Onderzoek omvang grondwateroverlast De Meern Utrecht

Transcriptie

1 Onderzoek omvang grondwateroverlast De Meern Utrecht Gemeente Utrecht 2 december 2009 Definitief rapport 9S895.H

2

3

4

5 INHOUDSOPGAVE INLEIDING. Onderzoek wateroverlast De Meern Utrecht.2 Leeswijzer 2 GEOGRAFISCHE BESCHRIVING ONDERZOEKSGEBIED 2. Inleiding 2.2 Plangebied en maaiveld 2. Hoogteverloop maaiveld Regionale bodemopbouw Veldonderzoek en lokale opbouw van de ondergrond Wijze van bouwrijpmaken in verleden Fundering Conclusie 9 ANALYSE GROND- EN OPPERVLAKTEWATERSYSTEEM 0. Inleiding 0.2 Oppervlaktewater 0. Grondwaterstanden en stijghoogten.4 Riolering en drainage 7.5 Conclusie 8 4 ENQUÊTE GROND)WATEROVERLAST 9 4. Inleiding Opzet 9 4. Resultaten Aanvullend onderzoek op resultaten waterenquête Samenvatting veldbezoek Conclusie 28 5 OPLOSSINGSRICHTINGEN Inleiding Mogelijke oplossingsrichtingen 29 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 2 Blz. BILAGEN. Boorbeschrijvingen 2. Foto s boringen. Metingen grondwaterstanden en stijghoogten 4. Vragenlijst grondwaterenquête 5. Resultaten grondwaterenquête 6. Locaties telefonisch onderzoek en veldbezoek 7. Verslaglegging telefonisch onderzoek en veldbezoek 9S895.HR AHDenB Definitief rapport 2 december 2009

6

7 INLEIDING. Onderzoek wateroverlast De Meern Utrecht De wijk De Meern ligt ten westen van de stad Utrecht. Het grootste deel van de wijk is gebouwd in de jaren '70 tot 90 van de vorige eeuw. Langs de Meerndijk, dat is de noordzuid tangent van de wijk, en de Rijksstraatweg staat de oudste bebouwing. Deze bebouwing bestaat respectievelijk uit woningen van rond de oorlog en rond 90. In de afgelopen jaren hebben enkele tientallen huishoudens uit De Meern de gemeente benaderd om grondwateroverlast onder hun woning te melden. Bij lokaal onderzoek per melding bleek dat op een aantal plaatsen het grondwater inderdaad regelmatig erg hoog staat. Als gevolg van de nieuwe zorgplicht voor grondwater wil de gemeente Utrecht een actievere bijdrage leveren aan het voorkómen en oplossen van structurele grondwateroverlast in de openbare ruimte. Op basis van de eerder genoemde meldingen van grondwateroverlast en de kennis van het lokale grondwatersysteem verwachtte de gemeente dat in deze wijk grondwateroverlast op grote schaal voorkomt. In delen van de wijk is de komende jaren rioolvervanging voorzien. Deze vervangingen vormen een goede kans om werk met werk te maken door gelijktijdig de grondwaterproblemen aan te pakken. Hiervoor is inzicht gewenst in de aard en de omvang van de grondwaterproblematiek en de beleving van grondwateroverlast bij de bewoners van de wijk. Het onderzoek, wat in opdracht van de gemeente Utrecht door Royal Haskoning is uitgevoerd, bestond uit twee sporen:. Het analytische spoor, waarin de bodemopbouw is bepaald, het functioneren van het watersysteem in beeld is gebracht en een geotechnisch onderzoek is uitgevoerd om het risico op zakkingen en bijbehorende schade in te schatten. 2. Het praktische spoor, waarin met behulp van een huis-aan-huis enquête inzicht in beleving, ernst en omvang van grondwaterproblemen bij de bewoners van de wijk is verkregen. In dit rapport zijn de resultaten, oplossingsrichtingen, conclusies en aanbevelingen van het onderzoek uitgewerkt..2 Leeswijzer Dit onderzoek bestaat uit twee onderdelen het analytische spoor en het praktische spoor) die in vier afzonderlijke hoofdstukken zijn uitgewerkt: Hoofdstuk 2: In dit hoofdstuk worden geografische aspecten van de De Meern beschreven; ligging, hoogte, bodemopbouw en daarbij de invloed van het bouwrijp maken in het verleden en het type funderingen van gebouwen. Hoofdstuk : De werking van het watersysteem in de huidige situatie wordt beschreven in dit hoofdstuk, dat wil zeggen het oppervlakte- en grondwatersysteem en het rioleringssysteem. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

8 Hoofdstuk 4 Waterenquête: Dit hoofdstuk bevat de resultaten van een uitgevoerde waterenquête in De Meern, telefonische enquêtes en huisbezoeken. Er wordt met name ingegaan op de grondwater gerelateerde meldingen. Hoofdstuk 5 Oplossingsrichtingen: Op basis van de resultaten van het veldonderzoek, de waterenquête en de interpretatie van de metingen worden oplossingsrichtingen voor verschillende delen van de wijk geschetst. Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

9 2 GEOGRAFISCHE BESCHRIVING ONDERZOEKSGEBIED 2. Inleiding In dit hoofdstuk zijn de geografische aspecten van De Meern beschreven. Te weten de ligging van de wijk, hoogte)verloop van maaiveld, de opbouw van de bodem bovenste meters) waarbij ook de invloed van bouwrijp maken in het verleden is meegenomen. Tevens is in dit hoofdstuk een paragraaf gewijd aan funderingen van huizen. De gegevens zijn afkomstig uit de literatuur, en verzameld tijdens een veldbezoek. Tijdens het veldbezoek zijn peilbuizen geplaatst, grondboringen gezet en een algemene indruk opgedaan van de wijk. De resultaten van de grondwaterstandsmetingen en de grondboringen zijn opgenomen in hoofdstuk. 2.2 Plangebied en maaiveld In het westen van Utrecht ten westen van de A2) is de De Meern gelegen. Het gebied ligt ingeklemd tussen de A2, de Burgemeester Middelweerdlaan en de Meentweg, zie figuur 2. en 2.2. Figuur 2.: Ligging plangebied, bron Google maps 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

10 2. Hoogteverloop maaiveld Voor de ontwikkeling van de wijk De Meern was het gebied in gebruik als weiland. In het noordoosten ligt een natuurlijke verhoging NAP +,5 m) waar reeds de Romeinen hun fortificaties bouwden. Dit was één van de hoger gelegen gebieden in de omgeving. De omliggende gronden waren polderlandschappen. Deze gronden lopen af naar het zuidwesten tot ca NAP -0,5 m, zie figuur 2.2. Figuur 2.2: Maaiveld en ligging plangebied De Meern bron: Algemeen Hoogtebestand Nederland) 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

