zaken, rondom het opstellen van de begroting, leidend zijn geweest voor het handelen van het college.

Transcriptie

1 Mijnheer de voorzitter, Aan de start van deze Algemene Beschouwingen wil ik graag de mensen bedanken die zich ingezet hebben om een sluitende begroting te realiseren. Wij zijn ons er van bewust dat er veel druk op de ambtelijke organisatie ligt: minder mensen, ander college en veel werk. Voor ons ligt de begroting van een college dat niet het onze is. U weet dat en ik zal er dan ook niet al te veel woorden aan wijden. We vragen ons echter af, gezien de nu voorliggende begroting, of dit wel het college is waar de inwoners van onze gemeente op kunnen rekenen, want op heel veel terreinen worden keuzes gemaakt die op gespannen voet staan met hetgeen partijen in dit college vóór de verkiezingen hebben aangegeven. Ik zal niet alle voorbeelden geven maar enkele wil ik u toch niet onthouden. Als eerste bedoel in dan de afgesproken bezuinigingsdiscussie. Wat is hier van terecht gekomen? Wat heeft het college gedaan met de motie die vorig jaar raadsbreed is aangenomen en waarbij gesteld werd, dat inwoners nauw betrokken zouden worden bij de financiële keuzes waar onze gemeente voor staat? Wat is er terecht gekomen van het zo hardop uitgesproken voornemen om co-creatie centraal in het handelen te stellen? Graag hoor ik van het college op welke wijze deze twee zaken, rondom het opstellen van de begroting, leidend zijn geweest voor het handelen van het college. Een college overigens dat de komende tijd voor de moeilijke opgave staat, om met steeds schaarser wordende middelen, belangrijke beslissingen moet nemen op het brede terrein van welzijn, wonen, werken en recreëren. Wij zijn verheugd in een recent onderzoek van het Algemeen Dagblad te lezen, dat onze inwoners bovengemiddeld tevreden zijn over hun woonomgeving. Dit is een opsteker. Tien jaar geleden is deze gemeente gevormd. Na wat opstartproblemen zijn we er gezamenlijk in geslaagd onze dorpen en het buitengebied op de kaart te krijgen, mede dankzij veel aandacht voor het buitengebied, vitale dorpen, boeren en ondernemers, infrastructuur en groenbeheer. Dit betaalt zich uit in tevredenheid van onze inwoners. Laten we hopen dat die tevredenheid er, onder dit college, met een andere focus, zoals bijvoorbeeld het telkens opnieuw ter discussie stellen van reeds genomen besluiten en dorpswethouderij, toch zal blijven. Het instellen van dorpswethouders is (niet echt) nieuw, maar de PvdA zet grote vraagtekens bij het nut hiervan. Een extra belasting voor wethouders en ambtenaren, waar niet of nauwelijks zaken aan de orde komen, die niet gewoon in het gemeentehuis zouden kunnen worden besproken. Niet voor niets is, tegelijk met de opening van het klantencontactcentrum, de raadsdinsdag ingesteld. Burgers kunnen iedere dinsdag tussen vergaderingen door spreken met raadsleden, wethouders en ambtenaren. Dit vergt een korte reis naar Schipluiden, maar dat kunnen we wel vragen van onze geïnteresseerde burger. Het nieuwe college geeft hoog op over open en transparante communicatie. Wij denken dat hier nog wel wat aan te verbeteren valt. Links en rechts merken we dat er spanningen zijn binnen het college en binnen de coalitiepartijen. We kunnen er onze ogen niet voor sluiten, dat dit de bestuurskracht van Midden-Delfland in gevaar brengt. Midden-Delfland heeft behoefte 1

2 aan voortzetting van een stabiel bestuur, waarbij binnen het college nauw wordt samengewerkt. Nooit eerder hebben er immers zulke grote uitdagingen voorgelegen als nu! Daarom kunnen wij ons geen wankel bestuur en interne spanningen veroorloven. Dat legt ontwikkelingen lam, hoe goed de voornemens dan ook mogen zijn. We hebben het dan niet meer over de machteloze burger, maar over machteloze politiek Portefeuilleverdeling De portefeuilleverdeling van de wethouders baart ons zorgen. Eén van de nieuwste en minst ervaren wethouder, heeft personeelszaken onder zijn beheer en daarbij is de portefeuille van de burgemeester behoorlijk uitgehold. Maar heeft hij voldoende draagvlak om dit tot een succes te maken? Er is tact en souplesse nodig, om de zo gewenste veranderingsprocessen in gang te zetten. Slechts roepen dat het anders moet, zal niet gaan werken. Dan gaan hakken in het zand en ontstaat er een logge en onbuigzame organisatie. En wat vinden de andere wethouders