van 1 september 2006 wordt uitgezonden volgens het zogenaamde programmeermodel. Het programmeermodel houdt in dat specifieke programma s op een bepaald net worden uitgezonden afhankelijk van het kijkerprofiel van dat net. In dit model maakt het niet meer uit door welke omroep een programma wordt uitgezonden om op een bepaald net te worden geplaatst. NPO pagina 16

17 In tabel 6 is de totale uitzendtijd op televisie per jaar in uren weergegeven. Tabel 6 Uitzendduur televisie Uitzendduur in uren In de loop der jaren is de LPO steeds meer uren zendtijd gaan vullen. Dit komt ondermeer doordat ook Nederland steeds meer een `24-uurs-economie is geworden. Men wil op ieder moment van de dag bijvoorbeeld het nieuws kunnen zien. Hierin is door de NOS voorzien door het inzetten van een nachtcarrousel waarin de nieuwsuitzendingen voortdurend worden herhaald. Ook worden steeds meer sportevenementen die aan de andere kant van de wereld plaatsvinden (zoals de Olympische Spelen) live in de nacht uitgezonden. Van de totaal beschikbare zendtijd ( uur) werd in 2006 bijna 82% benut. In 2005 was dit ruim 81%. Er is dus sprake van een stabilisatie. De overige uren worden gebruikt voor o.m. Ster en een selectie van teletekstpagina s. Deze zijn dus niet in de vermelde uren opgenomen. 3.2 Programmasoort De omroepen kunnen programma s zelf produceren of aankopen. Zelf geproduceerde programma s worden aangeduid met de term eigen product. Aangekochte programma s worden opgenomen onder binnenlandse uitbesteding. Wanneer een omroep een programma in samenwerking (coproductie) met een externe producent maakt, wordt deze ook als binnenlandse uitbesteding aangemerkt. Wordt een programma door meerdere publieke omroepen gezamenlijk gemaakt dan is dit een eigen product. En tenslotte, als een programma door een buitenlandse producent is gemaakt, is sprake van buitenlandse aankoop. In tabel 7 wordt de koppeling gemaakt tussen de kosten van eigen producten en aangekochte producten in relatie tot de duur van deze programma s. Met andere woorden: voor de berekening van de totale kosten per uur worden de kosten gewogen naar het aantal minuten dat een bepaald programma heeft geduurd. Vervolgens wordt nog een onderscheid gemaakt tussen eerste uitzending van programma s en programma s die reeds eerder zijn uitgezonden. Reeds eerder uitgezonden programma s (herhalingen) zijn veelal goedkoper dan eerste uitzendingen. NPO pagina 17

18 Tabel 7 Programmasoort Uitzendduur Kosten Uitzendduur Kosten In uren In % totaal Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- In uren In % totaal Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Eigen product Binnenlandse uitbesteding Buitenlandse aankoop Totaal eerste uitzending % % herhaling % % eerste uitzending % % herhaling % % eerste uitzending % % herhaling % % % % Uit tabel 7 blijkt dat uur televisie is uitgezonden in 2006 (2005: uur). In 2006 was 41% van alle uitgezonden uren eerste uitzendingen. Dit is 10% minder dan in 2005 (51%) en is voornamelijk het gevolg van de teruglopende budgetten. Bij alle drie de programmasoorten, eigen product, binnenlandse uitbesteding en buitenlandse aankoop is het aandeel eerste uitzending gedaald en met name bij binnenlandse uitbesteding en buitenlandse aankoop. Bij herhalingen is juist het omgekeerde beeld te zien, daarvan is de uitzendduur bij alle drie gestegen en