Managementcontrol Examennummer: Datum: 8 februari 2014 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

Transcriptie

1 Managementcontrol Examennummer: Datum: 8 februari 2014 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 5 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 3 cases met elk 5 open vragen (maximaal 100 punten) Als bij een vraag een motivatie of berekening vereist is, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze motivatie of berekening ontbreekt. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er drie redenen worden gevraagd en u geeft er meer dan drie, dan worden alleen de eerste drie in de beoordeling meegeteld. De antwoorden dienen ingevuld te worden op bijgevoegd examenpapier. Schrijf duidelijk leesbaar. Toegestane hulpmiddelen: - Niet-programmeerbare rekenmachine Wij wensen u veel succes!

2 Case 1: Onderneming Eemvallei BV (34 punten) Eemvallei BV is een industriële dienstverlener met een omzet van ,- en ,- aan kosten. De verwachte Return on Investment (ROI) bedraagt 12%. Bij toepassing van de Residual Income (RI) is het verwachte resultaat ,-. De activiteiten zijn ondergebracht in de onderstaande drie divisies: Divisie ICT Divisie Food Divisie Non-Food De divisies worden geleid door een divisiemanager, die verantwoording is verschuldigd aan de Raad van Bestuur. De divisies werken zelfstandig en zijn resultaatverantwoordelijk en onderling niet van elkaar afhankelijk. Eemvallei BV stelt jaarlijks voor elke periode van een jaar een operationeel plan op. Elk jaar leveren de divisiemanagers in september hun begrotingsvoorstellen in. Op basis van deze voorstellen vindt overleg plaats tussen de divisiemanagers, de divisiecontrollers en de groepscontrollers en vindt er een definitieve toewijzing plaats van de budgetten. In dit overleg kunnen divisiemanager en divisiecontroller invloed uitoefenen op het budget. Vragen bij de case: 1. Welk minimaal gewenst rendement van het geïnvesteerd vermogen (%) wordt gehanteerd bij toepassing van de Residual Income (RI)? Laat uw berekening zien. (8 punten) 2. Welke reporting relationship is er tussen de groepscontrollers en de divisiecontrollers? Motiveer uw antwoord (6 punten) 3. Welke vier factoren beïnvloeden de mate van de effectiviteit van participatie van de budgethouders? (8 punten) 4. Geef een korte beschrijving van zero based budgeting. (6 punten) 5. Welke van de drie bewegingen, die bij het streven naar bestuurs- en structuurvormen meer geschikt zijn om slagvaardig te kunnen optreden, kan er in de case worden waargenomen? (6 punten) NCOI Opleidingsgroep 1

3 Case 2: Onderneming Trompendaal NV (32 punten) Trompendaal NV is een beursgenoteerde onderneming. Haar core business is het leveren van maatwerkprojecten op het gebied van verwarming, koeling, ventilatie, luchtbehandeling en het verhogen van energie-rendement. Trompendaal NV heeft de onderstaande drie divisies: Marine systems Industrial systems Building systems De strategie van Trompendaal NV is twee jaar geleden aangepast naar aanleiding van de groei van het gebruik van zonnepanelen. Bij het formuleren van de doelstellingen probeert Trompendaal NV zoveel mogelijk rekening te houden met de belangen van de stakeholders. De divisiemanagers hebben buiten het gebied van de financial control de bevoegdheid zelfstandig te beslissen op welke wijze zij de doelstellingen zullen realiseren. De divisiemanagers moeten bij het voorbereiden van hun budgetvoorstellen rekening houden met aanwijzingen van de groepscontroller. Alle begrotings- en budgetteringsprocedures zijn vastgelegd en hiervan kan niet worden afgeweken. De Raad van Bestuur heeft besloten om de divisies met ingang van het komende boekjaar af te rekenen op basis van Economic Value Added (EVA) in plaats van Return on Investment (ROI). In de divisie Marine systems van Trompendaal NV worden twee producten, Mono en Duo, geproduceerd en verkocht voor het verhogen van het rendement van dieselolie. De gegevens over het eerste halfjaar van 2013 zijn onderstaand weergegeven: Mono Duo Begrote afzet liter liter Begrote verkoopprijs per liter 15,00 8,00 Werkelijke afzet per liter liter liter Werkelijke verkoopprijs per liter 12,60 6,50 Begrote en werkelijke variabele kosten per liter 9,00 4,80 NCOI Opleidingsgroep 2