11 2.4 Regionale bodemopbouw In regionaal landschappelijk opzicht maakt het gebied onderdeel uit van het rivierengebied. Het rivierengebied is betrekkelijk vlak en bestaat voor een belangrijk deel uit polders en een geleidelijke overgang naar vrij afwaterend gebied in oostelijke richting. Voor een beschrijving van de opbouw van de regionale ondergrond regionaal is gebruik gemaakt van de Grondwaterkaart van Nederland DGVTNO, Utrecht, 978). Vanaf maaiveld wordt daar waar de bodemopbouw niet verstoord is als gevolg van vergravingenophogingen in bebouwd gebied de Holocene deklaag aangetroffen. Deze heeft in de directe omgeving een dikte variërend tussen 2 en 4 m en neemt in westelijke richting toe. De Holocene deklaag bestaat uit overwegend slecht doorlatende sedimenten kleiveenlemig zand). Onder de deklaag ligt het eerste watervoerende pakket bestaande uit de goed doorlatende sedimenten van de Formatie van Sterksel, Urk, Kreftenheye en Twente. Het eerste watervoerende pakket heeft een dikte van ca 50 m ter hoogte van het plangebied. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

12 2.5 Veldonderzoek en lokale opbouw van de ondergrond Voor een lokaal overzicht van de bodemopbouw zijn verschillende boringen in het gebied beschikbaar. De locaties van deze boringen zijn weergegeven in figuur 2.. Aanvullend zijn in het kader van dit onderzoek meerdere boringen en peilbuizen in het gebied geplaatst Pb tot en met Pb0). De boringen met de andere codering zijn aangeleverd door de gemeente en zijn afkomstig van eerder onderzoek. De boorbeschrijvingen van het veldonderzoek zijn opgenomen in bijlage. In bijlage 2 zijn de foto s geplaatst. Figuur 2.: Locaties boringen groen) plangebied en gemeentelijke peilbuizen rood) Op basis van de boorbeschrijvingen is een overzicht gemaakt van de opbouw van de ondiepe ondergrond met een vereenvoudigd onderscheid naar zand, klei en veen zie tabel 2.. De bodem in het plangebied bestaat uit ophoogzand met daaronder een kleiveen laag variërend in dikte tot 5 meter Holocene deklaag). Vervolgens worden de sedimenten van het eerste watervoerend pakket aangetroffen, bestaande uit matig fijn zand zwak siltig, zwak Humeus). 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

13 Tabel 2.: Opbouw ondiepe ondergrond op basis van boringen cm-mv Pb0 Pb02 Pb0 Pb04 Pb05 Pb06 Pb07 Pb08 Pb09 Pb Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Klei Zand Zand Klei Klei Klei Klei Zand Klei Zand Klei Klei Zand Klei Klei Klei Zand Zand Klei Zand Klei Klei Zand Klei Klei Klei Zand Klei Klei Zand Klei Klei Zand Klei Klei Klei Zand Zand Klei Zand Klei Klei Zand Klei Klei Klei Zand Zand Zand Zand Klei Klei Klei Veen Klei Klei Zand Veen Zand Zand Klei Klei Zand Klei Klei Veen Zand Zand Zand Zand Veen Veen Zand Veen Klei Veen Zand Zand Zand Zand Zand Veen Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Veen Zand Vervolg tabel 2.: Opbouw ondiepe ondergrond op basis van boringen cm-mv Zand Klei Zand Klei Zand Zand Puin Klei Klei Klei Klei Zand Klei Zand Klei Klei Klei Klei Zand Klei Zand Klei Klei Zand Klei Zand Klei Klei Zand Zand Klei Klei Klei Zand Zand Zand Klei Klei Klei Zand Klei Zand Klei Klei Veen Zand Klei Zand Veen Klei Veen Zand Klei Zand Veen Veen Veen Zand Klei Zand Zand Veen Veen Klei Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand Zand 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

14 2.6 Wijze van bouwrijpmaken in verleden De wijk de Meern is een voormalige polder met uitzondering van het Castellum) en had hoofdzakelijk een agrarische bestemming met veeteelt grasland). Uit het veldonderzoek en maaiveldhoogten kan worden geconcludeerd dat het zuidoostelijke deel van De Meern niet voldoende is opgehoogd met zand zie boorprofielen in bijlage ). Het verloop van het maaiveld loopt af naar zuidelijk richting. Op verschillende plaatsen in de wijk treden verzakkingen op. Dit betreft straten, huizenblokken of garages. Er is geen informatie bekend of de wijk bouwrijp is gemaakt door zandsuppletie toe te passen. Uit verklaringen van bewoners en uit bodemonderzoek is op te maken dat de bovenste meters grond voornamelijk klei betreft. Waarschijnlijk is bouwrijpmaken gebeurd via cunettenmethode. Het noordelijke deel van de Meern is een relatief jonge wijk uit de jaren 90. De wijk is een voormalig weiland en het maaiveld ligt beduidend lager dan de rest van het aandachtsgebied. De wijk is op gelijke hoogte gebracht en de bovenste laag bestaat uit zand. 2.7 Fundering Er is onderzoek gedaan naar het type funderingen in de wijk. Vooral houten paalfunderingen en plaatfunderingen zijn van belang om in beeld te hebben wanneer grondwaterstanden structureel worden verlaagd. Het verlagen kan nadelige effecten hebben op de fundering rotting van houten palen) of ongelijkmatige) zakking van huizen waardoor scheuren ontstaan. Uit buurt- en archiefonderzoek volgt dat de kans op de aanwezigheid van houten paalfunderingen zonder betonnen opzetstuk in De Meern klein is. Dit concluderen we op basis van nagenoemde argumenten. In de archieven is geen melding gedaan van houten paalfunderingen. Uit telefonisch onderzoek onder bewoners blijkt vaak dat de woningen op betonnen) palen zijn gefundeerd. Op verschillende locaties wordt er melding gemaakt van houten paalfunderingen met betonnen opzetstukken, bijvoorbeeld Marelaan 4 waar palen van 9 m lengte zijn toegepast waarvan de bovenste m een betonnen opzetstuk betreft. In de nieuwere delen van de wijken wordt vooral melding gemaakt van betonnen paalfunderingen. Dit geeft enkel een indicatie van de situatie. De oudste woningen zijn gelegen langs de Rijksstraatweg. Navraag bij bewoners van nummer 2 wijst uit dat deze woning relatief hoog gelegen is en hoogstwaarschijnlijk op staal gefundeerd. Voorlopig worden er geen funderingen opgegraven om te controleren of er sprake is van houtenpaalfunderingen omdat de kans hierop klein is. De verwachting is dat het grootste deel van de woningen op palen is gefundeerd en niet op plaatfunderingen. Ongelijkmatige zakking van woningen ten gevolge van het verlagen van de grondwaterspiegel is daarmee niet waarschijnlijk. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

