Amsterdam In de peilfilters zijn de grondwaterstanden waargenomen. Dit is met

Transcriptie

1 Aan Contactpersoon Jeroen Ponten Onderwerp Partikulier polderriool in het woonblok 1e Helmersstraat, G. brandtstraat, Overtoom, 2e C. Huygensstraat Doorkiesnummer Fax afdeling Aanleiding Waternet heeft naar aanleiding van meldingen van wateroverlast onderzoek gedaan naar het functioneren van het particulier polderriool in het woonblok 1e Helmersstraat, G. Brandtstraat, Overtoom, 2e C. Huygensstraat. Het onderzoek bestond uit het monitoren van de grondwaterstand, achterhalen van de funderingshoogte van woningen en bepalen van basisgegevens zoals maaiveldhoogten. Daarnaast zijn de gegevens van het polderriool voor zover bekend bij Waternet verzameld. Naast het verzamelen van de gegevens wordt in deze notitie de informatie ook geïnterpreteerd. Wat staat er in deze notitie? In deze notitie komen de volgende onderdelen aan de orde: 1. Basisinformatie; de gegevens die in het onderzoek geïnventariseerd zijn, aangevuld met mogelijke randvoorwaarden; 2. Analyse; interpretatie van de inventarisatiegegevens per straat; Dit onderdeel bevat cijfermateriaal en detailinformatie; 3. Conclusie. Basisinformatie Peilfilters en grondwaterstanden Rond het woonblok staan op openbaar terrein 6 peilfilters die tot het reguliere peilfilternetwerk van Waternet behoren. Voor het grondwateronderzoek zijn 4 peilfilters op het binnenterrein geplaatst. In totaal is dus met behulp van 10 peilfilters de grondwaterstand waargenomen. Korte Ouderkerkerdijk 7 Zie figuur 1 voor de locatie van de 10 peilfilters. Amsterdam In de peilfilters zijn de grondwaterstanden waargenomen. Dit is met Postbus behulp van dataloggers gedaan. Deze dataloggers registreren automatisch 1090 GJ Amsterdam T (lokaal tarief) de dagelijkse grondwaterstand. F KvK /16

2 De gegevens zijn in zogenaamde tijd-stijghoogte diagrammen uitgezet. Zie grafiek 1 t/m 4 voor deze tijd-stijghoogte diagrammen. Enkele peilfilters uit het reguliere netwerk worden al sinds 1974 waargenomen. Dit zijn de peilfilters met nummer E05159 en E Andere peilfilters zijn in 1980 of later geplaatst en worden sindsdien waargenomen. De peilfilters op het binnenterrein zijn in 2009 geplaatst. De basisgegevens van de peilfilters staan in tabel 1. In deze tabel staan het adres, de coördinaten, de hoogte van het maaiveld ter plaatse van het peilfilter, de bovenkant van de buis en op welke diepte het filter van de buis zit. Het maaiveld, de bovenkant buis en diepte van het filter zijn allen gewaterpast ten opzichte van het referentie peil NAP. In tabel 2 zijn enkele statistische berekeningen op de waargenomen grondwaterstanden uitgevoerd. Dit zijn het aantal waarnemingen (N), de laagste (min) en hoogste (max) waargenomen grondwaterstand, de gemiddelde (gem) en de standaarddeviatie (std) van de grondwaterstand. Maaiveldhoogte in de tuinen en grondwaterstanden De maaiveldhoogte in de tuinen variëren sterk. Hierdoor is het niet mogelijk de ontwateringsdiepte te kwantificeren. Bekend is dat sommige tuinen bij hevige regenval onder water staan. Funderingen Houten funderingen moeten te allen tijde onder water staan. Als ze droog staan kunnen de funderingen wegrotten, gaan de muren scheuren en het huis uiteindelijk verzakken. Om dit te voorkomen is in het verleden (circa 1900) de eis gesteld dat de bovenkant van het funderinghout minimaal 0,40m onder de laagst waargenomen grondwaterstand moet worden aangelegd. Een van de redenen hiervoor is dat de funderingen ondanks de fluctuaties in het grondwaterpeil (zomer laag en winter hoog) toch altijd onder water staan. In tabel 4 is de hoogte van het funderingshout weergegeven zoals die in de archieven zijn terug te vinden. In tabel 5 is de betrouwbaarheid van deze informatie weergegeven. Polderriool De belangrijkste functie van het polderriool is het draineren en afvoeren van grondwater en voor zover dat nog is aangesloten, ook het hemelwater. Mogelijk zit er ook nog een enkele vuilwaterafvoer op aangesloten. 2/16