met name bij buitenlandse aankoop waar zelfs sprake is van een verdrievoudiging. De gemaakte kosten per uitzenduur, eerste uitzending zijn bij alle drie de programmasoorten gestegen. Voor de herhalingen geldt het tegenovergestelde. De gemaakte kosten per uitzenduur, herhaling zijn bij alle drie de programmasoorten fors gedaald. Dit komt met name door de gehanteerde wijze van toerekening van de kosten. In totaal zijn de gewogen kosten per uitzenduur met 3,5% gedaald van in 2005 naar in Deze daling is voornamelijk het gevolg van de in 2006 opgelegde bezuinigingen en budgetkorting. Tabel 7 laat verder zien dat 66% (2005: 67%) van de totale uitgezonden uren in 2006 eigen producten betrof. Van deze 66% was 39% (2005: 42%) een nieuw, nog niet eerder uitgezonden programma. De in 2006 uitgezonden eigen programma s, eerste uitzendingen en herhalingen, hebben 318,3 mln gekost. De eerste uitzendingen kostten per uur en de herhalingsuitzendingen kostten 300 per uur. In 2006 betrof 18% (2005: 19%) van de totale uitgezonden uren binnenlandse uitbesteding. Deze programma s hebben 148,8 mln gekost. Ongeveer 50% (2005: 37%) van de in Nederland uitbestede programma s was reeds een keer eerder uitgezonden. Deze herhalingsuitzendingen kostten gemiddeld 866 per uur. NPO pagina 18

19 De kosten van de eerste uitzendingen van deze categorie programma s bedroegen 147,1 mln, wat neerkomt op per uur (2005: per uur). In 2006 betrof 16% (2005: 15%) van de uitzendingen in het buitenland aangekochte programma s. Deze aangekochte programma s hebben 29,5 mln gekost. Een eerste uitzending kostte per uur en een herhalingsuitzending kostte 877 per uur. 3.3 MJB-indeling De programma s die de LPO uitzendt, worden ingedeeld volgens de zogenaamde MJBindeling. Deze MJB-indeling is een meerdimensionale indeling waarbij de programma s worden gerubriceerd in een overkoepelende categorie waarmee de hoofdvorm van een programma wordt aangegeven. Deze hoofdvormen worden in dit rapport genres genoemd. Bij het woord genre moet men denken aan non-fictie (informatie) zoals nieuws en actualiteiten, fictie zoals drama, amusement zoals spelprogramma s en muziek zoals popmuziek/top-40-muziek. Onder het genre overig zijn bijvoorbeeld opgenomen de programmaoverzichten van een omroep. Als bijlage bij het rapport is een lijst van deze MJB-indeling opgenomen met daarbij een omschrijving. De LPO is in het kader van de programmavoorschriften wettelijk verplicht aan het CvdM te rapporteren. Bij deze rapportage wordt gebruik gemaakt van de MJB-indeling. De voor dit doeleinde geregistreerde gegevens hebben tevens als basis voor onderhavige rapportage gediend. In tabel 8 zijn de kosten per hoofdgenre weergegeven, gerelateerd aan de uitzendduur per hoofdgenre. Verder is een verdeling naar eerste uitzending en herhaling gemaakt. Tabel 8 Hoofdgenres MJB-indeling Informatie Drama Amusement Muziek Overig Totaal In uren in % totaal Uitzendduur kosten Uitzendduur kosten Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- In uren in % totaal Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- eerste uitzending % % herhaling % % eerste uitzending % % herhaling % % eerste uitzending 779 4% % herhaling 568 3% % eerste uitzending 546 3% % herhaling 291 1% % eerste uitzending 0 0% % 0 28 herhaling 0 0% % % % NPO pagina 19