15 2.8 Conclusie Uit de analyse van de bodem blijkt dat de bodem globaal is opgebouwd uit een freatische zandlaag met een dikte tussen de 25 en 00cm. Onder deze zandlaag ligt een klei- en veenlaag van enkele meters dik die de afsluitende laag vormen van het daaronder gelegen eerste watervoerend pakket. De kleilaag vertraagt de infiltratie naar de diepere zandlagen en zorgt voor hoge waterstanden in het freatische vlak. Dit leidt tot natte kruipruimten, hoge grondwaterstanden en wateroverlast in achtertuinen en -padenstegen. Tijdens de bouw van de Meern-Zuid zijn oude sloten gedempt en is hoogstwaarschijnlijk geen of onvoldoende zandsuppletie toegepast. Hierdoor heeft de freatische laag onvoldoende buffer- en afvoercapaciteit wat leidt tot hoge grondwaterstanden in natte perioden. De oude slootbeddingen zorgen tevens voor ongelijkmatige zakkingen van het maaiveld. Tijdens de bouw van de Meern-Noord is het bestaande maaiveld waarschijnlijk niet opgehoogd, waardoor in deze wijk voormalig polder) er risico op grondwateroverlast is. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

16 ANALYSE GROND- EN OPPERVLAKTEWATERSYSTEEM. Inleiding Dit hoofdstuk geeft een analyse van het watersysteem grond-, oppervlaktewater en riolering) in de huidige situatie. Dit is gebaseerd op literatuur, waterhuishoudkundige informatie ligging waterlopen, peilvakken) en metingen van grondwaterstanden en stijghoogten in peilbuizen..2 Oppervlaktewater De waterhuishoudkundige situatie van het gebied met de begrenzing van de peilgebieden en de ligging van oppervlaktewater is weergegeven in figuur.. In het projectgebied worden verschillende streefpeilen gehanteerd variërend van NAP tot NAP -. m. Figuur.: Peilgebieden en oppervlaktewater 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

17 . Grondwaterstanden en stijghoogten Er zijn verschillende peilbuizen aanwezig in het onderzoeksgebied. Aanvullend zijn door Royal Haskoning peilbuizen geplaatst nr. tot en met 0). De locaties van de peilbuizen zijn weergegeven in figuur.2. Figuur.2: Overzicht locaties peilbuizen De meetgegevens grondwaterstanden en stijghoogten) zijn uitgezet in een grafiek en samen met het niveau van het maaiveld gepresenteerd. Deze grafieken zijn opgenomen in bijlage. Voor alle waarnemingen zijn de statistieken bepaald en deze zijn samengevat in onderstaande tabel.. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

18 Tabel.: Samenvattend overzicht metingen freatische grondwaterstand Peilbuis Periode Maaiveld [NAP] Gemiddelde [NAP] Gemiddelde GWS [m-mv] Max. GWS [m-mv] Max. GWS [m t.o.v. NAP] 27 PbA, erfgr.) Apr 08 - okt B an 09 - mrt P006C Apr 08 - mrt P006A Apr 08 - mrt A Okt 08 - mrt B Okt 08 - mrt _ Apr 04 - nov _ Apr 04 - mei _ an 06 - feb _ Mrt 07 - mei Waterpassing bovenkant peilbuis BKPB) beschouwd als niveau maaiveld. De gegevens van de peilbuizen Pb tm Pb0 waren ten tijde van dit onderzoek nog niet beschikbaar voor analyse. Voor de conclusies van dit onderzoek geven de gegevens in tabel. echter voldoende inzicht. De metingen van de freatische grondwaterstanden gemiddelden) zijn tevens op kaart weergegeven in figuur.a en.b. Figuur.a: Metingen freatisch grondwaterstand, gemiddelde [NAP m] 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

19 Figuur.b: Metingen freatisch grondwaterstand, max. [NAP m] In een aantal peilbuizen zijn tevens metingen verricht onder de deklaag, in het eerste watervoerend pakket stijghoogte). De metingen van de stijghoogten gemiddeld en maximum) zijn op kaart weergegeven in figuren.4a en.4b. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

20 Tabel.2: Samenvattend overzicht metingen stijghoogte WVP Peilbuis Periode Maaiveld [NAP] Gemiddelde GWS [NAP] Gemiddelde GWS [m-mv] 9 wvp) Aug 02 - mei wvp) Aug 02 - feb _2 wvp) Apr 04 - nov _2 wvp) Apr 04 - mei _2 wvp) an 06 - feb _2 wvp) Mrt 07 - mei Waterpassing bovenkant peilbuis BKPB) beschouwd als niveau maaiveld. Figuur.4a: Metingen stijghoogte WVP, gemiddelde [NAP m] 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

21 Figuur.4b: Metingen stijghoogte WVP, maximum [NAP m] In een eerder studie zijn op basis van metingen isohypsenpatronen vervaardigd van de stijghoogte in het eerste watervoerend pakket zie figuur.5). Dit patroon is gebaseerd op gemiddelde waarnemingen van de stijghoogte op een diepte van ca 7 m-mv. Het patroon is goed in overeenstemming met de metingen van figuur.4. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

22 Figuur.5: Isohypsenpatroon stijghoogte WVP [NAP m], gebaseerd op gemiddelde waarnemingen Wareco, 2008) De metingen van de grondwaterstand en stijghoogte laten zien dat de stromingsrichting in het eerste watervoerend pakket in zuidwestelijke richting is. De freatische grondwaterstand vertoont een veel grilliger patroon. Dit is een gevolg van de opbouw van de ondiepe ondergrond en de variaties in peilbeheer. Het niveau van de stijghoogte verloopt in het projectgebied van circa NAP -0,2 in het noordoosten tot NAP -, m in het zuidwesten. In vergelijking met oppervlaktewaterpeil zie figuur.) is dit niveau over het algemeen vergelijkbaar en kan voor het projectgebied niet gesproken worden van een uitgesproken kwel- danwel wegzijgingsituatie. Lokaal echter, zoals in het meest zuidwestelijke peilvak, is er sprake van een kweldruk. De metingen in de peilbuizen met een ondiep filter en een filter in het eerste watervoerend pakket 95, 96, 97 en 9) bevestigen dit beeld. De metingen van de freatische grondwaterstand bijlage ) laten zien dat op veel locaties de grondwaterstand regelmatig dermate hoog komt dat het niveau ten opzichte van maaiveld minder is dan 0, 7 m-mv algemeen gehanteerde droogleggingseis in bebouwd gebied). 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