hiervan? In de verdeling van taken komen veel dubbele verantwoordelijkheden voor. Voor het ambtenarenapparaat een uitbreiding van werkzaamheden. Immers, waar men voorheen één bestuurder vanuit diens integrale verantwoordelijkheid kon bedienen, moet men nu met twee of soms zelfs drie bestuurders overleggen, terwijl ook de diverse afdelingen onderling veelvuldig overleg zullen moeten plegen. Op afstand volgen wij dit en ziet de PvdA-fractie dat de bureaucratie toeneemt en de flexibiliteit afneemt. Een positieve uitzondering hierop lijkt de wethouder voor het sociale domein, die de integrale verantwoordelijkheid goed oppakt. Goed om te vernemen, dat zij overlegt met haar voorganger en een goed ingezet beleid stevig doorzet. Extra aandacht vraag ik van het college voor een transparante communicatie met de raad. In de commissies blijft het betoog van collegeleden vaak veel te lang, te onduidelijk en te onzeker. Te lang omdat er teveel zaken bijgehaald worden die niet relevant zijn; te onduidelijk omdat de essentie, zo die er is, ondergesneeuwd wordt door irrelevante zaken; te onzeker, omdat men niet altijd de materie goed beheerst. Begroting De begroting is een belangrijk sturingsinstrument. Maar wie (be)stuurt er momenteel onze gemeente? Een college waarbij elk van de leden alleen zijn eigen portefeuille beheert, is geen homogeen bestuur. Dan hebben we vijf solisten, maar missen we de samenhang, met alle gevaren van dien. Stuurt de wethouder financiën zijn collega s voldoende aan op het financiële gebied? Midden-Delfland heeft wel een sluitende begroting. Een gezonde financiële huishouding is van belang en daar kunnen onze buren nog wat van leren. Maar deze begroting blinkt uit in onduidelijkheden, tekstuele- en rekenfouten en beroerde zinsvormen. Bedragen uit de tekst zijn niet in de kolommen terug te vinden, tekstuele fouten geven de indruk dat we niet alleen verspreid liggend glas willen saneren, maar ook de aardwarmte, warmte-koude opslag en zonne-energie (pagina 30). Ambtenaren De ambtenaren zijn de handen en voeten van de gemeentelijke organisatie: zij zijn het die het werk zullen moeten (laten) uitvoeren. Het is spijtig en onverantwoordelijk dat de nieuwe coalitie de bezuiniging op ambtenaren verder doorzet, zonder te bezuinigen op de wethoudersposten. Vier in plaats van drie wethouders vergen erg veel ambtelijke steun. Dat is jammer, want als er bezuinigd moet worden, moet je als bestuur ook zelf je steentje bijdragen. Kennelijk ziet dit college dat anders. Over de onredelijke en onverstandige portefeuilleverdeling heb ik het al eerder gehad. Ik hoop dat het college snel tot inkeer komt en hier nog eens zorgvuldig naar wil kijken. Dit geeft een slecht voorbeeld: het bezuinigen op ambtenaren enerzijds en de uitbreiding van het college anderzijds, getuigt alweer niet van goed leiderschap en valt naar onze mening onder de noemer mismanagement. 2

3 De coalitiepartijen vergelijken het besturen van de gemeente met een bank of verzekeringskantoor. Het principe bij minder werk minder werknemers is niet onredelijk. Maar geldt dit principe ook bij meer werk? Heb je dan ook minder mensen nodig? Een wonderlijke filosofie, die ik nog niet eerder heb gehoord. Bij deze gemeente is namelijk helemaal geen sprake van minder werk. Ik raad u aan, de laatste onderzoeken maar eens goed te bekijken. Daar waar we in verhouding eerst meer dan een gemiddeld aantal ambtenaren in deze gemeente aan het werk hadden, zitten we nu ruim onder het gemiddelde. Een efficiëntieslag is de laatste jaren al ingezet. De afgelopen vijf jaren is, onder meer door het beroerde amendement, veel uitgevoerd, personeelsleden hebben zelf hun eigen bezuinigingen betaald, het persoonlijk budget is uitgehold en door toegenomen werkdruk begint het werkplezier behoorlijk af te nemen. Door alle ingrepen hebben ook onze mensen het gevoel niet meer gewaardeerd te worden, is het elastiek uitgerekt en komt er een einde aan vrijwillige extra inzet. Dit vinden wij als PvdA-fractie een zorgelijke situatie. We weten als geen ander, dat het personeel van een organisatie een belangrijke investering is. Een investering waarmee je zorgvuldig en realistisch moet omgaan, zeker in de organisatie die de gemeente is, namelijk dienstverlenend. Geen goede dienstverlening, leidt zonder twijfel tot ontevredenheid bij de burgers. Een nog veel