20 Van de totale uitzendtijd in 2006 bedroeg 71% informatie (2005: 73%). De kosten voor deze programma s bedroegen in ,3 mln, waarvan 2,8 mln voor reeds eerder uitgezonden programma s. De herhalingsuitzendingen kostten 305 per uur. De eerste uitzendingen kostten per uur. Binnen het genre informatie is een kleine verschuiving in zendtijd te zien van eerste uitzendingen naar herhaling. Het aandeel eerste uitzendingen daalde van 43% naar 40%. In 2006 werd 19% drama uitgezonden (2005: 16%), dat in totaal 72,1 mln heeft gekost. Het aandeel eerste uitzending binnen drama is gehalveerd van 75% naar 37%. Deze daling is het gevolg van de in 2006 opgelegde bezuinigingen. De eerste uitzendingen drama kostten gemiddeld per uur (2005: ), dit komt vooral door de fors hogere kosten van nieuw drama. Er is in 2006 meer geïnvesteerd (+9%) in drama, namelijk 69,1 mln tegen 63,4 mln in De herhalingen van dramaprogramma s kostten in per uur. In 2006 werd 7% (2005: 8%) amusement uitgezonden. De kosten bedroegen 59,0 mln. Hiervan bedroeg 58,8 mln nieuw amusement, wat neerkwam op per uur. De herhalingen van de amusementsprogramma s kostten 439 per uur. Aan muzikale programma s werd in % van de zendtijd besteed. De programma s die onder het genre muziek worden geschaard, kostten in ,1 mln. De kosten voor eerste uitzending 22,1 mln, wat neerkomt op per uur. De kosten per uur voor herhalingen in het genre muziek bedragen in per uur. Grafiek 2 geeft de verhouding van de zendtijd van de diverse hoofdgenres in 2006 ten opzichte van 2005 weer. Grafiek 2 MJB-indeling in procenten Hoofdgenres MJB indeling in procenten 80% 71% 73% % % 40% 20% 0% 19% 16% 7% 8% 4% 3% 0% 0% Informatie Drama Amusement Muziek Overig Hoofdgenre NPO pagina 20

21 3.4 Programmasoort versus MJB-indeling Tabel 9 geeft op kosten- en tijdsniveau aan of de programma s per hoofdgenre eigen of aangekochte programma s betreffen. Ook hier is weer een nadere onderverdeling naar eerste uitzending en herhaling gemaakt. Tabel 9 Programmasoort naar hoofdgenre Informatie Drama Amusement Muziek Overig Totaal eerste uitzending In uren Kosten x! 1.000,- In uren Kosten x! 1.000,- In uren Kosten x! 1.000,- In uren Kosten x! 1.000,- In uren Kosten x! 1.000,- In uren Kosten x! 1.000, herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending Eigen product Binnenlandse uitbesteding Buitenlandse aankoop Eigen product Binnenlandse uitbesteding Buitenlandse aankoop herhaling Tabel 9 laat duidelijk zien welk genre programma s vooral door de omroepen zelf wordt geproduceerd (informatie) en welk genre vooral wordt aangekocht in binnenland (informatie) en buitenland (drama). In 2006 is in totaal 94 uur meer uitgezonden dan in Bij de hoofdgenres is sprake van een verschuiving van informatie en amusement naar drama en muziek. Bij de programmasoorten is er verschuiving zichtbaar van eigen product en binnenlandse uitbesteding naar buitenlandse aankoop. De kosten bij binnenlandse aanbesteding zijn flink gedaald (-12,0%) van 162,5 mln in 2005 naar 145,1 mln in Doordat Z@p(pelin) ook onderdeel hiervan uitmaakt, geeft dit een enigszins vertekend beeld. De kosten voor kinderprogramma s zijn heel anders dan die van programma s voor volwassenen. 3.5 MJB-indeling versus kosten versus kijkdichtheid De kijkdichtheid (kdh in de tabellen) wordt gemeten in procenten kijkers van een bepaalde doelgroep die in een bepaald tijdvak naar een bepaald net hebben gekeken. De doelgroep die hierbij wordt gehanteerd is de Nederlandse bevolking van zes jaar en ouder. Het tijdvak dat wordt gehanteerd is uur tot en met uur. Het aldus verkregen percentage kan worden omgerekend naar het absolute aantal kijkers. NPO pagina 21