23 .4 Riolering en drainage Huidige situatie De riolering in de Meern is niet overal even oud. In figuur.6 is de leeftijd van de riolering in het figuur weergegeven. Hieruit blijkt dat de riolering in zuidoost is aangelegd tijdens de bouw in de jaren 60, in zuidwest de riolering eveneens is aangelegd tijdens de bouw in de jaren 80 en in Het Weer tijdens de ontwikkeling in de jaren 90. Rondom de Meerndijk, het oudste deel, is de riolering aangelegd voor 960. In het zuidoostelijk deel van de wijk is gemeente Utrecht de riolering momenteel aan het vervangen. Figuur.6: leeftijd riolering in De Meern 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

24 .5 Conclusie Het onderzoeksgebied kan in twee grote delen worden opgedeeld, namelijk het hoger gelegen deel rondom de Meerndijk en de Rijkstraatweg en het overige lagere deel van de Meern. In het oostelijk deel net ten zuiden van de Leidsche Rijn bedraagt het verschil tussen de freatische grondwaterstanden en de stijghoogten van het eerste watervoerend pakket ongeveer cm. Grondwater kan hier infiltreren naar het eerste watervoerend pakket. In de overige gebieden in de Meern zijn de grondwaterstanden van het freatisch vlak en het eerste watervoerend pakket ongeveer gelijk, maar met een lichte kweldruk. Metingen van de grondwaterspiegel in het freatisch vlak toplaag) laten op veel locaties geregeld een drooglegging zien van minder dan 70cm algemeen gehanteerde ontwateringeis in bebouwd gebied). De belangrijkste reden voor deze hoge grondwaterstanden is de geringe berging- en afvoercapaciteit van de bodem. Dit wordt mede veroorzaakt door de aanwezigheid van de slecht doorlatende deklaag direct onder de toplaag. Hierdoor kan het regenwater niet goed in de bodem infiltreren en ontstaan tijdelijk) hoge grondwaterspiegels. De afvoercapaciteit van de toplaag door horizontale stroming wordt ook negatief beïnvloedt door de aanwezigheid van verstorende objecten. Dit betreffen huizen funderingen) maar ook kleilenzen, oude slootbeddingen. Doordat het maaiveld maar weinig verloopt, heeft het grondwater geen natuurlijk verhang en zal in het midden van de wijk meer wateroverlast zijn dan in de buurt van oppervlakte)waterpartijen. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

25 4 ENQUÊTE GROND)WATEROVERLAST 4. Inleiding 4.2 Opzet Om inzicht te krijgen in de manier waarop de bewoners van de wijk grondwateroverlast) ervaren, zijn zij op verschillende wijzen benaderd voor dit project. Er is een huis-aanhuis enquête verspreid door de gemeente Utrecht. Dit hoofdstuk licht deze enquête en de resultaten toe. Op basis van opvallende reacties zijn verschillende bewoners teruggebeld om hun specifieke situatie in beeld te brengen en door te vragen over hun beleving van grondwater. Daarnaast zijn er in de wijk verschillende huishoudens bezocht om kruipruimten te inspecteren en de diepte daarvan op te meten. De gemeente Utrecht heeft er voor gekozen om de grondwaterproblematiek zoals die in de praktijk ervaren wordt te inventariseren met behulp van een ruimtelijke grondwaterenquête. Hiervoor is een tijdelijke website met vragen over grondwater ingericht. Deze vragenlijst is te vinden in bijlage 4. Via een huis aan huis brief is de grondwaterenquête onder de aandacht gebracht bij de bewoners in het aandachtsgebied. De volgende vragen zijn gesteld:. Heeft u de afgelopen jaar last gehad van te hoge grondwaterstanden 2. Hoe lang duurde deze grondwateroverlast per situatie gemiddeld. Waar kwam deze wateroverlast voor 4. Betrof dit zichtbaar water, vocht, een muffe lucht of schimmel 5. Wat was volgens u de oorzaak van deze grondwateroverlast 6. Heeft u financiële schade opgelopen door deze wateroverlast 7. Hoeveel bedroeg deze financiële schade 8. Heeft u ooit een klacht ingediend bij de gemeente Utrecht met betrekking tot grondwateroverlast op dit adres 9. Betrof dit een schriftelijke of mondelinge klacht 0. Met welke gemeenteambtenaar heeft u destijds contact gehad. Heeft u nog aanvullende opmerkingen over het onderwerp grondwateroverlast 2. Heeft u nog overige opmerkingenaanvullingen op deze waterenquête. Betreft u adres een woning of een bedrijf 4. Resultaten De waterenquête is huis-aan-huis verspreid. Van de 947 ingevulde enquêtes zijn 52 meldingen van grondwateroverlast binnengekomen. De reacties zijn verwerkt in vier themakaarten. Alle kaarten zijn opgenomen in bijlage 6. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

26 Grondwateroverlast 52 Locatie Begane grond 44 Locatie Kruipruimte 408 Locatie kelder 5 Locatie fundering 7 Locatie voortuin 60 Locatie achtertuin 209 Locatie anders 57 Type grondwater 78 Type vocht 224 Type muffe lucht 287 Type schimmel 9 water_type_anders 24 Oorzaak neerslag 22 Oorzaak hoge grondwaterstand 46 Oorzaak geen idee Oorzaak anders Duur dagen Duur week Duur 2 weken Duur weken Duur anders Waterschade 6 Schade bedrag 000 euro 72 Schade bedrag euro Schade euro 5 Schade >5000 euro 8 Bedrag vergoed 7 Klacht 9 77 Type Klacht Schriftelijk 2 Type Klacht Mondeling 59 Woning begane grond 866 Woning verdieping 4 Woning combinatie Bedrijf Aantal ingevuld 947 Grafiek 4.: Uitkomsten waterenquête 4.4 Aanvullend onderzoek op resultaten waterenquête In de wijk de Meern zijn een aantal bewoners telefonisch en thuis benaderd die de grondwaterenquête hebben ingevuld. De directe aanleiding van het telefonische onderzoek is gebaseerd op de gegeven antwoorden bij de grondwaterenquête. Voor de huisbezoeken is steekproefsgewijs in de hele wijk de Meern aangebeld en gevraagd naar de oorzaak en mate van overlast van grondwater, de aanwezigheid van grondwater in de kruipruimte en de diepte van de kruipruimte. Op veel plaatsen zijn kruipruimten vochtig tot nat en verschillende huizen hebben schade door natte kruipruimtes. De enquêteresultaten, telefoongesprekken en steekproefsgewijze huisbezoeken geven echter op verschillende plaatsen een verschillend beeld. Te allen tijde moet daarom in ogenschouw worden genomen dat de bron geen feitelijke werkelijkheid is, maar waarnemingen en interpretaties zijn van bewoners. 4.5 Samenvatting veldbezoek De wijk is globaal onder te verdelen in tien delen, zie figuur 4.. De grondwatersituatie zoals aangetroffen is per gebied omschreven. De indeling in deelgebieden is gebaseerd op de uitkomsten van de waterenquête, de optredende grondwaterstanden, de ouderdom en het rioleringssysteem, de telefoongesprekken en locatiebezoeken, zie ook bijlage 7. In het algemeen geldt dat de locatiebezoeken een steekproef zijn geweest. Deze kunnen dus op andere conclusies uitkomen dan de waterenquête. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