3 Benadrukt wordt dat de eigenaar van een woning zelf verantwoordelijk is en blijft voor het al dan niet functioneren van het particuliere polderriool op het eigen terrein. In figuur 2 t/m 6 is de locatie van het particuliere polderriool aangegeven. In figuur 2, 3 en 4 zoals het in 1986 bekend was en in figuur 5 en 6 zoals het momenteel geregistreerd is. Meer in detail de uitloop van het polderriool en aansluiting op het openbare stelsel. Analyse 1 E Helmersstraat (straatzijde) De grondwaterstand in de 1 e Helmersstraat is in 3 peilfilters waargenomen. De gemiddelde grondwaterstand varieert in de peilfilters van NAP -068m tot NAP -1,07m De laagst waargenomen grondwaterstand varieert van NAP -1,50m tot NAP -1,00m. De hoogst waargenomen grondwaterstand varieert van NAP 0,81m tot NAP -0,19m. Opgemerkt wordt dat peilfilter E05-327aan de overzijde (even huisnummers) van de straat staat. Omdat heel globaal de grondwaterstand richting Vondelpark lager wordt kan verwacht worden dat de waargenomen grondwaterstanden in het peilfilter hoger is dan aan de straatzijde met oneven huisnummers. Daarom wordt aangenomen dat dit peilfilter niet representatief is voor de grondwaterstand bij het woonblok. Daarvoor in de plaats wordt peilfilter E als representatief gesteld. De bovenkant van het funderingshout zo blijkt uit archief gegevens zit op NAP -1,20m tot NAP -1,35m (zie tabel 4). Bij de huisnummers is de funderingshoogte vastgesteld. Deze hoogte komt goed overeen met de gevonden archiefgegevens. Uitgaande van de gemiddelde grondwaterstand is de waterdekking op het funderingshout van de huisnummers 173 t/m 205 (funderingshout NAP-1,20) ter hoogte van peilfilter E ,13m, bij peilfilter E ,52m. In tabel 3 wordt de bovenstaande informatie schematisch weergegeven. Binnenterrein 1 E Helmersstraat De grondwaterstand op het binnenterrein is in 4 peilfilters waargenomen. De gemiddelde grondwaterstand binnen het woonblok varieert van NAP -0,82m tot NAP -1,53m. De laagst waargenomen grondwaterstand in het binnenterrein varieert van NAP -1,22m tot NAP 1,64m. De hoogst waargenomen grondwaterstand varieert van NAP -1,16 tot NAP -0,51m. Richting de Gerard Brandstraat is de grondwaterstand lager dan bij de 2 e Constantijn Huygensstraat. Dit komt doordat het polderriool aan de westzijde nog functioneert en aan de oostzijde, richting de 2 e C Huygensstraat nauwelijks of niet. 3/16

4 Uitgaande van de gemiddelde grondwaterstand is de waterdekking op het funderingshout van de huisnummers 173 t/m 205 (funderingshout NAP-1,20) ter hoogte van peilfilter E en E ,10m. De huisnummers liggen in een zg overgangsgebied van het goed en minder goed functionerende polderriool. De grondwaterstand in de tuinen is aan de westelijke zijde lager dan aan de oostelijke zijde. De gemiddelde grondwaterstand in de peilfilters E (NAP -0,82m) en E (NAP -1,39) verschilt ruim 0,50m. Het funderingshout zit hier op NAP 1,35m En de gemiddelde waterdekking is niet goed vast te stellen. Echter, uitgaande van het gemiddelde van de grondwaterstand in de 2 peilfilters is de waterdekking 0,15m. De gemiddelde waterdekking van de funderingen bij de nummers 85 t/m 151 (funderingshoogte NAP -1,20m) is 0,21m. Overtoom (straatzijde) Op de Overtoom staan bij het woonblok 3 peilfilters. De gemiddelde grondwaterstand in de Overtoom varieert van NAP -0,73m tot NAP -0,76m. De laagst waargenomen grondwaterstand varieert van NAP -1,17m tot NAP -1,24m. De hoogst waargenomen grondwaterstand varieert van NAP 0,45m tot NAP -0,39m. De funderingen aan de Overtoom zitten volgens de archiefgegevens op NAP -1,00m. Uitgaande van de gemiddelde grondwaterstand is de waterdekking op het funderingshout 0,25m. Binnenterrein Overtoom Voor de woningen aan de Overtoom is in principe de zelfde situatie als voor de woningen aan de 1 e Helmersstraat: De grondwaterstand in het binnenterrein is lager dan in de Overtoom. Dit impliceert dat de waterdekking uitgaande van de gemiddelde grondwaterstand in de achtertuinen minder is dan 0,25m. Conclusie Binnen het woonblok 1e Helmersstraat, G. Brandtstraat, Overtoom, 2e C. Huygensstraat spelen twee problemen. Enerzijds zijn de grondwaterstanden plaatselijk te laag, waardoor funderingen risico lopen en anderzijds zorgen hoge grondwaterstanden plaatselijk voor wateroverlast in tuin en woning. 4/16