groter gevaar daarbij is, dat deze gemeente zijn werk en opdracht niet meer naar behoren kan vervullen. Voorzitter, hiermee spannen we het paard achter de wagen. Er is bij dit college, te veel aandacht voor procedures en beleid en te weinig voor de dienstverlening. Burgers klagen terecht over onduidelijkheden of over de bureaucratische regeltjes om een vergunning aan te vragen. Ten slotte bestaan er een heleboel bureaucratische gruwelverhalen, waaruit blijkt dat mensen vermalen raken in de ambtelijke molens. Helaas maken onze inwoners dit, ondanks vele goede bedoelingen, toch nog mee. Dit rechtvaardigt mijn opmerking over dorpswethouderij, en de solistisch werkende wethouders. Deze problemen zouden bestreden kunnen worden door politici die ideeën formuleren, leiding geven en besluiten durven te nemen waarbinnen ambtenaren beter kunnen functioneren. Daarbij moet men kunnen analyseren welke taken er moeten worden uitgevoerd, om daarna de beste organisatievorm te kiezen. Van het grootste belang is dus de start van een echte kerndiscussie. Schrap de nodeloze lunchbijeenkomsten en vervang deze, al dan niet met lunch, door gesprekken over de kern van de organisatie: wat moeten, willen en kunnen we als gemeente doen en ook: wat niet meer. Dit laatste niet om weer eens extra te bezuinigen maar om de efficiëntie te verhogen. Een voorbeeld van achteruitgang van de dienstverlening is de aanleg van bruggen in de nieuwste Maaslandse wijk, de commandeurspolder. Dat heeft te lang geduurd en geleid tot veel irritatie in de wijk. Het vorige college heeft op tijd de bakens verzet, waardoor de bruggen nu worden aangelegd, maar wat opvalt in dit dossier, is de keer op keer wisselende ambtelijke inzet en geen integrale verantwoordelijkheid. Dit is slechts één voorbeeld. Maar er zijn er helaas meer. Wat de PvdA-fractie hiermee wil aantonen, is het belang dat binnen een overzichtelijke periode het toegezegde werk moet worden afgemaakt en dat er vanuit de ambtelijke organisatie een plek is waar dit goed wordt bewaakt en een bestuurder die toezicht houdt op het verloop. Verder wijzen wij erop, dat voortgang op de locatie van het oude gemeentehuis belangrijk is, gelet op de samenhang met het gebied van de oude bibliotheek. Onze fractie is benieuwd naar uw aanpak en wil daarbij ook zicht op de voortgang van de nieuwbouw Euterpe/NTO en IJsvereniging. In Schipluiden zijn faciliteiten als het Notenschip en de Dorpshoeve gelukkig in het verleden gerealiseerd. Nu vraagt de verdere centrumontwikkeling nog alle aandacht. Wat is de voortgang van de strategische locatie Jeugdhuis, parkeerterrein? 3

4 Tijd nu om volop aandacht te besteden aan het behoud van inwoners. Aan woningbouw dus, niet alleen dure woningen maar ook sociale koop/huur woningen voor onze jonge starters. We zijn blij met de voortgang op de plek van het oude gemeentehuis, maar 30% sociale woningbouw wordt volgens ons nog lang niet gehaald. Wat denkt het college hieraan te doen? Van de 143 te bouwen woningen in 2015 zijn er slechts 19 in de sociale sector. Graag vernemen we van het college de voornemens op dit punt, evenals de beoogde locaties. Met betrekking tot de Maaslandse Dam, waar 2 jaar geleden door de gemeenteraad een ander beleid is ingezet, lijkt men nu te zoeken naar andere bouwplekken in het buitengebied om zo minder huizen te realiseren op de Maaslandse Dam. De PvdA Midden-Delfland houdt vast aan de gekozen strategie en keurt het zoeken naar alternatieven af. In de eerder beoogde plannen wordt de Maaslandse Dam een kleine maar solide woonomgeving, de gemaakte kosten worden terugverdiend en een leuke en aantrekkelijke woongemeenschap is hiermee gerealiseerd. Waarom zouden we dan woningen gaan verspreiden? Wij zijn van mening dat een aantal mooie woningen op deze locatie een duidelijke verbetering en opwaardering van dit gebied is, ten opzichte van de vorige situatie met alle (weinig aantrekkelijke) kassen. De beoogde annexatie van de Harnaschkade zullen we monitoren. Van het grootste belang is dat uitkoop van bewoners, en begeleiding van degene die achter kunnen blijven goed verloopt. In Den Hoorn vinden we het andere gevolg van veranderende politici. Daar waar eindelijk voortgang leek te zitten in de ontwikkeling van het centrum, worden we nu opnieuw geconfronteerd met vertragingen. De kans dat er ooit nog begonnen wordt met een