27 Per gebied zijn de diepten van kruipruimten beschreven zoals deze in de praktijk zijn waargenomen of zijn ingeschat door bewoners. Niet bij alle bezochte woningen is de kruipruimte geïnspecteerd. Het betreft dus een beste inschatting van de diepte van kruipruimten in een gebied. Er is geen directe relatie gelegd tussen de onderkant van de kruipruimte en de grondwaterstanden ten opzichte van maaiveld. De genoemde waarden vormen dus een eerste indicatie voor mogelijk water in kruipruimten als gevolg van grondwater. Figuur 4.: Deelgebieden in De Meern Gebied Dit gebied is gerealiseerd in de jaren 80. Het maaiveld verzakt behoorlijk. Dit is goed terug te zien in het straatpatroon. Bewoners hebben last van zeer vochtige tot natte kruipruimten. Bij inspectie was er sprake van vochtige kruipruimten. De kruipruimten zijn tussen de 40 cm en 70 cm diep. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

28 Figuur 4.2: Situatietekening deelgebied, De Meentweg Gebied 2 Dit gebied is ontwikkeld in de jaren 80. De bewoners melden geen water in de kruipruimten. Wel hebben sommige bewoners last van vochtminnende diertjes als zilvervisjes en pissebedden. Deze diertjes houden van een vochtige omgeving en kunnen wijzen op langere perioden van vochtigenatte kruipruimten. In het zuidelijke deel De Bakerlaan) is tijdens het onderzoek juni 2009) sprake van water in de kruipruimte M04V), zie bijlage 2. De kruipruimten zijn tussen de 5 cm en 25 cm diep. Figuur 4.: Situatietekening deelgebied 2, Glazenierslaan 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

29 Figuur 4.4: Situatietekening deelgebied 2, Touwslagerslaan Gebied Dit deel van de wijk is ontwikkeld in de jaren 60. Op veldbezoek wordt hier geen melding gemaakt van grondwater in de kruipruimte. De Marelaan vormt hierin een uitzondering. Hier is wel sprake van een zeer vochtige bodem. Visueel lijkt de Marelaan lager te liggen dan de Ten Veldenstraat en Veldhuizenstraat. De kruipruimten zijn tussen de 0 cm en 80 cm diep. Omdat er weinig meldingen van wateroverlast zijn adviseren wij om meldingen individueel te behandelen. Een oplossingsrichting is hier verticale drainage. Figuur 4.5: Situatietekening deelgebied, Van Zuylenstraat 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

30 Gebied 4 De woningen aan de Marelaan hebben veel overlast van water in de kruipruimte. Bij nadere inspectie bij één van de woningen blijkt er sprake te zijn van schimmelvorming in de hele woning en schimmel op kleren in klerenkasten. De vloerbedekking en behang zijn letterlijk weggeschimmeld M0V), zie bijlage 2. Bij inspectie van kruipruimte bleek er sprake van een vochtige kruipruimte onder de woning en water onder de garage. De kruipruimten zijn tussen de 40cm en 00 cm diep. Figuur 4.6: Situatietekening deelgebied 4, Marelaan Gebied 5 Ten westen van de Oudenrijnsingel liggen de Mereveldlaan en de Rosweidelaan. De huizen zijn medio jaren 60 gebouwd. Uit de enquête komen een groot aantal meldingen naar voren. De huizen waar is aangebeld wordt geen melding gedaan van wateroverlast. De bewoners die telefonisch worden benaderd maken wel degelijk melding van wateroverlast in de kruipruimte. De kruipruimten zijn tussen de 50cm en 70 à 80 cm diep. De riolering wordt de komende tijd vervangen, waarbij de straatverharding water doorlatend wordt en een drainagekoffer met drainagebuis wordt aangelegd naast de riolering. Met deze aanpassingen in de openbare ruimte is de kans op water in de kruipruimten verkleind. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

31 Figuur 4.7: Situatietekening deelgebied 5, Mereveldlaan Gebied 6 Ten oosten van de Oudenrijnsingel zijn de huizen medio jaren 60 gebouwd. De bewoners maken veel melding van grondwater in kruipruimten of vocht- en schimmelplekken op muren. De straten verzakken behoorlijk ten opzichte van elkaar. Zo ligt de steeg tussen de Meentweg en de Dr. Ariënslaan behoorlijk lager. Ook tuinen verzakken flink. In het algemeen lijkt het maaiveld in het noordelijke deel hoger dan in het zuidelijke deel. Bij het veldonderzoek werd water in en zeer vochtige kruipruimten aangetroffen. De kruipruimten zijn tussen de 40 cm en 80 cm diep. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

32 Figuur 4.8: Situatietekening deelgebied 6, Meentweg Gebied 7 De wijk Het Weer van De Meern is begin jaren 90 ontwikkeld. De woningen zijn gelegen op laaggelegen gebied. Volgens verschillende inwoners betreft dit voormalige weiland het laagst gelegen gebied in de omgeving, uit onderzoek naar maaiveldhoogten blijkt dat deze wijk even hoog ligt als de omliggende weilanden, zie figuur 2.2. Vrijwel alle huishoudens maken melding van zilvervisjes, regelmatig valt de term zilvervisjesplaag, een beestje dat graag leeft in een vochtige omgeving. Bij de meeste plaatsen waar wordt aangebeld wordt melding gemaakt van grondwater in de kruipruimte gedurende perioden van het jaar. De kruipruimten die zijn bekeken waren niet bijzonder vochtig, maar sporen van water waren aanwezig. Opvallend is om te melden dat vrijwel iedereen in deze buurt aangeeft dat het water in de kruipruimte en tuin voor het eerst zo laag staat. Uit de veldwaarneming blijkt dat er water in de kruipruimte heeft gestaan of dat er sprake is van een vochtige kruipruimte. De kruipruimten zijn tussen de 40 cm en 70 à 80 cm diep. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