22 Omdat de groep zes jaar en ouder ieder jaar in omvang verschilt, verschilt eveneens het aantal kijkers dat gerelateerd is aan een bepaald percentage per jaar. 1% kijkdichtheid staat voor circa kijkers. Naast kijkdichtheid wordt ook vaak het kijktijdaandeel ofwel marktaandeel van een programma weergegeven. Het kijktijdaandeel geeft het percentage kijkers van het totale daadwerkelijke kijkerspubliek in een bepaald tijdvak weer. In tabel 12 zijn de kijktijdaandelen op hoofdniveau weergegeven. Hierbij doelt men op de vergelijking tussen het marktaandeel van de LPO ten opzichte van de andere zenders, waaronder vooral die van RTL Nederland en SBS. In tabel 10 is naast de duur, de kosten en de kosten per uur, de gemiddelde kijkdichtheid in aantallen kijkers per hoofdgenre weergegeven. Vervolgens zijn hier de kosten per uur tegen afgezet. Hiermee kan dus worden aangegeven hoeveel bijvoorbeeld één uur eerste uitzending amusement per duizend kijkers heeft gekost. Niet van alle programma s is de kijkdichtheid bekend. Voor het berekenen van de gemiddelde kijkdichtheid zijn dus alleen die programma s meegenomen waarvan de kijkdichtheid bekend is. Daarom zijn bij de berekening van de kosten per uur en de kosten per uur per kijkdichtheid ook alleen die programma s meegerekend waarvan de kijkdichtheid bekend is. Door de werkelijke kosten per uur te delen door de kijkdichtheid zoals opgenomen in tabel 10 geeft dan ook bij sommige genres een andere uitkomst dan nu uit de kolom kosten per uur per kijkdichtheid (is: kosten per uur per duizend kijkers) blijkt. Tabel 10 Kosten per uur per hoofdgenre Informatie Drama Amusement Muziek Overig Totaal eerste uitzending In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1, herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling NPO pagina 22

23 In tabel 10 is tabel 8 aangevuld met de kijkdichtheid. Uit tabel 10 blijkt dat in 2006 de gemiddelde kijkdichtheid van eerste uitzending in het genre informatie mensen was. Dit aantal afgezet tegen de kosten per uur geeft een bedrag van 105 per duizend kijkers per uur. Het genre muziek eerste uitzending kostte in 2006 het meest, 198 per uur per duizend kijkers. Dit was in 2005 ook al zo met 139 per uur per duizend kijkers. De herhaling van een muziekprogramma kostte in 2006 het minst met 1 per uur per duizend kijkers. In 2005 was dit de herhaling van een amusementprogramma met 8 per uur per duizend kijkers. 3.6 Programmatische gegevens per net In tabel 11 zijn per hoofdgenre de kosten per uur en de gemiddelde kijkdichtheid per net in 2006 opgenomen. Hierbij moet worden aangetekend dat Nederland 3 exclusief Z@pp(elin) is en dat Z@pp(elin) tot uur uitzendt. Tabel 11 Kosten per uur per hoofdgenre per net Informatie Drama Amusement Muziek Totaal eerste uitzending In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1, herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending Nederland 1 Nederland herhaling Informatie Drama Amusement Muziek Totaal eerste uitzending In uren kosten x! 1.000,- kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren kosten x! 1.000,- kosten per uur x! 1,- Kdh x Kosten per uur/kdh x! 1, herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending herhaling eerste uitzending Nederland 3 Z@PP(ELIN) herhaling NPO pagina 23