5 Uit de gegevens blijkt dat de waterdekking van de funderingen beperkt is. De waterdekking van 0,40m wordt niet gehaald. Het nemen van een collectieve maatregel, die enerzijds zorgt voor een voldoende waterdekking voor funderingen, en anderzijds de wateroverlast in de tuin oplost, is niet voorhanden. De oplossing wordt gezocht in het aanbieden van maatwerkadvies per woning/perceel. Voor meer informatie over maatwerkadvies, zie Wat merkt u ervan? 5/16

6 Figuur 1. situatie peilfilters 6/16

7 Figuur 2. lokatie partikulier polderriool (1986) Figuur 3. situatie partikulier polderriool 1986, detail uitloop G. Brandtstraat 7/16

8 Figuur 4. situatie partikulier polderriool 1986, detail uitloop 2 e C. Huygensstraat Figuur 5. situatie partikulier polderriool detail uitloop G. Brandstraat 8/16

9 Figuur 6. situatie partikulier polderriool detail uitloop 2 e C. Huygensstraat. 9/16

10 Pf Adres x y mv bkb filter top filter onder E05159 Overtoom ,46 0,41-1,81-2,81 E05160 Overtoom ,49 0,44-2,09-3,09 E05229 Eerste Helmersstraat ,51 0,46-2,20-3,20 E05251 Overtoom ,40 0,30-2,20-3,20 E05327 Eerste Helmersstraat t/o 127 (plantsoen) ,36 0,31-2,24-3,24 E05544 Eerste Helmersstraat ,38 0,28-2,22-3,22 E05942 Overtoom 284 Achtertuin ,75-0,82-3,32-4,32 E05943 Overtoom 220 Achtertuin ,62 0,05-3,23-4,23 E05944 Eerste Helmersstraat 105 Achter in tuin ,35-0,46-2,96-3,96 E05945 Eerste Helmersstraat 187 Achter in tuin ,38-0,41-2,91-3,91 Tabel 1. basis gegevens peilfilters. (Alle maten zijn m tov NAP indien van toepassing) X,Y: coördinaten, mv: maaiveld, bkb: bovenkant buis, filter top: bovenzijde filter, filter onder: onderzijde filter. N min gem std max E ,19-0,76 0,12-0,40 E ,17-0,73 0,12-0,45 E ,50-1,07 0,13-0,81 E ,24-0,74 0,13-0,39 E ,00-0,68 0,13-0,19 E ,30-0,83 0,15-0,55 E ,64-1,53 0,05-0,81 E ,22-0,82 0,13-0,51 E ,23-0,99 0,10-0,76 E ,58-1,39 0,09-1,16 Tabel 2. statistiek grondwaterstanden. (Alle maten zijn m tov NAP indien van toepassing) E05xxx nummer peilfilter, N: aantal waarnemingen, min: laagst waargenomen grondwaterstand, gem: gemiddelde grondwaterstand, std: standaard deviatie van de grondwaterstand, max: hoogst waargenomen grondwaterstand 10/16