33 Figuur 4.9: Situatietekening deelgebied 7, Celsius Gebied 8 Dit gebied ligt rondom het voormalige Castellum van de Romeinen. Dit was gelegen op hoger gelegen gebied. De huisbezoeken in deze buurt gaven aan dat er geen probleem in deze wijk is, één woning deed wel melding van vochtige kruipruimte in het verleden. De waterenquête toont ook woningen waar langere periode grond)wateroverlast is. De kruipruimten zijn tussen de 0 cm en vermoedelijk cm diep. Gebied 9 Dit gebied ligt ten zuidoosten van de Leidsche Rijn. Uit dit gebied zijn geen reacties van de waterenquête gekomen. Ook zijn er geen locatiebezoeken uitgevoerd. De diepte van de kruipruimten in dit gebied is onbekend. Gebied 0 Dit gebied betreft de Renesselaan, Mauritslaan en de Meentweg in het zuidoosten van de Meern. Langs deze wegen wordt melding gemaakt van water in de kruipruimten. Opvallend is dat de er in de kruipruimten water staat en dit waterpeil hoger ligt dan het waterpeil in de watergang achter de woningen. Uit navraag bleek dat dit komt door een kleilaag onder de woningen en een deel van de achtertuin tegen de woning. Halverwege de achtertuin gaat de kleilaag over in een meer zandige laag. De diepte van de kruipruimten bedraagt cm beneden maaiveld. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

34 4.6 Conclusie Uit de enquête volgt dat de bewoners niet over heel De Meern dezelfde klachten ervaren. Door de variatie in klachten, bodemopbouw en leeftijd van woningen is het raadzaam om de wijk onder te verdelen in deelgebieden en per gebied een oplossingsrichting te benoemen. De oudere delen van de wijk zijn op hogere gronden gebouwd dan de nieuwere delen vanaf jaren 60). Dit heeft tot gevolg dat vooral in de nieuwere gebieden overlast van water in de kruipruimte wordt ervaren.. De telefonische enquête en huisbezoeken in deze gebieden wees uit dat er sprake is van water in de kruipruimte wat tot schade aan vloeren en schimmelvorming in huizen leidt. Ook gezondheidsklachten als gevolg van hoge luchtvochtigheid reuma, gewrichtsen spierpijn) worden gekoppeld aan vochtige tot natte kruipruimten. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

35 5 OPLOSSINGSRICHTINGEN 5. Inleiding Uit de enquête onder bewoners blijkt dat er bij verschillende huizen sprake is van water in kruipruimten wat in sommige gevallen voor overlast zorgt. Door de twee sporen te combineren kan de wijk worden onderverdeeld in deelgebieden en is per gebied een oplossingsrichting voorgesteld om tot een betere beheersing van het grondwater te komen. 5.2 Mogelijke oplossingsrichtingen De grondwaterstanden kunnen verlaagd worden met onder andere horizontale of verticale drainage. Enkele belangrijke aandachtspunten: Horizontale drainage loost op riolering of open water. Verticale drainage infiltreert water naar een dieper grondwaterpakket. Verlaging van grondwaterstanden kan leiden tot consolidatie van de kleilaag met mogelijk tot gevolg zakking en scheurvorming in huizen. In onderstaande tabel zijn de maaiveldhoogten, grondprofielen, peilen van grond- en oppervlaktewater en peilbuisnummers per deelgebied opgenomen. Tevens is per deelgebied een oplossingsrichting beschreven die gezamenlijk met de gemeente zijn vastgesteld. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

36 Tabel 5.: Oplossingsrichtingen voor hoge grondwaterstanden in deelgebieden De Meern Deelgebied Gem. MV hoogte cm NAP Peilbuizen Grondopbouw Gem. GWS m NAP Gem. Stijghoogte wvp m NAP Streefpeil oppervlaktewater M NAP Oplossingsrichting Opmerking 0 0,5 Pb6 0.5 m zand, dan 2.5 m klei, dan zand 2 0,5,5 Pb5 0.5 m zand, dan.5 m zand dan 0,5 m klei, dan zand,0, m zand dan 2 m klei, dan zand 4 0,5 27, m klei dan zand 5 0,5,5 Pb0 2.5 m zand, dan 0.5 m klei, dan zand -0,4 Peilbuis -0,92 -,05-, Aanpak steegjes. Er moet onderzocht worden of de 27) Aansluitmogelijkheden van particuliere drainage op bestaand HWA-systeem. hoogteligging van het HWA stelsel ten opzichte van de bodem kruipruimte lager is. Anders heeft deze oplossing geen effect. Alternatief is verticale drainage. Geen meting -0,6-0,4-,05 Aansluitmogelijkheden van Er moet onderzocht beschikbaar particuliere drainage op worden of de hoogteligging van het bestaand HWA-systeem. HWA stelsel ten opzichte van de bodem kruipruimte lager is. Anders heeft deze oplossing geen effect. Alternatief is verticale drainage. 0,6-0,59-0,4 Verticale drainage. Individueel te bepalen. -0,4-0,87-0,4 Verticale drainage en aansluiten afstromend regenwater van huis op riolering. -, ,5-0,25-0,45 Horizontale drainage in straten en Riool wordt komende jaren P006A, 46) steegjes. vervangen ,5 Pb8.5 m klei, dan zand -,00 0,8 P006A, 46) -0,5-0,25-0,45 Aanpak steegjes, aansluiten op HWA-riolering. Riool wordt komende jaren vervangen. De streefpeilen zijn te hoog t.o.v. kruipruimten voor horizontale drainage. De stijghoogte in WVP te hoog voor verticale drainage. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