24 Op Nederland 1 worden de meeste uren amusement uitgezonden, 431 uur. Op Nederland 2 worden de meeste uren informatie en muziek uitgezonden, respectievelijk uur en 280 uur. En op Nederland 3 (exclusief Z@pp(elin)) worden de meeste uren drama uitgezonden, 636 uur. Binnen de hoofdgenres bestaan bepaalde subgenres (zie bijlage genrelijst televisie). De voor een hoofdgenre opgenomen kosten bestaan dus uit kosten voor dure en minder dure programma s. Zo kost bijvoorbeeld in het genre muziek de televisieregistratie van een concert van Marco Borsato aanzienlijk meer dan een uitzending van het programma Nederland Zingt. Op Z@pp(elin) zijn vooral de genres drama en informatie goed vertegenwoordigd. Bij informatie moet men bijvoorbeeld denken aan het Jeugdjournaal. Het Sinterklaasjournaal is echter weer een programma in het genre drama. Bij beide genres, maar met name bij drama, ligt qua uitzenduren de nadruk op de herhalingen. In 2005 lag deze nadruk nog op de eerste uitzendingen. De kosten per uur op Nederland 2 ( ) zijn hoger dan die op Nederland 1 ( ) en Nederland 3 ( ). Het genre amusement op Nederland 3 kost het meest per uur voor de eerste uitzending ( ). Het verschil met de kosten per uur van eerste uitzending van amusement op Nederland 1 ( ) is fors. Opvallend is dat op alle drie de hoofdzenders de goedkoopste uitgezonden uren eerste uitzending op die zenders het genre muziek betreffen. Nederland 3 kent weliswaar een aantal relatief kostbare producties (bijv. het Nieuwjaarsconcert), maar veel eerste uitzendingen van muziekprogramma s op dit net zijn opgebouwd uit programmaonderdelen die in feite toch deels herhalingen zijn. Daarvoor hoeven alleen nog de lage herhalingsrechten te worden betaald. Op Nederland 1 en Nederland 2 is dit niet het geval. Daar ligt de nadruk meer op éénmalige concerten (Prinsengrachtconcert, Zomerconcert) en evenementen (EO Gezinsdag) alsmede serieproducties (Una Voce Particulare, Het Gevoel Van, Nederland Zingt). De kosten daarvan zijn relatief hoog, waardoor de kosten per uur van herhalingen in het genre muziek op deze netten ook aanzienlijk hoger zijn dan op Nederland 3. In 2006 hebben de voor het eerst uitgezonden programma s uit het genre amusement op Nederland 1, rekening houdend met de duur van programma s, gemiddeld de hoogste kijkdichtheid gehad. Het getal 872 dat op deze regel in tabel 11 te zien is, kan NPO pagina 24

25 als volgt worden uitgelegd: Gemiddeld keken personen van 6 jaar of ouder naar programma s in het genre amusement. Zoals eerder beschreven, worden naast de kijkdichtheden ook de kijktijdaandelen bijgehouden. Omdat de LPO niet beschikt over kijktijdaandelen van de commerciële televisiestations anders dan op hoofdlijnen, kan hier geen verdere verdieping worden gemaakt naar genres. In tabel 12 zijn de kijktijdaandelen op netniveau per maand weergegeven in het tijdvak uur tot en met uur. Tabel 12 Kijktijdaandelen per net N1 N2 N3* Totaal N1 N2 N3* Totaal januari 11,8 13,4 5,9 31,1 12,6 15,4 6,5 34,5 februari 11,1 22,1 6,3 39,5 12,6 16,4 6,5 35,5 maart 12,2 12,4 6,5 31,1 12,7 15,0 6,7 34,4 april 12,0 11,7 6,6 30,3 12,6 19,4 6,5 38,5 mei 11,9 11,3 5,9 29,1 12,0 15,0 6,5 33,5 juni 9,5 30,9 