4 Managementcontrol - Examennummer februari 2014 De vaste kosten worden jaarlijks in één bedrag ten laste van het resultaat gebracht. Er is geen sprake van voorraadvorming. De gerealiseerde contributiemarge was ,- minder dan de begrote contributiemarge. Vragen bij de case: 1. Splits het negatieve resultaat op de contributiemarge van ,- in een resultaat op verkoopprijzen en een resultaat op verkoophoeveelheden. (10 punten 2. Is er bij Trompendaal NV sprake van het Angelsaksische of het Rijnlandse model? Motiveer uw antwoord. (4 punten) 3. Welk object of control van Merchant komt in de in case voor? Motiveer uw antwoord. (7 punten) 4. Hoort Return on Investment (ROI) in het economic concept of profit of in het accounting concept of profit? Motiveer uw antwoord. (5 punten) 5. In hoeverre kan er in de case een vorm tight en loose control worden waargenomen? (6 punten) 3 NCOI Opleidingsgroep

5 Case 3: Onderneming Kaptein BV (34 punten) Kaptein BV is een producent van kunststof mallen voor alle mogelijke doeleinden. De mallen worden op basis van de wensen en specificaties van de afnemers geproduceerd. Het bedrijf is de laatste jaren sterk gegroeid en alle activiteiten zijn ondergebracht in de onderstaande drie divisies, die onafhankelijk van elkaar worden geleid: Divisie Europa Divisie Verenigde Staten Divisie Azië In de divisie Europa worden goederen en diensten geleverd aan industriële ondernemingen, waarbij van ontwerp tot productie sprake is van en een projectmatige aanpak. De strategische doelstelling van de organisatie wordt over een periode van vijf jaar opgesteld. Jaarlijks wordt het strategisch plan bijgesteld en vormt het eerste jaar de basis voor het operationeel plan, dat als uitgangspunt dient voor de budgetten. Het productiebudget wordt bepaald op basis van de geplande orders. Elke divisie wordt geleid door een divisiemanager. De divisiemanagers zijn verantwoording schuldig aan de Raad van Bestuur. Een divisiemanager wordt ondersteund door een divisiecontroller, die rechtstreeks verantwoording aflegt aan de divisiemanager. De concernoverhead wordt op basis van een vast percentage van de divisie-omzet aan de divisies toegerekend. De divisiemanagers dienen jaarlijks een Return on Investment (ROI) van minimaal 12% te halen. Bij het halen van dit doel ontvangen de divisiemanagers een bonus, die afhankelijk is van het resultaat van de gehele onderneming. Binnen de divisie Europa wordt het product Lamal gefabriceerd, waarvan onderstaand de standaardkostprijs voor 2012 is weergegeven: Grondstoffen 3 kg à 15,- 45,- Directe lonen 3 uur à 60,- 180,- 1 machine-uur à 75,- 75,- Kostprijs 300,- NCOI Opleidingsgroep 4

6 Managementcontrol - Examennummer februari 2014 De machine wordt uitsluitend gebruikt voor de productie van het product Lamal. De machine-uren bestaan voor 60,- uit constante kosten. De normale productie en afzet bedragen Naar verwachting zullen er producten worden geproduceerd en afgezet tegen een verkoopprijs van 450,-. Na afloop van 2012 blijken er producten te zijn geproduceerd en verkocht. In deze casus hoeft geen rekening te worden gehouden met omzetbelasting. Vragen bij de case: 1. Voor de inrichting van een project planning- en controlcyclus wordt voornamelijk gebruik gemaakt van één methodiek: GOKIT. Benoem de vijf elementen waaruit deze methodiek bestaat. (5 punten) 2. Voldoet de bonus voor de divisiemanagers aan de criteria voor een goed beloningssyteem? Motiveer uw antwoord. (6 punten) 3. Geeft twee bezwaren tegen de huidige methode van toerekenen van de concernoverhead aan de divisies. (8 punten) 4. Hoeveel bedraagt het bezettingsverschil bij de productie van het product Lamal over 2012? Laat uw berekening zien. (7 punten) 5. Tot welke beheersingsdoelstelling kan het bepalen en bewaken van het bezettingsverschil worden gerekend? Motiveer uw antwoord. (8 punten) 5 NCOI Opleidingsgroep