37 Deelgebied hoogte cm Gem. MV NAP 7 0,5 west oost) Peilbuizen Grondopbouw Gem. GWS m NAP Gem. Stijghoogte wvp m NAP Streefpeil oppervlaktewater M NAP Oplossingsrichting Opmerking 97, 49, 0.5 m zand, dan 4 m -0,8-0,56-0,-0,8 Globale check theoretische Mogelijk badkuipeffect, Pb, klei, dan veen, dan werking bestaande drainage. bestaande drainage is reeds 20 Pb2,Pb zand Eventueel onderhoud of jaar oud en functioneert,pb9 vervangen bestaande drainage. waarschijnlijk niet meer. Drainage loost mogelijk door uitleggers naar de kruipruimte waardoor water vanuit openbare ruimte in de kruipruimte stroomt. Verticale drainage wordt niet geadviseerd i.v.m. dikke kleilaag en ervaringen van bewoners M04T). 8,5 2,0 - - Geen meting -0,6-0, N.v.t. Weinig tot geen wateroverlast. beschikbaar 9 0,5,5 46, m zand, dan.5 m klei, dan zand 0,8-0,5-0,25-0,8 N.v.t. Weinig tot geen wateroverlast bekend ,5 24, P006, 95.5 m klei -,0-0,84-0,8 Mauritslaan en Meentweg afvoer richting watergang achter de De riolering is recent vervangen in de Mauritslaan en Meentweg. woningen. Voor Renesselaan moeten individuele oplossingen worden gezocht. De range van maaiveldhoogten is visueel afgeleid van de AHN, figuur 2.2 en gecontroleerd met de inmeting van het maaiveld bij peilbuizen. Grondopbouw afgeleid uit boorprofielen bij peilbuizen. Hier zijn de eerste meters van de bodem beschreven. Onder de eerste meters is overal zand aanwezig. De boorprofielen vormen een indicatie van de bodemopbouw en houden geen rekening met natuurlijk verloop van lagen en storende klei)lagen. 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

38 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Op basis van de resultaten van het veldonderzoek, de waterenquête en de interpretatie van de metingen wordt in dit hoofdstuk een samenvattend beeld geschetst van de wateroverlast problematiek. De resultaten van het veldonderzoek geven aan dat in het projectgebied de ondiepe bodem bestaat uit ophoogzand ca 0,5 m) met daaronder een kleiveen laag variërend in dikte tot 5 meter Holocene deklaag). Onder deze deklaag bevindt zich het eerste watervoerend pakket bestaande uit goed doorlatende afzettingen matig fijn zand). De resultaten van de analyse van het watersysteem op basis van de metingen en het peilbeheer geven aan dat de stijghoogte over het algemeen in lijn is met het oppervlaktewaterpeil en dat niet gesproken kan worden van een uitgesproken kwelsituatie. Lokaal kan er wel sprake zijn van een geringe kweldruk zuidwestelijk peilvak). De metingen van de freatische grondwaterstand laten zien dat in de deelgebieden, 4 en 7 de grondwaterstand regelmatig dermate hoog komt dat het niveau ten opzichte van maaiveld minder is dan 0, 7 m-mv algemeen gehanteerde ontwateringseis in bebouwd gebied). In andere deelgebieden blijkt uit de gemiddelde freatische grondwaterstanden dat de ontwateringseis wel wordt gehaald, maar is er toch sprake van water in de kruipruimte. Deze vochtige kruipruimten zijn ook geconstateerd tijdens het veldbezoek van juni De belangrijkste reden voor de vochtige en natte kruipruimten is de geringe ophoging van de bodem en de aanwezigheid van de slecht doorlatende deklaag direct onder deze ophooglaag. Verschillende huishoudens ondervinden hinder, overlast of schade door de natte en vochtige kruipruimten. Dit blijkt uit telefonische enquête en locatiebezoek. Wij adviseren om een bewonersavond te organiseren om de problematiek uit te leggen onder de bewoners. Hierdoor creëert de gemeente begrip en draagvlak voor de gekozen aanpak. Dit werd ook aanbevolen door bewoners in de waterenquête. 9S895.HR AHDenB 2 december Definitief rapport

39 A COMPANY OF Bijlage Boorbeschrijvingen 9S895.HR AHDenB Definitief rapport 2 december 2009

40

41 Opdrachtgever: Projectnaam: Boring 0 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 80 Boring 0a X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, brokken klei, bruinbeige Klei, sterk zandig, sporen roest, grijsbeige Klei, zwak siltig, grijs Zand, matig fijn, zwak siltig, brokken klei, bruinbeige Klei, sterk zandig, sporen roest, grijsbeige Klei, zwak siltig, grijs Klei, matig siltig, zwak veenhoudend, grijsbruin Klei, matig siltig, zwak veenhoudend, grijsbruin Veen, matig kleiïg, grijsbruin Klei, matig siltig, matig veenhoudend, grijsbruin 4.50 Veen, zwak kleiïg, donkerbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, zwak veenhoudend, bruin Boring 02 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 50 Boring 02a X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, resten roest, grijsbeige Klei, zwak siltig, resten wortels, resten planten, sporen baksteen, donkergrijs tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, resten roest, grijsbeige Klei, zwak siltig, resten wortels, resten planten, sporen baksteen, donkergrijs Klei, zwak siltig, grijs Klei, matig siltig, grijsbeige Klei, zwak siltig, grijs Klei, matig siltig, grijsbeige 2.00 Klei, matig siltig, resten veen, grijs 2.00 Klei, matig siltig, resten veen, grijs Klei, matig siltig, matig veenhoudend, grijsbruin Klei, matig siltig, matig veenhoudend, grijsbruin Klei, matig siltig, sterk veenhoudend, donker grijsbruin Klei, sterk siltig, resten veen, grijs Klei, matig siltig, laagjes zand, grijs Zand, zeer fijn, matig siltig, brokken klei, grijs Projectcode: 9S Pagina 4

42 Opdrachtgever: Projectnaam: Boring 0 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 75 Boring 0a X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel tegel tegel Zand, matig fijn, matig siltig, brokken klei, resten baksteen, resten schelpen, lichtbruin Klei, zwak siltig, resten planten, lichtgrijs Zand, matig fijn, matig siltig, brokken klei, resten baksteen, resten schelpen, lichtbruin Klei, zwak siltig, resten planten, lichtgrijs Klei, matig siltig, matig houthoudend, resten schelpen, lichtgrijs Klei, matig siltig, matig houthoudend, resten schelpen, lichtgrijs Veen, zwak kleiïg Zand, zeer fijn, matig siltig, donkerbruin Boring 04 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 70 Boring 05. X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, brokken klei, resten schelpen, licht beigebruin Klei, zwak zandig, resten baksteen, resten wortels, resten schelpen, donkergrijs Zand, matig fijn, zwak siltig, resten schelpen, lichtgrijs Zand, matig grof, zwak siltig, sporen roest, resten schelpen, licht grijsbeige Zand, matig fijn, vast, matig siltig, resten baksteen, resten schelpen, resten wortels, brokken klei, licht beigebruin Zand, matig fijn, matig siltig, zwak roesthoudend, brokken klei, resten wortels, licht bruinbeige Klei, sterk zandig, resten wortels, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, resten schelpen, brokken klei, lichtbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, resten schelpen, lichtgrijs Veen, matig zandig, laagjes zand, donkerbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, brokken klei, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, matig houthoudend, grijs Projectcode: 9S Pagina 2 4