11 Straat naam Bovenkant fundering 10) Huisnummer Grondwaterstand Straatzijde Binnenterrein waterdekking grondwaterstand waterdekking [m nap] [m nap] [m] [m nap] [m] min gem min gem min gem min gem Eerste Helmersstraat ,20-1,30-0,83-0,10 0,37-1,23-0,99-0,03 0,21 Eerste Helmersstraat ,35-1,30-0,83 0,05 0,52-1,22-0,82 0,13 0,53 Eerste Helmersstraat ,20-1,50-1,07-0,30 0,13-1,58-1,39-0,38-0,19 1 Overtoom ) ,00-1,20-0,74 5) -0,20 0,26 2 Overtoom ) ,00-1,23-0,90 3) -0,23 0,10 2 Overtoom ) ,00-1,61-1,46 4) -0,61-0,46 Gerard Brandtstraat ,20-1,50-1,07 6) -0,30 0,13-1,64-1,53 7) -0,44-0,33 Tweede C.Huygensstraat ,20-1,19-0,76 8) 0,01 0,44-1,23-0,99 9) -0,03 0,21 1) grondwaterstand in de waargenomen peilfilters in Overtoom zijn nagenoeg gelijk. 2) adressen opgesplitst, op binnenterrein is de grondwaterstand naar het westen toe lager. 3) gemiddelde van peilfilters E en E ) gemiddelde van peilfilters E en E ) gemiddelde van peilfilters E05159, E05160 en E ) op basis van peilfilter E ) op basis van peilfilter E ) op basis van peilfilter E ) op basis van peilfilter E ) archiefgegevens Tabel 3. grondwaterstand en waterdekking. Indien de waterdekking negatief is betekent dit dat de grondwaterstand lager is dan het funderingshout. 11/16

12 Straatnaam Huisnummer Bouwjaar Bovenkant fundering Betrouwbaarheid* Bloknr. AE26 Eerste Helmersstraat ,20 D AE26 Eerste Helmersstraat ,35 A AE26 Eerste Helmersstraat ,20 D AE26 Tweede Constantijn Huygensstraat ,20 D AE26 Overtoom ,00 D AE26 Gerard Brandtstraat ,20 D tabel 4. hoogte funderingshout. * Deze tabel kan niet los worden gezien van tabel 4. Zie hieronder. (Alle maten zijn m tov NAP indien van toepassing) A Vastgesteld Voor een betonfundering met betonpalen: vastgesteld uit archiefgegevens, heistaten en palentekeningen. Voor overige funderingstypen : hoogte vastgesteld door funderingsinspectie of vergelijkbaar veldonderzoek. B Vrijwel zeker Funderingshoogte afgeleid uit vergunningen en/of bouwtekeningen en aangevuld met aantekeningen van de bouwinspecteur en heistaten. C Vermoedelijk Funderingshoogte afgeleid uit vergunningen en/of bouwtekeningen. Tijdens aanleg werd soms afgeweken van de vergunning D Onzeker Geen archief gegevens en veldonderzoek beschikbaar. Hoogte verkregen uit gegevens van vergelijkbare en/of naastgelegen bebouwing uit dezelfde bouwperiode door interpretatie van experts (expert judgement). Tabel 5. legenda betrouwbaarheid gegevens funderingshout 12/16

13 Tijdseries : Stijghoogten per filter Legenda E Mv. 0,46 F: A (1,66-2,66) E Mv. 0,49 F: A (2,26-3,26) E Mv. 0,51 F: A (2,71-3,71) Waternet Selecties: Alle meetwaarden Mv. in m.+nap, Filterstelling in m. -mv. : Figuur: m. +NAP Grafiek 1. tijd-stijghoogte diagram peilfilters E05159, E05160 en E /16

14 Tijdseries : Stijghoogten per filter Legenda E Mv. 0,36 F: A (2,6-3,6) E Mv. 0,4 F: A (2,6-3,6) Waternet Selecties: Alle meetwaarden Mv. in m.+nap, Filterstelling in m. -mv. : Figuur: m. +NAP Grafiek 2. tijd-stijghoogte diagram peilfilters E05327 en E /16

15 Mp: E05544 Eerste Helmersstraat Legenda Filter: 1 (2,6-3,6) Laag: A Mv. 0,38 Waternet Selecties: Alle meetwaarden Mv. in m.+nap, Filterstelling in m. -mv. : Figuur: m. +NAP Grafiek 3. tijd-stijghoogte diagram peilfilter E /16

16 Tijdseries : Stijghoogten per filter jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Legenda E Mv. -0,75 F: A (2,57-3,57) E Mv. -0,63 F: A (2,6-3,6) E Mv. -0,35 F: A (2,61-3,61) E Mv. -0,38 F: A (2,53-3,53) Waternet Selecties: Alle meetwaarden Mv. in m.+nap, Filterstelling in m. -mv. : Figuur: m. +NAP Grafiek 4. tijd-stijghoogte diagram peilfilters E05942, E05943, E05944 en E /16