nieuwe supermarkt wordt kleiner en kleiner. We moeten ons goed realiseren, dat enkel bij de komst van een grotere supermarkt er een redelijke kans is, dat ook meer en andere winkels zich willen vestigen, wat de centrumontwikkeling alleen maar ten goede komt. De PvdA dringt aan op spoed. Transitie Voorlopig heeft het nieuwe college de wind in de rug wat betreft de zorgtaken en de transities. Midden-Delfland heeft ruim voldoende budget. Dat geeft rust en de mogelijkheid onze inwoners de zogenoemde zachte landing te bieden. Daar zijn wij blij mee. Maar om op voorhand uit de reserves te halen vinden wij zorgelijk en onnodig. Het college ontneemt hierbij op voorhand de controlerende rechten van de raad. Deze raad is betrokken en mocht u het financieel niet rond krijgen, kunt u te allen tijde bij deze raad terugkomen. In de ogen van de PvdA wordt hier zeer onzorgvuldig met gemeenschapsgeld omgegaan. Ik stel u dan ook voor om elk kwartaal een beeld te schetsen van de beoogde extra uitgaven en inspanningen waarop de raad een besluit neemt over benodigde extra financiën. De PvdA staat voor een samenleving waarin bestaanszekerheid, goed werk, gelijkwaardigheid en binding de pijlers zijn. Vier sociaaldemocratische waarden die de basis vormen voor ons politieke perspectief, de maatschappelijke inrichting en het persoonlijk handelen. Een eerlijke verdeling van welzijn, welvaart en inspanning is nodig om dit te bereiken. De PvdA Midden- Delfland is zich ook bewust van de grote veranderingen die we de komende periode tegemoet gaan. Het is goed om te zien, dat we werken met goede partners op het terrein van welzijn, zorg en jeugd en dat het kabinet extra middelen beschikbaar heeft gesteld. We vinden het belangrijk 4

5 om in de overgangsperiode nauw contact te houden met de wethouder en de ambtenaren via de raadswerkgroep. Maar we verbazen ons wel over een aantal uitgaven (genoemd op pagina 8), zoals de intensivering van het minimabeleid en extra geld voor mantelzorgers. Met alle regelingen die er al zijn lijkt dit dubbelop. We zullen hier in de tweede termijn verder op ingaan, nadat we hier meer helderheid over hebben gekregen Graag ontvangen wij voor de begrotingsbehandeling informatie over het aantal mensen dat zonder werk is en een beroep doet op gemeentelijke ondersteuning. Ook graag een beeld van de aanpak die daarop van toepassing is (Leiden naar werk, stages etc). Nieuw beleid verstopt Voorzitter, zoals ik al eerder zei, sommige voornemens van het nieuwe college borduren voort op het beleid van het vorige college. Het weinige nieuwe beleid is vakkundig weggewerkt (of toch niet zo nieuw?) en is maar op enkele punten echt vernieuwend. Maar dat geeft niet: niet elke verandering of vernieuwing is een verbetering. De doelstellingen van het college lijken duidelijk, een blanco cheque van meer dan twee ton. Voor die tweehonderdduizend euro is nog geen beleid gemaakt. Door het uit de reserve te halen en als eenmalige uitgave neer te zetten heeft de raad geen inspraak. Op deze manier schakelt u één van de belangrijkste vormen van de locale democratie uit: de raad. De raad heeft geen controle of sturingsmiddelen straks over deze blanco cheque. Dit kan en mag niet de bedoeling zijn. Hetzelfde geldt voor de gevraagde blanco cheque van 5 ton (zie pag 4 bij Transitie) Wat verder verbazingwekkend is in deze begroting, is de termijn waarop zaken gerealiseerd moeten worden. Alles moet in de komende vijftien maanden plaats gaan vinden. Dit lijkt idealistisch, maar is gewoon onrealistisch. Het "waarom" is niet duidelijk: verwacht dit college na anderhalf jaar te zijn gevallen? De motie met betrekking tot de kerndiscussie is inmiddels genoemd, In de tweede termijn zullen wij komen met een verder aantal concrete ombuigings- en verbetervoorstellen. Graag maken wij hierbij van de gelegenheid gebruik, om in het bijzonder de voorzitter te complementeren met het succes van het internationale Cittaslowcongres. De PvdA-fractie is ervan overtuigd dat dit Midden-Delfland goed heeft gedaan, als ook de internationale en nationale gemeenschap Cittaslow. Dit is belangrijk voor een stevig nationaal netwerk en onderlinge uitwisseling. Van elkaar leren en delen is daarin belangrijk. Graag vernemen wij welke voornemens er op dit punt nog aan de orde zijn. Namens de PvdA Midden-Delfland Elly de Jong-Hoogendoorn 22 oktober