43 Opdrachtgever: Projectnaam: Boring 05.2 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 90 Boring 06. X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel Zand, matig fijn, vast, matig siltig, resten baksteen, resten schelpen, resten wortels, brokken klei, licht beigebruin Zand, matig fijn, matig siltig, zwak roesthoudend, brokken klei, resten wortels, licht bruinbeige Klei, sterk zandig, resten wortels, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, resten schelpen, brokken klei, lichtbruin tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, brokken klei, bruinbeige Klei, zwak siltig, resten wortels, laagjes zand, donkergrijs Klei, matig zandig, sporen planten, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, brokken klei, sporen schelpen, grijs Boring 06.2 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 90 Boring 07 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, brokken klei, bruinbeige Klei, zwak siltig, resten wortels, laagjes zand, donkergrijs Klei, matig zandig, sporen planten, grijs tegel tegel Zand, matig fijn, matig siltig, brokken klei, bruinbeige Klei, matig zandig, zwak humeus, resten wortels, bruinbeige Zand, zeer fijn, matig siltig, zwak kleiïg, brokken klei, sporen roest, grijsbeige Zand, zeer fijn, zwak siltig, bruinbeige Zand, zeer fijn, zwak siltig, sporen roest, grijsbeige Zand, zeer fijn, zwak siltig, sterk houthoudend, grijsbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijsbeige Projectcode: 9S Pagina 4

44 Opdrachtgever: Projectnaam: Boring 08 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 40 Boring 08a X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel tegel tegel Zand, matig fijn, matig siltig, resten wortels, zwak grindhoudend, lichtbruin Klei, matig zandig, resten planten, zwak grindhoudend, licht grijsbruin Klei, zwak siltig, resten planten, resten hout, lichtgrijs Klei, matig siltig, resten planten, resten hout, lichtgrijs Zand, matig fijn, matig siltig, resten wortels, zwak grindhoudend, lichtbruin Klei, matig zandig, resten planten, zwak grindhoudend, licht grijsbruin Klei, zwak siltig, resten planten, resten hout, lichtgrijs Klei, matig siltig, resten planten, resten hout, lichtgrijs Veen, zwak zandig, donkerbruin Zand, zeer fijn, donkerbruin Boring 09 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: 200 Boring 0 X-coördinaat: Y-coördinaat: Datum: Grondwaterstand: tegel tegel Zand, matig fijn, zwak siltig, resten wortels, beige Klei, matig zandig, zwak humeus, resten wortels, donkerbruin Klei, zwak siltig, laagjes zand, sporen puin, bruin Klei, matig siltig, zwak schelphoudend, grijs Klei, zwak siltig, laagjes roest, grijsbruin Klei, matig siltig, zwak veenhoudend, bruingrijs tegel tegel Zand, zeer fijn, matig siltig, zwak humeus, zwak wortelhoudend, bruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, grijsbeige Klei, matig siltig, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, brokken klei, grijs Veen, zwak zandig, donkerbruin Zand, matig kleiïg, laagjes klei, grijs Zand, zeer fijn, zwak siltig, bruinbeige Projectcode: 9S Pagina 4 4

45 A COMPANY OF Bijlage 2 Foto's boringen 9S895.HR AHDenB Definitief rapport 2 december 2009

46

47 Peilbuis Peilbuis 2 Peilbuis Bijlage 2 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

48 Peilbuis 4 Peilbuis 5 Peilbuis 6 9S895.HR AHDenB Bijlage 2 2 december Definitief rapport

49 Peilbuis 7 Peilbuis 8 Peilbuis 9 Bijlage 2 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

50 Peilbuis 0 9S895.HR AHDenB Bijlage 2 2 december Definitief rapport

51 A COMPANY OF Bijlage Metingen grondwaterstanden en stijghoogten 9S895.HR AHDenB Definitief rapport 2 december 2009

52

53 , Pb A erfgrens maaiveld_ahn NAP m okt-08 sep-08 jul-08 jun-08 apr-08 feb Filterstelling m-mv B maaiveld NAP m mrt-09 mrt-09 feb-09 feb-09 feb-09 jan-09 jan-09 jan-09 Bijlage 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

54 P006C Pb27) -0.4 Filterstelling.5 m-mv -0.6 P006C Pb27) -0.8 NAP m mei-09 mrt-09 feb-09 dec-08 okt-08 sep-08 jul-08 jun-08 apr-08 feb Filterstelling.5 m-mv P006A Pb09) NAP m mei-09 mrt-09 feb-09 dec-08 okt-08 sep-08 jul-08 jun-08 apr-08 feb-08 9S895.HR AHDenB Bijlage 2 december Definitief rapport

55 NAP m A Filterstelling m-mv -0.8 nov-08 nov-08 nov-08 nov-08 okt-08 okt-08 okt B maaiveld NAP m mrt-09 mrt-09 feb-09 jan-09 jan-09 dec-08 nov-08 nov-08 okt-08 sep-08 Bijlage 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

56 Filterstelling 5,74 m-mv 9 BKPB NAP m jul-09 feb-08 okt-06 mei-05 jan-04 sep-02 apr Filterstelling 5,82 m BKPB NAP m jul-09 feb-08 okt-06 mei-05 jan-04 sep-02 apr-0 9S895.HR AHDenB Bijlage 2 december Definitief rapport

57 Filter :,4 m-mv Filter 2: 5,5 m-mv BKPB 95 filter 95 filter 2 NAP m dec-08 jun-08 nov-07 apr-07 okt-06 mrt-06 sep-05 feb-05 aug-04 jan Filter : 2,0 m-mv Filter 2: 7,0 m-mv 0.50 BKPB 96 filter 96 filter 2 NAP m dec-08 jun-08 nov-07 apr-07 okt-06 mrt-06 sep-05 feb-05 aug-04 jan-04 Bijlage 9S895.HR AHDenB Definitief rapport december 2009

58 NAP m BKPB 97 filter 97 filter 2 Filter :,5 m-mv Filter 2: 8,0 m-mv -.50 jun-08 feb-08 nov-07 aug-07 apr-07 jan-07 okt-06 jul-06 mrt-06 dec-05 sep BKPB 9 filter 9 filter 2 Filter :,5 m-mv Filter 2: 4,5 m-mv NAP m jul-08 jun-08 apr-08 feb-08 jan-08 nov-07 sep-07 aug-07 jun-07 apr-07 mrt-07 jan-07 9S895.HR AHDenB Bijlage 2 december Definitief rapport

59 A COMPANY OF Bijlage 4 Vragenlijst grondwaterenquête 9S895.HR AHDenB Definitief rapport 2 december 2009