4,1 44,5 11,2 16,2 5,4 32,8 juli 10,1 21,5 4,7 36,3 11,4 18,8 5,6 35,8 augustus 11,3 11,5 4,9 27,7 11,4 13,0 5,5 29,9 september 14,4 8,0 7,5 29,9 11,5 13,8 5,4 30,7 oktober 16,1 7,2 6,7 30,0 11,6 11,7 6,0 29,3 november 18,2 7,3 7,6 33,1 11,6 13,4 6,7 31,7 december 16,9 7,1 7,4 31,4 11,3 13,8 7,1 32,2 Gemiddeld 13,0 13,7 6,2 32,8 11,9 15,2 6,2 33,2 * N3 inclusief Z@pp(elin) In 2006 bedroeg het kijktijdaandeel van de LPO 32,8% (2005: 33,3% en 2004: 36,2%). Ondanks het feit dat 2006 een evenementenjaar was, is het totale kijktijdaandeel dus gedaald ten opzichte van het niet-evenementenjaar In de evenementenmaanden was het kijktijdaandeel echter wel hoger dan in Bijvoorbeeld in februari en juni waarin respectievelijk de Olympische Winterspelen en het Wereld Kampioenschap Voetbal werden uitgezonden. Tevens blijkt uit de tabel dat het kijktijdaandeel van Nederland 1 in 2006 tot en met augustus nog lager was dan in 2005, om daarna te fors te stijgen. Op Nederland 2 is het kijktijdaandeel in 2006 met name vanaf september duidelijk lager dan het voorgaande jaar. Het kijktijdaandeel van Nederland 3 is vanaf september 2006 weer flink gestegen. Dit is het gevolg van de invoering van het programmeermodel per 1 september NPO pagina 25

26 3.7 Financiële gegevens per net Alle publieke omroepen geven jaarlijks een jaarrekening uit waarin zij zich verantwoorden over hun inkomsten en uitgaven in dat jaar. Zij doen dit niet alleen op totaal niveau, maar ook apart voor radio, televisie en neventaken (internet en themakanalen). Al deze gegevens van alle omroepen worden samengevoegd in het Financieel Jaarverslag dat de Raad van Bestuur van de LPO jaarlijks uitbrengt. In tabel 13 hierna zijn de inkomsten en uitgaven per televisienet opgenomen voor de gehele LPO (exclusief de NPO) tezamen. Tabel 13 Verkorte functionele exploitatierekening per net x! 1.000,- N1 N2 N3 Totaal N1 N2 N3 Totaal Vergoeding RvB Eigen bijdragen Totale baten Directe kosten Indirecte kosten Totale lasten Resultaat Alle publieke omroepen samen hebben in 2006 op het platform televisie een positief resultaat behaald van 4,6 mln. In 2005 was het negatieve resultaat 77,1 mln. De sterke stijging van het resultaat is het saldo van 58,6 mln hogere baten en 23,2 mln lagere lasten. De belangrijkste oorzaak van de stijging van de vergoeding van de Raad van Bestuur met 62,3 mln is de lagere overdracht van programmareserves door de omroepen aan de Raad van Bestuur (in ,4 mln, in ,6 mln) en de inzet van reserves door de NPO van in totaal 83 mln ten behoeve van de programmering (N.B. dit bedrag is inclusief radio en neventaken). Daarvan is 34 mln afkomstig uit de in 2005 overgedragen programmareserves, de overige 49 mln komen uit de reserves van de NPO zelf. De bijdragen uit het Fonds Omroepreserve zijn gedaald tot bijna 9 mln. Het Fonds is hiermee geheel uitgeput. De aan het platform televisie toegerekende eigen bijdragen zijn met 3,7 mln gedaald. De daling van de indirecte kosten met 5,9 mln wordt voor 4,9 mln veroorzaakt door de kosten van eigen medewerkers. Deze kosten zijn afgenomen als gevolg van de reorganisaties bij de omroepen in samenhang met de budgetverlagingen van de afgelopen jaren. De post `vergoeding Raad van Bestuur bestaat onder meer uit het budget dat vanuit OCW ter beschikking wordt gesteld. Omdat 2006 een zogenaamd evenementenjaar is en NPO pagina 26